Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp quản lí học sinh trong dạy học trực tuyến tại trường THPT

 MỘT SỐ GIẢI PHẤP QUẢN LÍ HỌC SINH TRONG DẠY HỌC
 TRỰC TUYẾN TẠI TRƯỜNG THPT
 PHẦN ĐẶT VẤN ĐỀ.
1. Lí do chọn đề tài.
 Năm học 2021-2022 là năm học có nhiều biến động do dịch Covid-19 (SARS-
CoV-2) gây ra. Như các thầy cô đã nắm được, tình hình dịch bệnh Covid- 19 trong 
thời gian qua diễn biến rất phức tạp. Học sinh cả nước nghỉ học trực tiếp từ ngày đầu 
tháng 8 đến nay mới bắt đầu quay trở lại trường học. Trong thời gian này, Bộ Giáo 
dục và Đào tạo ban hành quyết định tổ chức dạy học trực tuyến cho học sinh trong 
những ngày nghỉ dịch. Sở GD&ĐT Nghệ an ban hành Công văn về việc hướng dẫn 
dạy học trên truyền hình và dạy học trực tuyến, theo đó cho phép các nhà trường 
kiểm tra, đánh giá thường xuyên kết quả học tập của học sinh. Qua đây, các thầy cô 
cũng tiếp cận gần hơn với hình thức dạy học trực tuyến. Một trong những yếu tố góp 
phần vào thành công của nhà trường chính là sự tiếp cận nhanh nhạy kịp thời với sự 
phát triển của công nghệ thông tin hiện nay. Tuy nhiên do việc thực hiện còn tự phát, 
đơn lẻ và hạn chế về trình độ công nghệ thông tin đã tạo ra những kết quả chưa thực 
sự cao. Với tình hình phát triển của dịch bệnh Covid 19 đã đặt ra nhu cầu thực sự cho 
việc học tập của học sinh.
 Là giáo viên chắc hẳn các thầy cô cũng đã từng trăn trở làm thế nào để giờ học 
diễn ra hiệu quả, an toàn, không khí lớp học diễn ra thoải mái nhẹ nhàng với mình 
cũng như học sinh và làm thế nào để học sinh có hứng thú trong việc học?
 Đối với một giờ học trên lớp, trong không gian lớp học, thầy và trò được trao 
đổi trực tiếp, các hoạt động diễn ra nhịp nhàng đôi khi vẫn không tránh khỏi sự nhàm 
chán hay hoạt động dạy - học chưa thực sự hiệu quả và an toàn. Vậy khi học sinh học 
tập trực tuyến, không gian học tập bị hạn chế, tương tác giữa thầy cô và học sinh bị 
giảm đi đáng kể, làm thế nào để tiết học vẫn diễn ra một cách hiệu quả, an toàn, học 
sinh có hứng thú học tập và phát huy được tính tích cực của mình hẳn là một bài toán 
mà các thầy cô quan tâm. Với vốn kinh nghiệm còn ít ỏi của mình, cùng với việc 
thực hiện giảng dạy trực tuyến trong thời gian vừa qua, chúng tôi mạnh dạn nghiên 
cứu: “Một số giải pháp quản lí học sinh trong dạy học trực tuyến tại trường THPT” 
nhằm giúp các thầy cô có cách làm phù hợp để giúp học sinh lĩnh hội kiến thức một 
cách tốt nhất khi tham gia học trực tuyến, thầy cô quản lí học sinh trong quá trình 
học cũng như kiểm tra đánh giá trong quá trình học tập.
2. Mục tiêu nghiên cứu.
 - Đưa ra một số biện pháp giúp giáo viên tổ chức dạy học trực tuyến hiệu 
quả.
 - Nhằm nâng cao chất lượng dạy học làm tăng hứng thú học tập cho học 
sinh.
 - Nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo của học sinh. PHẦN NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN:
1. Cơ sở lí luận.
* Một số vấn đề chung của dạy học trực tuyến.
 Học tập là quá trình nhận thức khách quan lô gic đi từ tu duy trực quan đến tu 
duy trừu tuợng rồi tác động nguợc trở lại khách quan tạo ra sự thay đổi trong ý thức 
và hàng động của con nguời. Giáo dục là quy trình đuợc tổ chức để thực hiện mục 
đích học tập, quy trình đó đuợc hiện theo những nguyên lí của nhận thức và các buớc 
của tu duy.
