Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp chỉ đạo công tác tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số

 Một số giải pháp chỉ đạo công tác tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số
..................................................................................................................................................................................................................................
.
 MỤC LỤC 
 I. PHẦN MỞ ĐẦU..2
 1. Lý do chọn đề tài.2
 2. Mục tiêu,nhiệm vụ của đề tài..2
 II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.3
 1. Cơ sở lí luận3
 2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu..3
 3. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề.5
 3.1. Tổ chức xây dựng môi trường học tập thân thiện để tăng cường 
 tiếng Việt..5
 3.2. Thực hiện chuẩn bị tiếng Việt cho trẻ khi bước vào lớp 16
 3.3. Tạo nhiều cơ hội cho học sinh được giao tiếp tiếng Việt.7
 3.4. Vận dụng đa dạng các hình thức tăng cường tiếng Việt cho học 
 sinh8
 3.5. Tổ chức “Giao lưu tiếng Việt của chúng em”..9
 3.6. Tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp....10
 4. Tính mới của sáng kiến kinh nghiệm11
 5. Kết quả khảo nghiệm của vấn đề nghiên cứu11
 III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ....12
 1. Kết luận.12
 2. Kiến nghị...13
 - 1 - Một số giải pháp chỉ đạo công tác tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số
..................................................................................................................................................................................................................................
.
chất lượng môn Tiếng Việt nói riêng và nâng cao chất lượng giáo dục nói 
chung cho học sinh trường tiểu học Tình Thương, huyện Krông Ana
 Đề tài nghiên cứu, thống kê tổng hợp số liệu những thực trạng về 
chất lượng học sinh trong nhà trường, những thuận lợi, khó khăn của học 
sinh về chất lượng tiếng Việt, vốn tiếng Việt, kỹ năng giao tiếp. Tìm ra các 
giải pháp tối ưu nhằm tăng cường tiếng Việt cho học sinh trong quá trình 
giảng dạy trên lớp và những hoạt động ngoài giờ lên lớp nhằm nâng cao chất 
lượng giáo dục.
 II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 1. Cơ sở lí luận của vấn đề
 Tiếng Việt là ngôn ngữ của người Việt(người Kinh) và là một trong 
những môn học quan trọng và cần thiết nhất ở bậc tiểu học. Học tiếng Việt giúp 
học sinh hình thành và phát triển tư duy ngôn ngữ. Thông qua môn tiếng Việt 
học sinh được hình thành cách giao tiếp, cách biểu lộ cảm xúc tình cảm.... Tiếng 
Việt là ngôn ngữ thứ nhất của người Kinh nhưng là ngôn ngữ thứ hai của người 
dân tộc thiểu số. Với học sinh là người dân tộc thiểu số, việc tăng cường tiếng 
Việt nhằm nâng cao chất lượng giáo dục là một trong những vấn đề đang được 
các cấp, các ngành, các trường học đặc biệt quan tâm. Tiếng Việt trong nhà 
trường tồn tại với hai tư cách: vừa là một môn học vừa là công cụ giao tiếp, học 
tập của học sinh. Do đó, trình độ tiếng Việt có vai trò và ảnh hưởng rất lớn đối 
với khả năng học tập các môn học khác của học sinh. 
 Trong những năm vừa qua, Giáo dục học sinh dân tộc thiểu số ở vùng sâu, 
vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế- xã hội gặp nhiều khó khăn đã và đang được 
Đảng, Nhà nước và các địa phương quan tâm, đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, 
trang thiết bị phục vụ cho dạy và học. 
 Tăng cường tiếng Việt là hoạt động giúp học sinh chưa biết hoặc biết nói 
ít tiếng Việt có thể học tập các môn học trong hệ thống giáo dục sử dụng tiếng 
Việt là ngôn ngữ chính xác. Tăng cường tiếng Việt là thường xuyên sử dụng 
tiếng Việt trong học tập, sinh hoạt, giao tiếp và trong mọi hoạt động. Tăng 
cường tiếng Việt là học sinh được nói , được trình bày bằng tiếng Việt trong các 
tiết học và quá trình giao tiếp. Tăng cường tiếng Việt là việc làm thường xuyên, 
liên tục của giáo viên, cộng đồng , nhằm giúp bồi dưỡng cho các em vốn tiếng 
Việt phong phú. Đây là việc làm hết sức quan trọng, góp phần giúp các em học 
tốt các môn học khác và thuận lợi trong việc lĩnh hội tri thức các cấp học tiếp 
theo và nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường. 
 2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
 Công tác tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số ltrong 
những năm qua luôn nhận được sự quan tâm và chỉ đạo sát sao của Phòng 
GD&ĐT cũng như chính quyền địa phương. Đặc biệt 100% học sinh của nhà 
trường là dân tộc thiểu số nên Lãnh đạo nhà trường luôn quan tâm, chú trọng 
 - 3 - Một số giải pháp chỉ đạo công tác tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số
..................................................................................................................................................................................................................................
.
