Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học Hoạt động giáo dục Mĩ thuật theo phương pháp mới ở trường Tiểu học

 BẢN MÔ TẢ SÁNG KIẾN
I.Thông tin chung về sáng kiến
 1. Tên sáng kiến: “ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học HĐGD 
Mĩ thuật theo phương pháp mới ở trường Tiểu học”. 
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Khối lớp 1,2,3
3.Tác giả:
 Họ và tên: Nguyễn Thị Ngà
 Ngày/tháng/năm sinh: 26/ 06/ 1980
 Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên trường Tiểu học Vĩnh Phong - Tiền 
Phong
 Điện thoại: DĐ: 03974363972
4. Đồng tác giả (nếu có): không có
5. Đơn vị áp dụng sáng kiến:
 Tên đơn vị: Trường Tiểu học Vĩnh Phong - Tiền Phong
 Địa chỉ: Cơ sở 1 xã Vĩnh Phong, cơ sở 2 xã Tiền Phong, huyện Vĩnh Bảo, 
thành phố Hải Phòng
 Điện thoại: 0225584300
II. Mô tả giải pháp đã biết: 
 Qua tìm tòi, nghiên cứu, tham khảo ở sách báo, tài liệu; Bậc tiểu học là bậc 
học quan trọng - là nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân, đặt cơ sở ban đầu 
cho việc hình thành và phát triển toàn diện nhân cách của con người. Chính vì vậy 
việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện là hết sức cần thiết nhằm tạo điều 
kiện cho các em được học tập một cách toàn diện, học sinh được học đủ các môn 
học. Song song với các môn học khác, Hoạt động giáo dục (HĐGD) Mĩ thuật cũng 
là môn học hết sức quan trọng, học tốt môn Mĩ thuật cũng đồng nghĩa các em học 
tốt môn học khác như: Toán, Tiếng Việt, Khoa học . . . Mĩ thuật luôn mang đến 
cho các em một tâm hồn tươi sáng, yêu đời và yêu cuộc sống xung quanh hơn.
 Thông qua học tập môn Mĩ thuật ở trường phổ thông, bước đầu học sinh sẽ 
được làm quen với ngôn ngữ tạo hình, những yếu tố cơ bản của Mĩ thuật, những 
kiến thức thẩm mĩ qua các bài tập thực hành; qua các tác phẩm nghệ thuật của 
cuộc sống và thiên nhiên. Để từ đó hình thành xúc cảm thẩm mĩ lành mạnh, đúng 
đắn. Cũng chính vì lẽ đó Giáo dục nghệ thuật trong nhà trường còn mang ý nghĩa 
giáo dục nhân văn, giáo dục nhân cách của con người trong xã hội.
 Qua những năm thực hiện theo chương trình dạy học Mĩ thuật theo phương 
pháp mới, bản thân tôi nhận thấy phương pháp dạy học Mĩ thuật mới hình thành 
tư duy sáng tạo hình ảnh của học sinh, hơn thế nữa rèn được nhiều kỹ năng quan 
trọng cho học sinh như: kỹ năng giao tiếp, kỹ năng sống, kỹ năng hợp tác; khơi 
gợi và phát huy vốn thẩm mỹ, mang lại niềm hứng khởi cho các em trước cái đẹp 
từ đó các em biết vận dụng cái đẹp vào trong cuộc sống hằng ngày. Tuy nhiên, 3
 - Nhiều em do thờ ơ với môn học nên không chuẩn bị đầy đủ dụng cụ học 
tập. Đối với các em lớp 1 nền nếp lớp chưa ổn định, học sinh không quen ngồi lâu 
trong khuôn khổ. 
. Như vậy, qua thời gian giảng dạy tại trường tôi nhận thấy vẫn còn rất nhiều 
em không thích học môn HĐGD Mĩ thuật, nhiều em chưa nắm được cách vẽ ...... 
