Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn Năng lực, Phẩm chất cho học sinh Lớp 1 Xì Phài theo Chương trình GDPT 2018

 CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
 ĐƠN YÊU CẦU
 CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN HOẶC PHẠM VI ẢNH HƯỞNG VÀ HIỆU
 QUẢ ÁP DỤNG CỦA SÁNG KIẾN
 Kính gửi: Hội đồng xét công nhận phạm vi ảnh hưởng và hiệu quả áp dụng 
sáng kiến ở cấp cơ sở.
 Chúng tôi ghi tên dưới đây:
 Nơi công tác Trình độ 
 Số Ngày tháng 
 Họ và tên (hoặc nơi Chức danh chuyên Ghi chú
 TT năm sinh
 thường trú) môn
 Trường
 1 Dương Thị Phượng18/10/1989 PTDTBT TH Giáo viên ĐHSP
 Dào San
 Trường
 2 Đặng Thị Yến 12/07/1989 PTDTBT TH Giáo viên ĐHSP
 Dào San
 Là nhóm tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến hoặc phạm vi ảnh hưởng 
và hiệu quả áp dụng của sáng kiến: “Một số biện pháp rèn Năng lực - Phẩm chất 
cho học sinh lớp 1A2, lớp 1 Xì Phài - Trường PTDTBT Tiểu học Dào San theo 
Chương trình giáo dục phổ thông 2018
 - Lĩnh vực áp dụng sáng kiến đề nghị công nhận sáng kiến hoặc phạm 
vi ảnh hưởng và hiệu quả áp dụng: Giáo dục năng lực, phẩm chất cho học sinh.
 - Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: Từ tháng 09 
năm 2021 đến tháng 03 năm 2022.
 - Mô tả bản chất của sáng kiến đề nghị công nhận sáng kiến hoặc phạm 
vi ảnh hưởng và hiệu quả áp dụng:
 Sáng kiến: “Một số biện pháp rèn Năng lực - Phẩm chất cho học sinh lớp 
1A2, lớp 1 Xì Phài - Trường PTDTBT Tiểu học Dào San theo Chương trình giáo 
dục phổ thông 2018” được nghiên cứu áp dụng đạt hiệu quả, được hội đồng khoa 
học nhà trường đánh giáo cao.
 Như chúng ta đã biết mục tiêu của giáo dục là đào tạo con người Việt Nam 
phát triển toàn diện: có đạo đức, có sức khỏe, có tính thẩm mĩ, có tri thức và nghề nâng cao chất lượng dạy học, chất lượng giáo dục, trang bị về năng lực, phẩm chất 
cho các em. Nâng cao nhận thức của phụ huynh học sinh trong việc phát triển năng 
lực, phẩm chất cho học sinh.
 *. Tính mới:
 Tuy đã có một số sáng kiến đặt vấn đề đến lĩnh vực này, xong nội dung tìm 
hiểu và nghiên cứu chưa sâu sắc, chưa sát thực. Chúng tôi đi sâu vào thực trạng 
của từng lớp trong đơn vị nhà trường và đề xuất hướng giải quyết theo thực trạng 
của đơn vị trường chúng tôi. Sáng kiến đưa ra 04 biện pháp mới có tính khả thi 
cao. Đó là các biện pháp đơn giản, cụ thể, dễ áp dụng và áp dụng được ở mọi thời 
điểm trong năm học. Các biện pháp có căn cứ bền vững từ thực tế học sinh. Ở biện 
pháp này có nhiều điểm mới về phương pháp hình thành năng lực, phẩm chất cho 
học sinh mà nhiều sáng kiến khác chưa chỉ ra được và nhiều giáo viên chưa nhận 
thấy khi giảng dạy trên lớp. Các biện pháp được chúng tôi áp dụng một cách bài 
bản, mềm mỏng nhưng triệt để hơn. Mặt khác, từ sáng kiến này đã giúp đồng 
nghiệp có những nhìn nhận sâu sắc hơn trong quá trình giáo dục phẩm chất, năng 
lực cho học sinh.
 Biện pháp 1: Xác định được những nhóm Năng lực - Phẩm chất cơ bản 
cho học sinh.
