Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trẻ 3-4 tuổi theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm

 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 Đề tài: 
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC TRẺ 
3-4 TUỔI THEO HƯỚNG GIÁO DỤC LẤY TRẺ LÀM TRUNG TÂM
 Lệ Thủy, tháng 9 năm 2018
 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 Đề tài: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO ĐƯA 
 LÀN ĐIỆU DÂN CA - HÒ KHOAN LỆ THỦY ” VÀO TRƯỜNG HỌC
 Họ và tên: Lê Thị Tuyết
 Chức vụ: P. HT
 Đơn vị công tác: Trường Mầm non Ngân Thủy Đề tài: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục trẻ 3-4 tuổi theo hướng 
 giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”.
 1. PHẦN MỞ ĐẦU
 1.1 Lý do chọn đề tài:
 Trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của mỗi dân tộc. Việc 
bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em là trách nhiệm của gia đình và toàn xã hội. Với 
lứa tuổi mầm non, ngoài nhiệm vụ chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ thì công tác giáo dục 
cũng là một nhiệm vụ hết sức cần thiết. 
 Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII của Đảng đã nêu rõ nhiệm vụ 
trọng tâm của giáo dục là: Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo, nâng 
cao chất lượng nguồn nhân lực... Đây là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng của hệ 
thống giáo dục quốc dân nói chung và giáo dục mầm non nói riêng.
 Bởi vì: Giáo dục Mầm non là bậc học đầu tiên, là nền tảng, là cơ sở ban đầu để 
hình thành nhân cách con người. Chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ ở trường Mầm 
non có quyết định rất lớn đến chất lượng giáo dục ở những bậc học tiếp theo. Chính 
vì thế, trong những năm qua nhằm phát huy tính tích cực của trẻ, tạo cơ hội cho trẻ 
được trải nghiệm nhiều hơn, thỏa mãn nhu cầu được vui chơi, học tập theo ý thích 
cá nhân góp phần hình thành nhân cách, kỹ năng sống cho mỗi đứa trẻ, các trường 
mầm non đã đẩy mạnh việc tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ theo quan điểm giáo 
dục “lấy trẻ làm trung tâm” phù hợp với điều kiện thực tế của trường, lớp và khả 
năng của trẻ và cụ thể Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Thông tư TT 
28/2016/TT-BGDĐT ngày 30/12/2016 về việc sửa đổi, bổ sung một số nội dung 
của Chương trình giáo dục mầm non. Ban hành kèm theo Thông tư số 17/2009/TT-
BGDĐT ngày 25 tháng 7 năm 2009 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.
 Để làm được điều này, đòi hỏi nhiệm vụ của giáo viên mầm non là phải tạo 
cho trẻ có nhiều cơ hội để học, để làm, để trải nghiệm và khám phá, trẻ chủ động tư 
duy, chủ động suy nghĩ tìm tòi, tự khám phá sáng tạo theo khả năng nhận thức của 
mình. “Lấy trẻ làm trung tâm” là quan điểm thực hiện xuyên suốt, thống nhất trong 
mọi hoạt động giáo dục trẻ trong trường mầm non nhằm đảm bảo việc thực hiện 
chương trình Giáo dục mầm non có hiệu quả, có chất lượng và tất cả trẻ được 
hưởng lợi từ chương trình này. 
 Nhận thức sâu sắc được vấn đề này, bản thân tôi là một giáo viên trực tiếp 
chăm sóc giáo dục trẻ, tôi luôn băn khoăn, trăn trở làm thế nào để làm tốt công tác 
nâng cao chất lượng giáo dục theo hướng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Trên thực 
tiễn cho thấy trẻ lớp tôi phụ trách trẻ độ tuổi nhỏ, còn còn nhút nhát, chưa mạnh làm cơ sở, tôi còn phải hiểu được tình hình thực tiễn của địa phương, của trường 
và lớp mình đang công tác để khai thác những cái hay, cái đẹp lồng ghép vào các 
nội dung giáo dục phù hợp. Để có phương pháp dạy học lấy trẻ làm trung tâm, bản 
thân tôi cần phải biết đến vị trí, tầm quan trọng của trẻ, nhằm tìm ra những phương 
pháp giảng dạy đúng đắn và thiết kế những nội dung và hình thức hoạt động phù 
hợp với khả năng nhận thức của trẻ.
