Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động âm nhạc ngoại khóa ở trường THCS

 SKKN : Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động âm nhạc ngoại khóa ở trường THCS
 MỤC LỤC
 Trang
I. PHẦN MỞ ĐẦU.................................................................................................2
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................2
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài ............................................................................3
3. Đối tượng nghiên cứu.........................................................................................4
4. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu ............................................................................4
5. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................4
II. PHẦN NỘI DUNG............................................................................................4
1. Cơ sở lý luận .......................................................................................................4
2. Thực trạng ..........................................................................................................6
3. Nội dung, hình thức của giải pháp......................................................................8
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ...................................................................15
I1. Kết luận ............................................................................................................15
2. Kiến nghị ...........................................................................................................16
Tài liệu tham khảo.................................................................................................18
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thanh Trà 1 SKKN : Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động âm nhạc ngoại khóa ở trường THCS
cấp học, hoạt động âm nhạc ngoại khoá là cơ sở để duy trì phong trào văn hoá văn 
nghệ, xây dựng những hình thức sinh hoạt tập thể lành mạnh, tạo không khí vui 
tươi, phấn khởi.. Học sinh được tham gia vào các chương trình hoạt động như vậy, 
với các em còn nhút nhát, thiếu tự tin sẽ thêm lạc quan, mạnh dạn hơn trong mọi 
hoạt động, hoà nhập trong cộng đồng. Hoạt động âm nhạc ngoại khoá còn là môi 
trường thuận lợi để học sinh phát huy mọi khả năng âm nhạc của mình. Qua đó, 
giáo viên có thể tiếp tục đánh giá năng lực hoạt động âm nhạc của từng em. Mặt 
khác, có thể phát hiện những học sinh có năng khiếu âm nhạc để có biện pháp bồi 
dưỡng hạt nhân tiêu biểu làm nòng cốt cho phong trào ca hát của trường phổ thông.
 Như vậy, tổ chức hoạt động âm nhạc ngoại khoá luôn hướng tới giáo dục đạo 
đức, thẩm mĩ cho học sinh , hình thành ở các em nhu cầu và sở thích âm nhạc. 
 Với những ý nghĩa trên, hoạt động âm nhạc ngoại khoá là một nội dung rất 
quan trọng đối với một giáo viên âm nhạc. Người giáo viên âm nhạc không chỉ dạy 
tốt môn âm nhạc trong các giờ học chính khoá, mà còn phải tổ chức tốt các hoạt 
động âm nhạc ngoại khoá ở trường phổ thông. Một điều thực tế cho thấy, có rất 
nhiều giáo viên âm nhạc, ngoài công tác giảng dạy còn phải kiêm nhiệm thêm công 
tác Đoàn, Đội hay công tác văn thể mĩ của một trường phổ thông. Vì vậy, nắm 
được phương pháp, cách thức tổ chức các hoạt động âm nhạc ngoại khoá, là điều 
rất quan trọng và cần phải có đối với một giáo viên âm nhạc nói chung, giáo viên 
âm nhạc ở các trường phổ thông nói riêng. Là một gáo viên đã đã và đang trực tiếp 
tham gia giảng dạy và tổ chức các hoạt động âm nhạc ngoại khoá trong các trường 
học, tôi xin phép được trình bày "Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động 
Âm nhạcngoại khoáở Trường THCS". Đây chỉ là những kinh nghiệm của bản thân 
qua quá trình công tác mong muốn được chia sẻ cùng các đồng nghiệp thân yêu để 
cùng học hỏi và trao đổi kinh nghiệm lẫn nhau. Và cũng không hẳn đây đã là 
những giải pháp có tính hoàn thiện nhất, vì vậy, rất mong được sự đóng góp ý kiến 
và cùng trao đổi của các quí thầy cô giáo để đề tài của tôi được hoàn thiện hơn.
 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
 2.1: Mục tiêu
 - Xác định được chức năng, nhiệm vụ, mục đích ý nghĩa của các hoạt động 
ngoại khóa Âm nhạc
 - Đưa ra một số biện pháp, cách thức tổ chức các hoạt động ngoại khóa ở 
trường THCS
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thanh Trà 3 SKKN : Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động âm nhạc ngoại khóa ở trường THCS
lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”. Như vậy để đáp ứng điều này trong 
dạy – học, buộc các nhà giáo phải thay đổi phương pháp giáo dục sao cho phù hợp 
với nhu cầu và quá trình học tập của học sinh, đáp ứng được yêu cầu xu thế phát 
triển của thời đại, góp phần đào tạo con người theo hướng có đủ Đức - Trí - Thể - 
Mỹ.
