Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp, trò chơi phát triển tính tích cực vận động cho trẻ mẫu giáo

 SKKN: Một số biện pháp, trò chơi phát triển tính tích cực vận động cho trẻ mẫu giáo
 I. Phần mở đầu:
 1. Lý do chọn đề tài: 
 Giáo dục học đã chứng minh rằng ở trường mầm non, các môn học đều hướng 
tới một mục tiêu giáo dục chung đó là phát triển toàn diện nhân cách của trẻ trong 
đó không thể thiếu môn học: giáo dục thể chất, phát triển vận động cho trẻ. Giáo 
dục thể chất là một bộ phận quan trọng của giáo dục phát triển toàn diện, có mối 
quan hệ mật thiết với giáo dục đạo đức, thẩm mỹ và lao động. Chính vì thế giáo dục 
thể chất cho trẻ mầm non có ý nghĩa quan trọng hơn bởi vì cơ thể trẻ đang phát triển 
mạnh mẽ, hệ thần kinh, cơ xương hình thành nhanh, bộ máy hô hấp đang hoàn 
thiện, cơ thể trẻ còn non yếu dễ bị phát triển lệch lạc, mất cân đối nếu không được 
chăm sóc giáo dục đúng đắn thì sẽ gây nên những thiếu sót trong sự phát triển cơ 
thể trẻ mà không thể khắc phục được. Chính vì lý do đó mà cô giáo mầm non phải 
là người có năng lực toàn diện, có những phẩm chất cần thiết mới hoàn thành được 
nhiệm vụ cao cả mà xã hội giao phó, đó là đào tạo cho thế hệ trẻ lứa tuổi mầm non 
phát triển một cách toàn diện. Nhưng để làm được những việc như trên không phải 
là việc làm đơn giản nó đòi hỏi người giáo viên mầm non phải là người có phẩm 
chất năng lực toàn diện để nắm bắt được khả năng, tâm tư, nguyện vọng sở thích 
của trẻ từ đó luôn suy nghĩ tìm tòi ra những phương pháp mới nhằm lôi cuốn, hấp 
dẫn trẻ. 
 Nhận thấy rõ tầm quan trọng của những nội dung nêu trên tôi mạnh dạn lựa 
chọn đề tài: Một số biện pháp, trò chơi phát triển tính tích cực vận động cho trẻ 
mẫu giáo. Giúp trẻ phát triển tốt về mặt thể chất nhằm góp một phần công sức nhỏ 
bé của mình vào công cuộc chung của đất nước. 
 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài: 
 * Mục tiêu: 
 Như chúng ta đã biết mục tiêu chương trình giáo dục mầm non nhằm giúp trẻ 
phát triển toàn diện, hài hòa về các mặt: thể chất, nhận thức, thẩm mỹ, ngôn ngữ, 
tình cảm xã hội, chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào học phổ thông sau này. Trong đó giáo 
dục thể chất là mục tiêu quan trọng, yêu cầu cuối cấp mầm non trẻ phải đạt được 
các mục tiêu của chương trình: trẻ khỏe mạnh, cơ thể phát triển hài hòa cân đối; 
thực hiện được các vận động cơ bản một cách vững vàng, đúng tư thế; có khả năng 
 Người thực hiện: Trương Thị Hạnh - Trường Mầm non Sơn Ca1 SKKN: Một số biện pháp, trò chơi phát triển tính tích cực vận động cho trẻ mẫu giáo
và thể lực cho trẻ. Để làm được điều này đòi hỏi phải có môi trường cho trẻ hoạt 
động, nhờ vào cơ sở vật chất và đồ dùng dạy học, môi trường phải thật sự gần gũi, 
an toàn và phù hợp với trẻ. Từ đó trẻ có cơ hội bộc lộ khả năng của mình để giáo 
viên hoàn thành được các phần đặt ra đúng yêu cầu của chương trình. Không chỉ 
cần tạo ra môi trường cho trẻ hoạt động mà còn cần phải có đồ dùng, dụng cụ, trang 
thiết bị hấp dẫn lôi cuốn trẻ ý thức tự giác luyện tập. Chính vì thế mà việc sáng tạo 
một số trò chơi, đồ chơi phát triển tính tích cực vận động cho trẻ trong giáo dục thể 
chất là việc làm hết sức cần thiết trong việc giáo dục phát triển toàn diện cho trẻ.
 Nhận thức được vấn đề này tôi đã tích cực tìm tòi, học hỏi và đã tìm ra một số 
đồ chơi, trò chơi để bổ sung vào các hoạt động cho trẻ mẫu giáo giúp trẻ tích cực 
vận động hơn trong việc giáo dục thể chất cho trẻ như sau:
 - Tạo môi trường vận động cho trẻ.
