Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp phòng chống suy dinh dưỡng tại trường Mầm Non Vĩnh Trị

 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
 1.1. Đặt vấn đề:
Ngày 22/02/2012 Thủ tướng chính phủ đã phê duyệt chiến lược Quốc gia về dinh 
dưỡng giai đoạn 2011 đến 2020 và tầm nhìn đến năm 2030 (Quyết định số 
226/QĐ-TTg). Trong đó đã nêu mục tiêu của chương trình dinh dưỡng học đường 
là “Giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng, nâng c ao tình trạng dinh dưỡng của trẻ em trong 
hệ thống trường học”. Và trong đề án phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 
tuổi (Quyết định số 239/QĐ-TTg) cũng có tiêu chuẩn về tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng 
phải dưới 10%.
Như chúng ta đã biết, trẻ suy dinh dưỡng không hẳn là do thiếu thốn về vật chất 
mà có thể do sự thiếu hiểu biết của cha mẹ về cách chăm sóc dinh dưỡng. Đây là 
hiện tượng khá phổ biến không chỉ xảy ra ở vùng nông thôn mà ngay cả ở những 
thành phố lớn. Do đó việc phục hồi dinh dưỡng cho trẻ suy dinh dưỡng là rất quan 
trọng và cần thiết. Tình trạng suy dinh dưỡng trẻ em là sự hạn chế về chiều cao, 
suy giảm về thể lực; dẫn đến sức học tập kém, ảnh hưởng tới chất lượng cuộc 
sống sau này và lại tiếp tục sinh ra những thế hệ thấp bé.
Thật vậy, trên thực tế hiện nay tình hình suy dinh dưỡng của trẻ trong trường 
mầm non là rất nhiều, đầu năm học khi nhận trẻ vào trường, phần lớn các cháu 
trong tình trạng gầy còm, thấp bé, kém ăn, khả năng học tập rất thấp. Trong khi 
đó nhiệm vụ của trường mầm non ngoài việc giảng dạy còn có nhiệm vụ chăm 
sóc nuôi dưỡng cho trẻ, các cháu được chăm sóc tốt, cơ thể khỏe mạnh, phát triển 
tốt thì các cháu mới có thể tiếp thu kiến thức tốt.
Chính vì thế, là người cán bộ quản lý trường mầm non thì cần phải đặt hai nhiệm 
vụ chăm sóc nuôi dưỡng và giáo dục ở tầm quan trọng ngang bằng nhau. Và qua 
thời gian làm công tác quản lý trường mầm non, tôi càng nhận thấy công tác quản 
lý hoạt động phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ tại trường tôi “Trường Mầm 
Non Vĩnh Trị, xã Vĩnh Trị, huyện Vĩnh Hưng, tỉnh Long An” là hết sức cấp bách. 
Nhận thức được tầm quan trọng của việc phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ 
trong nhà trường nên tôi đã mạnh dạn tham gia viết sáng kiến kinh nghiệm “Một 
số biện pháp phòng chống suy dinh dưỡng tại trường Mầm Non Vĩnh Trị” để 
nhìn lại và có phương hướng tốt hơn cho công tác quản lý hoạt động phòng chống 
suy dinh dưỡng cho trẻ tại trường mình.
1.2- Mục đích đề tài:
Nhằm phát hiện và phục hồi sức khỏe cho trẻ bị suy dinh dưỡng nhằm góp phần 
nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho trẻ. Dựa theo tình hình thực tế của 
trường, tôi đã cố gắng tìm ra những biện pháp thích hợp để phòng chống suy dinh chỉ tiêu như: tỉ lệ trẻ 5 tuổi ra lớp mẫu giáo luôn đạt 100%, chất lượng giảng dạy 
năm sau cao hơn năm trước từ 2-3%, tỉ lệ trẻ suy dinh dưỡng giảm
Cơ sở vật chất của nhà trường đầy đủ, công trình vệ sinh nguồn nước đã được 
đảm bảo cho trẻ sử dụng, đồ dùng học tập cũng như phục vụ bán trú cho trẻ được 
trang bị đầy đủ. Nhà bếp được xây dựng theo quy trình một chiều.