 Với tầm quan trọng của đề tài và thực trạng của trường, bản thân tôi đã băn 
khoăn, suy nghĩ tìm ra các giải pháp phù hợp để tự bồi dưỡng cho bản thân tự tin, 
sáng tạo, linh hoạt hơn trong đổi mới phương pháp dạy học. Tuy nhiên trong quá 
trình thực hiện bản thân tôi gặp những thuận lợi và khó khăn như sau:
 2.1.1 Thuận lợi:
 Được sự quan tâm chỉ đạo sát sao ban giám hiệu nhà trường, các đồng chí phụ 
trách công tác chuyên môn đã góp ý, bồi dưỡng cho bản thân tôi có nhiều kinh 
nghiệm.
 Nhà trường có bề dày thành tích, được nhà trường trang bị đầy đủ cơ sở vật 
chất, đồ dùng dạy học, đồ chơi, môi trường xanh, sạch, đẹp vì vậy đã tạo điều kiện 
thuận lợi trong việc dạy trẻ 3-4 tuổi tích cực tham gia vào các hoạt động.
 Bản thân tôi được tham gia tập huấn do Sở, Phòng tổ chức, cập nhật đầy đủ và 
kịp thời các thông tin về đổi mới của cấp học mầm non, trong đó có giáo dục theo 
hướng “lấy trẻ làm trung tâm’.
 Đa số phụ huynh rất quan tâm đến công tác chăm sóc nuôi dưỡng, giáo dục 
trẻ. Đó cũng chính là những hạt nhân tốt trong công tác phối hợp với nhà trường 
làm tốt công tác tuyên truyền thông qua các buổi họp phụ huynh.
 2.1.2 Khó khăn:
 Trường nằm ở vùng miền núi thuộc địa bàn đặc biệt khó khăn của huyện, phần 
lớn trẻ là con em của dân tộc Vân Kiều, cuộc sống còn gặp nhiều khó khăn, vất vả, 
lam lũ, việc chăm sóc, giáo dục trẻ chưa được coi trọng, nên không ít phụ huynh 
chưa nhận thức được hết tầm quan trọng của độ tuổi mẫu giáo. Còn xem nhẹ việc 
học ở độ tuổi này, cho con nghỉ học tuỳ tiện, đi muộn về sớm, chưa chịu khó hướng 
dẫn thêm cho con ở nhà. 
 Trẻ trong lớp tuy cùng một độ tuổi nhưng có cháu sinh đầu năm, có cháu sinh 
cuối năm nên trình độ nhận thức của trẻ không đồng đều, có trẻ được qua lớp Nhà 
trẻ thì hoạt động nhanh nhẹn, những cháu chưa được học qua nhà trẻ thì nhút nhát 
sợ sệt, chưa mạnh dạn thực hiện các nhiệm vụ cô giáo, chưa tự thực hiện các công 
việc đơn giản. Ví dụ: Ở lĩnh vực phát triển nhận thức, đa số bố mẹ trẻ làm nghề nông, nương 
rẩy, có phụ huynh không có công việc làm ăn.... Thì khi xây dựng kế hoạch tôi lựa 
chọn nội dung theo nghề nghiệp của bố mẹ trẻ để trẻ thích thú, dễ hiểu hơn.
 Khi cho trẻ làm quen với nghề nông, tôi cho trẻ kể về công việc của các cô bác 
nông dân để làm ra hạt lúa, củ khoai theo những gì mà trẻ biết. Sau đó, tôi cho trẻ 
quan sát trải nghiệm trên màn hình để trẻ tự suy nghĩ, tự khám phá. Giờ hoạt động 
ngoài trời, tôi cho trẻ chơi “gieo hạt” bắt chước động tác, công việc của bác nông 
dân
 Để trẻ thực sự trở thành trung tâm của việc xây dựng kế hoạch giáo dục, bản 
thân tôi luôn có một quan điểm xuyên suốt là hướng vào trẻ, căn cứ vào nhu cầu 
của trẻ để xây dựng kế hoạch giáo dục và tổ chức các hoạt động giáo dục. Tôi đã 
xây dựng kế hoạch bắt đầu từ việc xác định mục tiêu và trước hết phải căn cứ vào 
khả năng nhu cầu học tập của trẻ. Trẻ sẽ làm được gì? Sẽ làm như thế nào? Thời 
gian trẻ hoàn thành công việc là bao lâu? Kế hoạch giúp trẻ đạt được những kết quả 
gì?
