Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác đoàn và phong trào thanh niên tại trường THPT Quỳnh Lưu 2

 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 Tên đề tài:
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC ĐOÀN VÀ
 PHONG TRÀO THANH NIÊN TẠI TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 2
 Tác giả: HỒ SỸ DANH
 Tổ: Xã hội
 Môn: GDQP- AN
 Số điện thoại: 0984 505 415 bàn dân cư, còn hạn chế. Công tác tập hợp, đoàn kết thanh niên khu vực kinh tế 
ngoài nhà nước, trong các khu công nghiệp, đối với thanh niên Việt Nam ở nước 
ngoài chưa đạt yêu cầu. Chất lượng nguồn nhân lực trẻ chưa đáp ứng được yêu 
cầu của sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Một bộ phận thanh 
niên có biểu hiện sa sút về lý lượng, đạo đức, lối sống, mắc tệ nạn xã hội, vi phạm 
pháp luật”.
 Trên thực tế công tác Đoàn và phong trào thanh niên có vai trò đặc biệt quan 
trọng trong các trường học nói chung và trường THPT Quỳnh Lưu 2 nói riêng. Tuổi 
trẻ học đường luôn cần những nét mới, chất trí tuệ và văn hoá trong các hoạt động 
Đoàn, Hội. Những năm qua, công tác Đoàn và phong trào thanh niên của trường 
THPT Quỳnh Lưu 2 đã đạt được những thành tích nổi bật được Chi uỷ - Ban giám 
hiệu Nhà trường và Đoàn cấp trên ghi nhận. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận đoàn 
viên, thanh niên chưa thực sự tích cực tham gia vào các hoạt động Đoàn, Hội; chất 
lượng sinh hoạt và kết quả công tác Đoàn ở một số chi đoàn còn chưa cao.
 Thực trạng trên do nhiều nguyên nhân gây nên, nhưng có thể tập trung vào 
một số nguyên nhân chủ yếu sau:
 - Đội ngũ cán bộ Đoàn chưa được tập huấn về chuyên môn, nghiệp vụ trong 
công tác.
 - Một số chi đoàn còn lúng túng trong khâu tổ chức các hoạt động tập hợp, thu 
hút đoàn viên, thanh niên dẫn đến việc một bộ phận đoàn viên thanh niên bị lôi cuốn 
vào các trò chơi: điện tử, bi-a... hậu quả làm cho số lượng học sinh yếu kém tăng, tổ 
chức Đoàn ở một số lớp yếu.
 - Ngoài ra còn có các nguyên nhân khác như: hình thức tổ chức sinh hoạt chi 
đoàn còn đơn điệu, các hoạt động tập thể cấp Đoàn cơ sở còn khô cứng nên chưa thu 
hút được đoàn viên, thanh niên tham gia một cách nhiệt tình,...
 Vì vậy, cần phải tăng cường công tác chỉ đạo, đề ra các biện pháp nâng cao 
hiệu quả công tác Đoàn và phong trào thanh niên.
 Trước thực tế đó, với cương vị là một bí thư Đoàn trường, mong muốn được 
góp phần vào việc nâng cao chất lượng công tác Đoàn nói riêng và chất lượng giáo 
dục toàn diện cho học sinh của Nhà trường nói chung, vì vậy tôi đã chọn đề tài: “Một 
số giải pháp nâng cao chất lượng công tác Đoàn và phong trào thanh niên tại 
trường THPT Quỳnh Lưu 2” với hy vọng chia sẽ một số kinh nghiệm trong công 
tác đoàn với các đồng nghiệp.
 2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu.
 Đã có một số đề tài nghiên cứu về các phương pháp, biện pháp để giáo dục 
đạo đức và phát triển năng lực cho học sinh THPT và một số bài báo về công tác giáo 
dục tư tưởng đạo đức cho đoàn viên, thanh niên đăng trên các tạp chí của Đảng và 
của đoàn như báo Nhân dân, báo Tiền phong, báo Thanh niên, Tạp chí 4. Nhiệm vụ nghiên cứu.
 - Nghiên cứu cơ sở lí luận có liên quan đến đề tài: Vai trò của giáo dục đạo 
đức, vai trò của việc phát triển năng lực sáng tạo; vai trò của cấp uỷ, công tác cán bộ, 
tổ chức sinh hoạt, phát triển đoàn viên, bồi dương công tác đoàn, câu lạc bộ đội nhóm, 
hệ thống bảng báo, phát thanh và chương trình văn nghệ trong nhà trường phổ thông.
