Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp phòng, chống tai nạn thương tích cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở trường mầm non

 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG TAI NẠN THƯƠNG TÍCH CHO 
 TRẺ MẪU GIÁO 4-5 TUỔI TRONG TRƯỜNG MẦM NON 
 Quảng Bình, tháng 9 năm 2018 1. PHẦN MỞ ĐẦU
1.1 Lý do chọn đề tài
 “Trẻ em hôm nay là thế giới ngày mai”
 Trẻ em là hạnh phúc mỗi gia đình là tương lai của đất nước, là lớp người kế 
tục xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam. Trẻ em sinh ra có quyền được chăm sóc 
và bảo vệ, được tồn tại, được chấp nhận trong gia đình và cộng đồng. Bác Hồ vị 
lãnh tụ kính yêu của toàn dân tộc Việt Nam, suốt đời mình hết lòng chăm lo cho thế 
hệ trẻ. Bác đã dành cho trẻ em những tình cảm yêu thương vô bờ. Mỗi lần đi thăm 
nhà trẻ, gặp gỡ các cô nuôi dạy trẻ Bác thường nhắc nhở “ Phải giữ vệ sinh cho 
các cháu, các cô phải học hành tốt, nuôi dạy các cháu ngoan và khỏe” Bác đã 
chỉ thị cho ngành giáo dục Mầm non “ Muốn cho người mẹ sản xuất tốt, cần tổ 
chức tốt những nơi giữ trẻ”. Trường Mầm non là nơi Chăm sóc - Nuôi dưỡng -
Giáo dục trẻ ngay từ 18 tháng đến 72 tháng. Thời gian trẻ ở trường mầm non còn 
nhiều hơn thời gian trẻ ở nhà với gia đình. Trẻ có được an toàn, tránh được các tai 
nạn thương tích (TNTT) và phát triển toàn diện hay không là phụ thuôc rất nhiều 
vào các điều kiên phục vụ và ý thức trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, giáo viên, 
nhân viên của các trường Mầm non.
 Bởi vì lứa tuổi mầm non là lứa tuổi kỳ diệu, trẻ vô cùng hiếu động, tò mò, 
ham hiểu biết và luôn sử dụng mọi giác quan để khám phá thế giới xung quanh. Ở 
lứa tuổi này trẻ còn quá non nớt để tự bảo vệ mình, nên các nguy cơ xảy ra tai nạn 
với trẻ là rất cao nếu thiếu sự quan tâm, định hướng đúng đắn của người lớn hoặc 
các điều kiện cơ sở vật chất để chăm sóc giáo dục trẻ không đảm bảo an toàn. Vì 
vậy, khi vui chơi, trong sinh hoạt rất dễ xảy ra tai nạn thương tích như: rách da, tổn 
thương phần mềm, gãy xương. Những tai nạn này sẽ để lại những hậu quả không 
tốt cho trẻ. Nếu thương tích nặng, trẻ sẽ bị mất máu, tinh thần hoảng loạn. Vết 
thương vào mắt rất nguy hiểm: có thể gây mù. Vết thương gãy xương đều nguy hại 
đến tính mạng trẻ. Tuy nhiên phần lớn các tai nạn trên đều có thể phòng tránh được muốn 100% trẻ của trường mầm non được an toàn mọi lúc mọi nơi, không có tai 
nạn thương tích xảy ra với trẻ. Vì vậy tôi xin mạnh dạn trao đổi kinh nghiệm của 
mình dưới dạng sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp phòng, chống tai nạn 
thương tích cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở trường mầm non” để nâng cao chất lượng 
chăm sóc nuôi dưỡng trẻ trong nhà trường.
 1.2. Phạm vi áp dụng đề tài:
 Đề tài này được lựa chọn nghiên cứu phạm vi trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi trong 
trường mầm non 
 1.3. Điểm mới của đề tài: 
 Phòng chống tai nạn thương tích ở trường mầm non là giáo viên, nhà 
trưường, phụ huynh phối hợp với nhau trong công tác chăm sóc trẻ, để bảo vệ bản 
thân trẻ, tạo môi trường an toàn cho trẻ được tham gia hoạt động, vui chơi, học tập.
 Hình thành cho trẻ kỹ năng cần thiết để trẻ có thể tự bảo vệ bản thân trước 
những mối nguy hiểm thường trực xung quanh trẻ. Đồng thời trẻ biết được điều nên 
làm và không nên làm phù hợp với hoàn cảnh để giúp bản thân mình an toàn.
 Vận dụng được những biện pháp để đảm bảo an toàn cho trẻ dưới mọi hình 
thức.