 Dạy học ở THPT có tính chất đặc thù và mang đậm bản chất của quá trình nhận 
thức. Học sinh nhận thức thế giới khách quan thông qua các hoạt động học tập kết 
hợp sự định huớng của nguời dạy nhằm chiếm lĩnh kiến thức cho bản thân.
 Việc tiếp nhận kiến thức đuợc thực hiện qua nhiều kênh, trải nghiệm thực tế, 
học trực tiếp trên lớp, học qua truyền hình, học qua các phần mềm... Tuy nhiên không 
một phuơng pháp hay hình thức dạy học nào là không có uu điểm và hạn chế. Vì vậy 
việc kết hợp các phuơng pháp và hình thức dạy học là vô cùng quan trọng.
 Dạy học online qua mạng Internet là một hình thức nhằm thực hiện mục đích 
của giáo dục. Việc học online qua mạng Internet đảm bảo nguyên tắc cơ bản của quá 
trình nhận thức trong giáo dục. Bên cạnh đó việc học online còn có nhiều uu điểm 
phù hợp với xu thế phát triển của xã hội, tạo nền tảng cho học sinh có các kĩ năng 
trong quá trình tiếp cận tri thức.
 Việc dạy học online không phải là mới mẻ trong giáo dục, nhung đối với giáo 
dục Nghệ An nói chung và ở truờng THPTchúng tôi, cũng chua đuợc chú trọng truớc 
khi có đại dịch Covid 19 xuất hiện. Hiện nay việc dạy học online qua mạng internet 
đã đuợc phổ biến rộng rãi nhung về bản chất còn nhiều khó khăn và hiệu quả đem lại 
chua thực sự cao. Từ những lí do trên, tác giả chọn đề tài: “Một số giải pháp quản lí 
học sinh trong dạy học trực tuyến tại trường THPT” làm sáng kiến kinh nghiệm.
2. Cơ sở thực tiễn.
 Qua thực tế giảng dạy trong nhiều năm và tình hình dịch bệnh Covid 19 đặt ra 
nhu cầu cấp bách cho việc tìm ra phuơng pháp học tập hiệu quả phù hợp. Để việc học 
sinh không tới truờng nhung không ngừng việc học thì hình thức dạy học online qua 
mạng internet đã đáp ứng đuợc nhu cầu học tập của học sinh.
 Tuy nhiên việc dạy và học online qua mạng internet ở Nghệ An nói chung và 
truờng THPT Đặng Thai Mai nói riêng còn nhiều khó khăn và tự phát. Việc xây dựng 
chuơng trình, kế hoạch dạy học; việc thiết kế bài giảng, kĩ thuật công nghệ 2.2. Thực trạng nhận thức của học sinh về hoạt động học trực tuyến.
 Khảo sát về số lượng học sinh có máy tính ở gia đình và được kết nối mạng 
internet.
Biểu đồ số lượng học sinh có máy tính ở gia đình và được kết nối mạng internet.
 Qua khảo sát về số lượng học sinh có máy tính kết nối mạng internet và thực 
trạng sử dụng máy tính của học sinh cho thấy: số lượng học sinh có máy tính còn hạn 
chế, đa số các em dùng chung máy tính của phụ huynh, hoặc điện thoại thông minh. 
Vì vậy việc định hướng cho học sinh học trực tuyến qua mạng internet là nhiệm vụ 
cần thiết mà giáo dục ở nhà trường cần giải quyết.
 Mức độ đánh giá
 TT Nội dung (thang điểm 10)
 Lớp 10 Lớp 11 Lớp 12
 1 Kĩ năng sử dụng máy tính. 5.5 6.0 6.5
 2 Năng lực tương tác. 4.5 5.0 5.5
 3 Kĩ năng tự quản. 4.0 4.5 4.5
 4 Năng lực tiếp thu nội dung bài học. 5.25 5.5 5.75
 5 Kĩ năng tự học. 5.0 5.0 5.0
 Kĩ năng thực hành làm bài kiểm tra trực 4.5 4.75 5.25
 6 tuyến.
