Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp tổ chức công tác phục vụ bạn đọc của thư viện trường Tiểu học

 PHỤ LỤC
STT NỘI DUNG TRANG
 I Phần I: MỞ ĐẦU
 1. Lí do chọn đề tài 2
 2. Mục đích nghiên cứu 3
 3. Đối tượng nghiên cứu 3
 4. Phạm vi nghiên cứu 3
 5. Kế hoạch và phương pháp nghiên cứu 3
 II Phần II: NỘI DUNG
 1. Cơ sở lý luận
 1.1. Vai trò, nhiệm vụ của Thư viện trong nhà trường Tiểu học 4
 1.2. Thư viện trong quá trình đổi mới phương pháp giảng dạy 4
 1.3. Đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi học sinh Tiểu học 5
 2. Thực trạng chất lượng thư viện trường Tiểu học A Thị 
 Trấn Văn Điển
 2.1. Vốn tài liệu 6
 2.2. Cơ sở vật chất 6
 2.3. Nghiệp vụ thư viện 6
 2.4. Tổ chức hoạt động 7
 2.5 Quản lí thư viện 7
 3. Một số biện pháp tổ chức công tác phục vụ bạn đọc của thư 
 viện trường Tiểu học
 3.1 Biện pháp thứ nhất: Tổ chức sắp xếp và làm đẹp không gian 7->8
 trong thư viện
 3.2 Biện pháp thứ hai:Tổ chức thư viện xanh – ngoài trời 9->10
 3.3 Biện pháp thứ ba: Tổ chức thư viện góc lớp 10->11
 3.4 Biện pháp thứ tư: Tổ chức thư viện lưu động 11->12
 3.5 Biện pháp thứ năm: Tổ chức cho học sinh đọc sách phù hợp 12->13
 với lứa tuổi
 3.6 Biện pháp thứ sáu: Tổ chức tuyên truyền giới thiệu sách, báo 13->15
 3.7 Biện pháp thứ bảy: Tổ chức ngày hội đọc sách 15->16
 III Phần III: KÊT LUẬN 
 1. Kết luận 17
 2. Bài học kinh nghiệm 17
 3. Đề xuất khuyến nghị 17->18 3
 Nghiên cứu việc áp dụng một số biện pháp tổ chức công tác phục vụ bạn 
đọc của Thư viện trong trường Tiểu học. Từ đó nâng cao chất lượng hoạt động 
của thư viện nhà trường, thu hút bạn đọc đến với Thư viện.
 3. Đối tượng nghiên cứu
 Đối tượng phục vụ của thư viện trường bao gồm tất cả mọi thành viên 
trong nhà trường: giáo viên, học sinh và cán bộ, nhân viên.
 4. Phạm vi nghiên cứu
 Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động Thư viện trường 
Tiểu học A Thị Trấn Văn Điển.
 5. Kế hoạch và phương pháp nghiên cứu
 - Thời gian nghiên cứu: năm học 2020 - 2021; năm học 2021 - 2022.
 - Phương pháp nghiên cứu: khảo sát thực trạng, quan sát khoa học, phỏng 
vấn học sinh, nghiên cứu tài liệu.
 - Trao đổi với giáo viên thông qua kế hoạch giờ đọc sách. Tiến hành đổi 
mới biện pháp tổ chức. Tổng hợp kết quả đối chứng. 5
phải xây dựng các thư viện trở thành “Trung tâm học tập, nghiên cứu” của nhà 
trường.
 Thư viện là nơi cung cấp thông tin, tạo điều kiện cho người đọc phát triển 
toàn diện, đặc biệt là tư duy sáng tạo, góp phần giúp nhà trường hoàn thành đào 
tạo nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước. Để thư viện trường học 
thật sự là nơi đảm bảo chất lượng và hiệu quả giáo dục, đòi hỏi phải tăng cường 
vốn tài liệu đa dạng thể loại, đảm bảo về nội dung để phục vụ công tác giảng 
dạy và học tập của nhà trường. Ngoài ra, việc ứng dụng công nghệ thông tin 
trong các thư viện nói chung và thư viện trường học nói riêng rất quan trọng và 
cần thiết. Bởi nó mang lại những kết quả tối ưu trong việc lưu trữ, bảo quản, 
khai thác và giao lưu thông tin, góp phần nâng cao hiệu quả phục vụ của người 
dùng tin trong các Thư viện nhà trường hiện nay. Để thư viện thực sự trở thành 
“Trung tâm văn hóa, nghiên cứu” của nhà trường, cần phải tổ chức tốt các hoạt 
động thông tin, nâng cao chất lượng phục vụ và khai thác triệt để kho tư liệu có 
trong Thư viện.