 - Hướng dẫn trẻ tham gia vào các trò chơi.
 - Làm một số đồ chơi sáng tạo.
 - Sáng tạo, sưu tầm một số trò chơi vận động hấp dẫn.
 Qua đó giúp trẻ phát triển toàn diện tạo cơ sở bước đầu vững chắc cho tương 
lai của trẻ. 
 3. Đối tượng nghiên cứu:
 Trong phạm vi khả năng và trách nhiệm của mình, tôi chỉ nghiên cứu sáng tạo 
một số biện pháp, trò chơi phát triển tính tích cực vận động cho trẻ mẫu giáo, nhằm 
tăng cường nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ. 
 4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu 
 Trẻ 3-5 tuổi trường mầm non Sơn ca
 5. Phương pháp nghiên cứu:
 a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận:
 - Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu
 b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiển
 - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục
 - Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động
 - Phương pháp quan sát 
 - Phương pháp trò chơi
 Người thực hiện: Trương Thị Hạnh - Trường Mầm non Sơn Ca3 SKKN: Một số biện pháp, trò chơi phát triển tính tích cực vận động cho trẻ mẫu giáo
 + Cần tăng cường ưu tiên các nhóm cơ bắp còn yếu về mặt sinh lý và giáo dục 
tư thế đúng cho trẻ, giúp trẻ có một thân hình cân đối, các động tác nhẹ nhàng chính 
xác. 
 + Sự phát triển vận động được thực hiện thông qua nhiều hình thức phong phú 
phù hợp với đặc điểm phát triển của trẻ mẫu giáo như trò chơi vận động, thể dục 
sáng, tiết học thể dục, dạo chơi, các trò chơi thể thao, lao động. 
 Do đó phát triển tính tích cực vận động trong giáo dục thể chất cho trẻ em cần 
được tiến hành một cách mạnh mẽ, toàn diện, cần được sự quan tâm ủng hộ của 
toàn xã hội, tạo điều kiện cho trẻ phát triển tốt nhất
 2. Thực trạng: 
 Trong các nội dung giáo dục thì giáo dục thể chất là một trong những nhiệm 
vụ trọng tâm của giáo dục mầm non và có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của 
trẻ nên được các trường quan tâm, lưu ý. Trong những năm qua trường chúng tôi đã 
tổ chức chuyên đề cụm, 3 lớp: mầm, chồi, lá về “Ngày hội thể dục của bé”, tăng 
cường khả năng vận động, phát huy tốt các tố chất vận động, nhằm đáp ứng yêu cầu 
của chương trình giáo dục mầm non đối với các độ tuổi và các chỉ số phát triển thể 
chất trong bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi. Bên cạnh đó, chuyên đề cũng rèn luyện 
tính trung thực, tính tổ chức kỷ luật, tinh thần tập thể, lòng dũng cảm và khả năng tự 
quản, tự lập cho trẻ; đồng thời, hình thành nhận thức và thói quen vận động cần 
thiết, có lợi cho sức khoẻ ngay từ những năm đầu đời. Chính vì vậy tôi luôn mong 
muốn mang lại cho các cháu một môi trường giáo dục tốt nhất, giúp các cháu mạnh 
dạn tự tin trong giao tiếp, biết quan tâm chia sẻ, có một sức khỏe tốt và thể hiện hết 
khả năng của mình thông qua việc tổ chức lễ hội và các hoạt động ngoại khóa. Để 
thực hiện mục tiêu đó đầu năm tôi đã tiến hành khảo sát thực trạng của lớp và nhận 
thấy có những ưu điểm và hạn chế sau:
 a. Ưu điểm và hạn chế:
 * Ưu điểm:
 - Tính tích cực vận động của trẻ ở trường mầm non là một trong những nội 
dung cần thiết và rất quan trọng đối với lứa tuổi mầm non. Cùng với giờ học thể 
dục, trò chơi vận động và các hoạt động vui chơi bổ ích phù hợp lứa tuổi có tác 
dụng kích thích, giải phóng nhiều năng lượng, ngăn ngừa sự tích tụ hoặc tiêu hao 
 Người thực hiện: Trương Thị Hạnh - Trường Mầm non Sơn Ca5 SKKN: Một số biện pháp, trò chơi phát triển tính tích cực vận động cho trẻ mẫu giáo
 - Một số phòng học chật hẹp, chưa có góc hoạt động chức năng riêng cho 
chuyên đề “Phát triển vận động”. Trang thiết bị dụng cụ cho trẻ tập luyện ở các lớp 
còn thiếu.
 * Nguyên nhân khách quan: 
 - Khả năng xây dựng kế hoạch và sáng tạo của một số giáo viên còn hạn chế, 
chưa biết lựa chọn các bài tập vận động phù hợp với chủ đề. Giáo viên chưa biết lựa 
chọn các động tác trong giờ thể dục sáng.