 Trong giai đoạn hiện nay, xu hướng dạy học hiện đại với sự kết hợp nhiều 
phương pháp, hình thức dạy học đặc biệt là việc đưa các hoạt động ngoại khóa 
(HĐGDNGLL) vào trường phổ thông nói chung và trường THCS nói riêng là một 
hướng đi đúng đắn và tích cực, vì đó là những hoạt động tiếp nối hoạt động dạy học 
trên lớp và là con đường gắn lí thuyết với thực tiễn, tạo nên sự thống nhất giữa 
nhận thức với hành động, góp phần hình thành tình cảm, niềm tin đúng đắn ở học 
sinh. Hoạt động ngoại khóa còn là điều kiện tốt nhất để học sinh phát huy vai trò 
chủ thể và tính tích cực, chủ động của các em trong quá trình học tập và rèn luyện. 
Các hoạt động ngoại khóa còn giúp các em học sinh có điều kiện phát huy hết khả 
năng sáng tạo, óc tư duy của mình. Hơn thế nữa, các em còn có thể biến những kiến 
thức trong các tiết học thành những kĩ năng vận dụng trong cuộc sống hàng ngày và 
người thầy thì có thể kiểm nghiệm được kiến thức bài giảng cũng như phương pháp 
dạy học xem phù hợp hay chưa?
 Như chúng ta biết, Âm nhạc trong nhà trường phổ thông là một môn học, là 
sư phạm nghệ thuật và không nhằm mục đích đào tạo năng khiếu ca hát, mà điều 
quan trọng hơn cả là qua bộ môn, giúp học sinh có hứng thú tìm hiểu những kiến 
thức căn bản về âm nhạc, phần nào có được khả năng cảm thụ âm nhạc. Tuy nhiên, 
nếu chúng ta chỉ truyền đạt cho các em kiến thức mà không cho thực hành hay việc 
thực hành chỉ gói gọn trong các tiết học theo phân phối chương trình thì âm nhạc sẽ 
mất đi tính nghệ thuật vốn có của nó, các tiết học Âm nhạc sẽ trở lên nhàm chán 
không cuốn hút cho dù người thầy có dùng phương pháp dạy – học nào đi nữa. 
 Vẫn biết bộ môn Âm nhạc ở trường phổ thông không phải để đào tạo ra các 
ca sĩ, nghệ sĩ tuy nhiên chúng ta cũng nhận rõ một điều là học mà không đi đôi với 
hành thì kết quả cuối cùng sẽ không được như mong đợi trong khi đó hầu hết các 
hoạt động ngoại khóa hiện nay ở nhà trường phổ thông do tổ chức Đoàn – Đội phụ 
trách tổ chức và thực hiện đều cần có các hoạt động văn hoá văn nghệ mà trên thực 
tế đó lại là một vấn đề khó khăn bởi lẽ mỗi khi cần một vài tiết mục văn nghệ là các 
em lại đưa đẩy nhau, e ngại, rồi không biết chọn bài nào ... dẫn đến chất lượng các 
buổi sinh hoạt không cao, không tạo được sự cuốn hút các em tham gia. Là một 
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thanh Trà 5 SKKN : Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động âm nhạc ngoại khóa ở trường THCS
nghiên cứu qua các tài liệu, sách tham khảo và tích hưởng ứng xây dựng và tổ chức 
thực hiện các hoạt động ngoại khóa. Đây cũng chính là nhiệm vụ trọng tâm, là một 
trong những tiêu chí thi đua của mỗi giáo viên trong nhà trường. 
 Trường THCS Buôn Trấp (từ ban giám hiệu đến giáo viên) có lòng yêu nghề, 
có phong trào tích cực tìm hiểu, học tập và áp dụng phương pháp mới vào giảng 
dạy. Các hoạt động ngoại khóa được tổ chức thường xuyên. Các em học sinh chăm 
học, hiếu học, tích cực tham gia các phong trào. Bên cạnh đó, nhà trường còn nhận 
được sự quan tâm, tạo điều kiện của địa phương cũng như của phòng giáo dục 
huyện. 
 Nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và giáo dục học sinh bằng nhiều hình 
thức, phương pháp, từ nhiều năm nay trường THCS Buôn Trấp đã thực hiện 
nghiêm túc và có hiệu quả các buổi sinh hoạt ngoại khóa theo chủ đề chủ điểm. Về 
cơ sở vật chất, trong những năm gần đây nhà trường đã ngày càng được trang 
bị đầy đủ về trang thiết bị dạy - học: Có nhiều máy tình với cấu hình khá mạnh và 
được nối mạng internet, có máy chiếu projector, có trang âm loa máy và trang đạo 
cụ khá đầy đủ phục vụ cho các hoạt động sinh hoạt tập thể ngoài trời Học sinh 
rất hứng thú với các hoạt động tập thể, các buổi biểu diễn văn nghệ chào mừng, hội 
diễn, hội thi .Đó thực sự là những điều kiện thuận lợi để thực hiện đề tài sáng kiến 
kinh nghiệm này. 
