Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp chỉ đạo thực hiện giáo dục tính tự lập cho trẻ mẫu giáo trong trường mầm non xã Nậm Chà

 CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập - Tự do - Hạnh phú
 ĐƠN YÊU CẦU
 CÔNG NHẬN PHẠM VI ẢNH HƯỞNG VÀ HIỆU QUẢ ÁP DỤNG 
 SÁNG KIẾN
 Kính gửi: Hội đồng xét, công nhận sáng kiến cấp cơ sở.
 1. Tôi (chúng tôi) ghi tên dưới đây:
 Số Họ và tên Ngày tháng Nơi công tác Chức danh Trình độ Ghi 
 TT năm sinh (hoặc nơi chuyên chú
 thường trú) môn
 1 Đinh Thị 01/5/1984 Trường mầm Hiệu trưởng Đại học 
 Kim Dung non xã Nậm 
 Chà- huyện 
 Nậm Nhùn – P.Hiệu trưởng Đại học
 2 Bùi Thị 30/8/1987 Tỉnh Lai 
 Hiệu Châu
 2. Là tác giả đề nghị xét công nhận phạm vi ảnh hưởng và hiệu quả 
áp dụng sáng kiến cấp cơ sở: “Một số giải pháp chỉ đạo thực hiện giáo dục 
tính tự lập cho trẻ mẫu giáo trong trường mầm non xã Nậm Chà”.
 -Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục mầm non
 3. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Trường Mầm non xã Nậm Chà
 4. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến đề nghị công nhận sáng kiến hoặc phạm 
vi ảnh hưởng và hiệu quả áp dụng: Chuyên môn.
 5. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: 13/9/2021.
 6. Mô tả bản chất của sáng kiến đề nghị công nhận sáng kiến.
 6.1. Nội dung sáng kiến: Đây là giải pháp lần đầu tôi đưa ra thực hiện và đã mang lại hiệu quả cao 
khi áp dụng. 
 Giải pháp giúp giáo viên có thể lựa chọn những nội dung giáo dục tính tự 
lập vừa sức, hiệu quả và phù hợp với từng lứa của trẻ mẫu giáo. 
 Giáo viên biết lựa chọn nội dung, hình thức, xây dựng kế hoạch và dạy 
trẻ phù hợp với từng độ tuổi. 
 Cách thực hiện: 
 Vào đầu năm học nhà trường tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn để 
chỉ đạo giáo viên xây dựng kế hoạch lựa chọn các nội dung giáo dục thuộc các 
lĩnh vực phát triển phù hợp với độ tuổi, song song với việc chỉ đạo hướng dẫn 
giáo viên lựa chọn các nội dung giáo dục thì việc chỉ đạo giáo viên lựa chọn các 
kĩ năng tạo tính tự lập phù hợp với từng nhóm lớp, chúng tôi quan tâm chỉ đạo 
đến giáo viên được phân công phụ trách. Tổ chức cho giáo viên trao đổi, đưa ra 
những ý kiến về kĩ năng tự phục vụ tạo tính tự lập cụ thể phù hợp từng nhóm lớp 
để giáo viên xây dựng kế hoạch giáo dục. Không yêu cầu khó đối với trẻ đảm bảo 
tính vừa sức, không ép buộc trẻ, tạo tâm lý thoải mái, hứng thú khi trẻ được tham 
gia các hoạt động tự phục vụ, hoạt động nhóm.
