Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao hiệu quả đọc sách cho học sinh tại thư viện trường THCS Dur Kmăn

 SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả đọc sách cho học sinh tại thư viện 
trường THCS Dur Kmăn
 MỤC LỤC
 Trang
Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU.......................................................................................2
 I. Đặt vấn đề ....................................................................................................2
 II. Mục đích (mục tiêu) nghiên cứu.................................................................3
Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ..................................................................3
 I. Cơ sở lý luận của vấn đề ..............................................................................3
 II. Thực trạng vấn đề .......................................................................................4
 III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề .......................................6
 Giải pháp 1: Tìm hiểu nhu cầu đọc sách của học sinh từ đó tạo hứng thú đọc 
 sách cho các em...............................................................................................6
 Giải pháp 2: Hướng dẫn học sinh sử dụng sách báo .......................................9
 Giải pháp 3: Bông hoa tri thức ......................................................................14
 Giải pháp 4: Sử dụng sơ đồ tư duy................................................................16
 Giải pháp 5: Đa dạng hóa các hình thức tổ chức và hoạt động thư viện.......18
 IV. Tính mới của giải pháp............................................................................22
 V. Phạm vi áp dụng .......................................................................................22
 VI. Phạm vi ảnh hưởng..................................................................................22
 VII. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm............................................................22
Phần thứ ba: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ .............................................................24
 I. Kết luận ......................................................................................................24
 II. Kiến nghị ..................................................................................................24
TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................26
Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên 1 Trường THCS Dur Kmăn SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả đọc sách cho học sinh tại thư viện 
trường THCS Dur Kmăn
 Là cán bộ thư viện trẻ công tác trong một ngôi trường vùng sâu vùng xa, 
điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn bản thân tôi luôn trăn trở, tìm ra những biện 
pháp tích cực là làm thế nào để nâng cao hiệu quả đọc sách cho học sinh. Mặt 
khác qua thực tiễn công tác tôi nhận thấy vai trò quan trọng và tác dụng to lớn 
của việc đọc đối với bạn đọc. Được sự quan tâm của Ban lãnh đạo nhà trường, 
các đoàn thể và sự tham gia tích cực, nhiệt tình của các bạn trong tổ cộng tác 
viên thư viện tôi đã mạnh dạn đưa ra sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp 
nâng cao hiệu quả đọc sách cho học sinh tại thư viện trường THCS Dur Kmăn” 
nhằm nâng cao chất lượng dạy và học trong toàn trường.
 II. Mục đích (mục tiêu) nghiên cứu
 Nâng cao hiệu quả đọc sách cho học sinh cũng như nâng cao công tác 
phục vụ bạn đọc, hiệu quả hoạt động công tác thư viện ở trường THCS Dur 
Kmăn.
 Kích thích sự tìm tòi, khám phá, ham học hỏi, say mê nghiên cứu, tự giác 
học tập của các em học sinh. Định hướng cho các em cách đọc sách khoa học và 
mang lại hiệu quả, lựa chọn những tài liệu phù hợp với khả năng và sở thích của 
mình, tiếp thu được những giá trị của cuốn sách góp phần nâng cao nhận thức, 
tư tưởng đạo đức cho các em từ đó góp phần nâng cao chất lượng dạy và học 
trong nhà trường.
 Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 I. Cơ sở lý luận của vấn đề
 Sách là những tờ giấy có chữ hoặc hình ảnh được viết tay hoặc in ấn, 
được buộc hoặc dán với nhau về một phía. Một tờ trong cuốn sách gọi là trang 
sách. Sách bao gồm các giá trị văn hóa, tinh thần thuộc các hình thái ý thức xã 
hội và nghệ thuật khác nhau.