 1.3. Đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi học sinh Tiểu học
 Tuổi tiểu học là lứa tuổi ham hiểu biết, thích khám phá những điều mới lạ 
về thế giới xung quanh mình. Ở lứa tuổi này, tâm hồn các em còn hết sức trong 
sáng, hồn nhiên, ngây thơ như trang giấy trắng. Được đọc các loại sách báo lành 
mạnh, phù hợp với lứa tuổi sẽ có tác động đến xúc cảm và tình cảm của các em, 
có sức cuốn hút mạnh mẽ, để lại ấn tượng sâu đậm trong tâm hồn các em bởi vì 
“Sách là cây đèn soi sáng cho con người trên những nẻo đường xa xôi nhất của 
cuộc đời”. 
 Hầu hết học sinh tiểu học có ngôn ngữ nói thành thạo. Khi trẻ vào lớp 1 
bắt đầu xuất hiện ngôn ngữ viết, đến lớp 5 thì ngôn ngữ viết đã thành thạo và bắt 
đầu hoàn thiện về mặt ngữ pháp, chính tả và ngữ âm. Nhờ có ngôn ngữ phát 
triển mà trẻ có khả năng tự đọc, tự học, tự nhận thức thế giới xung quanh và tự 
khám phá bản thân thông qua các kênh thông tin khác nhau. Ngôn ngữ có vai trò 
hết sức quan trọng như vậy nên cần phải trau dồi vốn ngôn ngữ cho trẻ trong 
giai đoạn này bằng cách hướng hứng thú của trẻ vào các loại sách báo có lời và 
không lời, có thể là sách văn học, truyện tranh, truyện cổ tích, báo nhi đồng.
 Ở lứa tuổi tiểu học, khả năng tư duy trừu tượng còn hạn chế, dễ quên. Vì 
vậy cần phải phát triển tư duy và trí tưởng tượng của các em bằng cách biến các 
kiến thức “khô khan” thành những hình ảnh có cảm xúc, đặt ra cho các em 
những câu hỏi mang tính gợi mở, thu hút các em vào hoạt động nhóm, hoạt động 
tập thể để các em có cơ hội phát triển quá trình nhận thức của mình một cách 
toàn diện. 7
 2.3. Nghiệp vụ thư viện
 Có đầy đủ sổ sách quản lý thư viện: Sổ tổng quát, sổ đăng ký cá biệt, sổ 
nhật ký thư viện, sổ mượn sách giáo viên, sổ mượn sách học sinh, sổ kế hoạch 
hoạt động thư viện. Các loại sổ được ghi chép đầy đủ, chính xác, rõ ràng sạch 
đẹp.
 Thư viện sắp xếp đúng nghiệp vụ, hợp lí. Có bảng nội quy phòng đọc, lịch 
đọc sách thư viện, hướng dẫn sử dụng thư viện, nội dung rõ ràng, trình bày đẹp, 
khoa học.
 Cán bộ thư viện ứng dụng công nghệ thông tin trong việc quản lí thư viện.
 2.4. Tổ chức hoạt động
 Hàng năm thường xuyên phát hành sách giáo khoa cho học sinh. Cụ thể: 
Năm học 2020 – 2021 phát hành sách cho 1659 học sinh; năm học 2021 – 2022 
phát hành sách cho 1703 học sinh. Tuyên truyền giới thiệu sách 1 lần/tháng.
 Nhà trường có số lượng học sinh đông, số học sinh tăng nhanh qua các năm 
do ảnh hưởng của sự tăng dân số cơ học mà trường chỉ có một cán bộ thư viện. Vì 
vậy ít nhiều ảnh hưởng đến việc tổ chức các hoạt động thư viện cho cán bộ, giáo 
viên và học sinh. Các giờ hoạt động thư viện mới chỉ dừng lại ở đọc to nghe 
chung, chưa có nhiều hình thức tổ chức hoạt động thư viện phong phú. Phụ huynh 
học sinh của trường một phần là dân cư của Thị trấn Văn Điển, một phần là dân 
cư của xã Tứ Hiệp. Vì vậy trình độ dân trí và nhận thức của phụ huynh cũng như 
điều kiện về kinh tế không đồng đều do đó công tác xã hội hóa giáo dục cho thư 
viện còn hạn chế.
 2.5. Quản lí thư viện
 Nhà trường có cán bộ thư viện chuyên trách, có trình độ chuyên môn 
nghiệp vụ nhưng chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc tổ chức các hoạt động 
thư viện vì vậy kết quả hoạt động thư viện chưa hiệu quả. Mới chỉ dừng lại ở 
việc đọc to nghe chung và nhắc nhở học sinh khi học sinh vào thư viện đọc sách. 