 Việc xác định lựa chọn công việc vừa sức phù hợp với độ tuổi để chỉ đạo, 
hướng dẫn giáo viên nhằm rèn tính tự lập cho trẻ là rất quan trọng cần thiết, chính vì 
vậy mà nhà trường đã yêu cầu giáo viên ngay từ đầu năm học xây dựng các nội dung 
giáo dục tính tự lập cho sát với đối tượng học sinh của mình. Bởi ngay từ khi trẻ mới 
ra lớp, giáo viên có thể hướng dẫn trẻ các kỹ năng tự lập đơn giản để trẻ tự xúc cơm 
ăn, tự thu dọn đồ chơi sau khi chơi xong, tự rửa mặt, rửa tay, tự lấy gối, dải chiếu khi 
ngủ, tự lựa chọn quần áo để mặc hàng ngày hay sắp xếp quần áo của trẻ gọn gàng 
ngăn nắp  Vì vậy việc lựa chọn nội dung phù hợp với độ tuổi rất quan trọng và cần 
thiết giúp cho giáo viên xác định được mục đích yêu cầu đưa ra sao cho phù hợp với 
nhận thức của trẻ. Từ việc định hướng, tôi đưa ra thảo luận và đã đi đến thống nhất 
việc chỉ đạo giáo dục tính tự lập cho trẻ như sau: Đối với trẻ 3 - 4 tuổi: Trẻ 3 tuổi bắt 
đầu muốn tự lập để khẳng định mình vì vậy giáo viên nên dạy trẻ từng bước và kiên 
quyết không làm thay trẻ. Thời gian đầu trẻ có thể làm chưa tốt, nhưng sau một thời 
gian trẻ chắc chắn sẽ làm tốt hơn, cần hướng dẫn động viên, khuyến khích sự tự tin 
của trẻ để hoàn thành những công việc vừa sức, phù hợp với trẻ. Tôi đã chỉ đạo giáo 
viên dạy trẻ kỹ năng: 
 Kỹ năng chăm sóc bản thân: Tự mặc quần áo với những quần áo chun, váy 
chun, váy xuông dễ chui đầu, áo phông, cởi đồ, rửa tay, đánh răng, rửa mặt, 
chuẩn bị quần áo, đồ dùng đi học, tự xúc ăn đây đều là những kỹ năng cơ bản 
và trẻ hoàn toàn có thể làm được. Và được chúng tôi chỉ đạo giáo viên áp dụng Chúng tôi chỉ đạo giáo viên cần nắm bắt được tâm sinh lý lứa tuổi, nhận thức 
của trẻ. Tổ chức khảo sát về khả năng tự lập của từng cá nhân trẻ từ đó có các tác động 
phù hợp. Lựa chọn các nội dung mà trẻ có thể làm được, những nội dung đó cần nâng 
cao độ khó theo giai đoạn. Thiết kế các hoạt động, hình thức tổ chức nhằm đảm bảo 
tính linh hoạt, thu hút sự hứng thú của trẻ khi tham gia các hoạt động, tạo cơ hội cho 
trẻ được trải nghiệm, thực hành đạt mục đích yêu cầu đưa ra.
 Chỉ đạo giáo viên theo dõi sát sao từng hoạt động của trẻ để kịp thời khuyến 
khích và hướng dẫn. Khi tổ chức cho trẻ tham gia một hoạt động, cho dù trẻ có làm 
tốt hay chưa giáo viên cũng cần biểu dương sự cố gắng của trẻ. Giáo viên không 
làm thay trẻ mà bằng tác động sư phạm hướng dẫn, làm mẫu cho trẻ thực hành 
nhiều lần dưới dạng trò chơi, việc nhanh hay chậm tuỳ thuộc vào mỗi đứa trẻ. Vì 
thế đừng tạo áp lực với trẻ mà hãy cử xử khéo léo và rèn kỹ năng tự lập bản thân 
cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi, trong mọi thời điểm, hình thành cả hành động và thói 
quen cho trẻ trong sinh hoạt. Những nội dung trên được tôi chỉ đạo giáo viên thực 
hiện và hiệu quả trên trẻ sẽ là tiêu chí đánh giá giáo viên qua các đợt thi đua. Hơn 
nữa còn đánh giá ưu điểm, hạn chế của giáo viên trong việc thực hiện việc giáo dục 
tính tự lập cho trẻ. Từ đó tìm ra những biện pháp phù hợp để bồi dưỡng và lựa chọn 
nội dung để bồi dưỡng cho giáo viên. 
 Việc chỉ đạo giáo viên lựa chọn nội dung giáo dục tính tự lập cho trẻ như 
một cẩm nang giúp người quản lý có thêm nhiều kinh nghiệm trong việc chỉ đạo 
giáo viên lựa chọn nội dung, xây dựng các hoạt động giáo dục phù hợp với lứa 
tuổi, thúc đẩy việc giáo dục tự lập cho trẻ phát triển một cách đúng đắn và đạt 
hiệu quả cao. Song song với giải pháp này thì việc chỉ đạo giáo viên giáo dục tính 
tự lập cho trẻ trong các hoạt động trong ngày cũng vô cùng quan trọng nó góp 
phần làm cho các kĩ năng của trẻ trở nên thành thạo hơn. 
 Giải pháp 2: Chỉ đạo giáo viên giáo dục tính tự lập cho trẻ mẫu giáo 
trong các hoạt động hàng ngày. 
 Giáo viên đã biết cách tổ chức, giáo dục tính tự lập cho trẻ ở các hoạt động 
trong ngày với nhiều hình thức linh hoạt như: Tổ chức thành một hoạt động học 
và ở tất cả các hoạt động trong một ngày của trẻ bằng cách cho trẻ tham gia thực 
hành, trải nghiệm thực tế.