 2. PHẦN NỘI DUNG
 2.1. Thực trạng trước khi nghiên cứu “Một số biện pháp phòng chống 
tai nạn thương tích cho trẻ 4-5 tuổi ở trường mầm non” 
 Tai nạn thương tích luôn rình rập quanh ta nó có thể xảy ra ở mọi lúc, mọi 
nơi, mọi lứa tuổi nhưng tập trung nhiều ở lứa tuổi mầm non. Vì ở độ tuổi này cơ 
thể trẻ còn non yếu, sức đề kháng kém, sở thích của trẻ là hay tò mò, hiếu động nên 
việc phòng tránh tai nạn thương tích cho trường mầm non nếu không được thực 
hiện thường xuyên và bắt đầu ngay từ lứa tuổi nhà trẻ sẽ tạo được nề nếp, thói quen 
và kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ mà con hình thành kỹ năng sống 
cho trẻ ngay từ khi chập trững bước vào đời. 2/2 giáo viên của lớp có trình độ trên chuẩn, yêu nghề mến trẻ. Luôn tích cực 
tham gia học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và năng lực sư phạm 
cho bản thân. 
 Nề nếp, kỷ cương trong lớp được giữ vững, ngay từ đầu năm học lớp đã bầu 
được ban đại diện cha mẹ học sinh cùng giáo viên chủ nhiệm quản lý tốt việc nuôi 
dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ, theo dõi sát chương trình học, đến từng bữa ăn, giấc 
ngủ cùng các hoạt động vui chơi của trẻ.
 Phòng học đảm bảo đủ ánh sáng, thoáng mát, sạch sẽ, an toàn cho trẻ. Có đầy 
đủ đồ dùng dạy học, đồ chơi cho các hoạt động học tập và vui chơi của trẻ, có công 
trình vệ sinh sạch sẽ đúng quy định, đủ nước sạch phục vụ sinh hoạt hàng ngày cho 
trẻ.
 Ngoài ra trường có phòng y tế riêng, trang thiết bị y tế tương đối đầy đủ.
 Ban giám hiệu nhà trường tạo mọi điều kiện về cơ sở vật chất, tình thần. Hàng 
năm ban giám hiệu nhà trường đã tổ chức lớp tập huấn và cử giáo viên đi học các 
lớp về phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ.
 Ngoài tài liệu chuyên môn nhà trường còn trang bị đầy đủ tài liệu về cách 
phòng tránh tai nạn thương tích cho giáo viên.
 Học sinh nhanh nhẹn có nề nếp, lễ phép, hứng thú tham gia hoạt động.
 * Khó khăn
 Trường được xây 02 tầng nên ảnh hưởng không nhỏ đến không gian hoạt động 
của trẻ và đó cũng là nguy cơ gây tai nạn thương tích cao.
 Kỹ năng phòng tránh và xử lý các tai nạn thương tích cho trẻ của giáo viên đôi 
khi còn chưa linh hoạt. Giáo viện không có điều kiện được trãi nghiệm kỹ năng xử 
trí các tai nạn thương tích thông thường, chưa được tập huấn một cách có hệ thống 
các kỹ năng cơ bản. thương tích đã được Bộ quy định tại chương trình các môn học. Cần chú trọng việc 
trang bị kiến thức và hình thành kỹ năng phòng, chống tai nạn thương tích cho trẻ.
 Giáo viên cũng phải tham gia các lớp tập huấn về Y tế để nâng cao kiến thức 
vế cách sơ cứu kịp thời nếu trẻ không may gặp tai nạn. Giáo viên phải được tập 
huấn kiến thức và kĩ năng về phòng và xử trí ban đầu một số tai nạn thường gặp 
như xặc, bỏng, gãy xương Hằng năm, nhà trường cần phối hợp với y tế địa 
phương tập huấn, nhắc lại cho giáo viên về nội dung này.
 Khi trẻ bị tai nạn phải bình tĩnh xử trí sơ cứu ban đầu tại chỗ, đồng thời báo 
cho cha mẹ và y tế nơi gần nhất để cấp cứu kịp thời cho trẻ.
Tham mưu với ban giám hiệu đầu tư cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị phòng, 
tránh tai nạn, thương tích ( băng, nẹp cứu thương) củng cố và phát triển phòng Y 
tế để đáp ứng được nhiệm vụ phòng, tránh tai nạn, thương tích; phát hiện và xử lý 
kịp thời khi có tai nạn thương tích xảy ra trong nhà trường.
Từ những buổi tập huấn rất hữu ích và những tài liệu mà nhà trường cung cấp bản 
thân tôi đã tự nâng cao được kiến thức về phòng tránh tai nạn thương tích và biết 
cách xử lý kịp thời các tai nạn không may xảy đến với trẻ.