 Ví dụ: 
 Mục tiêu giáo dục năm Mục tiêu tháng Mục tiêu giáo dục ngày
 Phát triển nhận thức Tháng 9 chủ đề Hoạt động ngoài trời “Quan 
 “Trường Mầm non”. sát trường Mầm non của bé”
 Trẻ có khả năng quan Quan sát, nhận xét, kể - Kiến thức: Nhận ra tên 
 sát, so sánh, phân loại, về một số khu vực trường, tên các khu vực trong 
 phán đoán, chú ý ghi trong trường Mầm non khuôn viên nhà trường.
 nhớ có chủ định. (phòng học, vườn hoa, - Kỹ năng: Quan sát, nhận 
 cây xanh...) xét, giới thiệu.
 - Thái độ: Có ý thức bảo vệ 
 môi trường xanh, sạch, đẹp. 
 Biết chăm sóc, tưới nước, 
 không ngắt lá, bẻ cành...
 2.2. 2. Xây dựng môi trường vật chất và môi trường tinh thần thân thiện, an 
toàn, lành mạnh cho trẻ.
 Như chúng ta đã biết, việc học và việc dạy không tự nó diễn ra. Vì thế mà 
người giáo viên cần tạo ra các điều kiện để thực hiện. Người giáo viên cần phải suy 
nghĩ một cách cẩn trọng về môi trường xã hội là cách mà giáo viên tương tác với 
trẻ để hỗ trợ học tập. Điều này đòi hỏi phải được lập kế hoạch chi tiết, cụ thể. Thiết 
kế môi trường ảnh hưởng đến việc học, cách học của trẻ, cách mà giáo viên dạy. lấy trẻ làm trung tâm, tôi luôn chú ý đến việc tạo tình huống và sử dụng các câu hỏi 
mở để kích thích sự tò mò,tư duy của trẻ. 
 Ví dụ: Thay bằng lối kể, trình bày giáo viên cần đặt câu hỏi, tạo tình huống 
như: Con nghĩ như thế nào? Làm sao con biết? Tại sao con lại nghĩ như vậy? 
Nếu thì sao? Theo con thì điều gì/ cái gì sẽ xảy ra nhằm gây sự kích thích, tò mò 
của trẻ vào giờ học.
 Khi tổ chức hoạt động học, bản thân tôi lựa chọn nội dung phù hợp với chủ đề, 
phù hợp với độ tuổi mà tôi đang phụ trách.
 Ví dụ: Đối với chủ đề : “Động vật sống trong gia đình” tôi lựa chọn nội dung 
để tổ chức hoạt động làm quen với môi trường xung quanh là: “Tìm hiểu về các 
con vật nuôi trong gia đình”.
 Đồ dùng sinh động phù hợp với trẻ như: Hình ảnh slied động, có âm thanh, lô 
tô các con vật
 Lựa chọn câu hỏi: Đặt ít câu hỏi nhưng câu hỏi phải khiến trẻ suy nghĩ, không 
hỏi tràn lan. Tôn trọng câu trả lời của trẻ, khuyến khích trẻ đặt câu hỏi.
 Ví dụ: Con nghĩ thế nào?
 Làm sao con biết?
 Tại sao con lại nghĩ như vậy?
 Các góc phải được sắp xếp linh hoạt để có thể thay đổi, di dời khi cần thiết. 
 Ví dụ: Để có thể thay đổi sự tập trung của góc phân vai nội dung hoạt động 
thay đổi từ trò chơi đóng vai sang trò chơi Bác sỹ khám bệnh.
 Công tác chuẩn bị đồ dùng phải chu đáo, màu sắc đẹp, nội dung chơi phải hấp 
dẫn, cô là người động viện, gợi mở cho trẻ, tạo những tình huống nảy sinh có vấn 
đề cho trẻ tự tìm ra cách giải quyết. 
 Ví dụ: Ở góc chơi Bé làm nội trợ, cô giáo có thể cùng chơi và trong vai một 
người khách khó tính đến ăn, khách đòi hỏi món ăn ngoài dự tính của bà chủ quán. 