 - Nghiên cứu cơ sở thực tiễn có liên quan đến đề tài: Thực tế hoạt động của 
Đoàn trường, Câu lạc bộ đội nhóm, bảng báo, phát thanh và chương trình văn nghệ 
ở trường THPT Quỳnh Lưu 2 từ những thuận lợi đến những khó khăn.
 - Đề xuất một số biện pháp để phát huy năng lực học sinh và giáo dục đạo 
đức học sinh, nâng cao chất lượng công tác đoàn và phong trào thanh niên ở trường 
THPT Quỳnh Lưu 2.
 5. Phương pháp nghiên cứu.
 - Phương pháp nghiên cứu lí luận
 - Phương pháp khảo sát thực tiễn
 - Phương pháp phân tích - tổng hợp
 - Phương pháp so sánh đối chiếu
 - Phương pháp thực nghiệm
 6. Đóng góp của sáng kiến.
 Với mục đích đi sâu tìm hiểu vai trò của việc giáo dục đạo đức và phát triển 
năng lực sáng tạo cho học sinh, đề xuất một số giải pháp phù hợp ở trường THPT 
Quỳnh Lưu 2, chúng tôi mong rằng SSKN sẽ cung cấp một cái nhìn tổng hợp trong 
giáo dục đạo đức và phát triển năng lực sáng tạo cho học sinh ở trường THPT.
 7. Cấu trúc SKKN.
 - Cấu trúc bao gồm: Phần mở đầu, phần nội dung, phần kết luận, phụ lục, mục 
lục, tài liệu tham khảo.
 PHẦN NỘI DUNG
 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
 1.1. Vai trò của công tác giáo dục đạo đức đối với học sinh THPT
 1.1.1. Khái niệm
 Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, là tổng hợp các quy tắc, nguyên tắc, 
chuẩn mực xã hội nhờ nó con người tự giác điều chỉnh hành vi của mình sao cho phù 
hợp với lợi ích và hạnh phúc của con người, với tiến bộ xã hội trong quan hệ cá nhân 
với cá nhân, quan hệ cá nhân với xã hội và con người với tự nhiên. Giáo dục đạo đức sẽ tạo động lực thôi thúc học sinh hăng hái quyết tâm học 
tập, tiếp thu tri thức để nâng cao trình độ nhận thức, cổ vũ, động viên học sinh tự ý 
thức, tự rèn luyện, hình thành niềm tin, hình thành lí tưởng sống cho mình, hiểu rõ 
mục đích, ý nghĩa của cuộc sống để xây dựng một cuộc sống nhân văn, nhân bản.
 Giáo dục đạo đức góp phần tích cực trong quá trình xây dựng phẩm chất đạo 
đức cá nhân và xây dựng những phẩm chất ý chí, tính kỷ luật, cung cách ứng xử trong 
nhân cách học sinh. Trước tác động của mặt trái kinh tế thị trường và toàn cầu hóa, 
đang có xu hướng phá vỡ sự thống nhất của nhân cách, tạo sự mất cân bằng giữa tri 
thức, năng lực thực tiễn với phẩm chất đạo đức cá nhân. Đó là một trong những 
nguyên nhân dẫn đến nguy cơ hình thành một thế hệ con người Việt Nam phiến diện, 
làm nảy sinh sự tha hóa, lối sống tuyệt đối hóa đồng tiền. Từ đó, các quan hệ gia 
đình, thầy trò, tình bạn, tình yêu... băng hoại trong tính toán vụ lợi của chủ nghĩa cá 
nhân cực đoan. Chính giáo dục đạo đức giúp học sinh hình thành quan niệm sống 
tích cực, rèn luyện, xây dựng những phẩm chất đạo đức cá nhân, những phẩm chất ý 
chí, tính kỷ luật, cung cách ứng xử nhân đạo, tạo điều kiện cho các em vươn lên để 
chiến thắng tác động tiêu cực này.
 Thông qua giáo dục đạo đức, các giá trị đạo đức truyền thống của dân tộc được 
học sinh tiếp nhậnlà cơ sở nền tảng để phát triển nhân cách mới cho học sinh Việt 
Nam; là động lực, là ngọn nguồn phát triển dân tộc, tạo nên sức mạnh tinh thần và 
bản lĩnh cho thế hệ học sinh vươn lên trong giai đoạn mới; các giá trị đạo đức truyền 
thống được kế thừa, phát huy giúp học sinh đứng vững trước tác động tiêu cực của 
mặt trái kinh tế thị trường và toàn cầu hóa.Tuy nhiên, bối cảnh mới của đất nước và 
quốc tế đang đặt ra những yêu cầu mới mà những giá trị văn hóa truyền thống, trong 
thực tiễn mới sẽ thiếu hụt nhiều giá trị, việc tiếp thu những giá trị hiện đại như: ý 
thức tổ chức, kỷ luật, tác phong công nghiệp, thái độ tôn trọng và tuân thủ pháp luật,... 