Đặc biệt nhà trường có 1 phòng y tế riêng, 1 nhân viên kế toán theo dõi thu, chi 
tiền ăn của trẻ theo nguyên tắc tài chánh hiện hành.
Trường cũng được Phòng Giáo dục và Đào tạo quan tâm rất nhiều, tạo mọi điều 
kiện cho nhà trường hoạt động như: hỗ trợ đồ dùng đồ chơi, thiết bị dạy học cũng 
như thường xuyên quan tâm, thăm hỏi động viên tinh thần cho đội ngũ công chức, 
viên chức trong nhà trường an tâm công tác. Bên cạnh sự quan tâm của Phòng 
Giáo dục và Đào tạo thì trường còn được sự quan tâm, giúp đỡ rất tận tình của 
phụ huynh học sinh, đa số phụ huynh trong nhà trường rất quan tâm đến việc học 
tập cũng như sức khỏe của con em mình, hưởng ứng tích cực trong việc tổ chức 
bán trú cho trẻ, nâng cao mức ăn cho trẻ theo yêu cầu (15.000đ/ngày) , nhiệt tình 
tham gia các phong trào và các hoạt động của nhóm, lớp.
100% cán bộ, giáo viên trong nhà trường nắm vững kiến thức về nuôi dưỡng 
chăm sóc và giáo dục trẻ, đội ngũ nhà trường luôn tận tâm với nghề, hết lòng vì 
sự nghiệp giáo dục.
Trong quá trình quản lý đã được tập thể cán bộ giáo viên, lãnh đạo địa phương và 
đặc biệt là các bậc phụ huynh tin tưởng tạo điều kiện đầu tư vào công tác nuôi 
dưỡng.Vì vậy trong năm học 2015– 2016 chất lượng nuôi dưỡng chăm sóc và 
giáo dục trẻ đạt hiệu quả cao. Tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng đã giảm xuống đáng kể và 
không có trường hợp trẻ bị ngộ độc thức ăn xảy ra.
 2.1.2- Khó khăn: 
– Nhân viên cấp dưỡng mặc dù đã được tập huấn kiến thức vệ sinh an toàn thực 
phẩm nhưng trình độ học vấn còn thấp (chỉ học hết cấp 2) và chưa được đào tạo 
về chuyên môn; một số giáo viên trong nhà trường chưa làm tốt công tác tuyên 
truyền về các kiến thức nuôi dạy con cho các bậc phụ huynh;
– Chưa có nhân viên y tế ( giáo viên vừa kiêm nhiệm y tế vừa dạy lớp)
– Một số ít phụ huynh phó mặc cho nhà trường về chuyện chăm sóc con cái họ, 
họ không quan tâm đến việc ăn uống, nghỉ ngơi của con mình;
– Một số cháu là con cưng hay nũng nịu, kén ăn, không ăn thịt, cá, không ăn rau, 
quen với việc ba mẹ đút cho ăn, không tự xúc ăn được, ăn không hết suất; Bồi dưỡng kiến thức thực hành dinh dưỡng, thực hiện tốt vệ sinh an toàn thực 
phẩm, vệ sinh trong chế biến cho đội ngũ cán bộ giáo viên, phòng chống suy dinh 
dưỡng cho trẻ.
Tổ chức vận dộng cho trẻ được bán trú tại trường.
Chỉ đạo giáo viên thường xuyên theo dõi sức khỏe của trẻ để phát hiện sớm các 
bệnh về dinh dưỡng thường gặp.
Chỉ đạo giáo viên tìm hiểu nguyên nhân trẻ bị suy dinh dưỡng.
Lên kế hoạch thực hiện phòng chống suy dinh dưỡng cho toàn trường thực hiện.
Chỉ đạo giáo viên chú ý tổ chức trò chơi vận động nhằm phát triển thể lực cho 
trẻ.
