Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động công tác đoàn và phong trào thanh niên ở trường THPT DTNT Tỉnh

 DANH MỤC VIẾT TẮT
Chữ cái viết tắt Nội dung viết tắt
BCH Ban chấp hành
BTV Ban thường vụ
BGH Ban giám hiệu
THPT Trung học phổ thông
DTNT Dân tộc nội trú.
CLB C âu lạc bộ
TD-TT Thể dục thể thao
THPT QG: Trung học phổ thông quốc gia.
VHDT Văn hóa dân tộc
CĐ CBGV: C hi đoàn Cán bộ giáo viên
ĐVTN Đ oàn viên, thanh niên
KNS Kỹ năng sống
GDCD Giáo dục công dân
NGLL Ngoài giờ lên lớp
BTN B an thanh niên
ĐHCĐ Đại học, cao đẳng 4.1.6. Tổ chức nhiều buổi sinh hoạt theo hình thức diễn đàn thanh niên với các chủ
đề: ................................................. ..........................................................................38
4.1.7. Công tác nắm bắt tình hình tư tưởng, kịp thời định hướng dư luận cho thanh
niên trường học.......................................................................................................39
4.2. Tổ chức các phong trào hành động cách mạng ................................................40
4.2.1. Phong trào thanh niên tình nguyện ..............................................................40
4.2.2. Phong trào Tuổi trẻ sáng tạo........................................................................40
4.2.3. Phong trào tuổi trẻ xung kích bảo vệ tổ quốc ..............................................40
4.3 Tổ chức các chương trình đồng hành với thanh niên......................................41
4.3.1. Chương trình“Đồng hành với thanh niên trong học tập” ............................41
4.3.2. Đồng hành với thanh niên lập thân lập nghiệp............................................41
4.3.3. Đồng hành với thanh niên rèn luyện và phát triển kỹ năng trong cuộc sống,
nâng cao thể chất, đời sống văn hóa tinh thần........................................................41
4.4 Một số hình thức đã được khen thưởng trong năm năm qua...........................42
KẾT LUẬN ............................................................................................................43
1. Những đóng góp của đề tài ...............................................................................43
2. Những bài học kinh nghiệm, hướng phát triển..................................................43
3. Một số kiến nghị, đề xuất..................................................................................45
3.1 ........................................................................................................................... 
Với Đoàn cấp trên và các cấp quản lý giáo dục......................................................45
3.2 Đối với cán bộ đoàn.........................................................................................45
3.3 Đối với đoàn viên thanh niên ..........................................................................45 Các thế hệ học sinh nhà trường đều sinh ra và lớn lên trong cái nôi văn hóa đặc 
sắc của các dân tộc miền Tây xứ Nghệ với những phong tục tập quán độc đáo, những 
nét đẹp văn hóa truyền thống đặc sắc. Phần đông học sinh nội trú ngoan, chăm học 
và có nhiều em biết vượt lên trên hoàn cảnh khó khăn để học tốt. Xuống thành phố 
học tập, các em ở nội trú, xa nhà, ở với thầy cô nhiều hơn ở với bố mẹ. Do vậy, ngoài 
nhiệm vụ dạy kiến thức văn hóa cho các em thì nhà trường còn có nhiệm vụ nuôi 
dưỡng, chăm sóc, quản lí, thực hiện đồng thời hai chức năng: nuôi và dạy các em. 
Trường vừa là nơi học sinh học tập, tích lũy kiến thức cũng là nơi ăn ở sinh hoạt của 
các em. Học sinh nội trú ở trường 24/24 tiếng đồng hồ, vì vậy trường nội trú thực sự 
là ngôi nhà chung, là mái ấm tình thương của con em đồng bào các dân tộc. Thầy cô 
giáo không chỉ đơn thuần làm thầy, làm cô mà còn là người cha, người mẹ thứ hai 
của các em. Thành quả về chất lượng đạo đức và văn hoá của học sinh DTNT tỉnh 
ngoài yếu tố nỗ lực chủ quan của các em, sự chăm lo động viên của phụ huynh, sự 
tận tâm của thầy cô giáo, sự chỉ đạo sáng suốt của các thể hệ lãnh đạo nhà trường... 
