Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở trung tâm Giáo dục nghề nghiệp, GDTX Yên Lạc

 MỤC LỤC
1. Lời giới thiệu....................................................................................................1
2. Tên sáng kiến...................................................................................................3
3. Tác giả sáng kiến .............................................................................................3
4. Chủ đầu tư tạora sáng kiến ..............................................................................3
5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến.............................................................................3
6. Sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử .........................................4
7. Mô tả bản chất của sáng kiến...........................................................................4
7.1. Cơ sở lý luận về quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở trung tâm GDNN - GDTX
 4
 7.1.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường ......................................4
 7.1.2. Công tác chủ nhiệm lớp ở trung tâm GDNN - GDTX...........................5
 7.1.3. Quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở trung tâm GDNN - GDTX............18
 7.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý công tác chủ nhiệm lớp của Giám đốc
 trung tâm GDNN - GDTX...............................................................................21
7.2. Thực trạng quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở trung tâm GDNN - GDTX
Yên Lạc ...............................................................................................................25
 7.2.1. Khái quát về địa bàn nghiên cứu..........................................................25
 7.2.2. Đặc điểm tình hình trung tâm GDNN - GDTX Yên Lạc.....................27
 7.2.3. Đặc điểm học sinh trung tâm GDNN - GDTX Yên Lạc......................28
 7.2.4. Thực trạng quản lý công tác chủ nhiệm lớp ở trung tâm GDNN - GDTX
 Yên Lạc ...........................................................................................................30
7.3. Một số biện pháp quản lý công tác chủ nhiệm lớp của Giám đốc trung tâm
GDNN - GDTX Yên Lạc ....................................................................................33
 7.3.1. Nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác chủ nhiệm
 lớp cho các lực lượng giáo dục trong và ngoài trung tâm ...............................33
 7.3.2. Lựa chọn, bố trí giáo viên chủ nhiệm hợp lí ........................................35
 7.3.3. Bồi dưỡng nâng cao trình độ, năng lực làm công tác chủ nhiệm lớp của
 giáo viên chủ nhiệm ........................................................................................39 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
STT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ
 1. CBQL Cán bộ quản lý
 2. GDNN Giáo dục nghề nghiệp
 3. GDTX Giáo dục thường xuyên
 4. GD&ĐT Giáo dục và đào tạo
 5. GV Giáo viên
 6. GVBM Giáo viên bộ môn
 7. GVCN Giáo viên chủ nhiệm
 8. HS Học sinh
 9. HSG Học sinh giỏi
 10. QLGD Quản lý giáo dục
 11. THCS Trung học cơ sở
 12. THPT Trung học phổ thông
 13. UBND Ủy ban nhân dân sự phát triển con người, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ, có trách nhiệm chuẩn bị cho 
thế hệ trẻ hôm nay những gì là cơ bản nhất để họ có thể đáp ứng được yêu cầu của 
giai đoạn cách mạng mới. Do vậy, đội ngũ giáo viên - lực lượng cốt cán của sự 
nghiệp trồng người, trong đó giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trò hết sức quan trọng 
để thực hiện trách nhiệm này. Xây dựng một thế hệ mới là vinh dự và trách nhiệm 
nặng nề đối với người giáo viên, trong đó có giáo viên chủ nhiệm lớp, xét theo 
chức năng là người “tổ chức thực hiện mọi quá trình giáo dục” tại trung tâm GDNN 
- GDTX.
 Người giáo viên chủ nhiệm chiếm vị trí trung tâm, trụ cột trong quá trình 
giáo dục học sinh, là linh hồn của lớp học, là người cố vấn đáng tin cậy dẫn dắt, 
định hướng, giúp học sinh biết vươn lên tự hoàn thiện và phát triển nhân cách. 
