Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp quản lí nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng cơ sở vật chất ở THPT

 SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO NGHỆ AN
 TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG DIỄN CHÂU 5
 ------------o0o------------
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài:
 MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÍ NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ
 SỬ DỤNG CƠ SỞ VẬT CHẤT Ở TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
 Lĩnh vực: Quản lí
 Những người thực hiện
 Tạ Hữu Hà & Hoàng Thị Tuyên cho cán bộ quản lí, giáo viên và học sinh
 6 Tăng cường công tác thi đua khen thưởng 26
 7 Đẩy mạnh cong tác thanh tra, kiểm tra công tác quản lí cơ sở vật 26
 chất trường học
 Chương IV. Kết quả đạt được từ biện pháp quản lí cơ sở vật chất 27
 - thiết bị dạy học tại trường THPT Diễn Châu 5
 1 Kết quả đạt được 27
1.1 về cơ sở vật chất 27
1.2 Kết quả xếp loại giáo viên, nhân viên 28
1.3 Kết quả xếp loại học sinh 29
 2 Nguyên nhân thành công 30
 3 Tồn tại 30
 4 Nguyên nhân tồn tại 31
 C Kết luận 31
 1 Đánh giá chung 31
 2 Ý nghĩa của đề tài 32
 3 Đề xuất phạm vi và nội dung ứng dụng 32
 4 Kiến nghị 32
4.1 Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An 32
4.2 Đối với các trường THPT 32
4.3 Đối với giáo viên THPT 33 5.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí thuyết
 Đề tài sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát 
hóa các tư liệu có liên quan như:
 Các văn kiện, nghị quyết của Đảng, của các cấp về giáo dục- đào tạo và quản 
lí giáo dục; luật giáo dục năm 2005 được bổ sung sửa đổi năm 2009; chiến lược phát 
triển giáo dục năm 2009 - 2020, chương trình giáo dục phổ thông mới 2018, các quy 
chế về hoạt động của trường THPT Diễn Châu 5 trong những năm học gần đây.
 5.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn bao gồm:
 Phương pháp quan sát thực tế: Trực tiếp quan sát các vấn đề liên quan, các 
hoạt động quản lí cơ sở vật chất tại trường THPT Diễn Châu 5 để tìm hiểu thực trạng, 
phát hiện những việc đã làm được và tồn tại cần khắc phục.
 Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Nghiên cứu những kết quả và kinh nghiệm 
thực tiễn trong quản lí cơ sở vật chất, thiết bị dạy học để làm rõ thực trạng vấn đề cần 
nghiên cứu.
 Phương pháp thống kê toán học: Sử dụng phương pháp thống kê toán học để 
tổng hợp kết quả điều tra và xử lí số liệu trong quá trình nghiên cứu.
 6. NHỮNG ĐIỂM MỚI CỦA ĐỀ TÀI
 Trong quá trình tìm hiểu, nghiên cứu, tôi nhận thấy đề tài về biện pháp quản 
lí cơ sở vật chất đã có một số tác giả viết nhưng đều ở dạng khái quát, chung chung 
chứ chưa đi vào các biện pháp thật cụ thể trong công tác quản lí cơ sở vật chất và 
thiếu các minh chứng kèm theo.
 Đề tài có khả năng vận dụng vào thực tiễn quản lí cơ sở vật chất tại các trường 
phổ thông, góp phần quan trọng nhằm thúc đẩy đổi mới chương trình giáo dục phổ 
thông 2018.