 * Điểm mới: Đối với tâm sinh lý trẻ em bậc tiểu học thì có nhiều năng lực 
quan trọng mà trẻ cần phải biết trước khi tập trung vào học văn hoá đặc biệt là trẻ 
em độ tuổi lớp Một. Thực tế kết quả của nhiều nghiên cứu đều cho thấy các năng 
lực quan trọng nhất trẻ cần được hình thành vào thời gian đầu của năm học chính 
là những năng lực như: Tự chủ tự học; Giao tiếp và hợp tác; Giải quyết vấn đề và 
sáng tạo và các phẩm chất cần hình thành như : Yêu nước; Nhân ái, Chăm chỉ, 
Trung thực; Trách nhiệm. Với mỗi lứa tuổi giáo viên cần lựa chọn đúng những 
năng lực, phẩm chất phù hợp cần rèn luyện cho các em học sinh.
 * Cách thực hiện:
 Qua thực tế giảng dạy, tôi thấy rằng học sinh của chúng ta nếu chỉ học trên lí 
thuyết chưa đủ mà trong cuộc sống có rất nhiều mối quan hệ, có nhiều tình huống 
khác nhau mà chỉ với những kiến thức đơn thuần học sinh không có khả năng giải 
quyết các tình huống khác nhau trong cuộc sống. Khoảng cách giữa nhận thức và 
hành động cách nhau quá xa. Nhiều tình huống cuộc sống các em chỉ ứng phó một - Trong quá trình học sinh thực hiện nhiệm vụ học tập, chúng tôi thường 
theo sát các nhóm, quan sát kĩ nét mặt, cử chỉ của học sinh để kịp thời giúp đỡ, 
uốn nắn, động viên các em học tập.
 Việc đánh giá sự tiến bộ chính là cách đánh giá thiết thực nhất cho sự phát 
triển năng lực, phẩm chất của mỗi học sinh. Giáo viên đánh giá đúng, kịp thời 
khích lệ sẽ giúp học sinh hứng thú, phấn khởi và có động lực học tập tốt hơn. Các 
em sẽ tự tin hơn khi trình bày ý kiến cá nhân, mạnh dạn hợp tác với các bạn trong 
nhóm, lớp hơn. Các ưu điểm sẽ được dần thay thế bằng những khiếm khuyết trước 
đây.
 Bên cạnh đó, giáo viên cần động viên, khuyến khích các em tìm tòi, sáng 
tạo tự mình phát hiện được những cái mới trong quá trình học. Mặt khác cần giúp 
các em có sự liên hệ lẫn nhau, các em cần chia s ẻ, quan tâm, động viên lẫn nhau. 
Các em cần được học cách ứng xử, biết lắng nghe và trình bày ý kiến của mình. Ý 
kiến dù đúng hay sai giáo viên cần động viên các em giúp các em có tâm thế thoải 
mái khi tham gia vào quá trình tự học.
 Bên cạnh đó chúng tôi tìm hiểu đối tượng thông qua học sinh trong lớp, giáo 
viên bộ môn hoặc qua phụ huynh. Sau đó, chúng tôi tiến hành phân loại đối tượng 
để đưa vào sổ kế hoạch cá nhân, kế hoạch công tác chủ nhiệm, cụ thể:
 * Đối với học sinh nghịch ngợm, chưa ngoan:
 Chúng tôi tìm hiểu nguyên nhân qua gia đình: Gia đình có sự mâu thuẫn giữa 
bố và mẹ, gia đình thiếu quan tâm hoặc có thể bị bạn bè, kẻ xấu lôi kéo.. ..Hoặc 
trẻ có những tính xấu mà gia đình chưa giáo dục được,...
 Với những em chưa ngoan, chúng tôi dùng phương pháp tác động tình cảm, 
nghiêm khắc đối với học sinh nhưng không cứng nhắc. Tuyệt đối không sử dụng 
phương pháp trách phạt, chú ý gần gũi các em và thường xuyên nhắc nhở động 
viên, khen ngợi kịp thời để tạo động lực để các em cố gắng. Giao cho các em đó 
một chức vụ trong lớp nhằm gắn với trách nhiệm với các em để từng bước điều 
chỉnh, hoàn thiện mình.