 - Từ những thực trạng nêu trên, bên cạnh những ưu điểm và hạn chế mà bộ 
môn giáo dục thể chất mang lại thì lòng yêu trẻ, yêu nghề luôn thôi thúc tôi hãy làm 
một điều gì đó để góp phần nhỏ bé của mình vào công việc “trồng người” của đất 
nước. 
 Tuy có những ưu điểm và hạn chế nhất định nhưng bản thân tôi đã xác định 
môn học phát triển thể chất cũng có tầm quan trọng như những môn học khác đặc 
biệt là trẻ từ 3-5 tuổi, đòi hỏi trẻ phải có sức khỏe thật tốt, cơ thể phát triển hài hòa, 
vận động linh hoạt, khéo léo. Sau khi được nhà trường giao quản lý chuyên môn, tôi 
bắt đầu tự lên kế hoạch, tìm hiểu tài liệu cộng với vốn kinh nghiệm nhiều năm dạy 
lớp 5 tuổi. Từ đó tôi đã tìm ra và sáng tạo ra một số đồ chơi, trò chơi hấp dẫn nhằm 
lôi cuốn trẻ, đồng thời áp dụng cho mình một số biện pháp hổ trợ giúp trẻ phát triển 
tính tích cực vận động nên hầu hết các tiết chuyên đề, hội giảng, thao giảng về phát 
triển thể chất đều thành công và đặc biệt là trẻ hứng thú, tích cực tham gia vào hoạt 
động này. 
 Để phát huy những ưu điểm và khắc phục được những hạn chế nêu trên bản 
thân tôi bắt đầu thực hiện nghiên cứu một số hình thức những giải pháp biện pháp 
như sau:
 3. Nội dung và hình thức của giải pháp:
 a. Mục tiêu của giải pháp:
 - Nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ, giúp trẻ lĩnh hội tri thức 
một cách trọn vẹn nhất.
 - Nhằm cung cấp kiến thức một cách chính xác giúp trẻ hứng thú trong học tập 
đồng thời phát triển toàn diện về thể chất cũng như trí tuệ cho trẻ.
 - Nhằm góp phần tạo nên những chủ nhân tương lai của đất nước có đầy đủ 
 Người thực hiện: Trương Thị Hạnh - Trường Mầm non Sơn Ca7 SKKN: Một số biện pháp, trò chơi phát triển tính tích cực vận động cho trẻ mẫu giáo
bóng, tận dụng hành lang để có thể tổ chức những vận động rèn luyện khả năng 
giữ thăng bằng phát triển tố chất mạnh mẽ, khéo léo: đi thăng bằng trên ghế thể dục, 
trèo thang hái quả, leo núiNgoài ra tôi còn treo bóng ở trên cao với những độ cao 
thấp khác nhau cho trẻ nhảy bật, đập bóng rèn luyện kỹ năng bật, nhảy, vươn người 
cho trẻ, để một vài thùng cactong lớn cho trẻ chui qua đường hầm
 - Môi trường ngoài lớp học là môi trường thuận tiện, đặc biệt tạo cho trẻ nhiều 
cơ hội trải nghiệm, thử thách vận động. Trẻ dạo chơi ngoài trời sẽ được tận hưởng 
nhiều điều kiện của tự nhiên như: ánh nắng mặt trời, không khí trong lành, nguồn 
nước sạch ... nhất là ánh nắng buổi sáng có nhiều vitamin D sẽ có ảnh hưởng tốt đến 
sự phát triển hệ cơ, xương của trẻ. Hoạt động ngoài trời trẻ còn được chơi các trò 
chơi vận động chạy, nhảy, làm cho máu lưu thông tăng cường sức khỏe cho trẻ. Tất 
cả những đồ chơi ngoài trời đều giúp trẻ phát triển khả năng phối hợp vận động tốt, 
kỹ năng giữ thăng bằng, sự dẻo dai, linh hoạt, sức bền cho trẻ. Những dụng cụ cho 
trẻ hoạt động được bố trí hợp lý, thuận tiện, đảm bảo an toàn, phù hợp với khả năng, 
độ tuổi của trẻ: Thang leo bằng dây thừng, sâu nhựa để trẻ chui qua ống, bập bênh, 
ống chui, ván trượt
 * Hướng dẫn trẻ vận động tích cực trong hoạt động giáo dục thể chất.