 B. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
 CHƯƠNG I. CƠ SỞ LÍ THUYẾT VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
 1. Cơ sở lí luận.
 1.1. Khái niệm về cơ sở vật chất trường phổ thông.
 Cơ sở vật chất trường phổ thông là tất cả các phương tiện được sử dụng cho 
mục đích giảng dạy, học tập và các hoạt động khác liên quan đến bồi dưỡng, đào tạo 
tại trường nhằm giúp giáo viên nâng cao chất lượng giảng dạy và học sinh nâng cao 
khả năng tiếp thu, lĩnh hội, trải nghiệm kiến thức, đồng thời rèn luyện và hoàn thiện 
các kỹ năng cần thiết trong quá trình học tập tại trường. Cơ sở vật chất - kĩ thuật của 
nhà trường là các khối công trình, nhà cửa, sân chơi, thư viện, thiết bị dạy học và các 
trang thiết bị được trang bị riêng cho nhà trường và chia ra làm 3 bộ a. Bảo đảm các điều kiện về cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, học liệu để thực 
hiện hiệu quả nhiệm vụ năm học; đầu tư và tận dụng tối đa cơ sở vật chất của nhà 
trường để tổ chức dạy học nhiều hơn 06 buổi/tuần, bảo đảm chủ động, linh hoạt thực 
hiện chương trình trong bối cảnh ứng phó với tình hình dịch Covid-19 có diễn biến 
phức tạp.
 b. Bảo đảm phòng học và phòng chức năng phù hợp với các thiết bị dạy học 
theo chương trình giáo dục trung học; tăng cường cơ sở vật chất, hạ tầng kĩ thuật để 
bảo đảm chất lượng việc dạy học và kiểm tra, đánh giá trực tuyến; khai thác và sử 
dụng có hiệu quả thiết bị, đồ dùng dạy học, không để thiết bị dạy học được trang bị 
đến trường nhưng không được đưa ra lớp để sử dụng; tăng cường kiểm tra, giám sát 
tần suất sử dụng thiết bị và đồ dùng học tập trong quá trình dạy học.
 c. Phát triển kho video bài dạy minh họa, kho học liệu điện tử; xây dựng tài 
liệu hướng dẫn dạy học trực tuyến để hỗ trợ giáo viên tổ chức dạy học trực tuyến bảo 
đảm chất lượng; phân công các trường dạy học và ghi hình bài học theo môn học để 
tổ chức dạy học trên truyền hình, sử dụng trong dạy học trực tuyến. Lựa chọn giáo 
viên giỏi các môn học, hoạt động giáo dục để tổ chức xây dựng các video bài giảng 
hỗ trợ dạy học trực tuyến, dạy học trên truyền hình theo hướng dẫn của Bộ GDĐT; 
đồng thời sử dụng để hỗ trợ trực tiếp học sinh học tập trong trường hợp học sinh 
không có điều kiện tiếp cận học trực tuyến, học trên truyền hình.
 d. Tổ chức biên soạn, thẩm định Tài liệu giáo dục của địa phương của các khối 
lớp tiếp theo bảo đảm chất lượng và tiến độ. Tổ chức hiệu quả việc góp ý sách giáo 
khoa theo hướng dẫn của Bộ GDĐT; tổ chức lựa chọn, cung ứng, tập huấn sử dụng 
sách giáo khoa theo Chương trình GDPT 2018 chuẩn bị cho các năm học tiếp theo, 
bảo đảm kịp thời, chất lượng, đúng quy định...”
 Nghị quyết số 40/2000/QH 10 ngày 9/12/2000 của Quốc hội về đổi mới 
chương trình giáo dục phổ thông chỉ rõ: “Đổi mới nội dung chương trình, sách giáo 
khoa, phương pháp dạy và học phải được đồng bộ với việc cung cấp và đổi mới trang 
thiết bị dạy học, tổ chức đánh giá, thi cử, chuẩn hóa trường sở, đào tạo, bồi dưỡng 
giáo viên và công tác quản lí giáo dục”.