 Giáo viên biết lồng ghép nội dung giáo dục tính tự lập cho trẻ trong các hoạt 
động hàng ngày một cách thường xuyên. Thông qua đó dạy trẻ những kĩ năng: tự 
phục vụ, hợp tác, thể hiện bản thân ... Xây dựng các tình huống có thể gặp phải để 
trẻ được thực hành, trải nghiệm hình thành tính tư duy tự lập cho trẻ. Tăng cường 
tổ chức hoạt động theo nhóm, từng nhóm hỗ trợ, bàn bạc và trao đổi để hoàn tự phục vụ mặc, cởi áo. Yêu cầu giáo viên vừa làm mẫu vừa giải thích các thao tác 
mặc, cởi áo để trẻ nắm được kĩ năng một cách rõ ràng và cho trẻ thực hành theo 
nhóm, cá nhân khi kĩ năng này trẻ đã thành thạo thì việc tự phục vụ bản thân trẻ 
trong những giờ khác trở lên quá dễ dàng mà giáo viên không cần phải làm giúp trẻ. 
Tạo nên phản xạ có điều kiện khi trẻ lạnh hoặc nóng trẻ sẽ tự thay đổi trang phục để 
bảo vệ, giữ gìn sức khỏe cho bản thân mà không cần ai nhắc nhở.
 Hình ảnh: Trẻ tự rửa tay, rửa mặt trước và sau khi ăn
 Hình ảnh : Trẻ ngủ xong dậy gấp chăn
Ngoài ra chúng tôi còn chỉ đạo giáo viên tích hợp vào các môn học khác như giờ 
toán, tạo hình cô chuẩn bị sẵn đồ dùng và yêu cầu trẻ tự lấy các đồ dùng như: rổ, 
bảng, sáp màu, giấy vẽ, đất nặn sau khi dùng xong cần cất gọn đúng nơi quy 
định. Thông qua hoạt động cho trẻ tự phục vụ sẽ hình thành cho trẻ tính tự lập và 
hiểu được đó là việc bản thân trẻ có thể tự làm. Việc hướng dẫn, tổ chức cho trẻ 
thực hành một cách bài bản, khoa học, có sự giám sát của giáo viên, đảm bảo tính 
lặp đi lặp lại sẽ giúp cho trẻ có kĩ năng tự phục vụ từ dễ đến khó Hình ảnh : Trẻ tự lấy đồ dùng, đồ chơi chơi theo nhóm liên kết qua góc chơi
 Với lứa tuổi 4 - 5 tuổi và 5 - 6 tuổi khả năng tự lập cũng đi kèm với khả năng 
 Hoạt động vui chơi chính là một hoạt động thực tiễn mang khả năng tự lập của 
trẻ nhỏ. Qua hoạt động vui chơi ở lớp chúng tôi chỉ đạo giáo viên lồng ghép giáo dục 
tính tự lập thông qua trò chơi góc đóng vai, góc xây dựng, rèn kĩ năng sống: Trẻ biết 
tự lấy đồ dùng đồ chơi, biết sử dụng đồ chơi đúng mục đích, biết giữ gì đồ chơi cẩn 
thận, chơi xong biết cất đồ chơi gọn gàng ngăn nắp đúng nơi quy định ... Trẻ hoạt 
động trong nhóm cần biết tự phân công, chia sẻ trách nhiệm với bạn, đoàn kết để hoàn 
thành công việc: Chơi xây dựng trẻ biết liên kết nhóm chơi với nhau nhóm thợ xây 
liên kết với nhóm tài xế trở vật liệu, liên kết nhóm chơi bán hàng mua vật liệu, mua 
cây giống, con giống ... Trải qua hoạt động vui chơi trẻ biết cùng nhau chủ động hoàn 
thành vai chơi của mình theo đúng yêu cầu. Khi chơi xong trẻ cần sắp xếp, thu dọn đồ 
chơi vào góc gọn gàng ngăn nắp. Thông qua các trò chơi trẻ không chỉ tự lập trong 
cách thực hiện mà còn tự lập trong việc trao đổi, học được cách giải quyết yêu cầu của 
vai chơi. Thông qua yêu cầu của góc chơi, trò chơi trẻ chủ động hoàn thành công việc 
của mình qua sự phân công, khi đóng vai trẻ sẽ được tái tạo mô phỏng các hoạt động 
của người lớn (nấu ăn, bán hàng, đi chợ mua hàng, gấp quần áo, dọn dẹp nhà cửa, chủ 
động khi bị ốm cần đến bác sĩ và uống thuốc, ). Trong khi chơi tôi chỉ đạo giáo viên 
gợi ý trẻ đổi vai chơi, liên kết tạo mối quan hệ khi chơi, trẻ được thể hiện nhiều vai Hình ảnh trẻ kê bàn ăn
 Chỉ đạo giáo viên thông qua hoạt động lao động tổ chức các buổi lao động 