để xây dựng, bồi dưỡng con người Việt Nam trong thời đại mới là cần thiết để học 
sinh vừa có thể thích ứng được với xã hội mới, vừa phù hợp với truyền thống tốt đẹp 
của dân tộc và của thời đại.
 Giáo dục đạo đức còn tạo động lực khuyến khích học sinh tự giác học tập, tự 
rèn luyện xây dựng nhân cách mới. Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn Việc học phải lấy 
tự học làm cốt. Chính vì vậy, để các giá trị văn hóa trở thành những nhân tốbên trong 
của nhân cách mỗi học sinh thì việc tự giác học tập, rèn luyện, tiếp thu các giá trị đó 
trong xây dựng nhân cách mới là tất yếu. Có thể nói, nếu không có quá trình tự giác, 
tự rèn luyện của bản thân sinh viên thì mọi nỗ lực tác động từ bên ngoài, dù tốt đến 
đâu cũng trở nên vô ích.
 Nói tóm lại công tác giáo dục đạo đức sẽ hình thành cho học sinh nhu cầu, 
niềm tin, ý nghĩa mục đích cuộc sống, động cơ phấn đấu, rèn luyện đúng đắn, làm 
cho mỗi người có ý thức làm chủ, ham học hỏi, cầu tiến bộ, vươn lên tự khẳng định 
mình,...để trở thành những con người hoàn thiện, hội tụ đầy đủ toàn diện cả về phẩm 
chất và năng lực, hài hoà Đức - Trí - Thể - Mỹ và phát huy tốt nhất tiềm năng của 
mỗi học sinh. Sáng tạo là quá trình dài hơi của suy ngẫm nhưnglại rút ngắn được thời gian 
để đạt được mục đích đã đề ra một cách nhanh chóng, tốt đẹp. Tập thể lớp có người 
có năng lực sáng tạo sẽ tốn ít thời gian để giải quyết vấn đề hơn những lớp khác.
 Năng lực sáng tạo giúp cho con người thay đổi được lề lối cũ để hướng tới 
một mục đích tốt hơn. Sáng tạo nhỏ có thể làm thay đổi một cá nhân hay một tập thể. 
Sản phẩm của sự sáng tạo luôn có ích cho người làm ra nó và có ích cho mọi người. 
Sáng tạo lớn có thể thay đổi toàn tập thể lớn. Sáng tạo vĩ đại làm thay đổi mọi mặt, 
mọi phương diện của đời sống xã hội.
 Sự sáng tạo còn mang lại niềm tin và động lực sống, cống hiến của con người. 
Người sáng tạo luôn nhận được về mình những phần thưởng xứng đáng. Trước hết 
là làm thỏa mãn khát khao sáng tạo của bản thân. Sau đó, là sự yêu quý, tự hào của 
thầy cô, bạn bè. Đó là động lực vô cùng to lớn đặc biệt với lứa tuổi THPT.
 Tuy nhiên, muốn có năng lực sáng tạo học sinh cần đọc nhiều , tìm hiểu nhiều 
vận động tất cả từ trí tuệ đến thân thể như vậy sáng tạo giúp cho con người không bị 
lười biếng. Đồng thời còn yêu hơn việc mình làm.
 Cuộc sống luôn biến đổi không ngừng vì vậy đòi hỏi con người cần phải năng 
động và sáng tạo. Không chỉ để cho bản thân mình mà còn cống hiến cho cộng đồng, 
cho đất nước. Mỗi người đều sống năng động và sáng tạo để tạo ra nhiều giá trị và 
những điều kì diệu cho cuộc sống này thêm tốt đẹp hơn.
 1.3. Vai trò của công tác đoàn và phong trào thanh niên trong việc phát 
huy năng lực sáng tạo và giáo dục đạo đức học sinh ở trường THPT
 1.3.1. Đặc điểm công tác đoàn và phong trào thanh niên trong trường 
THPT
 Giáo dục học Mác- Lê-Nin chỉ rõ: Muốn đào tạo con người theo mục tiêu của 
Đảng, Nhà nước đề ra thì cần:
 - Giải quyết tốt hai phép biện chứng học sinh- môi trường giáo dục khách thể, 
chủ thể cả học sinh trong tình huống thống nhất của nó.