Thực hiện tốt các biện pháp vệ sinh phòng bệnh, vệ sinh cá nhân cô và trẻ.
Phối hợp với trạm y tế xã khám sức khỏe và cân đo theo định kỳ, kiểm tra thường 
xuyên vệ sinh an toàn thực phẩm.
Coi trọng công tác tuyên truyền và kết hợp chặt chẽ với phụ huynh để khắc phục 
tình trạng suy dinh dưỡng.
Xây dựng thực đơn chuẩn (đảm bảo đủ lượng kcal, cân đối các chất, đa dạng, 
phong phú, sử dụng nhiều thực phẩm khác nhau, thay đổi theo mùa, theo tuần, 
theo ngày và đảm bảo chế độ tài chánh).
Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát.
2.3- Biện pháp giải quyết:
Biện pháp 1: Bồi dưỡng kiến thức thực hành dinh dưỡng, thực hiện tốt vệ sinh 
an toàn thực phẩm, vệ sinh trong chế biến cho đội ngũ cán bộ giáo viên, phòng 
chống suy dinh dưỡng cho trẻ:
Đầu năm học tôi thường cho các cán bộ giáo viên, công nhân viên trong trường 
học tập lại các nội dung yêu cầu của chuyên đề về thực hành dinh dưỡng, vệ sinh 
an toàn thực phẩm, vệ sinh trong chế biến và phòng chống suy dinh dưỡng cho 
trẻ. Sau đó tập trung lại thảo luận những việc làm của mình về chuyên đề để các 
chị em khác chia sẻ, đóng góp lẫn nhau. Với cách làm này các chị em vừa tiếp 
thu được những kiến thức trên lý thuyết vừa xem lại trên thực tế những gì mình 
đã làm được, từ đó tự đưa ra kế hoạch một cách phù hợp với tình hình thực tế của 
lớp mình mà thực hiện tốt chuyên đề. Học tập và trao đổi hinh nghiệm lẫn giữa các cơ sở giáo dục trong và ngoài tỉnh.
Biện pháp 2: Tổ chức vận dộng cho trẻ được bán trú tại trường:
Trẻ được học bán trú là một trong biện pháp hữu hiệu nhất nhằm phòng chống 
suy dinh dưỡng cho trẻ. Để thực hiện tốt công tác phòng chống suy dinh dưỡng 
cho trẻ thì ngay từ đầu năm học nhà trường tổ chức vận động cho trẻ được bán 
trú tại trường bằng nhiều hình thức như:
– Phối kết hợp ban ngành đoàn thể tuyên truyền ích lợi của việc cho trẻ học bán 
trú.
– Tuyên truyền qua loa phát thanh địa phương, cho hội phụ huynh tham gia vào 
việc tổ chức bán trú của con em mình.
– Phối hợp với phụ huynh để mua thực phẩm do chính phụ huynh trồng và chăn 
nuôi, chế biến ra để phụ huynh yên tâm về chất lượng.
-Tổ chức cho phụ huynh tham quan giờ ăn của trẻ, ..
Bên cạnh đó, tôi tiếp tục tìm hiểu nguyên nhân ở những trẻ không vào học bán 
trú và có biện pháp hữu hiệu hơn trong việc vận động trẻ bán trú. Số trẻ tham gia 
bán trú tại trường ngày càng cao. Cụ thể năm học 2013 – 2014 là 25 trẻ, năm học 
2014- 2015 là 60 trẻ, năm học 2015-2016 là 101 trẻ.
Biện pháp 3: Chỉ đạo giáo viên thường xuyên theo dõi sức khỏe của trẻ để phát 
hiện sớm các bệnh về dinh dưỡng thường gặp:
Ngay từ đầu năm, trường đã lên kế hoạch và triển khai đến các nhóm lớp về việc 
cân đo trẻ hàng tháng và hàng quý tùy theo độ tuổi của trẻ. Tất cả trẻ đều được 
theo dõi bằng biểu đồ tăng trưởng qua đó nắm bắt được tình hình sức khỏe của 
trẻ để cùng kết hợp với phụ huynh học sinh và giáo viên chủ nhiệm lớp chăm sóc 
sức khỏe cho trẻ. Sau đó tổng hợp kết quả nộp về BGH.