 3. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
 3.1. Tổ chức xây dựng môi trường học tập thân thiện để tăng cường tiếng 
Việt
, Để thực hiện tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số đạt hiệu 
quả thì việc xây dựng môi trường học tập thân thiện là bước quan trọng và cần 
thiết nhất. Môi trường học tập thân thiện gồm có hai phần: Môi trường vật chất 
(Phòng học) và môi trường tinh thần (thái độ của giáo viên trong sinh hoạt, học 
tập)
 3.1.1. Môi trường vật chất (Phòng học)
 Nhà trường có kế hoạch phát động hội thi trang trí phòng học thân thiện 
đến tất cả giáo viên chủ nhiệm của các lớp ngay từ đầu năm học. Và tổ chức 
chấm thi giữa các lớp. Đây là một trong các tiêu chí để xếp loại thi đua giáo 
viên cũng như lớp vào cuối năm học. Chỉ đạo giáo viên Mỹ thuật của trường 
phác chung một mô hình trang trí nhằm đảm bảo tính thẩm mĩ và mang tính giáo 
dục. Các góc chủ đạo trong trang trí các phòng học gồm: Góc nghệ thuật, góc 
ngôn ngữ, góc thiên nhiên, góc thư viện, góc nội quy, góc sản phẩm địa phương. 
..Tất cả các góc này quy định về phần cứng còn trang trí ở từng góc thì mỗi giáo 
viên tự sáng tạo và có thể linh động thêm nhiều góc khác sinh động hơn, nhưng 
cũng lưu ý giáo viên không nên trang trí rườm rà , thiếu tính giáo dục. Khi xây 
dựng được môi trường phòng học thân thiện, “giàu ngôn ngữ” như thế thì học 
sinh sẽ có thêm nhiều cơ hội khác nhau để tăng cường tiếng Việt như cùng ngồi 
đọc sách, truyện tại góc thư viện, cùng nhau đọc các nội quy lớp học, cùng nhau 
nói tên các sản phẩm địa phương, cùng đọc bài văn hay, bài chữ đẹp của bạn, 
cùng được tham quan góc thiên nhiên, kể tên các loại cây, cùng xem lại hình ảnh 
lao động, vui chơi, văn nghệ của lớp,Và đó cũng là những góc hỗ trợ giáo 
viên trong các giờ học rất nhiều nhằm tạo cho tiết học sinh động, hấp dẫn, nâng 
cao chất lượng tiết học.
 - 5 - Một số giải pháp chỉ đạo công tác tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số
..................................................................................................................................................................................................................................
.
viết, cách cầm bút, cầm phấn, biết vòng tay, xin phep cô vào lớp, ra chơi,Như 
vậy các em được chuẩn bị tâm thế sẵn sàng để bước vào lớp Một và thực hiện 
được mục tiêu của hoạt động giáo dục
 Chuẩn bị tiếng Việt cho trẻ trước khi vào lớp 1 được tổ chức khoảng một 
tháng vào dịp cuối hè. Để việc Chuẩn bị tiếng Việt có hiệu quả, tôi đã xây dựng 
kế hoạch và phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên thực hiện. Kể hoạch 
được triển khai kịp thời đến tất cả các thành viên trong Hội đồng sư phạm vào 
buổi họp hội đồng cuối năm học. Phối kết hợp với các tổ chức đoàn thể, cấp ủy, 
ban tự quản ba buôn, Đoàn thanh niên, Phụ nữ để cùng phối hợp và vận động 
học sinh ra lớp
 Chương trình chuẩn bị tiếng Việt cho trẻ được thực hiện theo tài liệu: 
“Chuẩn bị tiếng Việt cho trẻ em trước tuổi đến trường” của Bộ GD&ĐT. Tài 
liệu này gồm 60 bài với 180 tiết. Tôi chỉ đạo giáo viên căn cứ vào đối tượng học 
sinh, thời lượng để lựa chọn nội dung trong tài liệu phù hợp, từ đó xây dựng kế 
hoạch, chương trình cụ thể cho từng lớp mình phụ trách. Kế hoạch được phê 
duyệt và đưa vào thực hiện
 Ví dụ: Chương trình Chuẩn bị tiếng Việt trong thời gian khoảng 1 tháng 
với phân bố 3 buổi/tuần, như vậy thực hiện được khoảng 12 buổi. Tôi chỉ đạo, 
định hướng cho giáo viên được phân công thực hiện chọn 12 bài có nội dung 
mang tính thực tiễn nhất, sát với đối tượng học sinh nhất như các nội dung: Làm 
quen với các nét cơ bản, các chữ cái, chữ số. Tư thế ngồi viết, cầm bút, cầm 
phấn; các nề nếp học tập như xin phép cô vào lớp, ra ngoài, ra chơi; các kỹ năng 
giơ bảng, cất bảng, lấy sách, cất sách,
 3.3. Vận dụng đa dạng các hình thức tăng cường tiếng Việt cho học sinh 
 Chỉ đạo giáo viên khối lớp Một thực hiện phương án tăng thời lượng dạy 
học môn Tiếng Việt từ 350 tiết thành 500 tiết.Với chương trình hiện hành, mỗi 
bài tiếng Việt học hai tiết, nhưng thực hiện phương án này thì dạy 3 tiết/bài,tiết 
thứ ba nhằm củng cố luyện đọc học sinh
 Chỉ đạo giáo viên chủ động thực hiện điều chỉnh thời lượng dạy các môn 
khác để ưu tiên cho dạy tiếng Việt và Toán. Có nghĩa là, trong một buổi sáng có 
4 tiết gồm Toán, Thể dục, đạo đức, Tập đọc. Mỗi tiết trung bình 35- 40 phút, tôi 
chỉ đạo giáo viên điều chỉnh thời gian dạy môn Thể dục, đạo đức khoảng 30 
phút, thời gian còn lại để tập trung dạy Tập đọc và Toán cho học sinh
 Chỉ đạo giáo viên thực hiện dạy phân hóa đối tượng học sinh và dạy học 
lấy học sinh làm trung tâm. Khi thực hiện một tiết dạy, giáo viên phải biết mình 
dạy ai, dạy cái gì, thiết kế nội dung bài dạy theo sở trường năng lực của từng đối 
tượng học sinh. Trong mỗi giờ học, tất cả học sinh đều được học và không để 
bất kỳ học sinh nào đứng ngoài lề lớp học. Học sinh được tham gia hoạt động, 
được trình bày và được nhận xét, đánh giá bài của bạn.
