Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác tự quản của đội viên ở trường THCS xã Quân Chu

 SÁNG KIẾN: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC 
 TỰ QUẢN CỦA ĐỘI VIÊN Ở TRƯỜNG THCS XÃ QUÂN CHU 
 NĂM HỌC 2020 - 2021
 Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: "Trẻ em như búp trên cành
 Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan”
 Câu nói ấy của Bác đã trở thành một triết lí sống, một sự khẳng định và 
công nhận, mong muốn những gì tốt đẹp nhất cho trẻ em - những mầm non 
tương lai của đất nước.Các em là đối tượng cần được vun đắp và phát triển, là 
linh hồn của mỗi ngôi trường. Dưới sự dìu dắt và quan tâm của các thầy cô, các 
em không chỉ được học những kiến thức cơ bản của các môn học mà còn được 
tham gia các hoạt động khác rất đa dạng và phong phú, nhằm giúp các em phát 
triển toàn diện về: Đức - Trí - Thể - Mĩ - Lao động.
 Một tổ chức mang lại cho các em nhiều hoạt động nhất - là bề nổi của mỗi 
nhà trường chính là tổ chức Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, đây là 
mảng hoạt động quan trọng không thể thiếu được trong các nhà trường bậc Tiểu 
học và Trung học cơ sở.
 Là một lực lượng giáo dục thiếu nhi của Đảng, Đội TNTP Hồ Chí Minh có 
một vị trí vô cùng quan trọng trong quá trình giáo dục, hình thành và phát triển 
nhân cách cho thiếu niên nhi đồng.
 I. Thực trạng của vấn đề.
 1. Thực tế về công tác tự quản của Đội viên trong hoạt động Đội ở 
trường THCS Xã Quân Chu.
 Bản thân tôi là một giáo viên - Tổng phụ trách Đội trong trường THCS, với 
đối tượng học sinh ở độ tuổi từ 12 - 15 tuổi, là độ tuổi đang ở trong giai đoạn 
phát triển và thay đổi rất phức tạp về tâm sinh lí, các em chưa phát triển đầy đủ 
về thể chất, tình cảm, lí trí nên các em rất cần được rèn luyện, uốn nắn để có 
những nhận thức về Thế giới quan, nhân sinh quan một cách đúng đắn. Bản thân 
từng hoạt động và công tác xã hội của các em mang ý nghĩa tập dượt là chủ yếu, 
những hoạt động ấy góp phần giúp cho các em trở thành con ngoan, trò giỏi, đội 
viên tốt, cháu ngoan Bác Hồ, phấn đấu trở thành đoàn viên TNCS Hồ Chí Minh.
 Các hoạt động của tổ chức Đội trong nhà trường vô cùng phong phú và đa 
dạng, làm thế nào để tất cả các em đội viên có ý thức tốt khi thực hiện nội quy, 
nề nếp, từ đó các em sẽ thêm yêu thích hoạt động Đội là một thử thách rất lớn 
đối với giáo viên làm Tổng phụ trách Đội; điều này thể hiện năng lực về tổ chức, 
hướng dẫn và quản lí học sinh của giáo viên - Tổng phụ trách Đội. Theo tôi lứa tuổi học sinh THCS bao gồm trẻ em từ 11- 15 tuổi. Đây là một 
giai đoạn phát triển nhân cách đặc biệt. Đó là những em đang theo học từ lớp 6 
đến lớp 9 ở trưởng THCS.
 Lứa tuổi này còn gọi là lứa tuổi thiếu niên và nó có một vị trí đặc biệt 
trong quá trình phát triển của trẻ em.
 Đây là thời kỳ quá độ từ tuổi thơ sang tuổi trường thành, thời kỳ trẻ ờ "ngã 
ba đường " của sự phát triển. Trong đó có rất nhiều khả năng, nhiều phương án, 
nhiều con đường để mỗi trẻ em trở thành một cá nhân. Trong thời kỳ này, nếu sự 
phát triển được định hướng đúng, được tạo thuận lợi thì trẻ em sẽ trở thành cá 
nhân thành đạt, công dân tốt. Ngược lại, nếu không được định hướng đúng, bị 
tác động bởi các yếu tố tiêu cực thì sẽ xuất hiện hàng loạt nguy cơ dẫn trẻ em 
đến bếnbờ của sự phát triển lệch lạc về nhận thức, thái độ, hành vi và nhân cách. 