 * Về nhược điểm (khó khăn): 
 Trực tiếp giảng dạy môn Âm nhạc ở trường THCS Buôn Trấp và được thâm 
nhập một số trường THCS khác về môn học Âm nhạc. Bản thân tôi thấy rõ thực 
trạng của việc dạy môn Âm nhạc còn hạn chế và có nhiều bất cập đặc biệt là việc 
rèn kĩ năng thực hành bộ môn cho học sinh, hầu hết các em còn e dè khi được yêu 
cầu trình bầy lại một bài hát, hay một bài TĐN trước các bạn. 
 Quy trình để thiết kế, thực hiện việc đưa thực hành môn Âm nhạc vào các 
buổi sinh hoạt , hoạt động ngoại khóa còn nhiều vấn đề phức tạp như: Nội dung các 
buổi sinh hoạt chưa đa dạng, đôi khi nội dung không sát với chủ đề buổi sinh 
hoạt... Việc thể hiện kĩ năng biểu diễn âm nhạc trong nhà trường của hầu hết học 
sinh mới chỉ là bước đầu. Do vậy, các em còn chưa thực sự phát huy được khả 
năng, đôi khi các em còn lúng túng, thiếu tự tin. 
 Qua thực tế rất nhiều cuộc thi liên quan đến hoạt động Âm nhạc do các 
ngành, các cấp tổ chức, chúng ta có thể thấy chất lượng của rất nhiều trường, nhiều 
đơn vị chưa cao; việc tham gia của các em còn lúng túng và thiếu tự tin.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thanh Trà 7 SKKN : Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động âm nhạc ngoại khóa ở trường THCS
phối hợp chặt chẽ với người phụ trách công tác Đoàn, Đội, giáo viên mĩ thuật, giáo 
viên văn học, giáo viên chủ nhiệm và các giáo viên bộ môn khác chắc chắn sẽ đạt 
được kết quả tốt. Sau đây, tôi xin được trình bày một số giải pháp tổ chức hoạt 
động âm nhạc ngoại khoá cụ thể như sau:
 *Lập kế hoạch cho việc tổ chức các hoạt động Âm nhạc ngoại khóa
 Trước tiên, để các hoạt động âm nhạc ngoại khóa trong các trường phổ thông 
được tốt, người giáo viên âm nhạc phải có kế hoạch và biết lập kế hoạch chi tiết 
cho từng hoạt động. Trong kế hoạch phải định hướng hoạt động cho cả năm hay 
từng học kì, từng tháng (theo chủ đề chủ điểm hoặc phục vụ kế hoạch đột xuất theo 
các yêu cầu của nhà trường, của địa phương). Sau đó cần phải có sự phân công và 
tổ chức các hoạt động cho các thành viên cùng tham gia một cách hợp lý, phù hợp 
với khả năng, năng lực của từng thành viên, đặc biệt cần phải có sự kết hợp với hội 
đồng nhà trường (thông qua Ban giam hiệu) để huy động nhiều lực lượng cùng 
tham gia.
 * Biện pháp tổ chức đối với một số hoạt động cụ thể
 - Hướng dẫn tổ chức dàn đồng ca - hợp xướng.
 Ở một trường phổ thông muốn phát triển phong trào ca hát trong nhà trường 
cần thiết phải xây dựng được một đội đồng ca hợp xướng. Do vậy, người giáo viên 
nên thực hiện tuần tự theo các bước như sau:
 * Chọn thành viên của đội đồng ca hợp xướng: không nên tuyển chọn một 
cách ồ ạt, cần phải có tiêu chuẩn, đó là giọng hát tốt, sự yêu thích và say mê với 
nghệ thuật ca hát, có tai nghe và trí nhớ âm nhạc tốt để nhanh chóng hoàn thành các 
bè. Số lượng cũng không nên nhiều quá để việc luyện tập tiến hành được gọn nhẹ 
(Số lượng khoảng từ 20 - 25 em).
 * Việc lựa chọn tác phẩm: Việc này quyết định phần lớn sự thành công của 
tiết mục nói riêng và của hoạt động biểu diễn nói chung. Vì vậy, việc lựa chọn các 
tác phẩm phải phù hợp với khả năng âm nhạc của học sinh, có nội dung sát với chủ 
đề, chủ điểm, đồng thời phải có sự đa dạng của các tiết mục.
 * Triển khai việc luyện tập: Theo kế hoạch đã dự định. Cần chuẩn bị đầy đủ 
các phương tiện, đồ dùng phục vụ cho quá trình luyện tập như: phòng tập, âm 
thanh, ánh sáng, nhạc cụ... và cả việc bố trí, sắp xếp đội hình biểu diễn cho thích 
hợp. 
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thanh Trà 9