Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường THCS Đô Thành

 Một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở trường 
 THCS Đô Thành, Huyện Yên Thành, Tỉnh Nghệ An.
 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ.
1.Mở đầu.
Thế giới ngày càng phát triển, trong đó giáo dục cùng với khoa học - công nghệ 
trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp, có vai trò hết sức quan trọng trong sự phát 
triển xã hội về mọi mặt. Hiện nay các quốc gia trên thế giới đều rất coi trọng giáo 
dục và đã đặt ra những yêu cầu mới, những chuẩn mới nhằm nâng cao chất lượng 
công tác giáo dục cho các trường học. Nước Mỹ đặt trọng tâm vấn đề cải cách 
giáo dục vào các trường học, Nhật Bản coi giáo dục là nền tảng của quốc gia, 
Trung Quốc coi giáo dục là một trong những trọng điểm chiến lược của phát triển 
kinh tế, đặc biệt nhấn mạnh đến giáo dục cơ sở ở các trường và giáo dục dạy 
nghề. Ở Việt Nam, Đảng và Nhà nước ta luôn luôn coi trọng sự nghiệp Giáo dục 
và đào tạo, chăm lo đến sự nghiệp "trồng người" vì lợi ích trăm năm của đất nước. 
Văn kiện của Đại hội Đảng lần thứ X đã xác định: "Nâng cao chất lượng giáo dục 
toàn diện; đổi mới cơ cấu tổ chức, cơ chế quản lý, nội dung, phương pháp dạy và 
học; thực hiện"chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa". Phấn đấu xây dựng nền giáo 
dục hiện đại, của dân, do dân và vì dân, bảo đảm công bằng về cơ hội học tập cho 
mọi người, tạo điều kiện để toàn xã hội học tập và học tập suốt đời, đáp ứng yêu 
cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước".
Có thể nói, ngày nay phát triển giáo dục được thừa nhận như một tiền đề quan 
trọng của sự phát triển tất cả các lĩnh vực chính trị - kinh tế - an ninh - quốc phòng, 
xuất phát từ luận điểm: "Con người được giáo dục tốt và biết tự giáo dục là động 
lực và mục tiêu của sự phát triển bền vững của đất nước". Giáo dục là một bộ 
phận hữu cơ, quan trọng nhất trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, trong 
đó mục tiêu giáo dục phải được xem là một trong những mục tiêu hàng đầu của 
sự phát triển "Giáo dục và đào tạo là chìa khoá để mở cửa tiến vào tương lai" 
(Nghị quyết TW 4 - khoá 7). Để phát triển xã hội điều quan trọng hàng đầu là sự 
phát triển con người, Đảng ta khẳng định: con người là mục tiêu, là động lực của 
sự phát triển. Giáo dục- đào tạo có chức năng phát triển xã hội chủ yếu thông qua 
phát triển con người mà con người là giá trị cao nhất, giá trị sáng tạo mọi giá trị. 
Bởi lẽ đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho một cơ sở hạ tầng xã hội, để chuẩn bị 
cho xã hội một nền dân trí cao, một đội ngũ nhân lực giỏi, một bộ phận nhân tài 
có đủ khả năng phát triển đất nước với tốc độ nhanh. Trong khi tiềm năng trí tuệ 
của người Việt Nam không thua kém các nước, con người Việt Nam thông minh, 
sáng tạo, dễ đào tạo, có năng lực tiếp thu nhanh trí thức mới, công nghệ mới thì 
nguồn lực nước ta vẫn còn bất cập trước yêu cầu phát triển kinh tế tri thức. Phát 
triển kinh tế tri thức là vận hội lớn cho sự phát triển của nước ta, là thời cơ hội 
nhập vào thời đại. Dạy học là hoạt động có tính chất quyết định sự phát triển của 
nhà trường nói chung, của trường THCS nói riêng. Hiện nay các trường THCS 
đang chú trọng đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng toàn diện của tương lai và kiến thức chính là sự kế thừa thế hệ trước và sự phát triển của thế hệ 
nối tiếp sau.. Qua kết quả thi đua ở các đơn vị trường, một bằng chứng khá hiển 
nhiên là nơi nào có người đứng đầu nhiệt tình, năng động, có uy tín đối với tập 
thể thì đơn vị đó sẽ luôn gặt hái thành công. Chính việc chỉ đạo đúng hướng, sự 
quan tâm đúng mức của thủ trưởng, việc khen thưởng kịp thời, chính xác đúng 
người, đúng việc đã tạo ra động lực phấn đấu, thu hút sự tham gia của mọi thành 
viên trong tập thể, làm cho phong trào thi đua phát triển cả chiều rộng lẫn bề 
sâu. Công tác quản lý hoạt động giáo dục của hiệu trưởng các trường THCS trong 
thời gian qua đã có nhiều cố gắng và đi vào nề nếp, tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn 
chế. Việc quản lý còn mang nặng tính hành chính, giấy tờ, ít đi vào thực chất, 
thậm chí chưa bao quát hết các nội dung, quản lý hoạt động giáo dục theo tinh 
thần đổi mới, chất lượng dạy học giữa các trường có sự chênh lệch lớn
2.Thực trạng của công tác quản lý dạy và học ở trường Trung học cơ sở Đô 
Thành trong những năm qua:
2.1. Đặc điểm tình hình.