còn có sự đóng góp không nhỏ của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
 Trong những năm qua, công tác Đoàn và phong trào thanh niên của trường đã 
đạt được những thành tích nổi bật, được Cấp ủy chi bộ, BCH và Đoàn cấp trên ghi 
nhận. Trong mọi kế hoạch và hoạt động, Đoàn trường luôn xuất phát từ tính chất đặc 
thù, chuyên biệt của Trường THPT DTNT tỉnh để tạo mọi điều kiện thuận lợi cho 
mỗi Đoàn viên, thanh niên được rèn luyện, trau dồi đạo đức, văn hóa, tạo cho các em 
có một môi trường sống thân thiện, cởi mở, đoàn kết và đậm đà bản sắc dân tộc, giúp 
cho học sinh cảm nhận được sự gần gũi, gắn bó như cuộc sống của gia đình ở quê 
hương. Từ đó giúp nhà trường thực hiện mục tiêu: đào tạo nguồn nhân lực có chất 
lượng tốt cho các huyện miền núi tỉnh nhà và phấn đấu xây dựng trường trọng điểm 
chất lượng cao giai đoạn 2019 - 2023 theo chủ trương của tỉnh.
 Qua nhiều năm trực tiếp tham gia công tác đoàn, với cương vị là bí thư đoàn 
trường, là giáo viên chủ nhiệm kiêm phụ trách công tác đoàn của lớp, chúng tôi càng 
nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của việc tổ chức các hoạt động đoàn trong trường 
DTNT Nghệ An; trăn trở và tìm tòi, nghiên cứu hình thức tổ chức hoạt động Đoàn 
một cách linh hoạt và hiệu quả nhất, góp phần giáo dục hoàn thiện nhân cách cho học 
sinh con em đồng bào các dân tộc thiểu số nhằm đáp ứng mục tiêu phát triển thanh 
niên, phát huy nhân tố và nguồn lực con người phù hợp với điều kiện lịch sử, truyền 
thống của đất nước và triết lí giáo dục hiện đại.
 Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi đã lựa chọn đề tài nghiên cứu: “ Một 
số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động công tác Đoàn và phong trào thanh niên 
ở trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh ”
 2. Mục đích nghiên cứu
 - Đưa ra một số giải pháp giúp nâng cao hiệu quả hoạt động tại trường THPT 
DTNT tỉnh. Bám sát vào thực tiễn hoạt động của đơn vị mà đặt ra những nội dung PHẦN II: NỘI DUNG
 1. Cơ sở khoa học
 1.1 Cở sở lí luận
 Trong văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng đã đề ra phương 
hướng: “Giáo dục là quốc sách hàng đầu. Phát triển giáo dục và đào tạo nhằm nâng 
cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình giáo dục 
từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người 
học; phát triển giáo dục và đào tạo phải gắn với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, 
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, với tiến bộ khoa học, công nghệ; phấn đấu trong những 
năm tới, tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào 
tạo; phấn đấu đến năm 2030, nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu 
vực.” (Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 
XII, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2016, tr. 113, 114.)
 Ngày 10/8/2018, Bộ trưởng Bộ Giáo dục - Đào tạo đã ký ban hành Chỉ thị số 
2919/CT-BGDDT về nhiệm vụ chủ yếu của năm học 2018-2019 của ngành giáo dục. 
Trong đó có chỉ ra phương hướng chung là: “Xây dựng môi trường giáo dục an toàn, 
lành mạnh, thân thiện, phòng chống bạo lực học đườngvà thực hiện tốt vệ sinh trường 
học; tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống, kĩ năng sống, ứng xử 
văn hóa cho học sinh, sinh viên trong các cơ sở giáo dục”.
 Ngày 31/8/2018, Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An đã có công văn số 
1687/SGD-ĐT.GDTrH về hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học 2018-2019 có nội 
dung: “Thiết kế các hoạt động phù hợp với đặc điểm nhà trường và đáp ứng nhu cầu 
của học sinh, hướng tới việc hình thành phẩm chất, phát triển năng lực học sinh, chú 
trọng giáo dục đạo đức, lối sống và giá trị sống, rèn luyện kĩ năng sống, hiểu biết xã 
hội, thực hành pháp luật, tăng cường các hoạt động nhằm giúp học sinh vận dụng 
kiến thức liên môn vào giải quyết các vấn đề thực tiễn”.