Chất lượng giáo dục học sinh ở trung tâm GDNN - GDTX cao hay thấp có một 
phần quan trọng là do giáo viên chủ nhiệm lớp quyết định. Sự phát triển toàn diện 
của học sinh, sự đi lên của tập thể lớp đều có vai trò rất quan trọng của giáo viên 
chủ nhiệm lớp. Đồng thời người giáo viên chủ nhiệm bằng chính nhân cách của 
mình, là tấm gương tác động tích cực đến việc hình thành các phẩm chất đạo đức, 
nhân cách của học sinh. Mặt khác, họ còn là cầu nối giữa tập thể học sinh với các 
tổ chức xã hội trong và ngoài trung tâm, là người tổ chức phối hợp các lực lượng 
giáo dục. Họ còn là người dẫn dắt, tổ chức cho học sinh tham gia các hoạt động 
xã hội, góp phần xây dựng và phát triển đất nước.
 Người giáo viên chủ nhiệm là người đại diện cho quyền lợi chính đáng của 
học sinh, bảo vệ học sinh về mọi mặt một cách hợp lý. Họ phản ánh trung thành 
mọi nhu cầu, tâm tư, nguyện vọng của học sinh với Ban giám đốc trung tâm, với 
các giáo viên bộ môn, với gia đình học sinh, với cộng đồng và với các đoàn thể xã 
hội khác. Tuy nhiên, để hoạt động này mang lại hiệu quả cao, thì không chỉ có sự 
nỗ lực của đội ngũ giáo viên chủ nhiệm mà cần phải có sự quản lí, chỉ đạo phù hợp 
của Ban giám đốc mà trực tiếp là của Giám đốc trung tâm. Quản lý công tác chủ 
nhiệm lớp là nhiệm vụ, quyền hạn của người Giám đốc. Vì vậy nếu Giám đốc triển 
khai linh hoạt và sáng tạo các biện pháp quản lý công tác chủ nhiệm lớp sẽ góp 
phần to lớn vào việc nâng cao hiệu quả của công tác này. tâm GDNN - GDTX Yên Lạc, góp phần thực hiện chiến lược phát triển trung tâm 
giai đoạn 2015 - 2020, tầm nhìn 2030.
6. Sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử
 Bắt đầu áp dụng từ năm học 2017 - 2018.
7. Mô tả bản chất của sáng kiến
7.1. Cơ sở lý luận về quản lý công tác chủ nhiệm lóp ở trung tâm GDNN - 
GDTX
7.1.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường
 Theo nghĩa Hán Việt: Quản lý = Quản + lý, là sự duy trì + sự đổi mới. Trong 
“quản” (giữ) có “lý” (chỉnh sửa) trong “lý” có “quản”, quản lý là quá trình có tính 
thống nhất biện chứng hai vấn đề “quản” và “lý”. Trong “quản” phải có “lý” thì 
toàn bộ hệ thống, tổ chức mới phát triển được, trong “lý” phải có “quản” thì sự 
phát triển đó mới ổn định bền vững. Hai quá trình này phải được gắn bó chặt chẽ 
với nhau thì toàn hệ mới đạt thế cân bằng động, tồn tại và phát triển phù hợp trong 
mối tương tác với các yếu tố bên trong và bên ngoài.
 Tuy có nhiều cách hiểu, cách định nghĩa khác nhau, song có thể hiểu khái 
niệm quản lý như sau: Quản lý là một quá trình tác động có định hướng, có chủ 
đích, có tổ chức, có lựa chọn trong số các tác động có thể có, dựa trên các thông 
tin về tình trạng của đối tượng và môi trường nhằm giữ cho sự vận hành của đối 
tượng được ổn định và làm cho nó phát triển tới mục tiêu đã định.
 Nói một cách tổng quát: Quản lý là quá trình tác động có chủ đích, có định 
hướng của chủ thể quản lý tới khách thể quản lý nhằm đạt được mục tiêu chung 
của tổ chức.
 Quản lý giáo dục có vai trò hết sức quan trọng trong việc nâng cao chất 
lượng, hiệu quả của giáo dục. Người quản lý cần phối hợp sử dụng các nguồn nhân 
lực, vật lực, tài lực và tin lực của tổ chức để đạt được mục tiêu giáo dục.