Hàng năm, cán bộ thư viện kiểm kê thanh lí sách cũ không sử dụng.
 Ban giám hiệu nhà trường rất quan tâm đến công tác thư viện, chỉ đạo sát 
toàn bộ hoạt động của thư viện, kiểm tra đánh giá thường xuyên công tác thư 
viện Có kế hoạch chỉ đạo các hoạt động khoa học, cụ thể, theo năm học.
 3. Một số biện pháp nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc
 Là nhân viên trường Tiểu học A Thị Trấn Văn Điển, tôi được giao nhiệm 
vụ quản lý thư viện từ năm học 2009 – 2022. Cho đến nay thư viện trường Tiểu 
học A Thị Trấn Văn Điển đã được công nhận là Thư viện Tiên Tiến. Để Thư 
viện thực sự trở thành “kho báu” tri thức và là điểm đến thân quen của giáo viên 
và học sinh trong trường, tôi đã tìm tòi, học hỏi và rút ra một số biện pháp sau 
đây: 9
Với cách trưng bày và sắp xếp theo từng nội dung, theo từng mảng màu như vậy 
giúp cho giáo viên, học sinh tìm và chọn lựa sách được dễ dàng và phù hợp với sở 
thích. Cách làm này không những thuận lợi cho giáo viên, học sinh khi tới đọc sách 
mà còn làm cho không gian của thư viện gọn gàng, đẹp mắt hơn. 
 Phòng đọc học sinh
 Kết quả: Sắp xếp và trang trí thư viện khoa học, đẹp mắt đã thu hút được 
bạn đọc đến với thư viện. Học sinh thích thú khi lên đọc sách ở thư viện, giáo 
viên dễ dàng tra cứu tìm tài liệu để phục vụ công tác giảng dạy.
 3.2. Biện pháp thứ hai: Tổ chức thư viện xanh – ngoài trời
 “Góp một cuốn sách nhỏ, đọc nghìn cuốn sách hay” 
 - Trong những năm học qua nhà trường đã có nhiều cố gắng duy trì hoạt 
động thư viện giúp học sinh có nơi đọc sách nắm bắt thông tin mới nhất hoặc 
giải trí trong giờ giải lao. Để giải quyết các vấn đề trên thư viện trường tổ chức 
phòng đọc sách của trường, tại lớp và ngoài trời. Cán bộ thư viện sẽ quản lý 
phòng đọc sách và theo dõi số lượng bản sách tại thư viện lớp và thư viện ngoài 
trời. Thư viện xanh sẽ được tổ chức một khung cảnh sinh động trên sân trường, 
các hộp sách nhiều màu sắc sẽ được treo lên quanh những gốc cây, hành lang 
để từng học sinh hay từng nhóm học sinh xem và đọc, tạo nên được môi trường 
thân thiện thoải mái và gần gũi với thiên nhiên.
 - Không chỉ gần gũi với thiên nhiên, tổ chức thư viện xanh tạo cảm hứng 
cho sự sáng tạo mở rộng thêm vốn kiến thức đồng thời góp phần quyết định về 
chất lượng không ngừng nâng cao năng lực giảng dạy của giáo viên mở rộng 
vốn kiến thức, xây dựng thói quen tự học, tự nghiên cứu cho học sinh. Thư viện 
xanh giúp các em phát huy trí tưởng tượng xây dựng được phương pháp học tập 11
 động này giúp giáo viên chủ động trong việc tìm tư liệu phục vụ giảng dạy 
 cũng như giúp học sinh tìm kiếm kiến thức một cách thuận lợi.
 Thư viện góc lớp
3.4. Biện pháp thứ tư: Tổ chức thư viện lưu động
 Để thư viện trở thành tâm điểm thu hút bạn đọc đến tìm kiếm tài liệu thì 
người cán bộ thư viện phải nhận thức rõ được kiến thức, phải xây dựng được hệ 
thống phân phối sách từ thư viện đến các lớp học.Thiết lập các giỏ đựng sách 
lưu động mỗi khối một giỏ sách để có thể di chuyển dễ dàng từ nơi này sang nơi 
khác. Luân chuyển sách báo giúp cho bạn đọc không mất nhiều thời gian chờ 
mượn tài liệu và được tiếp cận trực tiếp với sách, tự lựa chọn sách qua đó góp 
phần làm cho bạn đọc nảy sinh nhiều nhu cầu đọc, hứng thú đọc, làm tăng tính 
trực quan. Ngoài ra có thể phối hợp với các tổ viên, sao đỏ để khơi gợi cảm 
hứng học mà chơi, chơi mà học do thầy cô là người hướng dẫn các em. 