Sự hình thành tự ý thức là một trong những đặc điểm đặc trưng trong sự phát 
triển nhân cách của thiếu niên. Mức độ phát triển về chất của tự ý thức sẽ ảnh 
hưởng đến toàn bộ đời sổng tâm lý của thiếu niên, đến tính chất hoạt động của 
các em cũng như việc hình thành mối quan hệ của thiếu niên với những người 
khác. Trên cơ sở nhận thức và đánh giá được mình, các em mới có khả năng 
điều khiển, điều chỉnh hoạt động của bản thân cho phù hợp với yêu cầu khách 
quan, giữ được vị trí xứng đáng trong xã hội, trong lớp học, trong nhóm bạn. 
Bên cạnh đó ở các em có những quyền hạn và trách nhiệm xã hội lớn hơn so với 
HS tiểu học: 14 tuổi các em được làm chứng mình thư. cùng với học tập, HS 
THCS tham gia nhiều hoạt động xã hội phong phú: giáo dục các em nhỏ; giúp 
đỡ các gia đình thương binh, liệt sĩ, gia đình có công với cách mạng; tham gia 
các hoạt động tập thể chống tệ nạn xã hội; làm tình nguyện viên; vệ sinh trường 
lớp, đường phố... Điều này giúp cho HS THCS mở rộng các quan hệ xã hội, 
kinh nghiệm sổng thêm phong phú, ý thức tự quản trong và ngoài xã hội được 
nâng cao.
 Mặt khác kết hợp với kinh nghiệm sống, hoạt động trong nhà trường, trẻ 
tích luỹ những năm ở bậc tiểu học, học sinh THCS bắt đầu xuất hiện ý thức xem 
xét mình là một cá nhân, nguyện vọng có một vị trí mới trong quan hệ với người 
lớn có tính tự lập, có sự tự do trong hành động.
 Ưu điểm của tuổi thiếu niên là sự sẵn sàng với mọi hoạt động học tập, dễ 
thích ứng với hoạt động tự lập tìm tòi cũng như hoạt động tập thể theo nhóm, khả 
năng tự xây dựng hoạt động nhận thức của mình dễ bị lôi cuốn theo những khả 
năng hình thức hấp dẫn, sôi nổi, trẻ yêu thích khám phá bài học bằng hình thức 
mới mẻ và qua đó phát huy được tính tích cực hoạt động của tư duy, tính tự lập tự 
suy nghĩ...Có thể nói lứa tuổi thiếu niên là giai đoạn hiếu động hăng hái và tích 
cực tìm tòi cái mới. Tuy nhiên để các em tự ý thức và nâng cao trách nhiệm tự Đội ngũ các anh, chị phụ trách luôn kịp thời trong việc thu nhận thông tin 
và vạch hướng giải quyết thông tin đến chi đội mình, cùng với sự nhiệt tình của 
BCH Liên, Chi đội và toàn thể đội viên trong Liên đội.
 Ban giám hiệu nhà trường luôn tạo điều kiện về thời gian, hỗ trợ vật chất, 
kinh phí, trang thiết bị phục vụ cho các hội thi, các hoạt động công tác Đội và 
phong trào thanh thiếu nhi trong nhà trường.
 Các đội viên nhiệt tình tham gia các hoạt động công tác Đội.
 Các giáo viên chủ nhiệm là các anh chị phụ trách luôn quan tâm đến các 
hoạt động công tác Đội, các phong trào và các hội thi.
 Nhiều năm liền Liên đội đạt và giữ vững Liên đội mạnh xuất sắc cấp 
huyện.
 b. Khó khăn:
 Tổng phụ trách không chuyên về nghiệp vụ công tác đội. Đội ngũ phụ trách 
chi đội tuổi đã cao nên kỹ năng còn hạn chế. BCH Liên đội còn nhút nhát và 
chưa tự tin trong các phong trào hoạt động đội việc tiếp thu, truyền đạt và tổ 
chức các hoạt động nghi thức đội trong trong liên đội chưa hiệu quả, các hoạt 
động Đội còn thấp.