 Quản lý giáo dục là quản lý một hệ thống xã hội hết sức năng động và phức 
tạp, nó không chỉ đơn thuần là sử dụng sức mạnh luật pháp mà còn sử dụng hàng 
loạt những biện pháp đối nhân xử thế để điều khiển, định hướng, điều chỉnh, tác 
động vào toàn bộ hệ thống thúc đẩy nó đạt tới mục tiêu mong muốn khả thi. Đối 
tượng của quản lý giáo dục chủ yếu là con người, đồng thời mục tiêu quản lý học xác định để thực hiện mục tiêu giáo dục. Như vậy, khi nói đến người GVCN 
là đề cập đến vị trí, vai trò, chức năng của người làm công tác chủ nhiệm lớp, còn 
nói công tác chủ nhiệm lớp trong nhà trường nói chung và trung tâm GDTX nói 
riêng là đề cập đến những nhiệm vụ, nội dung công việc mà người GVCN phải 
làm, cần làm và nên làm.
 * Vị trí của người giáo viên chủ nhiệm:
 Sơ đồ 1. Vị trí của GVCN ở trung tâm GDNN - GDTX
 (Ghi chú: Mũi tên nét đứt biểu thị mối quan hệ không thường xuyên; Mũi tên nét 
liền biểu thị mức độ quan hệ thường xuyên).
 * Vai trò của người giáo viên chủ nhiệm:
 - GVCN ở các trung tâm GDNN - GDTX, trước hết là người thay mặt Giám 
đốc, có trách nhiệm quản lý danh sách, quá trình đào tạo một lớp học, một khóa 
học.
 + Trên thực tế, Ban giám đốc trung tâm GDNN - GDTX không thể nào quản 
lý được từng học viên của tất cả các lớp. Đội ngũ GVCN chính là hệ thống cán bộ 
trợ lý của Giám đốc có trách nhiệm quản lý toàn diện một lớp, một khóa học theo 
mục tiêu giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng của mỗi trung tâm.
 + GVCN phải là người phát hiện, tổ chức bồi dưỡng cho học sinh về kiến 
thức lý thuyết và vận dụng kiến thức vào hoạt động xã hội, nghề nghiệp, phát hiện 
những thiếu sót của học sinh là một đòi hỏi vừa mới, vừa khá phức tạp đối kiểm tra.
 - Chức năng giáo dục: GVCN trước hết phải là một nhà giáo dục, thông qua 
việc tổ chức các hoạt động của tập thể lớp để giáo dục những phẩm chất, nhân 
cách của mỗi HS.
 Qua các hoạt động đa dạng và phong phú, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp 
giữa HS và HS, giữa HS với những người khác, hướng vào việc hình thành cho 
học sinh những thói quen, hành vi phù hợp với các chuẩn mực đạo đức của xã hội.
 Từ hai chức năng trên, chúng ta thấy người GVCN phải đồng thời quản lý 
hoạt động học tập và quản lý sự hình thành, phát triển nhân cách HS. Hai mặt này 
có quan hệ hỗ trợ, tác động lẫn nhau, việc giáo dục đạo đức có tác động mạnh mẽ 
đến chất lượng học văn hóa, nhất là trong điều kiện hiện nay, khi từng ngày, từng 
giờ những cám dỗ, những tác động tiêu cực của xã hội, mặt trái của nền kinh tế thị 
trường đang ảnh hưởng vào nhà trường.
 Muốn thực hiện chức năng quản lý giáo dục toàn diện, GVCN phải có 
những tri thức cơ bản về tâm lý học, giáo dục học và phải có hàng loạt kỹ năng sư 
phạm như: kỹ năng tiếp cận đối tượng HS, kỹ năng nghiên cứu tâm lý lứa tuổi, 
nghiên cứu xã hội, kỹ năng lập kế hoạch công tác chủ nhiệm lớp và phải có sự 
nhạy cảm sư phạm để có dự đoán đúng, chính xác sự phát triển nhân cách của HS, 
định hướng và giúp các em lường trước những khó khăn, thuận lợi, vạch ra những 
dự định để các em tự hoàn thiện về mọi mặt.