tập thể cho trẻ tham gia qua đó rèn tính tự lập cho trẻ. Chỉ đạo giáo viên hàng 
ngày tổ chức cho trẻ các hoạt động lao động cụ thể, vừa sức giúp trẻ phát triển Trong môi trường giáo dục đặc biệt là môi trường giáo dục mầm non thì sự kết hợp 
giữa gia đình và nhà trường là vô cùng quan trọng, bởi không phải phụ huynh nào cũng 
hiểu được giáo dục tính tự lập cho trẻ là rất cần thiết, vì vậy tôi và ban giám hiệu đã chỉ 
đạo giáo viên trong đơn vị thường xuyên chia sẻ các nội dung về giáo dục tính tự lập cho 
trẻ qua góc tuyên truyền của lớp hay qua giờ đón, trả trẻ, qua các buổi họp phụ huynh, qua 
zalo, facebook Chỉ đạo giáo viên hàng ngày trò chuyện với phụ huynh để biết được đặc 
điểm tính cách và cách giáo dục tính tự lập cho trẻ ở gia đình để giúp phụ huynh hiểu rằng 
việc bao bọc con là đang làm hạn chế sự phát triển tính tư duy, tính tự lập, sẽ khiến trẻ trở 
nên thụ động, trẻ không có các kĩ năng cần thiết. Chỉ đạo giáo viên tuyên truyền tới phụ 
huynh và nhân dân ngay từ khi trẻ còn nhỏ từ việc đơn giản nhất nên để trẻ tự lập để làm: 
Việc tự xúc ăn từ khi trẻ có thể cầm thìa, trẻ tự lựa chọn món ăn mà trẻ thích, cho trẻ tự lấy 
quần áo, lấy dép, mũ ... Ở nhà khi trẻ chơi xong cha mẹ hãy giáo dục cho con thói quen tự 
cất đồ chơi gọn gàng ngăn nắp đúng nơi quy định .Việc giáo dục dục tính tự lập của trẻ ở 
nhà không chỉ giúp cho trẻ tự tin, chủ động, thể hiện năng lực của mình đồng thời cha mẹ 
hãy xây dựng cho trẻ một môi trường giáo dục tốt để giúp trẻ hình thành và phát triển tính 
tự lập một cách hiệu quả nhất.
 Trên thực tế nhìn chung phụ huynh chưa thực sự quan tâm và chưa có các kỹ 
năng dạy trẻ có tính tự lập. Tư tưởng của phụ huynh luôn nghĩ con mình đang còn nhỏ 
chưa thể làm được, hay nhìn thấy con mình làm chậm chạp, rơi vỡ thì thường thay 
con làm cho nhanh dẫn đến khi đến lớp cô yêu cầu việc gì trẻ không có kĩ năng 
làm, dẫn đến trẻ thiếu tự tin, nhút nhát, lo sợ công việc mà mình được phân công.
 Nhận thức được vấn đề đó tôi đã chỉ đạo giáo viên phối hợp với phụ huynh 
thông qua các buổi họp phụ huynh, các ngày lễ, hội thi, trao đổi với phụ huynh 
thông qua giờ đón trẻ, trả trẻ, qua các kênh thông tin zalo, facebook ... Trao đổi và 
phân tích cho phụ huynh biết được vai trò tầm quan trọng trong việc dạy trẻ kĩ năng 
tự phục vụ để hình thành tính tự lập cho trẻ. Chỉ đạo giáo viên trao đổi và đưa ra 
một số việc phù hợp với trẻ để tư vấn với phụ huynh cách thực hiện như: Lập một 
thời gian biểu cho trẻ, bắt đầu từ những việc nhỏ nhất như dậy đúng giờ, tự đánh 
răng, lựa chọn quần áo, giúp bố mẹ những công việc vừa sức... phụ huynh có thể 
cùng với trẻ bắt tay vào việc thực hiện thời gian biểu, khi trẻ đã có ý thức về những 
việc trẻ phải làm, hãy để trẻ tự làm, thời điểm này bố mẹ không nên quá quan trọng 
về thành quả công việc của trẻ. 
 Trong quá trình rèn luyện tính tự lập của trẻ, chỉ đạo giáo viên trao đổi với phụ 
huynh nên khuyến khích, động viên, tuyên dương nếu trẻ tiến bộ. Khi trẻ ý thức 
được về khen thưởng, trẻ sẽ biết xử lý vấn đề, thúc đẩy rèn luyện tính tự lập.
 Hiện nay thời buổi công nghệ thông tin được lan truyền rộng rãi, tôi chỉ 
đạo giáo viên thực hiện chia sẻ những kinh nghiệm, sưu tầm những video dạy 
trẻ tính tự lập hay kĩ năng tự phục vụ trên trang Website cho phụ huynh cùng