 Đọc sách là một hoạt động tinh thần hết sức phức tạp của cá nhân có sự 
tham gia của các yếu tố tâm lý như cảm giác, tri giác, biểu tượng, tư duy trong 
đó ngôn ngữ đóng vai trò cực kì quan trọng. Là một loại hoạt động bên trong bị 
chi phối bởi tính chất các quá trình tâm lý của cá nhân và hệ thống tri thức kinh 
nghiệm của họ, hoạt động đọc hướng vào thay đổi chính chủ thể. Kết quả của 
hoạt động đọc là tri thức, giá trị thẩm mỹ, kinh nghiệm xã hội trong sách báo 
được chủ thể lĩnh hội đã tác động, cải biến năng lực và các phẩm chất của chính 
chủ thể. Trong khi đó đối tượng của hoạt động tức là nội dung tri thức, kinh 
nghiệm trong sách báo không hề bị hao mòn hay mất mát đi.
 Hiện nay bạn đọc đang nhầm lẫn giữa việc đọc sách và xem sách. Qua 
quá trình bạn đọc đọc sách tại thư viện tôi nhận thấy rằng một số bạn đọc chỉ 
xem sách, xem lướt qua một số nội dung và hình ảnh trong sách mà không hiểu 
hết được giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của cuốn sách mang lại. Các bạn 
còn lại khi cán bộ thư viện hỏi ý nghĩa của cuốn sách mang lại thì lúc đó bạn đọc 
mới thực sự là đọc sách.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên 3 Trường THCS Dur Kmăn SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả đọc sách cho học sinh tại thư viện 
trường THCS Dur Kmăn
Do đó năm học 2016 – 2017 và năm học 2017 – 2018 tôi đã áp dụng sáng kiến 
kinh nghiệm “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả đọc sách cho học sinh tại thư 
viện trường THCS Dur Kmăn” nhưng hiệu quả mang lại chưa cao nhưng đã 
giúp cho các em học sinh biết cách tìm, lựa chọn những cuốn sách phù hợp, bổ 
ích, có thói quen đọc sách và có phương pháp đọc khoa học, thu hút bạn đọc đến 
thư viện ngày nhiều hơn. 
 Để giúp cho các em có phương pháp tự học thông minh, có kết quả góp 
phần nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường năm học 2018 – 2019 tôi 
tiếp tục nghiên cứu đề tài sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp nâng cao 
hiệu quả đọc sách cho học sinh tại thư viện trường THCS Dur Kmăn” nhằm tìm 
ra những giải pháp, biện pháp tối ưu nhất để nâng cao hiệu quả đọc sách cho học 
sinh. 
 Thư viện trường THCS Dur Kmăn được xây dựng ở vị trí trung tâm nhà 
trường thuận lợi cho việc mượn và đọc sách của công chức viên chức và học 
sinh trong nhà trường. Cơ sở vật chất tương đối đầy đủ phục vụ nhu cầu của bạn 
đọc với tổng diện tích là 50m 2. Tuy phòng đọc của giáo viên và học sinh chung 
nhưng đảm bảo cho việc đọc của bạn đọc. Thư viện hoạt động theo lịch (lịch đọc 
và lịch mượn), mở cửa phục vụ 10 buổi/tuần đảm bảo cho các em đến thư viện ít 
nhất 2 lần/tuần. Các khâu xử lý kĩ thuật như đăng kí, mô tả, phân loại, dán nhãn, 
đóng dấu, sắp xếp đều được thực hiện đầy đủ và kịp thời. Tuy nhiên vào 
những giờ cao điểm, những lúc ra chơi, buổi sinh hoạt chủ điểm, ngoại khóa, 
hoạt động ngoài giờ lên lớp thư viện vẫn chưa thể đáp ứng hết nhu cầu của bạn 
đọc. Do đó hiệu quả của việc đọc sách mang lại cho các em học sinh chưa cao.
 Tổng số vốn tài liệu của thư viện là 4328 bản sách. Sách bao gồm có sách 
nghiệp vụ, sách tham khảo, sách thiếu nhi, sách giáo khoa, sách biển đảo, sách 
đạo đức, sách Bác Hồ, sách giáo dục kỹ năng sống cơ bản đa dạng đáp ứng 
nhu cầu của bạn đọc. Nguồn sách bổ sung hàng năm còn hạn chế chủ yếu là sách 
thiếu nhi (sách do nhà nước tài trợ) chưa phong phú nên chưa thỏa mãn và đáp 
ứng hết nhu cầu, hứng thú của các em học sinh. Mặt khác thư viện chưa phát 
huy được tối đa hiệu quả vốn tài liệu hiện có của thư viện.