 Chỉ thị 14/2001/CT-TTg ngày 11/06/2001 của Thủ tướng Chính phủ về việc 
đổi mới chương trình giáo dục nhấn mạnh: “... Về cơ sở vật chất- kĩ thuật và đồ dùng 
dạy học: cần xây dựng kế hoạch cụ thể đảm bảo đủ trang thiết bị, đồ dùng dạy học 
để thực hiện chương trình và phương pháp dạy- học mới.Đồng thời, cần tổ chức huy 
động nhiều nguồn lực trong xã hội, tham gia đóng góp xây dựng nâng cấp cơ sở vật 
chất và trang thiết bị cho nhà trường.
 2. Cơ sở pháp lí của đề tài
 Cơ sở pháp lí về cơ sở vật chất trường học và quản lí cơ sở vật chất trường học 
được ban hành rất nhiều, trong khuôn khổ giới hạn của đề tài, chúng tôi chỉ xin đề 
cập đến một số cơ sở pháp lí chủ yếu như sau: vật chất và thiết bị dạy học phục vụ cho phương pháp dạy học cũng ra đời và phát 
triển. Và dĩ nhiên, các yếu tố quản lí giáo dục cũng xuất hiện.
 Mục tiêu và nội dung học tập của nhà trường phụ thuộc vào mục tiêu kinh tế 
xã hội vĩ mô. Còn sách giáo khoa và thiết bị dạy học một mặt phụ thuộc vào mục tiêu 
kinh tế - xã hội, mặt khác còn chịu ảnh hưởng của khoa học công nghệ đương thời. 
Ngày nay, khi khoa học và công nghệ trong xã hội tiến bộ vượt bậc, sự tiến bộ đó 
cũng được phản ánh vào hệ thống cơ sở vật chất và thiết bị của nhà trường.
 Đứng về mặt nội dung và phương pháp dạy học thì cơ sở vật chất và thiết bị 
dạy học đóng vai trò hỗ trợ tích cực. Vì có thiết bị dạy học tốt thì ta mới có thể tổ 
chức được quá trình dạy học khoa học, đưa người học tham gia thực sự vào quá trình 
này, tự khai thác và tiếp nhận tri thức dưới sự hướng dẫn của người dạy. Thiết bị dạy 
học phải đủ và phù hợp mới triển khai được các phương pháp dạy học một cách hiệu 
quả.
 Tuy nhiên, nhìn về một góc độ khác thì cơ sở vật chất và thiết bị dạy học còn 
là một bộ phận không thể thiếu được của nội dung và phương pháp dạy học.
 5. Quản lí cơ sở vật chất và thiết bị dạy học ở trường THPT
 5.1. Khái niệm, yêu cầu và nguyên tắc quản lí cơ sở vật chất và thiết bị dạy 
học
 a. Khái niệm
 Quản lí cơ sở vật chất và thiết bị dạy học là tác động có mục đích của người 
quản lí nhằm xây dựng, phát triển và sử dụng có hiệu quả hệ thống cơ sở vật chất và 
thiết bị dạy học phục vụ đắc lực cho công tác giáo dục đào tạo.
 Nội dung cơ sở vật chất và thiết bị dạy học dù mở rộng đến đâu thì tầm quản 
lí cũng phải mở rộng và sâu tương ứng. Kinh nghiệm thực tiễn đã chỉ ra rằng: cơ sở 
vật chất và thiết bị dạy học chỉ phát huy được tác dụng tốt trong việc giáo dục, đào 
tạo khi được quản lí tốt. Do đó, đi đôi với việc đầu tư trang bị, điều quan trọng hơn 
là phải chú trọng đến việc quản lí cơ sở vật chất và thiết bị dạy học trong nhà trường. 
Do cơ sở vật chất và thiết bị dạy học là một lĩnh vực mang đặc tính kinh tế - giáo dục 
vừa mang đặc tính khoa học - giáo dục nên việc quản lí một mặt phải tuân thủ các 
yêu cầu chung về quản lí kinh tế, khoa học. Mặt khác, cần tuân thủ theo các yêu cầu 
quản lí chuyên ngành giáo dục.