Như vậy giáo viên có thể quan sát xem thái độ, cách giải quyết của các bé ở góc 
này như thế nào
 Đối với hoạt động vui chơi ngoài trời, giáo viên cần tạo nhiều cơ hội cho trẻ 
lựa chọn học liệu, giáo viên cần trò chuyện và chia sẻ ý tưởng của trẻ kích thích trẻ 
tư duy, trẻ có thể chủ động tích cực vui chơi, tìm tòi khám phá trải nghiệm thực 
hành sáng tạo. Vì thế giáo viên cần phải suy nghĩ cẩn thận về những gì họ muốn trẻ 
em để học và làm thế nào để điều này có thể xảy ra tốt nhất thông qua quá trình 
tham gia và động viên trẻ. Giáo viên cần có suy nghĩ về những kinh nghiệm và cơ 
hội cho trẻ tham gia khám phá và hoạt động. thụ kiến thức cho trẻ phải nắm bắt được khả năng của từng trẻ. Trong quá trình 
giảng dạy tôi luôn chú ý đến từng cá nhân trẻ để có những hình thức và phương 
pháp phù hợp.
 Đối với trẻ yếu: Bản thân tôi luôn quan tâm đến trẻ như trong giờ học gọi trẻ 
trả lời, động viên trẻ, khen trẻ khi trẻ làm được. Với giải pháp này tôi đã thành 
công với cháu Hồ văn Nhất, Hồ Thị Lan, Hồ Minh Huy cháu rất rụt rè, nhút nhát 
tôi luôn gần gũi và tạo sự thoải mái đối với trẻ. Khi trẻ trả lời và làm được những 
yêu cầu đưa ra tôi kịp thời động viên trẻ, được khen ngợi trẻ rất hứng thú và thực 
hiện tốt mong muốn của cô.
 Đối với trẻ giỏi: Tôi luôn đặt những câu hỏi, những tình huống khó hơn để trẻ 
phát huy tối đa tính tích cực sáng tạo của bản thân. Khi trẻ thực hiện được bản thân 
tôi kịp thời khen trẻ như: trẻ Nguyễn Vân Anh; Hồ Thị Thắm; Trần Văn Khang..
 Để nâng cao chất lượng giáo dục trẻ và đáp ứng mục tiêu giáo dục “Lấy trẻ 
làm trung tâm”, trong quá trình trẻ ở trường mầm non, giáo viên cần phát huy cao 
độ tính tự lập tự chủ động tham gia trong mọi hoạt động mặc dầu qua hoạt động đó 
chưa đem lại kết quả cụ thể song ẩn trong đó là sự phát triển về tâm sinh lý của trẻ.
 2.2.5 Làm tốt công tác phối hợp với phụ huynh.
 Thực hiện nghiêm túc theo sự chỉ đạo của nhà trường, đầu năm học tôi triển 
khai họp phụ huynh để bàn và thống nhất với cha mẹ trẻ về nội dung và hình thức, 
biện pháp giáo dục trẻ trong từng giai đoạn và cả năm. Lập kế hoạch phối hợp với 
phụ huynh cụ thể ngay từ đầu năm học. 
 Ví dụ: Vào đầu năm học, cô giáo thông báo với phụ huynh của lớp về nội quy 
như sau:
 Động viên con đi học đều, đưa đón con đúng giờ quy định. Ghi rõ tên con vào 
các đồ dùng riêng, ba lô, dày dép, mũ...quan tâm và dạy dỗ con những nề nếp, thói 
quen văn minh, lịch sự: Chào hỏi, biết cám ơn, xin lỗi, biết vệ sinh thân thể, vệ sinh 
môi trường. Đóng góp các khoản kinh phí theo quy định.
 Tổ chức hợp với cha mẹ của lớp theo định kỳ, Trong buổi họp giáo viên thông 
báo cụ thể về nội dung hoạt động của lớp, trao đổi với cha mẹ về kinh nghiệm 
chăm sóc giáo dục trẻ, tuyên truyền kiến thức khoa học về nuôi dạy trẻ, giải đáp 
những thắc mắc cho cha mẹ trẻ khi cần thiết.
 Phối hợp trao đổi trực tiếp với cha mẹ trẻ hàng ngày trong giờ đón và trả trẻ. 
Cô thông báo nhanh về tình hình của trẻ trong ngày, hỏi han về tình hình của trẻ ở 
nhà, nghe cha mẹ trao đổi những điều cần chú ý của mỗi trẻ. Trong lớp giáo viên 
chủ động xây dựng mối quan hệ giữa giáo viên với cha mẹ và các thành viên khác