 Ngoài các hoạt động đọc sách tại thư viện và mượn về nhà, thư viện còn 
tổ chức rất nhiều các hoạt động bổ ích thu hút bạn đọc đến thư viện như tổ chức 
các buổi chuyên đề giới thiệu sách, thi giới thiệu sách giữa các khối lớp, thi vẽ 
tranh theo sách, giới thiệu sách thông qua các buổi phát thanh măng non Do 
đó sách được luân chuyển thường xuyên tới các em học sinh, số vòng quay của 
sách tăng lên đáng kể. Các em học sinh ham đọc sách, yêu thích sách nhưng 
chưa biết lựa chọn những loại sách phù hợp với nhu cầu và sở thích của mình, 
chưa biết sử dụng thư viện, khai thác sách báo, tự học, tự bồi dưỡng bằng sách 
báo. Số lượng học sinh tham gia đọc sách báo chưa nhiều còn rải rác ở các khối 
lớp và ý thức bảo quản sách chưa tốt. Đa số các em học sinh còn ngại, bỡ ngỡ, 
không biết nên đọc loại sách gì? Đối với các em học sinh khối 6 các em thích 
tìm đọc những loại sách truyện, sách có nội dung ngắn, truyện tranh, truyện cổ 
Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên 5 Trường THCS Dur Kmăn SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả đọc sách cho học sinh tại thư viện 
trường THCS Dur Kmăn
 a. Vừa nằm vừa đọc
 b. Vừa nghe nhạc vừa đọc
 c. Đọc tại bàn và tập trung cao độ khi đọc
 Câu 2: Các em thích đọc các loại sách gì nhất?
 a. Sách thiếu nhi, sách truyện tranh
 b. Sách tiểu thuyết
 c. Sách khoa học
 d. Sách phục vụ nhu cầu học tập, giải trí
 Câu 3: Để lựa chọn một cuốn sách hay, phù hợp với nhu cầu của mình 
 các em cần phải?
 a. Xác định mục đích đọc của mình
 b. Tìm hiểu nội dung thông qua bạn bè
 c. Nhờ sự gợi ý của giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn và sự hướng 
 dẫn của cán bộ thư viện
 d. Cả a, b và c
 Câu 4: Các em có hứng thú khi đọc sách không?
 a. Có
 b. Không
 Câu 5: Đọc sách để làm gì?
 a. Để giải trí
 b. Để nâng cao vốn hiểu biết, tiếp thu kiến thức từ sách từ đó áp dụng 
 vào thực tiễn cuộc sống.
 c. Theo kịp thời đại, đọc theo trào lưu
 d. Bằng bạn bằng bè
 Thư viện xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của bạn đọc.