Kết quả cân đo lần 1 như sau:
+Số trẻ SDD: 14 trẻ chiếm tỉ lệ 11.11%
+Số trẻ thấp còi: 15 trẻ chiếm tỉ lệ 11.90%
Thường xuyên nhắc nhở giáo viên quan tâm đến sức khỏe của trẻ qua chế độ sinh 
hoạt một ngày của trẻ như trong tổ chức giờ ăn, giấc ngủ của trẻ,
Sau khi nắm tình hình sức khỏe trẻ, tôi tiếp tục cho giáo viên tìm hiểu nguyên 
nhân trẻ bị suy dinh dưỡng. định. Trẻ cần được chăm sóc trong môi trường sạch sẽ, ấm áp vào mùa đông và 
thoáng mát về mùa hè. Thời gian ngủ cho trẻ nhiều hơn, ăn đầy đủ các chất dinh 
dưỡng và chế biến thức ăn phù hợp với khả năng hấp thu của trẻ, cần chú ý bổ 
sung hoa quả chín và sữa cho trẻ hàng ngày, kết hợp với chế độ luyện tập thích 
hợp, nhẹ nhàng.
+ Trong suốt quá trình giáo viên thực hiện công tác chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo 
dục trẻ, tôi thường xuyên kiểm tra, đôn đốc để giáo viên thực hiện nghiêm túc và 
có hiệu quả hơn.
– Đối với nhóm trẻ bị suy dinh dưỡng do biếng ăn:
Trước hết, tôi và các giáo viên tìm hiểu rõ nguyên nhân vì sao trẻ biếng ăn để có 
hướng chăm sóc hiệu quả. Trẻ biếng ăn có nhiều nguyên nhân nhưng chủ yếu tập 
trung vào 3 nhóm nguyên nhân chính sau đây:
+ Trẻ bị bệnh: Tất cả bệnh nhiễm khuẩn đều gây ra chứng biếng ăn, dù là nhiễm 
khuẩn nặng hay nhẹ, cấp tính hay mãn tính, một số bệnh lý toàn thân như còi 
xương, thiếu máu, thiếu vitamin,. Đối với trường hợp này, giáo viên cần phối 
hợp với phụ huynh đưa trẻ đến chuyên khoa để được tư vấn và điều trị kịp thời, 
giúp trẻ mau hết bệnh và ăn uống bình thường trở lại.
+ Do sai lầm về ăn uống: Do thay đổi chế độ ăn, trẻ chưa quen với món ăn mới, 
cai sữa đột ngột hoặc quá chậm, cho trẻ ăn quá nhiều khiến trẻ không tiêu hoá hết 
thức ăn, ăn quá ít, chế độ không cân đối, cách chế biến thức ăn không phù hợp 
với khẩu vị của trẻ, bắt trẻ ăn một loại thức ăn trong nhiều ngày, cách chế biến 
không phù hợp với lứa tuổi của trẻ,. Muốn trẻ ăn uống tốt trở lại thì cần thay 
đổi cách chế biến thức ăn, khẩu phần ăn đảm bảo về lượng và chất phù hợp với 
độ tuổi và khẩu vị của trẻ.
+ Do yếu tố tâm lý: Thường gặp ở những gia đình quan tâm lo lắng quá mức đến 
bữa ăn của trẻ, bắt trẻ ăn quá nhiều hoặc người cho ăn có thái độ không đúng (ép 
buộc), biến bữa ăn của trẻ thành nỗi sợ hãi ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ, mỗi khi 
nhìn thấy thức ăn là trẻ đã sợ hãi. Trường hợp này, giáo viên và cha mẹ trẻ cần 
tạo cho trẻ một không khí bữa ăn thật vui vẻ và đầm ấm, không nên la mắng, ép 
buộc trẻ ăn mà phải có biện pháp động viên, khích lệ trẻ, ngoài việc chế biến món 
ăn ngon còn phải chú ý đến màu sắc và mùi vị của món ăn, giúp trẻ thích thú 
khi được ăn.
Như vậy, với biện pháp này, chỉ sau 3 tháng chỉ đạo thực hiện, kết quả thu được 
như sau (Bảng 1):
 với các cháu chưa bị suy dinh dưỡng thì qua cuộc họp phụ huynh định kỳ thực 
hiện kế hoạch tuyên truyền cho phụ huynh về kiến thức nuôi dạy con, phòng 
chống suy dinh dưỡng, cần gì để bé lớn lên và khỏe mạnh, vận động phụ huynh 
cho trẻ khám sức khỏe định kỳ để kịp thời khắc phục khi trẻ có nguy cơ bị suy 
dinh dưỡng.
Bên cạnh đó nhà trường cũng luôn quan tâm tới công tác kiểm tra việc thực hiện 
phòng chống suy dinh dưỡng của toàn trường vì chỉ có kiểm tra mới có thể đánh 
giá được việc làm của từng bộ phận. Từ đó có cơ sở rút kinh nghiệm những gì 
làm được cũng như những gì chưa làm được và có biện pháp đối với những người 
chậm trễ so với kế hoạch. Do đó tôi luôn phải lên kế hoạch kiểm tra thường xuyên 
theo từng tháng.
Biện pháp 6: Chỉ đạo giáo viên chú ý tổ chức trò chơi vận động nhằm phát 
triển thể lực cho trẻ:
Ở trường Mầm non, việc giáo dục để phát triển thể lực cho trẻ thông qua nhiều 
nội dung như: Chăm sóc nuôi dưỡng, phát triển các vận động tinh – thô cho trẻ 
và chúng ta có thể khẳng định rằng một cơ thể khỏe mạnh luôn là tiền đề cho mọi 
tài năng.
Trò chơi vận động có tầm quan trọng rất lớn đối với sự phát triển thể lực của trẻ. 
Trò chơi vận động thu hút nhiều trẻ tham gia chơi và hoàn thiện kỹ năng vận động 
cho trẻ ngoài ra trò chơi vận động còn tạo điều kiện để rèn luyện tố chất và phát 
triển thể lực. Trò chơi vận động làm tăng quá trình tuần hoàn hô hấp làm thay đổi 
trạng thái cơ thể giữa các hoạt động, giúp trẻ trở về trạng thái cân bằng, tăng 
cường lực sống đem lại sự vui vẻ, thỏa mái cho trẻ
Xác định vai trò của trò chơi vận động trong việc phát triển thể lực tôi đã chỉ đạo 
giáo viên chú ý đến việc tổ chức các trò chơi vận động như: thường xuyên tổ 
chức cho trẻ chơi các trò chơi vận động để phát triển các tố chất thể lực. Giáo 
viên cần có sự cân nhắc lựa chọn cho trẻ trò chơi và cách chơi đơn giản, dễ nhớ, 
dễ hiểu. Mỗi độ tuổi lại có mức độ nhận thức và khả năng chú ý có chủ định khác 
nhau. Chính vì thế, các trò chơi cũng cần phải được lựa chọn cho phù hợp với 
từng độ tuổi.
Cùng với việc tổ chức các trò chơi vận động kết hợp với chế độ chăm sóc nuôi 
dưỡng đến cuối năm học trẻ ở trường tôi đều có thể lực tốt. Trẻ khỏe mạnh, các 
bệnh về đường tiêu hóa ít khi xảy ra, trẻ nhanh nhẹn, hoạt bát, tự tin trong mọi 
hoạt động. Kỹ năng vận động, năng lực phối hợp cảm giác, năng lực định hướng 
trong vận động tốt.
Biện pháp 7: Thực hiện tốt các biện pháp vệ sinh phòng bệnh, vệ sinh cá nhân 
cô và trẻ