 2.2.2. Xây dựng môi trường trong và ngoài lớp học an toàn.
 Trường được xây dựng hai tầng rất khang trang, tuy nhiên khi thiết kế thi 
công các kỹ sư chưa lường trước được những nguy hiểm có thể xấy ra đối với trẻ, 
bản thân là người giáo viên mầm non ngày ngày tiếp xúc với trẻ tôi đã nhận thấy 
một số bất cập về cơ sở vật chất vì thế tôi đã mạnh dạn đề xuất ý kiến với ban giám 
hiệu, được sự nhất trí của ban giám hiệu và sự ủng hộ của phụ huynh. Nhà trường 
đã có những biện pháp sửa chữa, nâng cấp một số khu vực có thể gây nguy hiểm 
cho trẻ. Giáo viên giáo dục trẻ không leo trèo lên cầu thang hay lan can gây nguy 
hiểm tính mạng cho trẻ, thường xuyên nhắc nhở trẻ không thò tay vào ổ cắm điện 
trong lớp học.
 Sàn nhà vệ sinh sau một thời gian xây dựng đã bị tắc các ống cống, hệ thống 
vòi nước bị hư hỏng, rò rỉ, còn nhiều vũng nước đọng gây nguy hiểm cho trẻ vì vậy hỏng nhỏ để nhà trường có khung cảnh sư phạm đẹp và đảm bảo an toàn cho trẻ. 
Thực tế chứng minh bằng cách thực hiện tốt biện pháp xây dựng trường học an 
toàn lớp tôi không có trẻ nào xảy ra tai nạn thương tích nói riêng và toàn trường nói 
chung.
 2.2.3. Giáo viên luôn giám sát trẻ mọi lúc, mọi nơi.
 Giáo viên không nên để bé chơi một mình dù chỉ trong tích tắc. Trẻ lứa tuổi 
mầm non phải luôn luôn được sự chăm sóc, trông coi của người có trách nhiệm. Cô 
giáo phải thường xuyên theo dõi, bao quát cháu mọi lúc mọi nơi, trong mọi hoạt 
động.
 Luôn luôn để mắt đến trẻ mọi lúc, mọi nơi vì ở tuổi mầm non trẻ hiếu động 
và luôn muốn khám phá mọi đồ vật xung quanh bằng tất cả khả năng của mình: 
Mắt nhìn, tay sờ và ngậm vào miệng để nếm thử. Vì thế mà trẻ thường mắc phải 
các tai nạn về đường hô hấp do hít và nuốt phải các dị vật.
 Hàng ngày giáo viên nhận trẻ trực tiếp từ tay cha mẹ trẻ, đếm và kiểm tra trẻ 
nhiều lần trong ngày, chú ý những lúc đưa trẻ ra ngoài để tham gia các hoạt động 
ngoài trời hoặc thăm quan. Bàn giao số trẻ khi giao ca. Đóng cửa, cổng trường khi 
không có người ra vào. Khi trò chuyện với trẻ cô tổ chức chơi một số trò chơi như 
tập vông, tay xinh( gợi ý xem trẻ có đồ gì trong túi thì bỏ ra chơi cùng )để xem ai 
có gì trong túi quần áo không, từ đó cô có thể loại bỏ những đồ chơi nhỏ mà trẻ 
nhặt được hoặc mang từ nhà đến.
 Hoạt động học: Thường ít gây ra tai nạn nhưng ảnh hưởng tới sự phát triển 
của trẻ. Trẻ có thể đùa nghịch chọc bút vào mặt nhau ( chọc vào mắt nhau). Nhất là 
với các hoạt động sử dụng đất nặn cần chú ý không đẻ trẻ nghịch đất nặn nhét vào 
tai, mũi của nhau rất nguy hiểm.
+ Không sử dụng các loại chai, lọ đựng thuốc, đựng màu độc hại làm đồ chơi cho 
trẻ.
+ Giáo viên luôn lồng ghép, tích hợp giáo dục về an toàn cho trẻ trong mọi chủ đề, 
lồng ghép nội dung phòng tránh tai nạn thương tích vào chương trình giáo dục. + Kiểm tra thức ăn trước khi cho trẻ ăn, uống. Tránh cho trẻ ăn thức ăn, nước 
uống còn quá nóng.
 + Không ép trẻ ăn, uống khi trẻ đang khóc, trẻ vừa ăn, vừa cười đùa hoặc khi 
trẻ đang khóc mà cô cố ép trẻ ăn, uống đều rất dễ gây sặc cho trẻ. Vì thế cô phải để 
trẻ ăn trong tâm trạng thật thoải mái, không cố ép trẻ
 + Khi ăn cần cho trẻ ăn ở tư thế ngồi, nhắc trẻ ăn từ từ, nhai kỹ. Giáo dục trẻ 
khi ăn không được vừa ăn, vừa đùa nghịch, nói chuyện dễ bị xặc, nghẹn.