 - Chức năng đại diện: Người GVCN đại diện cho Giám đốc truyền đạt 
những yêu cầu đối với học sinh. GVCN còn là đại diện cho quyền lợi chính đáng 
của HS trong lớp, bảo vệ HS một cách hợp pháp. Phản ánh kịp thời với Giám đốc, 
các giáo viên bộ môn, với gia đình HS, các đoàn thể trong và ngoài nhà trường về 
những nguyện vọng chính đáng của HS và của tập thể lớp để cùng có các biện 
pháp giải quyết phù hợp, kịp thời, có tác dụng giáo dục.
 Đối với học sinh trung tâm GDNN - GDTX, GVCN cần xác định mình có 
vai trò cố vấn cho tập thể lớp. Điều này có nghĩa GVCN không nên làm mọi việc 
thay cho đội ngũ tự quản của lớp (Ban cán sự lớp, Ban chấp hành chi đoàn) mà 
nhiệm vụ chủ yếu của GVCN là bồi dưỡng năng lực tự quản cho HS. Những đạo đức, học tập văn hóa, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ để nâng cao chất 
lượng, hiệu quả giảng dạy và giáo dục; vận dụng các phương pháp dạy học theo 
hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo đồng thời rèn luyện phương pháp 
tự học của HS; thực hiện điều lệ nhà trường; thực hiện quyết định của Giám đốc, 
chịu sự kiểm tra, đánh giá của Giám đốc và các cấp quản lí giáo dục; giữ gìn phẩm 
chất, danh dự, uy tín của nhà giáo, gương mẫu trước HS; thương yêu, tôn trọng 
HS, đối xử công bằng với HS, bảo vệ các quyền lợi chính đáng của HS; đoàn kết, 
giúp đỡ đồng nghiệp, tạo dựng môi trường học tập và làm việc dân chủ, thân thiện, 
hợp tác, an toàn và lành mạnh.
 - Phối hợp với các GV khác, gia đình HS, Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ 
Chí Minh trong dạy học và giáo dục HS; Thực hiện các nhiệm vụ khác theo quy 
định của pháp luật.
 - Ngoài các nhiệm vụ quy định trên, GVCN còn có những nhiệm vụ sau 
đây: Tìm hiểu và nắm vững HS trong lớp về mọi mặt để có biện pháp tổ chức giáo 
dục sát với đối tượng, nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của cả lớp và của từng HS; Thực 
hiện các hoạt động giáo dục theo kế hoạch đã xây dựng; Cộng tác chặt chẽ với gia 
đình HS, chủ động phối hợp với các GV bộ môn, Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ 
Chí Minh, các tổ chức xã hội có liên quan trong hoạt động giảng dạy và giáo dục 
HS của lớp mình chủ nhiệm và góp phần huy động các nguồn lực trong cộng đồng 
phát triển nhà trường; Nhận xét, đánh giá và xếp loại HS cuối kỳ và cuối năm học, 
đề nghị khen thưởng và kỷ luật HS, đề nghị danh sách HS được lên lớp thẳng, phải 
kiểm tra lại, phải rèn luyện thêm về hạnh kiểm trong kỳ nghỉ hè, phải ở lại lớp, 
vào sổ gọi tên ghi điểm và học bạ; Báo cáo thường kỳ hoặc đột xuất về tình hình 
của lớp với Giám đốc.
 * Nội dung công tác chủ nhiệm:
 - Tìm hiểu và nắm vững đối tượng giáo dục:
 + Tìm hiểu và nắm vững đặc điểm của lớp chủ nhiệm; đặc điểm tình hình 
của lớp: Phong trào, truyền thống, khó khăn, thuận lợi, chất lượng giáo dục chung, 
kết quả xếp loại văn hóa, hạnh kiểm, bầu không khí học tập, quan hệ xã hội...; đội 
ngũ GV giảng dạy tại lớp: Uy tín, khả năng, trình độ...; vị trí, vai trò,