 Tổ chức thư viện lưu động sẽ được trang bị hàng ngàn đầu sách các loại 
Hình thức tổ chức này giúp các em được tham gia các hoạt động bổ trợ khác: 
Giao lưu với các khối lớp học với nhau trong các buổi nói chuyện chuyên đề được 
học hướng dẫn đọc sách theo chuyên đề và lứa tuổi, kể chuyện, hướng dẫn vẽ 
tranh, tham gia các trò chơi giáo dục Qua đó, độc giả nhí có được những giờ 
phút thư giãn thoải mái sau giờ học tập trên lớp, có cơ hội khám phá, tìm hiểu thế 
giới tri thức rộng lớn, được trải nghiệm những hoạt động vui chơi lý thú và bổ 
ích. Từ đó mô hình tổ chức thư viện bước đầu xây dựng 
văn hóa đọc sách cho học sinh giúp các em hình thành phương pháp tìm kiếm 
thông tin, tra cứu tài liệu phục vụ học tập. 13
cảm, tình cảm, những hình ảnh, sự việc hiện tượng. Vì thế nhu cầu đọc của các 
em là về sách khoa học khám phá thiên nhiên, thích đọc sách về Bác Hồ, thích 
đọc truyện tranh, truyện lịch sử, truyện về các thiếu niên anh hùng... Các em tiếp 
thu tri thức qua sách báo và đã biết bộc lộ thái độ của mình với sách. Một số học 
sinh lớp 4 – 5 đã biết quan tâm tới lịch sử, muốn tìm hiểu về các nhân vật nổi 
tiếng, các danh nhân. Một số em lại thích đọc truyện khoa học viễn tưởng, 
truyện trinh thám. 
 - Về phương pháp đọc: Đọc có em đọc rất hời hợt, chỉ cần nắm được cốt 
truyện, không hiểu sâu nội dung tư tưởng cũng như giá trị nghệ thuật của sách. 
Tôi đặc biệt lưu ý những đặc điểm này để giúp đỡ học sinh:
 + Đọc như thế nào.
 + Học sinh cần đọc sách có kế hoạch, có suy nghĩ và phê phán, biết áp 
dụng vào thực tiễn.
 + Đọc sách theo mục đích đề ra trước.
 + Để dạy tốt học tốt các em phải học và làm theo sách. 
 + Đọc sách có ghi chép, phân tích và theo hệ thống. Với các em đọc sách 
có ghi chép và phân tích này sẽ giúp các em xây dựng được tác phong suy nghĩ 
trước các vấn đề sẽ nêu ra. Các em đọc sách có hệ thống sẽ giúp tiếp thu kiến 
thức một cách vững chắc, đấy đủ và phù hợp với năng lực.
 + Đọc có trọng tâm, trọng điểm và kịp thời. Đối với đọc có trọng tâm đã 
tìm hiểu để nắm bắt được chương trình và nội dung học tập của học sinh. Kết 
hợp với mục tiêu của nhà trường và nội dung kho sách của thư viện. Tôi phối 
hợp xây dựng kế hoạch đọc sách cho học sinh sát trọng tâm trọng điểm không 
chỉ áp dụng riêng trong việc lựa chọn sách mà còn áp dụng ngay trong từng bài 
báo.
 + Đọc sách xen kẽ giữa các môn học. Đọc sách là một loại lao động trí óc 
khá căng thẳng chóng mệt mỏi. Do đó việc thay đổi nội dung khi đọc là một cách 
nghỉ ngơi tích cực nhất, chính vì vậy đây là biện pháp nâng cao hiệu suất khi đọc 
sách. 
 + Xuất phát từ những đặc điểm nhận thức, tư duy, tình cảm của học sinh 
Tiểu học, tôi đã xây dựng kế hoạch tổ chức đọc sách tại thư viện với nhiều hình 
thức phù hợp với từng lứa tuổi học sinh. 
 Kết quả: Với việc hướng dẫn học sinh đọc sách phù hợp với lứa tuổi tôi 
đã giúp học sinh tăng thêm hứng thú khi lên thư viện đọc sách.
 3.6.Biện pháp thứ sáu: Tổ chức tuyên truyền giới thiệu sách, báo
 Trong Thư viện, công tác tuyên truyền giới thiệu sách báo là một trong 
những khâu công tác nghiệp vụ hết sức quan trọng. Bởi đây chính là đường dây 
gắn kết giữa vốn tài liệu của Thư viện với bạn đọc. Thư viện phát huy được vốn