 + Dị vật đường ăn thường gặp là hóc xương, nghẹn nên tôi đã trao đổi phối 
hợp với tổ nuôi, chế biến những món ăn mềm, xay nhỏ, phù hợp với lứa tuổi nhà 
trẻ.
 + Khi cho trẻ ăn các quả tráng miệng lên chọn các loại quả không có hạt nếu 
có hạt cần chú ý bóc bỏ hạt trước khi đưa lên lớp.
 + Thận trọng khi cho trẻ uống thuốc, đặc biệt là các thuốc dạng viên
 Hoạt đông giờ ngủ: Khi trẻ chuẩn bị lên giường giáo viên chú ý xem trẻ còn 
ngậm thức ăn trong miệng không, kiểm tra tay, túi quần áo xem có vật nhỏ lạ, các 
loại hạt, kẹo cứng, đồ chơi trên người trẻ tránh trường hợp khi ngủ trẻ trêu ghẹo 
nhét vào miệng, mũi, tai. Để dị vật rơi vào đường thở gây ngạt thở.
 + Phòng ngủ phải được thông thoáng tránh trường hợp khi trẻ ngủ trẻ hít 
phải khí độc từ các nguồn gây ô nhiễm không rất dễ bị ngộ độc.
 + Giáo viên luôn bao quát trẻ không để trẻ ngủ lâu trong tư thế nắm sấp 
xuống đệm, úp mặt xuống gối sẽ thiếu dưỡng khí gây ngạt thở
 -Giờ chơi tự do trong lớp: Khi chơi trong lớp, trẻ có thể gặp các tai nạn như 
dị vật mũi, tai do trẻ tự nhét đồ chơi ( hạt cườm, con xúc sắc, các loại hạt quả, đất 
nặn) vào mũi, tai mình hoặc nhét vào tai bạn, mũi bạn. Trẻ hay ngậm hoặc chọc 
đồ chơi vào mồm gây rách niêm mạc miệng, hít vào gây dị vật đường thở, nuốt vào 
gây dị vật đường ăn.Vì vậy cô không cho trẻ cầm các đồ chơi quá nhỏ, tránh trường 
hợp trẻ cho vào miệng mũi. như hột hạt, hoa, tôi sáng tạo thêm một số đồ chơi theo chủ đề: Khâu quần áo, cài 
khuy Với những đồ chơi hiện nay đa phần là đồ chơi xuất xứ từ Trung Quốc, với 
nhiều chất liệu nhựa độc hại, các chất gây rối loạn nội tiết, gây ung thư một số là 
loại nhựa giòn dễ vỡ gây nguy hiểm vì vậy khi chọn lựa đồ chơi cho trẻ giáo viên 
cần lưu ý chọn cho trẻ đồ chơi có xuất xứ rõ ràng, các thông số về kỹ thuật cũng 
như chất liệu tạo thành được nhà sản xuất ghi đầy đủ, rõ ràng trên bao bì sản phẩm 
đảm bảo an toàn cho trẻ khi chơi.
 Song song với việc loại bỏ đồ dùng, đồ chơi nguy hiểm thì giáo viên phải 
luôn cẩn trọng với đồ dùng của cô như: dao, kéo, thước kẻ, súng bắn nếnkhi 
dùng xong phải cất gọn đúng nơi quy định, cất cao khỏi tầm tay với của trẻ. Báo 
ngay với BGH nếu trong lớp có đồ dùng, đồ chơi bị hỏng để thay đồ dùng đồ chơi 
mới ngay đảm bảo an toàn và có đồ chơi cho trẻ kịp thời
 Việc thường xuyên loại bỏ đồ dùng, đồ chơi mầm non nguy hiểm hàng ngày là 
việc dễ làm và đơn giản giúp phòng tránh tai nạn thương tích và dị vật đường thở 
cho trẻ rất hiệu quả ở lứa tuổi nhà trẻ, nhờ việc thường xuyên loại bỏ đồ dùng đồ 
chơi nguy hiểm giờ đây đồ dùng đồ chơi lớp tôi luôn đảm bảo được an toàn cho trẻ. 
Lớp tôi không có trường hợp nào bị tai nạn do bị hóc sặc, trầy xước do đồ chơi hư 
hỏng hay đồ chơi nhỏ.
 2.2.5: Giáo dục kỷ năng phòng tránh các tai nạn thương tích cho trẻ thông 
qua các hoạt động mọi lúc mọi nơi.
 • Hoạt động âm nhạc
Tôi khai thác một cách có hiệu quả những bài hát chứa đựng tình huống không an 
toàn để giáo dục kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ.
 VD: Bài hát : Con mèo ra bờ sông ( Hoàng Hà)
 Một con mèo ra bờ sông
 MeoMèo này chớ xuống sông
 Một con mèo ra bờ ao