 Điều kiện kinh tế của địa phương gặp nhiều khó khăn nên ảnh hưởng trực 
tiếp đến việc huy động nguồn lực cho các hoạt động.
 Cơ sở vật chất phục vụ cho công tác Đội còn chưa phong phú.
 Liên đội còn nhiều học sinh chưa quan tâm đến phong trào hoạt động đội.
 Thời gian học chính khóa và ôn tập các môn văn hóa chiếm nhiều thời 
gian nên thời gian dành cho hoạt động đội còn hạn chế, nhiều phụ huynh coi 
trọng việc học các môn văn hóa của con hơn các hoạt động tập thể,nên chưa tạo 
điều kiện cho con khi tham gia các hoạt động.
 3. Điểm mới của sáng kiến: 
 Điểm mới thứ nhất:
 - Rèn kỹ năng giúp các em nâng cao hiệu quả công tác tự quản của Đội 
viên trong hoạt động Đội ở trường THCS Xã Quân Chu.
 - Phát huy tính tự tin, sáng tạo, tạo hứng thú của học sinh trong các hoạt 
động tập thể... Học sinh vận dụng tốt trong những lần hội diễn văn nghệ trong 
nhà trường, các hoạt động ngoại khoá, tự tin tham gia công tác tự quản trong mọi 
hoạt động phong trào của Đội như các hội thi văn nghệ, hoạt động trải nghiệm 
 Điểm mới thứ hai: phần lớn các em ngại tham gia các hoạt động tập thể, hoặc là thực hiện một cách 
chống đối, hoặc là thực hiện hời hợt, không nghiêm túc. Vì thế nên việc phân 
công giáo viên phụ trách sẽ lựa chọn những giáo viên có kinh nghiệm trong 
công tác quản lí học sinh cũng như có kĩ năng xử lí các tình huống, các trường 
hợp đặc biệt khi học sinh vi phạm khuyết điểm. Bằng kĩ năng của mình, các 
giáo viên – phụ trách khối lớp 9 sẽ có phương pháp phù hợp nhất để hướng dẫn 
các em đội viên của mình thực hiện tốt các hoạt động nề nếp, để hòa chung với 
các em khối 6, 7, 8 mà không bị khác biệt.
 Ngoài ra, không chỉ khối 9, mà ở khối 6, 7, 8 cũng có những lớp có nhiều 
học sinh có cá tính nổi trội, nên việc phân công giáo viên phụ trách cũng phải 
chọn lựa cho phù hợp. Khi chuẩn bị cho các hoạt động lớn, tôi tham mưu với 
Ban giám hiệu nhà trường phân công giáo viên – Phó phụ trách về các Chi đội 
để hỗ trợ giáo viên phụ trách chuẩn bị tốt các điều kiện cho các em tham gia 
hoạt động của Liên đội. 
 Với cương vị là Tổng phụ trách Đội tôi phân công công việc cụ thể, rõ 
ràng, đảm bảo công bằng giữa các Chi đội, nhất là quy định rõ những yêu cầu 
đối với giáo viên phụ trách Chi đội trực tuần (đóng vai trò như một Tổng phụ 
trách trong tuần Chi đội mình trược tuần); luôn tạo sự tin tưởng cho đội ngũ phụ 
trách Chi đội, sẵn sàng hợp tác để tháo gỡ những vướng mắc trong quá trình 
thực hiện nhiệm vụ của từng giáo viên phụ trách; thường xuyên theo dõi, nhắc 
nhở và động viên kịp thời việc thực hiện của các Chi đội, tạo động lực và nâng 
cao ý thức trách nhiệm cho mỗi giáo viên trong việc hướng dẫn và đảm bảo chất 
lượng hoạt động của Chi đội mình.