 Ví dụ: Trong một tiết Tập đọc, 100% học sinh phải được tham gia đọc. 
bạn đọc tốt có thể đọc đoạn, cả bài. Bạn đọc yếu có thể chỉ đọc một câu. Trong 
 - 7 - Một số giải pháp chỉ đạo công tác tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số
..................................................................................................................................................................................................................................
.
dưỡng, tăng cường tiếng Việt cho các em. Nhắc nhở các em dành thời gian hợp 
lý để xem ti vi, đọc truyện và đưa nội dung nghe được, đọc được để trao đổi với 
bạn bè,người thân trong gia đình bằng tiếng Việt.
 Ở môi trường cộng đồng, tôi chủ động vận động cộng đồng giao tiếp với 
các em bằng tiếng Việt thông qua việc phối hợp với ban tự quản, cấp ủy ba 
buôn, hội phụ nữ. Đối với Đoàn thanh niên tôi phối hợp thông qua buổi Lễ tổng 
kết năm học, bàn giao học sinh về địa phương tôi trực tiếp trao đổi với các anh 
chị là Bí thư Đoàn của ba buôn về việc xây dựng kế hoạch hoạt động hè để tổ 
chức sân chơi cho các em trong thời gian nghỉ hè. Đồng thời nhờ các anh chị tạo 
cơ hội cho các em giao tiếp bằng tiếng Việt, hạn chế việc sử dụng tiếng mẹ đẻ 
trong các buổi sinh hoạt hè để vốn tiếng việt của các em được bồi dưỡng, được 
tăng cường trong hai tháng nghỉ hè. Có như thế thì vốn tiếng Việt của các em 
được bồi dưỡng, được tăng cường thường xuyên
 3.5. Tổ chức “ Giao lưu tiếng Việt giữa các khối lớp”
 Chương trình "Giao lưu tiếng việt của chúng em" là một hoạt động rất ý 
nghĩa và thiết thực đối với học sinh dân tộc thiểu số, nhằm khơi dậy ở các em 
học sinh dân tộc lòng ham thích tiếng việt, yêu quý trân trọng bản sắc văn hóa 
dân tộc. Thông qua giao lưu giúp cho học sinh có cơ hội được giao lưu tiếng 
Việt, hình thành kĩ năng sử dụng tiếng Việt và tình yêu tiếng Việt, phát huy kỹ 
năng nghe nói, đọc, viết và khả năng diễn thuyết của các em học sinh dân tộc. 
Giao lưu còn tạo cho các em sân chơi lý thú, không khí vui tươi "Học mà chơi, 
chơi mà học".
 Hàng năm, nhà trường đã tổ chức giao lưu tiếng Việt giữa các lớp trong 
khối với nhau. Nội dung giao lưu phong phú như hát, múa, hò, vè, đọc thơ, thi 
làm bài tiếng Việt, diễn thuyết theo chủ đề, Nhà trường ban hành kế hoạch 
sớm, nội dung kế hoạch cụ thể nên các lớp đã xây dựng kế hoạch tập luyện, đầu 
tư bài bản, do đó buổi Giao lưu tiếng Việt của năm học nào cũng thành công tốt 
đẹp và thật sự có ý nghĩa to lớn đối với các em học sinh dân tộc. Các em đã thật 
sự được bổ sung vốn tiếng Việt và phát triển kỹ năng sử dụng vốn tiếng Việt 
của mình rất nhiều qua các phần thi, giúp cho các em rất nhiều trong giao tiếp 
cũng như trong học tập.
Hình 1: Phần thi giao lưu đồng đội lớp 5A1 Hình 2: Phần thi năng khiếu lớp 5A2
 - 9 -