 Ví dụ: Em Lý Kà Phà ( lớp 1A2) Em là học sinh quá tuổi ở với bố nuôi, bố 
đi làm ăn xa chỉ có em một mình ở nhà, em thường xuyên nghỉ học do các anh chị 
lớn tuổi lôi kéo đi chơi. Chúng tôi đã động viên, quan tâm đến em, đồng thời liên 
lạc với gia đình để tạo động lực cho em đi học đầy đủ.Giao cho em làm chức vụ Hình ảnh : Học sinh thảo luận cặp đôi trong giờ Tiếng Việt
 Gặp gỡ phụ huynh học sinh trao đổi về tình hình học tập, cũng như sự tiến 
bộ của con em để phụ huynh giúp đỡ, kèm cặp và động viên các em.
 Chú ý tránh thái độ miệt thị, phân biệt đối xử làm cho các em xấu hổ trước 
bạn bè.
 * Đối với những học sinh có hoàn cảnh gia đình khó khăn:
 Lớp chúng tôi chủ nhiệm có nhiều học sinh gặp hoàn cảnh khó khăn về các 
mặt như: về kinh tế (em San Mẩy, Giàng Thị Sua, Vừ A Giống), hoàn cảnh bố mất 
sớm, mẹ đã lớn tuổi (em San Mẩy).
 Với những học sinh này, chúng tôi thường sắp xếp thời gian tới thăm gia đình 
các em (ngay từ đầu năm) để phần nào nắm rõ hơn hoàn cảnh cụ thể của từng em 
để tìm ra giải pháp phối hợp giữa gia đình và nhà trường. Tới thăm gia đình học 
sinh với thái độ gần gũi, chân thành, tôi hỏi han, chia sẻ và cảm thông với từng 
mảnh đời của họ.
 Với những học sinh trong hoàn cảnh này, chúng tôi quan tâm tới các em nhiều 
hơn về tình cảm, động viên các em để các em coi mình là người mẹ, người thân, 
người bạn... để các em vượt qua khó khăn đi học đều, cố gắng vươn lên trong học tham gia các hoạt động tập thể khác...
 Hình ảnh : Các em lớp 1 Xì Phài chăm sóc, làm cỏ vườn rau.
 Biện pháp 3. Xây dựng ban cán sự lớp, lên kế hoạch hoạt động cho Ban 
cán sự của lớp.
 *. Điểm mới:
 Xây dựng một đội ngũ ban cán sự là việc rất quan trọng, người giáo viên 
làm công tác chủ nhiệm phải có kế hoạch thực hiện cụ thể. Hơn nữa, để đội ngũ 
ban cán sự lớp cùng giáo viên chủ nhiệm đôn đốc, nhắc nhở việc thực hiện nề nếp 
học tập của các bạn là công việc cần thiết và có ích qua đó các em đã hình thành 
được một số năng lực, phẩm chất ban đầu.
 *. Cách tiến hành:
 Trước hết, những học sinh được chọn làm ban cán sự lớp bao giờ cũng phải 
gương mẫu trước các bạn về mọi mặt: Học tập, kỷ luật, tham gia các hoạt động, 
đối xử với bạn bè....
(Việc bầu ban cán sự của lớp chúng tôi để các em tự chọn, chúng tôi chỉ tham gia Hình ảnh: ban cán sự lớp hướng dẫn bạn Giống
 đọc bài trong giờ truy bài
 Biện pháp 4: Hình thành năng lực, phẩm chất của học sinh thông qua 
lồng ghép vào các môn học.
 *. Điểm mới:
 Giúp học sinh phát huy những năng lực, phẩm chất ngay trong những tiết 
học môn học hàng ngày, các em tự tin để tự giải quyết được vấn đề trong học tập 
trên lớp, biết hợp tác với nhau giúp đỡ nhau trong học tập, tự tin, sáng tạo thể hiện 
bản thân của mình từ đó các em vận dụng linh hoạt, sáng tạo vào trong cuộc sống 
hằng ngày.
 *. Cách tiến hành:
 Đa số các năng lực, phẩm chất của học sinh được hình thành thông qua quá Hình ảnh: Cô giáo hỗ trợ học sinh viết Hình ảnh: Cô giáo hỗ trợ học sinh
 trong tiết dạy Tiếng Việt ( lớp 1A2) đọc trong tiết dạy Tiếng Việt
 ( lớp 1 Xì Phài)
 Ngoài lồng ghép các năng lực, phẩm chất vào trong các môn học ra chúng 
tôi còn giáo dục các em thông qua các câu chuyện, các đoạn viedeo ngắn từ đó các 
em phát huy được năng lực phán đoán, suy luận, và sáng tạo tình huống, đồng thời 
hình thành cho các em các phẩm chất như biết giúp đỡ bạn khi gặp khó khăn, biết 
đoàn kết yêu thương giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.