2.1.1.Thuận lợi:
Nhà trường trong những năm qua luôn nhận được sự quan tâm của các cấp lãnh 
đạo và chính quyền địa phương, Phòng Giáo dục, Sở, Bộ. Hiện nay nhà trường 
có chi bộ với 42 đảng viên. Đơn vị là chi bộ mạnh của Đảng bộ xã Đô Thành. 
Ban chi ủy, các đồng chí đảng viên luôn đoàn kết nhất trí cao trong việc chỉ đạo 
thực hiện nhiệm vụ năm học.
 Nhìn chung các đồng chí quản lý ở các đơn vị trường đều có phẩm chất 
chính trị, đạo đức, năng lực đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Cán bộ quản lý tâm huyết, 
trách nhiệm và say mê với nhiệm vụ được giao.
 Đội ngũ cán bộ giáo viên có đạo đức nghề nghiệp, vững vàng về chuyên 
môn, tinh thông về nghệp vụ, ổn định về số lượng, chuẩn hóa về đào tạo. Tập thể 
sư phạm nhà trường đoàn kết, chấp hành tốt quy chế của nghành, nội quy nề nếp 
kỷ luật nhà trường. Chất lượng dạy và học ngày càng tiến bộ. 
2.1.2. Khó khăn:
Cán bộ quản lý chưa có bề dày kinh nghiệm trong công tác, giải quyết công việc 
còn e dè, nể nang, đề ra kế hoạch chuyên môn cho các tổ nhóm, cá nhân thực hiện 
nhưng lại không kiểm tra kết quả cụ thể sâu sát để đưa ra giải pháp phù hợp. Thực 
tế nhiều khi còn buông lỏng công tác quản lý, có triển khai chỉ thị cấp trên nhưng 
chưa có biện pháp chỉ đạo, giám sát chặt chẽ để đưa lại kết quả như đã đề ra.
Sinh hoạt tổ chuyên môn còn nặng công tác sự vụ hành chính, chưa đổi mới sinh 
hoạt chuyên môn, sinh hoạt định kỳ còn mang tính chiếu lệ. Giáo viên chưa quan 
tâm đến chất lượng bài soạn, góp ý giờ dạy còn chung chung, việc phát huy trí 
tuệ tập thể còn hạn chế.
Chất lượng đội ngũ cán bộ, giáo viên: năng lực chuyên môn và chất lượng các 
giờ lên lớp không đồng đều, phương pháp dạy học chậm được cải tiến theo xu 
hướng hiện đại. Một bộ phận giáo viên chậm đổi mới phương pháp, chưa mạnh 
dạn áp dụng Công nghệ thông tin vào việc giảng dạy. Một số giáo viên chưa tâm 
huyết với nghề, ít học hỏi, tự học để trau dồi chuyên môn nghiệp vụ. Việc thay Công tác chỉ đạo của ban giám hiệu chưa tốt, phân công phân nhiệm chưa 
rõ ràng, kế hoạch đề ra chưa thực hiện triệt để. Kiểm tra sơ sài, nhắc nhở nể nả, 
kỷ luật chưa nghiêm minh.