 - Thông qua hoạt động tự giác, tích cực, sáng tạo của học sinh trong thực tiễn 
xây dựng và bảo vệ đất nước, yếu tố chủ động, sáng tạo giữ vai trò quyết định đối 
với việc hình thành nhân cách XHCN, là tiền đề bảo đảm sự thành công của công tác 
giáo dục thế hệ trẻ, những người đảm đương sứ mệnh xây dựng xã hội: Công bằng, 
dân chủ, văn minh, giàu đẹp.
 Phù hợp với tâm lý thanh niên trong trường học, các giải pháp giáo dục sau 
đây có tầm quan trọng đặc biệt:
 - Các phương pháp tác động đến ý thức học sinh( nêu gương, kích thích, 
thuyết phục).
 - Các phương pháp tự quản Trước khi thực hiện đề tài này, công tác Đoàn tại trường được duy trì tốt. Tuy 
nhiên, vẫn còn một số điểm tồn tại:
 - Một là, sự hạn chế về năng lực, nghiệp vụ công tác Đoàn của nhiều cán bộ 
chi đoàn. Vì vậy, các đồng chí này đã gặp không ít khó khăn trong công tác Đoàn, 
làm cho kết quả công tác Đoàn giảm sút.
 - Hai là, nhận thức của một số cán bộ Đoàn chưa đầy đủ về vai trò của tổ chức 
Đoàn trong nhà trường nên còn coi nhẹ công tác thu hút, tập hợp thanh niên hoạt 
động trong tổ chức Đoàn. Đặc biệt, còn một bộ phận thanh niên chưa thực sự phấn 
đấu vào Đoàn. Một số đoàn viên, thanh niên không nhiệt tình tham gia các hoạt động 
tập thể do Đoàn trường và Nhà trường tổ chức.
 Từ thực trạng nêu trên cho thấy một số điểm hạn chế trong công tác Đoàn và 
phong trào thanh niên tại các trường THPT nói nói chung và trường THPT Quỳnh 
Lưu 2 nói riêng là do các nguyên nhân sau đây gây ra:
 - Một là, do đặc thù của các trường THPT: Đội ngũ cán bộ Đoàn luân chuyển 
liên tục và có nhiều biến động (Các đồng chí giáo viên hoạt động công tác Đoàn chủ 
yếu là kiêm nhiệm, các cán bộ chi đoàn là học sinh khối 12 ra trường hàng năm,...). 
Vì vậy, phần lớn các cán bộ Đoàn trong trường chưa được tập huấn nhiều về kĩ năng, 
nghiệp vụ hoạt động công tác Đoàn. Do đó khi tổ chức các hoạt động tập hợp đoàn 
viên, thanh niên còn nhiều khó khăn, lúng túng.
 - Hai là, công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho đội ngũ cán bộ Đoàn và đoàn 
viên thanh niên chưa được chú trọng đúng mức. Hình thức tổ chức giáo dục còn khô 
cứng nên chưa thu hút được đoàn viên, thanh niên tập trung tham gia một cách tự 
nguyện.
 - Ba là, chất lượng các buổi sinh hoạt Đoàn ở một số chi đoàn còn chưa cao, 
hình thức sinh hoạt chưa đa dạng. Điều này dẫn đến việc một bộ phận đoàn viên, 
thanh niên chưa hứng thú với các hoạt động tập thể và bị lôi kéo vào các trò trơi: bia, 
điện tử... làm cho công tác tập hợp thanh niên tại các chi đoàn này rất khó khăn.
 2. Mô tả giải pháp:
 Ở chương này chúng tôi sẽ đi tìm hiểu thực trạng của công tác đoàn và phong 
trào thanh niên tại đơn vị công tác, từ những thuận lợi, khó khăn, tìm hiểu nguyên 
nhân của thực trạng đó. Để trên cơ sở đó có những giải pháp phù hợp giúp cho công 
tác đoàn và phong trào thanh niên đạt hiệu quả cao góp phần phát huy năng lực và 
giáo dục đạo đức học sinh.
Với mong muốn có một cái nhìn thấu đáo về vấn đề nghiên cứu, chúng tôi đã tiến 
hành trao đổi, trò chuyện và phát phiếu điều tra trình độ kĩ năng nghiệp vụ công tác 
Đoàn của cán bộ các chi đoàn, chất lượng công tác Đoàn và phong trào thanh niên 
với hai nội dung:
 - Phiếu số 1: Điều tra tìm hiểu về chất lượng đội ngũ cán bộ cấp chi đoàn (131 
cán bộ chi đoàn) với nội dung: