Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác Tư vấn học đường cho học sinh ở trường THPT Huỳnh Thúc Kháng

 PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
 Xã hội hiện đại cùng với cuộc cách mạng 4.0 đã mang đến cho con người 
nhiều đổi thay tích cực và chất lượng cuộc sống đang ngày càng được nâng cao. 
Con người được tiếp cận với công nghệ và những cải tiến về hầu hết các lĩnh vực, 
trong đó có giáo dục và đào tạo. Vì thế các em học sinh thời nay có nhiều cơ hội để 
học tập, trải nghiệm và phát triển bản thânTrong xu thế chung đó, trường học 
ngoài việc đầu tư đổi mới nâng cao chất lượng giáo dục nhằm đáp ứng yêu cầu 
ngày càng cao hơn kiến thức còn phải đối mặt và giải quyết hàng loạt vấn đề liên 
quan đến sự hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh. 
 Chính vì thế, trong những năm gần đây, nhiều tổ chức, các trường học, các 
nhà giáo dục, nhà tâm lý đã rất quan tâm đến các hoạt động tư vấn học đường.Vấn 
đề tư vấn học đường đã trở thành một đề tài nóng bỏng, cấp thiết và là nhu cầu 
thiết thực từ các nhà giáo, các em học sinh và các bậc phụ huynh. Nhận thức được 
tầm quan trọng của công tác này, trong thời gian qua các trường học thực hiện 
công tác tư vấn để giúp cho các em khắc phục những khó khăn về tâm lý, học sinh 
có hành vi lệch chuẩn. Đồng thời, công tác tư vấn học đường cũng giúp học sinh 
xác định được mục tiêu, lựa chọn phương pháp học tập hiệu quả và định hướng 
nghề nghiệp phù hợp với năng lực bản thân và nhu cầu về nguồn nhân lực của xã 
hội.Trong tư vấn học đường hiện nay, vấn đề giáo dục giới tính và sức khỏe giúp 
học sinh có kiến thức để có lối sống lành mạnh, an toàn cũng rất được quan tâm 
thực hiện...
 Quan tâm đến những nội dung thiết thực đó nên công tác tư vấn học đường 
ngày càng được coi trọng để nâng cao hiệu quả, góp phần xây dựng được môi 
trường học tập thân thiện, an toàn, lành mạnh và tiến bộ. Làm tốt công tác tư vấn 
học đường là góp phần hạn chế những vấn đề, vụ việc tiêu cực gây nhức nhối trong 
xã hội liên quan đến lứa tuổi vị thành niên: như bạo lực học đường, hành vi lệch 
chuẩn, nạn xâm hại tình dục, tình trạng rối loạn tâm lý, giúp học sinh có kỹ năng 
sống, có ý thức vươn lên học tập, rèn luyện, biết tự chủ trên con đường tích lũy 
kiến thức, rèn luyện kỹ năng, lập thân, lập nghiệp. 
 Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng được thành lập năm 1920, là ngôi trường 
có bề dày truyền thống gần 100 năm dạy tốt - học tốt. Đây là trường THPT đầu 
tiên của tỉnh Nghệ An được Nhà nước tặng thưởng danh hiệu cao quý Anh hùng 
Lao động vào năm 2010. Tại trường THPT Huỳnh Thúc Kháng, hoạt động giáo 
dục toàn diện luôn luôn được quan tâm coi trọng. Cùng với việc nâng cao chất 
lượng dạy học chính khóa, trường THPT Huỳnh Thúc Kháng không ngừng đẩy 
mạnh công tác Tư vấn học đường và luôn xác định đây là một nội dung quan trọng 
trong việc thực hiện nhiệm vụ giáo dục của nhà trường. Trong những năm gần đây, 
trường THPT Huỳnh Thúc Kháng đã đạt được kết quả đáng ghi nhận trong công 
tác tư vấn học đường. Mặc dù vậy, trong quá trình tổ chức thực hiện công tác này, 
nhà trường cũng đã và gặp nhiều khó khăn, vướng mắc...Trong đó, đặc điểm tâm lí 
 1 PHẦN II: NỘI DUNG 
I.CƠ SỞ KHOA HỌC
1.1. Khái niệm cơ bản
 Các khái niệm như tư vấn, tư vấn học đường, tư vấn tâm lý học đường, đã 
không còn xa lạ đối với nhiều người trong chúng ta. Trong quá trình tìm hiểu, thực 
hiện các văn bản hướng dẫn và tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng năng lực tư 
vấn cho giáo viên làm công tác tư vấn do Sở giáo dục và đào tạo Nghệ An phối 
hợp tổ chức, chúng tôi được hiểu rõ hơn về những khái niệm này như sau:
 Tư vấn là một quá trình mà một cá nhân dựa trên sự hiểu biết của mình về 
một lĩnh vực nào đó đưa ra những hướng dẫn, chỉ bảo, lời khuyên (Theo Từ điển 
Bách khoa Việt Nam) và Tư vẫn là “Góp ý kiến về những vấn đề hỏi đến nhưng 
không có quyền quyết định” (Theo Từ điển Hán Việt, NXB Khoa học xã hội, 2007, 
trang 507). 
 Tư vấn học đường là một tiến trình giúp đỡ học sinh, phụ huynh, giáo viên tự 
tìm hiểu mình để biết được những đặc điểm tính cách, những năng lực tiềm ẩn và 
những hành vi của mình...Đồng thời giúp họ cách giải quyết tối ưu trong các mối 
quan hệ và trong cuộc sống nhằm góp phần làm tốt hoạt động giáo dục học 
sinh(Trích Tài liệu Bồi dưỡng năng lực tư vấn cho giáo viên làm công tác tư vấn 
cho học sinh, Trường Đại học Vinh, năm 2019).
 Tư vấn tâm lý cho học sinh “là sự hỗ trợ tâm lý, giúp học sinh nâng cao hiểu 
biết về bản thân, hoàn cảnh gia đình, mối quan hệ xã hội, từ đó tăng cảm xúc tích 
cực, tự đưa ra quyết định trong tình huống khó khăn học sinh gặp phải khi đang 
học tại nhà trường”. (Trích Thông tư số 31/2017/TT-BGDĐT ngày 18/12/2017 
Hướng dẫn thực hiện công tác tư vấn tâm lý cho học sinh trong trường phổ thông)
 Công tác tư vấn cho học sinh là góp phần định hướng cho học sinh trước 
những khó khăn về tâm lý, tình cảm, những bức xúc của lứa tuổi; Tư vấn để tránh 
những hành vi lệch chuẩn; Tư vấn để học sinh vượt qua những vướng mắc trong 
học tập, trong định hướng nghề nghiệp hoặc những khó khăn gặp phải trong về 
giới tính và sức khỏe. Từ đó, có điều kiện thuận lợi để giúp học sinh phát triển 
phẩm chất và năng lực học sinh trong môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, 
thân thiện.
1.2. Cơ sở lý luận và các văn bản chỉ đạo thực hiện
 Để các cơ sở giáo dục thực hiện có cơ sở thực hiện được mục tiêu đó, các 
cấp, các ngành đã có nhiều văn bản chỉ đạo công tác giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ 
năng, công tác tư vấn, tham vấn học đường như:
 Luật giáo dục (năm 2015) đã quy định rõ rằng: “Mục tiêu của giáo dục phổ 
thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và 
các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình 
thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách 
 3 đối với hoạt động GDNGLL như sau: “Tiếp tục triển khai và thực hiện hiệu quả 
công tác tư vấn tâm lý cho học sinh các trường phổ thông...,trong đó tập trung thực 
hiện tốt việc bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho cán bộ làm công tác tư vấn tâm lý 
cho học sinh; linh hoạt trong việc chọn địa điểm, thời gian, bối cảnh thực hiện tư 
vấn để đạt hiệu quả; phát huy vai trò hiệu quả hoạt động của hội đồng tư vấn học 
sinh trong công tác tư vấn học đường”. 
 Trong những năm gần đây, Bộ giáo dục và Sở giáo dục rất quan tâm chỉ đạo 
thực hiện hoạt động tư vấn cho học sinh và xây dựng môi trường giáo dục an toàn, 
lành mạnh, thân thiện. Nhiều lớp tập huấn, nhiều cuộc hội thảo được tổ chức thực 
hiện liên quan đến nội dung tư vấn học đường và môi trường giáo dục. Điều này 
chứng tỏ toàn xã hội đã rất quan tâm.
 Nghị quyết Hội nghị Chi bộ và kế hoạch thực hiện nhiệm vụ năm học năm 
 học 2019-2020 của trường THPT Huỳnh Thúc Kháng đã xác định rõ nhiệm vụ 
 quan trọng, vai trò của công tác tư vấn học đường tại đơn vị; 
 Từ cơ sở lý luận và những công văn hướng dẫn đó, trường THPT Huỳnh 
Thúc Kháng đã căn cứ vào điều kiện thực tế của địa phương và đơn vị để tổ chức 
công tác tư vấn học đường phù hợp, linh hoạt và có hiệu quả. Trong quá trình thực 
hiện, trường THPT Huỳnh Thúc Kháng luôn xác định mục đích của công tác tư vấn 
tâm lý cho học sinh phổ thông là: “Phòng ngừa, hỗ trợ và can thiệp (khi cần thiết) 
đối với học sinh đang gặp phải khó khăn về tâm lý trong học tập và cuộc sống để 
tìm hướng giải quyết phù hợp, giảm thiểu tác động tiêu cực có thể xảy ra; góp phần 
xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện và phòng, chống bạo 
lực học đường; Hỗ trợ học sinh rèn luyện kỹ năng sống; tăng cường ý chí, niềm tin, 
bản lĩnh, thái độ ứng xử phù hợp trong các mối quan hệ xã hội; rèn luyện sức khỏe 
thể chất và tinh thần, góp phần xây dựng và hoàn thiện nhân cách. (Trích Điều 3 
Thông tư 31/2017/TT-BGDĐT) 
2.3. Cơ sở thực tiễn
 Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu. Chủ trương đổi mới căn bản, toàn 
diện giáo dục và đào tạo của Đảng ta đã khẳng định: Giáo dục con người Việt Nam 
phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá 
nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả.
 Thực tế cho thấy thời gian trước chúng ta đã quá quan tâm đến dạy chữ, dạy 
kỹ năng, bắt đầu đề cập đến các hoạt động trải nghiệm nhưng chưa quan tâm nhiều 
đến tâm lý học sinh và vai trò của nó trong giáo dục.
 Giáo dục toàn diện là vừa cung cấp, trang bị cho người học những tri thức 
khoa học vừa phải giáo dục cho thế hệ trẻ kỹ năng sống. Từ đó, hoạt động giáo dục 
mới phát triển được phẩm chất và năng lực học sinh, đào tạo nên nguồn nhân lực 
chất lượng cao đáp ứng được yêu cầu của xã hội. Để đạt được điều đó, giáo dục 
 5 II. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH TRƯỜNG THPT HUỲNH THÚC KHÁNG KHI 
THỰC HIỆN TƯ VẤN HỌC ĐƯỜNG
 2.1. Một số thuận lợi cơ bản khi thực hiện tư vấn học đường
 Trường THPT Huỳnh Thúc luôn được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của lãnh 
đạo Tỉnh, Thành phố, Sở Giáo dục - Đào tạo Nghệ An và các Sở, Ban, ngành và 
chính quyền địa phương trong tiến trình thực hiện nhiệm vụ giáo dục và phát triển 
nhà trường, trong đó có công tác tổ chức tư vấn học đường. 
 Trong thời gian qua, Sở giáo dục – đào tạo và Thành đoàn Vinh và các tổ 
chức trên địa bàn thỉnh cũng tổ chức nhiều hoạt động bổ ích và thiết thực để thu 
hút sự quan tâm tham gia của học sinh nhằm tăng cường công tác giáo dục kỹ năng 
sống, giáo dục hướng nghiệp, dạy nghề, giáo dục giới tính, bình đẳng giới, xây 
dựng môi trường học tập an toàn, lành mạnh, thân thiệnnhằm khích lệ động viên 
học sinh học sinh tích cực học tập, rèn luyện.
 Tập thể hội đồng sư phạm trường THPT Huỳnh Thúc Kháng đông về số 
lượng, có năng lực và hăng say về chuyên môn, nhiệt huyết với sự nghiệp “Trồng 
người” (65/95 giáo viên giỏi tỉnh), luôn thân thiện gần gũi, đồng hành cùng học 
sinh trong nhiều hoạt động. Đa số cán bộ, giáo viên, nhân luôn nhận thức đúng 
đắn, có tinh thần trách nhiệm và đề xuất nhiều ý tưởng phù hợp, sáng tạo, hiệu quả 
trong tổ chức thực hiện công tác tư vấn học đường. Vì thế hoạt động tư vấn cho 
học sinh ở trường THPT Huỳnh Thúc Kháng không chỉ là công việc của tổ tư vấn 
mà rất nhiều tổ chức, cá nhân cùng tham gia, phối hợp thực hiện.
 Ban đại diện Hội CMHS nhà trường và các thành viên của chi hội phụ 
huynh các lớp luôn quan tâm, đồng hành với nhà trường và học sinh trong dạy học 
chính khóa và trong cả các hoạt động giáo dục toàn diện. Mối quan hệ chặt chẽ 
giữa Hội cha mẹ học sinh và nhà trường luôn được tăng cường và phát huy trong 
nhiều hoạt động. Hàng tháng, Ban chấp hành hội cha mẹ học sinh họp giao ban 
cùng Ban lãnh đạo nhà trường để đánh giá hoạt động và bàn kế hoạch phối hợp 
triển khai công việc. Tại đơn vị lớp, mỗi tháng đều có đại diện chi hội cha mẹ học 
sinh dự sinh hoạt lớp để phối hợp cùng giáo viên chủ nhiệm nắm tình hình học tập 
và rèn luyện của học sinh, có hình thức động viên khích lệ kịp thời phong trào hoạt 
động của lớp. Hội cha mẹ học sinh đóng vai trò quan trọng góp phần thành công 
trong nhiều hoạt động, trong đó có việc hỗ trợ và phối hợp trong công tác tư vấn 
học đường,...
 Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng có bề dày thành tích trên chặng đường 
gần 100 năm xây dựng và phát triển, luôn là địa chỉ tin cậy của phụ huynh và học 
sinh. Hàng năm, học sinh có điểm tuyển sinh đầu vào cao, thu hút được nhiều học 
sinh ngoan, có năng lực học tập khá, giỏi ở các trường THCS. Các em không chỉ 
ham học văn hoá mà còn tích cực tham gia các hoạt động văn hoá - văn nghệ, thể 
dục thể thao, nhân đạo từ thiện, giáo dục kỹ năng sống... Các em học sinh luôn có 
nhu cầu giao lưu, giao tiếp, bàn bạc thảo luận các vấn đề phù hợp lứa tuổi, thích 
 7