 Từ những cơ sở trên, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trường THPT Dân tộc Nội trú 
tỉnh Nghệ An và các cơ sở Đoàn trên địa bàn tỉnh đã căn cứ vào điều kiện thực tế của 
đơn vị để tiến hành một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động công tác Đoàn và 
phong trào thanh niên góp phần hoàn thành mục tiêu giáo dục toàn diện đối với học 
sinh.
 1.2. Cơ sở thực tiễn
 Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh Nghệ An được thành lập từ năm 1984, trải 
qua quá trình xây dựng, phát triển và trưởng thành đến nay đã tròn 38 năm. Ghi nhận 
những nỗ lực không ngừng trong sự nghiệp “trồng người”, xứng đáng là cánh chim 
đầu đàn trong hệ thống các trường phổ thông dân tộc nội trú của tỉnh và nằm trong 
tốp đầu về chất lượng đào tạo của hệ thống các trường PT DTNT cả nước của nhiều 
thế hệ tập thể cán bộ, giáo viên và học sinh nhà trường trong những năm Châu, Quế Phong . Nhờ đặc thù riêng biệt này mà ĐVTN trường Nội trú Nghệ An 
luôn có được sự đa dạng về bản sắc văn hóa và phát huy được những thế mạnh mang 
màu sắc riêng.
 Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trường THPT DTNT tỉnh Nghệ An cũng luôn nhận 
được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của cấp ủy, BGH nhà trường, BTV Thành đoàn 
Vinh, các tổ chức đoàn thể trong nhà trường đặc biệt là đội ngũ Giáo viên chủ nhiệm 
lớp, thành viên tổ Quản sinh, tổ Quản trị đời sống và đội ngũ giáo viên tham gia công 
tác trực đêm luôn phối hợp chặt chẽ, đồng hành và có tinh thần tương tác cùng hoạt 
động công tác Đoàn và phong trào Thanh niên của BCH Đoàn trường.
 Đoàn viên, thanh niên trường THPT DTNT tỉnh Nghệ An có thế mạnh về năng 
khiếu nghệ thuật truyền thống, đam mê các loại hình nghệ thuật lại tích cực tham gia 
các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, có tinh thần đoàn kết, nhất trí cao 
trong tổ chức cũng như hoạt động vì thế BCH đoàn trường cũng thuận lợi hơn trong 
việc tổ chức, đẩy mạnh các hoạt động phong trào trong trường học.
 Gần như toàn bộ đoàn viên, thanh niên sống tập trung trong môi trường nội trú 
nên việc triển khai các hoạt động Đoàn luôn thuận lợi, nhanh chóng và sâu sát đến 
tận từng Đoàn viên, thanh niên do đó BTV, BCH cũng đễ dàng trong việc kiểm tra, 
đốc thúc, điều chỉnh các hoạt động.
 Vận dụng linh hoạt những yếu tố thuận lợi trong điều kiện dặc thù của trường 
Nội trú, trong thời gian qua BTV, BCH đoàn trường đã nắm bắt cơ hội để nâng cao 
chất lượng hoạt động công tác đoàn và phong trào thanh niên nhờ đó có được những 
thành công nhất định và tạo được một không khí năng động, trẻ trung, đầy hứng khởi 
trong toàn thể ĐVTN trong nhà trường.