 Các tổ trưởng, tổ phó chưa làm tốt công tác phối hợp điều hành. Tổ chuyên 
môn là nơi giúp nhà trường hoàn thành nhiệm vụ nhưng chưa thực hiện triệt để 
kế hoạch nhà trường. Sinh hoạt chưa thực sự đi vào chiều sâu, còn qua loa chiếu 
lệ.
 Cán bộ giáo viên chưa phát huy hết năng lực của mình. Ý thức trách 
nhiệm, kiến thức, năng lực sư phạm của một số giáo viên còn yếu, chưa đáp ứng 
được yêu cầu. Thiếu đầu tư vào chuyên môn, ít học hỏi, thiếu sự hợp tác, cách 
dạy cách đánh giá chưa phù hợp, chưa có sự kết nối giữa các phương pháp giảng 
dạy và kiểm tra để phát huy ưu điểm của từng phương pháp trong quá trình giảng 
dạy. Phương pháp tiếp cận của giáo viên đối với người học còn hạn chế, còn quá 
cứng nhắc dẫn đến sự buồn chán trong việc dạy và học.
 Về phía đội ngũ giáo viên chưa nhận thức đầy đủ về phương pháp “Lấy 
học sinh làm trung tâm”.
Việc quan tâm chăm sóc con em của một bộ phận Phụ huynh học sinh chưa đáp 
ứng với nhu cầu giáo dục ngày càng cao hiện nay. Phụ huynh học sinh chưa nắm 
rõ quan điểm giáo dục hiện nay, thái độ hợp tác giáo dục trẻ chưa rõ ràng, chưa 
thống nhất với nhà trường. Giáo dục trẻ ở gia đình mang tính áp đặt, ít để trẻ thể 
hiện quan điểm của mình, sử dụng mệnh lệnh, roi vọt và thiếu làm gương tốt cho 
trẻ noi theo. Nhu cầu về kinh tế, mưu sinh được quan tâm nhiều hơn nhu cầu học 
tập “ Lo cái ăn trước rồi đến cái học”. Bên cạnh tệ nạn xã hội, những thói quen 
xấu vẫn tồn tại khá phổ biến và những bất cập khác.
 Điều kiện về cơ sở vật chất còn nhiều khó khăn và các cơ sở dạy học chắp 
vá, thiết kế không đúng với một ngôi trường đạt chuẩn Quốc gia.
 Vì vậy tôi đã mạnh dạn đưa ra một một số giải pháp phù hợp với điều 
kiện, hoàn cảnh của đơn vị theo hướng đi của riêng mình nhằm giúp đơn vị thoát 
khỏi sự yếu kém về chất lượng chuyên môn
2.5.Nhận thức mới, giải pháp mới.
2.5.1.Nhận thức mới. 
Quản lý chỉ đạo dạy học ở trường chính là việc quản lý việc dạy của thầy, việc 
học của trò. Cán bộ quản lý phải xác định được vai trò trách nhiệm, lương tâm 
nghề nghiệp của mình đối với sự nghiệp giáo dục. Chất lượng thấp là do nhiều 
nguyên nhân, người thầy liên quan trực tiếp, người chịu trách nhiệm lại là các nhà 
quản lý. Trong quá trình phát triển của nhà trường, cùng với sự điều chỉnh, thay 
đổi cách đánh giá học sinh, thay đổi nội dung chương trình, sách giáo khoa, nhà 
trường cũng phải thay đổi cách quản lý, cách dạy và học cho phù hợp với từng 
thời điểm nhưng phải bảo đảm tính kế thừa và phát triển để xây dựng nhà trường. 