 Bảng: Tổng hợp kết quả đánh giá thực trạng thực hiện nội dung
 dạy học online cho học sinh tại nhà trường.
 Việc thực hiện các nội dung dạy học online cho học sinh ở các lớp học còn 
gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là kĩ năng sử dụng máy tính. Tuy nhiên bên cạnh đó TT Nội dung khảo sát Mức độ ( thang điểm 10)
 Cán bộ quản lí
 1 Kĩ năng sử dụng phần mềm dạy học trực tuyến. 10
 2 Kĩ năng soạn bài giảng trực tuyến. 10
 3 Đầu tu công cụ dạy học trực tuyến. 10
 4 Phuơng pháp dạy trực tuyến. 9.5
 5 Phuơng pháp đánh giá trực tuyến. 10
 Thực trạng việc sử dụng các phần mềm dạy học trực tuyến của cán bộ quản lí.
 Việc sử dụng phần mềm để dạy học trực tuyến đối với cán bộ quản lý ở nhà 
truờng thực sự rất hiệu quả và thành thạo. Đây là điều kiện thuận lợi cho việc nhân 
rộng mô hình dạy học online. Những kĩ năng, phuơng pháp và kinh nghiệm của các 
thầy cô khá phong phú. Về phía cán bộ quản lí, đội ngũ cán bộ trẻ, có trình độ và đam 
mê với giáo dục nên đã guơng mẫu, tiên phong trong việc triển khai học tập và đánh 
giá trực tuyến. Việc thuờng xuyên sử dụng công nghệ thông tin trong quản lí, đánh giá 
đã là thế mạnh của quản lí ở nhà truờng. Tuy nhiên để lan tỏa mô hình này ra các giáo 
viên văn hóa cần có thời gian để làm cho giáo viên thấy đuợc vai trò, uu thế của dạy 
học trực tuyến; cần các buổi tập huấn kĩ năng, phuơng pháp dạy học cho giáo viên.
2.3. Thực trạng về điều kiện đáp ứng dạy học trực tuyến của nhà trường.
 Cơ sở vật chất là điều kiện cần để giờ học trực tuyến có thể diễn ra một cách 
hiệu quả. Cụ thể ở đây là các thiết bị nhu: máy tính, điện thoại thông minh, máy tính 
bảng...; đuờng truyền internet. Và không thể không kể đến các phần mềm giúp thầy cô 
dạy học trực tuyến. Cụ thể trong thời gian vừa qua, các thầy cô chủ yếu sử dụng phần 
mềm Zoom. Một số thầy cô sử dụng các phần mềm khác nhu: MS Team, Class, 
Skyper... Mỗi phần mềm đều có uu nhuợc điểm riêng biệt.
 Truờng chúng tôi sử dụng hệ thống LMS tích hợp phần mềm Zoom trong dạy 
học trực tuyến. Đây là phần mềm đuợc nhà cung cấp cho nguời dùng sử dụng miễn phí 
với nhiều tiện ích. Tuy nhiên, nó cũng có một số bất cập nhu: giới hạn thời gian truy 
cập (40 phút). Sau khi hết 40 phút, giáo viên và học sinh sẽ bị thoát ra khỏi phần mềm 
và phải đăng nhập lại để vào lớp học. Mỗi lần nhu vậy tuy không mất quá nhiều thời 
gian nhung khiến tiết học bị ngắt quãng làm giảm sự chú ý của học sinh, chua kể đến 
việc một số học sinh không thể đăng nhập lại sau khi đã bị thoát ra khỏi lớp học. Để 
khắc phục vấn đề này chúng tôi sử dụng các tiện ích hộ trợ để khắc phục vấn đề đó, 
tham khảo một số cách trên mạng internet để thời gian của 1 tiết học không bị giới hạn 
trong 40 phút. Bên cạnh đó đội ngũ giáo viên cũng là một trong những yếu tố thành 
công. trường trong tổ chức tổ chức dạy học trực tuyến, hỗ trợ trong quản lý và triển khai tổ 
chức dạy học trực tuyến.