 2.2 Những khó khăn
 Nhiều năm qua, việc tổ chức thực hiện công tác Đoàn và phong trào Thanh niên 
ở trường THPT DTNT tỉnh Nghệ An bên cạnh những thuận lợi cơ bản vẫn còn gặp 
một số mặt tồn tại, khó khăn:
 Do đặc thù của trường THPT đội ngũ cán bộ, giáo viên được đào tạo bài bản về 
công tác quản lý, tổ chức thực hiện công tác Đoàn và phong trào Thanh niên không 
có mà chủ yếu là thực hiện nhiệm vụ công tác kiêm nhiệm theo phân công của tổ 
chức, ít được tập huấn lại luân chuyển liên tục, có nhiều biến động do áp lực biên chế 
nên việc tuyển thêm giáo viên trẻ của nhà trường là gần như không thể, ảnh hưởng 
tới số lượng, tỉ lệ giới tính và độ tuổi của đoàn viên trong chi đoàn CBGV và BCH 
Đoàn trường trong khi yêu cầu đối với cán bộ Đoàn đòi hỏi cần trẻ trung, năng động, 
sáng tạo, nhiệt huyết có năng khiếu, hiểu biết xã hội...nên sự hạn chế về năng lực, 
nghiệp vụ công tác Đoàn của nhiều cán bộ đoàn là một thực tế. nó phản ánh năng lực thiết kế, dự đoán của tổ chức khi làm công tác Đoàn, không 
chỉ vậy, kế hoạch còn đóng vai trò như kim chỉ nam cho mọi hoạt động của một tập 
thể. Đối với các ĐVTN học sinh, nhiệm vụ học tập luôn đặt lên hàng đầu, do đó các 
hoạt động của Đoàn cũng phải phù hợp với việc học của ĐVTN. Quy mô tổ chức các 
hoạt động để ĐVTN toàn nhà trường tham gia là không thể. Vì vậy, có những hoạt 
động phải tổ chức ở cấp chi đoàn và phát huy vai trò của BCH Chi đoàn. Cụ thể:
 - Từ đầu năm học BCH Đoàn trưởng phải tham gia định hướng nhân sự BCH 
cùng các chi đoàn. Phải lựa chọn BCH mà đặc biệt là đồng chí Bí thư phải năng nổ, 
nhiệt tình, có tinh thần trách nhiệm, có năng khiếu...
 - Xây dựng được kế hoạch, nội dung sinh hoạt chi đoàn hàng tháng để các chi 
đoàn chủ động.
 - BCH Đoàn trường phải tổ chức tập huấn kỹ năng cho đội nghũ BCH đoàn 
trường và Bí thư, Phó Bí thư các chi đoàn.
 - Xây dựng một số hoạt động để các Chi đoàn trực tiếp tổ chức, thực hiện.
 - Các hoạt động phải có sự đồng thuận và tạo điều kiện của cấp ủy Chi bộ, 
BGH nhà trường và giáo viên chủ nhiệm.
 - BCH Đoàn trường phải thường xuyên theo dõi, tham gia sinh hoạt với chi 
đoàn. Những hoạt động hay phải biểu dương và nhân rộng.
 - Công tác thi đua khen thưởng phải được thực hiện thường xuyên: tháng, học 
kỳ, năm học.
 Muốn có một bản kế hoạch đảm bảo tính khoa học, sát thực tiễn, khả năng thực 
thi cao, yêu cầu quá trình lập kế hoạch cần tuân thủ theo các bước cần thiết sau đây.
 - Tìm hiểu tình hình chung của đơn vị. Có thể nói việc tìm hiểu đặc điểm, năm 
bắt tình hình chung của đơn vị là bước rất quan trọng và không thể thiếu của một bản 
kế hoạch công tác Đoàn, bởi lẽ qua đó giúp cán bộ đoàn có cơ sở thực tiễn, khoa học 
trước khi lập kế hoạch. Việc làm này có ý nghĩa quyết định tới kết quả hoạt động của 
cả một tập thể Đoàn trường.
 - Quán triệt sâu sắc kế hoạch năm học của nhà trường. Trên cơ sở nắm bắt tình 
hình tổ chức đoàn, khi lập kế hoạch, Bí thư Đoàn cần thấm nhuần sâu sắc các nhiệm 
vụ, mục tiêu của nhà trường trong từng năm học. Việc xác định, quán triệt tốt mục 
tiêu nhiệm vụ năm học của nhà trường có tầm quan trọng hàng đầu đối với bản kế 
hoạch công tác Đoàn. Kế hoạch công tác đoàn là biểu hiện sự chi tiết cụ thể hóa kế 
hoạch của nhà trường.
 Xây dựng kế hoạch là việc căn cứ đặc điểm tình hình của tổ chức đoàn, kế hoạch 
của nhà trường, BCH đoàn trường tiến hành lập kế hoạch ngay sau khi tiến hành đại 
hội đại biểu toàn trường và được thông qua tại cuộc họp BCH mở rộng sau đại hội. 
Yêu cầu kế hoạch cần cụ thể sát với thực tế của tổ chức, đảm bảo tính