 2. Trò chuyện cùng với học sinh. Cán bộ thư viện phải thường xuyên trò 
chuyện với học sinh để nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng của các em thích đọc 
những loại sách nào và không thích đọc những loại sách nào. Để làm được điều 
này thì người cán bộ thư viện phải là người chịu khó, có lòng yêu nghề tha thiết, 
nhiệt tình, có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc, phẩm chất đạo đức 
trong sạch, toàn tâm toàn ý với công việc của mình. Có tư tưởng tiên tiến hết 
lòng vì học sinh thân yêu, có thái độ vui vẻ, hòa nhã, cởi mở, gần gũi với học 
sinh, tạo mối quan hệ thân thiện khi phục vụ bạn đọc. Ở từng lứa tuổi, từng khối 
lớp các em học sinh có đặc điểm tâm lý và nhu cầu đọc sách khác nhau. Nắm 
Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên 7 Trường THCS Dur Kmăn SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả đọc sách cho học sinh tại thư viện 
trường THCS Dur Kmăn
 Việc đọc sách của con người chỉ có thể xảy ra khi chủ thể xã hội có nhu 
cầu về nó. Nhu cầu đọc là nhu cầu nâng cao sự hiểu biết bằng phương tiện là tài 
liệu. Khi nhu cầu đọc của bạn đọc được lặp đi lặp lại nhiều lần và trở thành thói 
quen của người đọc thì lúc đó xuất hiện hứng thú đọc. Hứng thú đọc là biểu thị 
thái độ lựa chọn tích cực của người đọc đối với một loại tài liệu nào đó có ý 
nghĩa và hấp dẫn đối với họ. Ví dụ quan sát một học sinh ngồi đọc sách nếu việc 
đọc gây cho em học sinh đó niềm say mê, hứng thú ta sẽ thấy em học sinh đó 
thực hiện trong trạng thái rất mải miết, hứng thú, dành toàn tâm, toàn ý cho việc 
đọc, đọc say sưa không dứt ra được, quên cả thời gian và đọc một mạch không 
bỏ sót một chữ.
 Khi nhu cầu đọc và hoàn cảnh của người đọc thay đổi thì khuynh hướng 
đọc mới sẽ xuất hiện và có ảnh hưởng rất lớn tới việc lựa chọn và lĩnh hội thông 
tin của người đọc theo hướng tích cực hay tiêu cực. Do đó cán bộ thư viện phải 
bằng những hoạt động chuyên môn của mình tác động một cách tích cực, chủ 
động tới việc đọc của người đọc giúp đỡ người đọc xây dựng, củng cố nhu cầu, 
hứng thú đọc đúng đắn, phù hợp khắc phục những khuynh hướng đọc lệch lạc, 
tiêu cực không phù hợp với mình.
 Tạo hứng thú đọc sách, gây không khí sôi nổi đọc sách trong toàn trường 
và vận dụng những điều đã đọc vào việc học tập và rèn luyện tư tưởng đạo đức, 
tác phong. Muốn làm được điều này cần có sự kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường 
và đoàn thanh niên, đội thiếu niên mà thư viện phải làm nòng cốt, phải tổ chức 
và chuẩn bị chu đáo sách báo để kịp thời phục vụ cho nhu cầu của bạn đọc.
 5. Tổ chức ngày hội đọc sách. Thông qua ngày hội đọc sách cán bộ thư 
viện nắm được khuynh hướng đọc sách của các em từ đó đáp ứng nhu cầu đọc 
sách ngày càng cao của bạn đọc.
 Cán bộ thư viện quan sát học sinh theo từng độ tuổi, giới tính, khối lớp 
xem các em thường tập trung vào các gian (góc) sách nào? Sách được trưng bày 
theo từng thể loại, chủ đề khác nhau đa dạng và phong phú.
 Thống kê sách mượn thông qua sổ thống kê bạn đọc, sổ mượn của học 
sinh. 
 Giải pháp 2: Hướng dẫn học sinh sử dụng sách báo
 Là một trong những biện pháp quan trọng giúp cho học sinh biết cách lựa 
chọn tài liệu phù hợp với khả năng và nhận thức của mình, có phương pháp đọc 
khoa học mang lại hiệu quả cao. Hướng dẫn đọc sách không phải chỉ để bạn đọc 
nắm được kỹ năng đọc sách đơn thuần mà nhằm những mục tiêu giáo dục nhất 
định. Thư viện cần xác định nhiệm vụ cụ thể đối với từng lứa tuổi, nhóm tuổi 
thậm chí đối với từng học sinh cá biệt. Công tác tuyên truyền và hướng dẫn sử 
dụng sách là một trong những mặt hoạt động quan trọng mang tính chất quần 
chúng đồng thời cũng đòi một nhiệm vụ cao. Mỗi cán bộ thư viện phải nhận 
thức một cách đầy đủ về vị trí, tầm quan trọng của công tác này trong toàn bộ 
Người thực hiện: Nguyễn Thị Liên 9 Trường THCS Dur Kmăn