 Tôi không đưa ra yêu cầu quá cao và cứng nhắc đối với mỗi giáo viên – 
Phụ trách Chi đội, không yêu cầu họ phải có mặt tại Chi đội ở tất cả các buổi 
hoạt động 15 phút đầu giờ hay hoạt động giữa giờ trong tuần mà điều quan 
trọng là hướng dẫn họ phương pháp quản lí học sinh có hiệu quả để khi giáo 
viên phụ trách không có mặt trên lớp, các em vẫn thực hiện tốt nội quy của Liên 
đội và của nhà trường. Chính sự hợp tác chặt chẽ giữa Tổng phụ trách với giáo 
viên - phụ trách Chi Đội đã giúp cho các anh, chị phụ trách ngày càng có thêm 
nhiều kinh nghiệm trong việc hướng dẫn Chi đội mình duy trì tốt nề nếp. 
 * Việc xây dựng đội ngũ Ban chỉ huy Liên đội, Ban chỉ huy Chi đội và các 
nhóm nòng cốt cũng rất quan trọng trong việc góp phần nâng cao ý thức tự quản 
của các em đội viên. Đây chính là đội ngũ giúp việc và hỗ trợ đắc lực nhất cho 
giáo viên - Tổng phụ trách trong việc đảm bảo sự tự quản của đội viên tại các 
Chi đội. MỘT SỐ HÌNH ẢNH THỰC TẾ TẠI LIÊN ĐỘI MÀ TÔI ĐÃ ÁP DỤNG
 Các em học sinh chăm sóc, vệ sinh khu di tích lịch sử Lán than 
 Phạm Hồng Thái thuộc xóm Hòa Bình, xã Quân Chu Cô và trò tích cực trong phong trào “Vì trường em xanh, sạch, đẹp” Thầy Lê Văn Dần: Bí thư CB - Hiệu trưởng nhà trường khen thưởng cho 2 
em Đặng Văn Đức đạt danh hiệu “Cầu thủ xuất sắc nhất” trong giải bong đá 
TNNĐ tỉnh Thái Nguyên năm 2020-2-21 và em Vũ Minh Thái đạt giải giải 
Huy chương bạc và huy chương đồng môn cờ vua cấp tỉnh trong buổi sinh 
hoạt dưới cờ.
 Cô Nguyễn Thị Toàn – CTCĐ trường tuyên dương khen thưởng cho các 
tập thê đạt thành tích cao trong các đợt thi đua trong buổi sinh hoạt dưới cờ. Kết quả thi đua của Liên đội THCS Xã Quân Chu trong những năm gần 
đây luôn giữ vững danh hiệu “Liên đội mạnh xuất sắc cấp huyện”.
 Từ kết quả thống kế ở trên tôi có thể đánh giá được hiệu quả công tác tự 
quản của Đội viên trong hoạt động Đội, rèn kỹ năng và ý thức tự quản cho học 
sinh là vô cùng quan trọng, giúp cho các em cũng như nhà trường có một nền 
nếp tốt trong mọi hoạt động phong trào thi đua của trường, của Đội.
 Đối với đội viên các em thích thú khi được tham gia các hoạt động bề nổi 
bởi sự đổi mới nhẹ nhàng. Bên canh đó mỗi tháng lại có các chủ điểm khác nhau 
các em được thỏa sức sáng tạo, rèn kỹ năng tự quản tốt, các em sẽ chủ động, 
mạnh dạn, tự tin tham gia hoạt động tập thể, phát triển năng khiếu rèn luyện sức 
khỏe có thêm nhiều hiểu biết mới lạ và vận dụng từ bài học vào thực tế. Giờ ra 
chơi như món ăn tinh thần giúp học sinh có thêm thái độ tích cực cho một tuần 
học tập hiệu quả.
 Tạo môi trường sinh hoạt vui chơi, giải trí lành mạnh để các em thể hiện 
năng khiếu, rèn bản lĩnh tự tin, sáng tạo và tích cực tham gia các hoạt động tập 
thể. Giúp các em tránh xa các tệ nạn xã hội, tạo không khí vui tươi, hòa nhã, 
thân thiện là động lực phấn đấu thi đua cho phụ trách đội và đội viên cho một 
tuần làm việc và học tập mới. 
 Các em có thái độ, ý thức, trách nhiệm của Đội viên trong công tác tự quản, 
các em hứng thú khi tham gia mọi hoạt động của Đội. Nâng cao ý thức học tập, 
tăng cường giáo dục Đức- Trí- Thể- Mĩ, trang bị thêm các kỹ năng sống cho học 
sinh.