 Như vậy, có thể nói quản lí cơ sở vật chất và thiết bị dạy học là một trong 
những công việc của người cán bộ quản lí, là đối tượng quản lí trong nhà trường.
 Do vai trò quan trọng của công tác quản lí nên trong những năm gần đây trong 
việc chỉ đạo hoạt động của Ngành giáo dục, Bộ giáo dục và đào tạo đã coi việc đổi 
mới quản lí trường học là một trong những biện pháp cơ bản để nâng cao chất lượng 
giáo dục và đào tạo.
 b. Yêu cầu của việc quản lí cơ sở vật chất và thiết bị dạy học Phải có kế hoạch xây dựng, trang bị cơ sở vật chất trước mắt và lâu dài cho 
trường bằng các nguồn lực khác nhau như ngân sách nhà nước, nhân dân đóng góp, 
giáo viên và học sinh tự làm.
 b. Duy trì, bảo quản cơ sở vật chất và thiết bị dạy học
 Để bảo quản cần:
 - Bảo quản theo chế độ quản lí tài sản của Nhà nước: thực hiện chế độ trách 
nhiệm, theo quy chế quản lí tài sản, thực hiện chế độ kiể m tra, kiểm kê.
 - Bảo quản theo chế độ đối với dụng cụ, vật tư khoa học kĩ thuật: cần quan 
tâm đến ảnh hưởng của thời tiết, khí hậu, môi trường cất giữ. đến các loại dụng cụ 
tinh vi, đắt tiền (như dụng cụ quang học, điện tử, máy tính.). Cần có kinh phí để mua 
vật tư, vật liệu cho việc bảo quản.
 - Thực hiện theo đúng quy trình và phương pháp bảo quản theo hướng dẫn 
của nhà sản xuất và tuân thủ những quy định chung về bảo quản.
 c. Sử dụng cơ sở vật chất và thiết bị dạy học.
 - Sẽ khó thực hiện được quá trình dạy học khi thiếu cơ sở vật chất và thiết bị 
dạy học nhưng không cứ có cơ sở vật chất và thiết bị dạy học là tự nó phát huy hiệu 
quả sư phạm. Thực tiễn cho thấy rằng mọi thiết bị đều thông qua việc sử dụng vào 
mục tiêu giáo dục, dạy học mới phát huy hiệu quả. Để sử dụng tốt cần có một số điều 
kiện kèm theo:
 - Cơ sở vật chất và thiết bị dạy học phải đủ về số lượng, đảm bảo về chất 
lượng, được bảo quản tốt và đặc biệt được tổ chức quản lí sử dụng hợp lí.
 - Đảm bảo các điều kiện về kĩ thuật, môi trường (điện, nước, vật dụng trang 
bị nội thất .)
 Việc sử dụng thiết bị dạy học có liên quan đến nhận thức, trình độ chuyên 
môn, nghiệp vụ và thói quen của người sử dụng. Đã không ít các trường hợp giáo 
viên không chịu sử dụng hay cán bộ quản lí không quan tâm chỉ đạo trong khi trường 
được trang bị thiết bị dạy học đầy đủ.
 Do vậy, để sử dụng tốt cơ sở vật chất và thiết bị dạy học cần phải giải quyết 
một số vấn đề về mặt quản lí như đầu tư trang bị, tạo điều kiện thuận lợi cho việc sử 
dụng, khai thác, nâng cao trình độ nghiệp vụ, kĩ thuật và kĩ năng cho giáo viên, thực 
hiện nghiêm túc các quy định về chuyên môn.
 5.3. Nội dung cụ thể của việc quản lí cơ sở vật chất và thiết bị dạy học
 a. Quản lí cơ sở vật chất trường học
 - Trường học có thể làm hành lang mái che giữa các công trình để đi lại thuận 
tiện nhằm tận dụng toàn bộ cơ sở vật chất trường sở vào mục tiêu đào tạo với khoảng 
thời gian tối đa cho phép.