Thủ tướng Phạm Văn Đồng khi bàn về vị trí vai trò của người thầy đã nói “Vấn 
đề lớn nhất trong giai đoạn hiện nay là tạo điều kiện thuận lợi nhất để đội ngũ 
giáo viên dần dần trở thành một đội quân đủ năng lực, đủ tư cách làm tròn sứ 
mạng của mình. Chất lượng giáo dục trước mắt và trong tương lai tùy thuộc vào giảng dạy. Học sinh có nhận thức được học để có kiến thức, nghề nghiệp và cuộc 
sống tốt hơn cho bản thân, gia đình và xã hội mới cố gắng học tập tốt. Nhà trường 
đã tổ chức bồi dưỡng giáo viên, học sinh theo các văn bản hướng dẫn của nhà 
nước và của nghành. Tạo ra sự nhận thức qua sinh hoạt Hội đồng sư pham, qua 
thực hiện các cuộc vận động và phong trào thi đua, sinh hoạt các đoàn thể, chi bộ, 
giáo viên chủ nhiệm để xây dựng ý thức trách nhiệm, tinh thần tận tụy.
 Nhà trường chú trọng xây dựng nề nếp, trật tự trong nhà trường. Kinh 
nghiệm thực tiễn cho thấy, trường muốn đạt được chất lượng cao phải có nền nếp, 
trật tự tốt. Vì vậy, Ban Giám hiệu cũng như các đồng chí quản lí tổ Chuyên môn 
luôn chú ý đến việc xây dựng nền nếp, trật tự, kỷ cương trong nhà trường không 
chỉ đối với học sinh mà cả giáo viên. Đối với giáo viên, phải nghiêm túc thực hiện 
kỷ luật lao động, đảm bảo ngày giờ công. Đối với học sinh, với phương châm lấy 
ngăn ngừa và giáo dục là chính, đầu mỗi năm học, tổ chức cho học sinh học nội 
quy, kí cam kết thực hiện nội quy của trường, lớp. Nâng cao trách nhiệm và vai 
trò của giáo viên chủ nhiệm lớp, kịp thời nhắc nhở, uốn nắn học sinh. Nghiêm 
khắc xử lý các học sinh vi phạm, tùy theo mức độ, giúp học sinh sửa chữa, đồng 
thời còn có tác dụng ngăn ngừa, giáo dục các học sinh khác
 Khi đề ra chủ trương nhà trường đã chú ý đến yếu tố con người, lợi ích tập 
thể gắn với lợi ích cá nhân nên đã động viên tất cả mọi người cống hiến tự giác, 
hết mình vì tập thể. Song song với các quy định về chuyên môn, nhà trường kết 
hợp với công đoàn quan tâm đến đời sống gia đình cán bộ giáo viên, nắm bắt tâm 
tư nguyện vong của đoàn viên công đoàn. Công đoàn đã thường xuyên làm tốt 
công tác giúp đỡ các giáo viên khó khăn, tạo điều kiện để mọi người yên tâm tư 
tưởng, tự giác cống hiến, hết mình vì tập thể, vì lợi ích của nhà trường. Đây là 
biện pháp “an dân” nên mọi người đều đồng tâm hiệp lực làm việc và cống hiến.
Nội dung bồi dưỡng mà nhà trường chú trọng gồm:
 -Bồi dưỡng về chính trị tư tưởng, chủ trương chính sách của Đảng, pháp 
luật của nhà nước, các quy định của nghành, của địa phương. Nhà trường thường 
xuyên cập nhật thời sự của nghành, của địa phương để mọi người nắm bắt điều 
chỉnh hành vi của bản thân.
 -Tổ chức phong trào viết Sáng kiến kinh nghiệm.
 Tổ chức phong trào thi đua theo yêu cầu của nghành cũng như của nội bộ 
nhà trường.
 Tổ chức chuyên đề theo khối, tổ nhóm, nhà trường.
 Tạo điều kiện cho cán bộ giáo viên tham gia học tập để nâng cao trình độ 
chuyên môn nghiệp vụ như Trung cấp Chính trị, Bồi dưỡng quản lý, Học đaị học 
Từ xa, Tại chức, Chứng chỉ tin học.
 Tổ chức học các chuyên đề của nghành nghiêm túc và đầy đủ. Mỗi giáo 
viên bộ môn phải có kế hoạch nghiên cứu thật kỹ nội dung chương trình, phân 
phối chương trình để biết phần nào nặng, phần nào quá tải đối với học sinh. Nhà 
trường yêu cầu giáo viên bộ môn phải tìm được phương pháp giảng dạy phù hợp. 
Một giáo viên lên lớp rất cần phong cách lên lớp đĩnh đạc, tự tin, làm chủ bài