 Học sinh là cầu nối tự nhiên giữa Nhà trường với gia đình và cộng đồng. 
Thường xuyên phối hợp với phụ huynh khuyến khích con chia s ẻ những điều học 
được ở lớp, ở bạn bè với gia đình và đem đến lớp những kiến thức và kinh nghiệm 
sống thu được từ gia đình.
 Phụ huynh là người gần gũi nhất với con em mình để đánh giá được sự tiến 
bộ về năng lực và phẩm chất của học sinh như: tự học, tự giải quyết vấn đề, ngoan 
ngoãn, lễ phép, trung thực của học sinh tại gia đình. Vì vậy, giáo viên cần liên hệ, 
trao đổi với phụ huynh thường xuyên khi học sinh có một số biểu hiện về năng lực, 
phẩm chất chưa tốt. Từ đó cùng với phụ huynh định hướng phát triển, trau dồi cho giao đồng thời còn có khả năng giúp đỡ các bạn trong lớp. Mạnh dạn biết tìm sự 
giúp đỡ từ người khác. Biết giữ gìn và bảo vệ của công. Sẵn sàng tham gia các hoạt 
động của lớp của trường; luôn giữ vệ sinh cá nhân, giữ sạch đẹp trường lớp. Sống 
trung thực, nói thật, nói đúng sự việc, không nói sai, nói xấu người khác, không lấy 
những gì không phải của mình. Biết ý thức bảo vệ sức khỏe cho mình, cho mọi 
người xung quanh mình.
 - Hiệu quả kĩ thuật: Giáo viên đổi mới phương pháp dạy học, sử dụng các 
phương tiện dạy học đa dạng phong phú, hiện đại giúp nâng cao hiệu quả trong 
việc hình thành năng lực, phẩm chất cho học sinh, cải thiện chất lượng học tập, 
giáo dục; Tạo được môi trường giáo dục thân thiện, tích cực.
 - Hiệu quả về mặt xã hội.
 - Học sinh hình thành được những năng lực, phẩm chất ứng xử phù hợp với 
mọi thành phần trong xã hội như: Mạnh dạn giao tiếp với các thầy cô giáo, bạn bè, 
khi nói chuyện với ông bà, cha mẹ anh chị trong gia đình và mọi người phải lễ 
phép. Làm được những công việc phù hợp với sức của mình.
 - Giáo dục kĩ năng cho các em có những phẩm chất tốt trong cuộc sống hàng 
ngày biết tự giác bảo vệ mình trước dịch bệnh covid, đồng thời biết truyền với bạn 
bè, người thân cách bảo vệ sức khỏe của mình.
 - Các em biết phân biệt đúng sai, biết nhận lỗi và sửa lỗi, gần gũi hơn với 
bạn bè trong lớp, cởi mở hơn đối với thầy cô, yêu trường, lớp, yêu quê hương, đất 
nước, tích cực tham gia hoạt động tập thể, hoạt động xây dựng trường, lớp.
 - Mạnh dạn khi thực hiện nhiệm vụ học tập, biết trình bày ý kiến cá nhân. 
Tự chịu trách nhiệm về các việc làm, không đổ lỗi cho người khác. Hạn chế tình 
trạng nói tục, chửi bậy, có lối sống trung thực, đúng mực trong các mối quan hệ 
giao tiếp với thầy cô, bạn bè, gia đình và những người xung quanh.
 * Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến:
 - Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của nhóm tác 
giả: Giúp học sinh có năng lực tự chủ, tự học, tự giác làm nhiều việc : sắp
 17 xếp đồ dùng, sách vở gọn gàng khi ra 
chơi, kĩ năng sống, biết lễ phép, biết chào hỏi, biết nhận lỗi, quan tâm giúp đỡ bạn 
bè, kính trọng ông bà, cha mẹ, thầy cô, người lớn tuổi cũng như mọi người xung