 Hệ thống này tập trung chính vào hoạt động dạy và học của giáo viên và học 
sinh, đặc biệt hữu ích cho mô hình dạy học kết hợp giữa trực tuyến trực tiếp (trên 
Google Meet / MS Team / Zoom...) hoặc trực tiếp trên lớp và dạy - học trên mạng 
Internet.
 Hệ thống LMS giúp phân phối các tài liệu số hóa tới số lượng lớn học sinh, 
đồng thời hỗ trợ nhà quản lý dễ dàng theo dõi, đánh giá và điều chỉnh quá trình dạy-
học một cách hiệu quả; cung cấp các thông tin đầy đủ, nhanh chóng, chính xác phục 
vụ công tác quản lý điều hành.
 Tổng quan hệ thống LMS
Các nền tảng trên có ưu điểm sau:
 Đáp ứng các yêu cầu của Bộ GDĐT về ứng dụng CNTT trong hoạt động bồi 
dưỡng, tập huấn, tổ chức tổ chức dạy học trực tuyến: Thông tư số 09/2021/TT- 
BGDĐT quy định về quản lý và tổ chức dạy học trực tuyến, cụ thể Điều 9 quy định 
về hệ thống phần mềm tổ chức dạy học trực tuyến.
 Đáp ứng công văn số 4096/BGDĐT-CNTT hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ 
CNTT năm học 2021-2022.
 Kết nối được các hệ thống Google Meet/MS Teams/Zoom để dạy học trực 
tuyến, trực tiếp.
 Hỗ trợ tối đa công tác quản lý dạy học trực tuyến.
 Thiết kế kế hoạch dạy học linh hoạt.
 Dễ dàng tổ chức học tập kết hợp (blended learning) giữa trực tuyến trực tiếp 
hoặc trực tiếp trên lớp, với học bài và làm bài trên hệ thống. Hệ thống quản lý và dạy học trực tuyến của chúng tôi phù hợp với nhiều loại 
đối tuợng.
 Hệ thống phù hợp về đổi mới và nâng cao hiệu quả của công tác đào tạo, bồi 
duỡng, dạy-học, kiểm tra đánh giá tại truờng học.
2. Xây dựng kế hoạch kiểm tra đánh giá.
 Việc tổ chức đánh giá học sinh qua phần mềm trực tuyến đã đuợc nhà truờng 
áp dụng từ khi dịch bệnh bùng phát. Học sinh đuợc đánh giá đầu vào lớp qua bài khảo 
sát đầu năm, bài khảo sát đầu năm đã giúp giáo viên và cán bộ quản lí nắm đuợc chất 
luợng của học sinh, từ đó có phuơng pháp và hình thức giáo dục phù hợp với đối 
tuợng nhằm nâng cao hiệu quả dạy và học. Hàng tháng học sinh đều đuợc làm bài 
khảo sát trên máy tính. Việc làm này thuờng xuyên và nhẹ nhàng, tránh tạo áp lực cho 
học sinh, tạo hứng thú học tập và thói quen làm bài trực tuyến cho các em.
 ưu thế của việc tổ chức đánh giá học sinh qua hình thức trực tuyến là khách 
quan, công bằng; bài thi của các em đuợc tạo với nhiều mã đề khác nhau. Học sinh 
đuợc rèn luyện thêm về kĩ năng sử dụng phần mềm để làm bài thi. Kết quả bài thi có 
ngay sau khi nộp bài, giảm đuợc thời gian chấm bài của giáo viên.Việc phân tích điểm 
thi đuợc thực hiện tự động qua biểu đồ, từ đó giáo viên nhanh chóng nắm bắt thông 
tin về tình hình học tập của học sinh. Một điểm mạnh của việc đánh giá trực tuyến là 
phụ huynh học sinh cũng có thể xem đuợc bài làm và kết quả học tập của con em 
mình, từ đó có sự phối hợp với nhà truờng trong công tác giáo dục học sinh. Nhà 
truờng chúng tôi sử dụng linh hoạt các phuơng pháp kiểm tra đánh thông qua hệ thống 
LMS và các ứng dụng hỗ trợ nhu Azota.vn, Google Classroom, Master test online,...
 Chúng tôi trình bày một số chức năng của các phần mềm hộ trợ kiểm tra đánh 
giá trực tuyến.
2.1. Phần mềm Azota.