 Khả năng nhận thức của trẻ phát triển thông qua việc tiếp xúc tìm hiểu, khám 
phá quan tâm đến thế giới xung quanh. Điều đó tạo nên sự tò mò, ham hiểu biết tự 
nhiên của trẻ. Thông qua những bài tập vận động cơ bản: đi, chạy, nhảy, bật, leo 
trèo, bò trườn, tung, ném, đi từ đơn giản đến phức tạp dần dần sẽ tạo nên sự khéo 
léo, nhanh nhẹn, khả năng tự tin, mạnh dạn cho trẻ Từ đó hình thành các kỹ năng, 
kỹ xảo vận động linh hoạt cho trẻ. Với nhiệm vụ này đòi hỏi giáo viên phải hiểu 
được nắm được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, biết được trẻ thích được vận động như 
thế nào, bằng cách nào? Bằng kinh nghiệm sống, bằng các giác quan, bằng sự tư 
duy độc lập của mình hay bằng sự khai thác gợi mở của giáo viên. Và đặc biệt giáo 
viên phải nắm được phương pháp bộ môn như: Phương pháp quan sát, đàm thoại, 
thực hành, luyên tập và trò chơi. 
 Để phát triển tính tích cực vận động trong giáo dục thể chất cho trẻ giáo viên 
cần nắm được những yêu cầu:
 - Trước khi cho trẻ tìm hiểu, làm quen với một nội dung vận động nào đó tôi 
 Người thực hiện: Trương Thị Hạnh - Trường Mầm non Sơn Ca9 SKKN: Một số biện pháp, trò chơi phát triển tính tích cực vận động cho trẻ mẫu giáo
 - Tạo môi trường chơi đảm bảo an toàn, sân chơi rộng rãi thoàng mát, đồ chơi 
phong phú, đa dạng về kiểu dáng và màu sắc. Tạo bầu không khí vui tươi, thoải 
mái, gần gũi để trẻ hứng thú vận động.
 - Cần tạo cơ hội phát triển kỹ năng vận động cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi. Cần 
quan tâm đến khả năng và sở thích riêng của từng trẻ để lựa chọn biện pháp tác 
động phù hợp có hiệu quả.
 - Để củng cố lại những kiến thức đã học tôi cho trẻ chơi các trò chơi vận động 
sôi nổi, hoặc những trò chơi mang tính tập thể cao tập cho trẻ biết cách làm việc 
theo nhóm, biết thể hiện sự đoàn kết, tinh thân đồng đội trong khi chơi.
 * Bên cạnh đó dụng cụ luyện tập cũng góp phần giúp trẻ hứng thú, phát 
triển tính tích cực vận động trong hoạt động thể chất. 
 Muốn giờ học đạt kết quả tốt thì đồ dùng không thể thiếu và phải đảm bảo đáp 
ứng được các yêu cầu về mặt giáo dục, vệ sinh, an toàn và thẩm mĩ. Vì vậy ngay từ 
đầu trong năm học tôi đã kiểm tra đồ dùng dạy học xem đồ dùng đã phù hợp với 
chủ đề, chủ đề nhánh, với đề tài, hình thức dạy chưa. Từ đó lên kế hoạch làm đồ 
dùng dạy học, phối kết hợp với phụ huynh xin những vật liệu phế thải, tìm những 
nguyên vật liệu mở để về tận dụng sáng tạo ra các đồ chơi, đồ dùng, dụng cụ luyện 
tập phát triển vận động cho trẻ. 
 - Việc làm đồ dùng dạy học tự tạo đối với giáo viên mầm non rất quan trọng, nó 
giúp ích rất nhiều trong quá trình dạy trẻ. Từ những nguyên vật liệu sưu tầm được 
như len, vải vụn, bìa lịch cũ, xốp, gỗ, lốp xe, lon sữa, hộp sữa tôi đã cùng giáo 
viên trong lớp làm bổ xung những đồ dùng còn thiếu cho đủ để phù hợp với đề tài, 
phù hợp với chủ đề. Những đồ dùng, đồ chơi mà chúng tôi tạo ra rất đẹp mắt và 
thiết thực và thực sự có ích, thu hút được trẻ tham gia chơi một cách say sưa, thích 
thú.
 - Ngoài những thiết bị, đồ chơi giúp trẻ luyện tập các kỹ năng vận động cơ bản 
và phát triển tố chất trong vận động theo chương trình giáo dục mầm non, trường 
chúng tôi cũng đã tạo dựng khu vui chơi với nguyên vật liệu thiên nhiên (đất, cát, 
nước) bố trí các hồ cát, hồ nước quanh sân trường, hoặc những phế liệu an toàn 
(nệm mút, tấm xốp..) bố trí bên dưới các thiết bị trò chơi liên hoàn cho trẻ, dành 
phần đất trống để trồng hoa, trồng rau tạo không gian xanh cho trẻ được tắm nắng, 
 Người thực hiện: Trương Thị Hạnh - Trường Mầm non Sơn Ca 11