Một số em cảm thấy lúng túng khi chọn màu vẽ, chưa thực sự tự tin cách vẽ của 
mình. Một số em cảm thấy khó vì mình không có năng khiếu, còn thiếu dụng cụ 
học tập, đến giờ vẽ bạn làm bài mình không có dụng cụ thì ngồi chơi nên sinh ra 
chán nản. Sau đay tôi xin chia sẻ một vài biện pháp dạy học mà bản thân trực tiếp 
ứng dụng để nâng cao hiệu quả tiếp thu của học sinh khi học HĐGD Mĩ thuật.
 c) Cha mẹ học sinh:
 Cha mẹ các em còn ít quan tâm đến việc học hành của các em do phải vất 
vả với công việc hàng ngày, do hiểu biết và trình độ còn hạn chế,
III.1. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận sáng kiến
 Để giải quyết được mục đích yêu cầu của môn Mĩ thuật và khắc phục
những nguyên nhân tồn tại đã nêu trên .Tôi đã tiến hành thực hiện các giải pháp, 
biện pháp những nội dung cụ thể sau: 
 1. Bám sát hướng dẫn dạy Mĩ thuật đồng thời lên kế hoạch thiết kế bài học 
phù hợp, đảm bảo, đúng trình tự
 Với chương trình dạy học Mĩ thuật theo phương pháp mới, về cơ bản học 
sinh được học theo hướng dẫn của Sách học Mĩ thuật. Tuy nhiên, để phù hợp từng 
đối tượng và năng lực của học sinh, tôi đã thực hiện kế hoạch bài học riêng cho 
từng tiết. 
 */ Mục tiêu: Khi xây dựng kế hoạch bài học tôi bám theo mục tiêu chung 
của chủ đề của Sách học Mĩ thuật, rồi chia mục tiêu đó theo tiết, phù hợp với năng 
lực của học sinh những vẫn đảm bảo được kiến thức, kĩ năng, năng lực và thái độ.
 */ Khởi động – giới thiệu bài: Đây là hoạt động quan trọng tiến trình dạy 
học, nó luôn tạo hứng khởi cho học sinh và đưa các em đến gần với bài học hơn. 
Để một tiết học lôi cuốn học sinh tham gia tích cực, hứng thú ngay vào đầu tiết 
học thì phần khởi động và giới thiệu bài phải phong phú, đa dạng. Tôi thường tổ 
chức hát bài hát liên quan đến chủ đề hay chơi trò chơi.
 Ví dụ ở tiết 1: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu chủ đề ( chủ đề Khu vườn kì 
diệu – Lớp 2 ) trình tự các hoạt động như sau:
 - Khởi động: Giáo viên tổ chức trò chơi: Ai nhanh tay – khéo tay. Phổ biến 
luật chơi: Mỗi nhóm cử 1 đại diện lên vẽ cây và lá cây. Học sinh dưới lớp hát 1 
bài tự chọn. Khi hát hết bài thì các đội thi vẽ phải ngừng tay. Đội nào có học sinh 
vẽ nhanh, vẽ được nhiều hình cây, lá cây nhất là đội thắng cuộc.
 - Cả lớp nhận xét phần thi của các đội.
 - Giáo viên dẫn dắt vào chủ đề: 5
việc được nghe kể chuyện, chia sẻ những trải nghiệm của bản thân về chủ đề liên 
quan, xem tranh ảnh, hoặc tổ chức các trò chơi phù hợp với từng lớp học. 
 Ví dụ: Ở chủ đề Những con vật ngộ nghĩnh (lớp 1), Con vật quen thuộc 
(lớp 2,3) tôi tổ chức cho học sinh kể về con vật em thích nhất (hình dáng, màu 
sắc, đặc điểm nổi bật). Hay chủ đề Em và những người thân yêu (lớp 1), Sự 
chuyển động của dáng người (lớp 4), Em đến trường (lớp 2), tôi cho học sinh 
tạo dáng sẽ thấy ngay hiệu quả bất ngờ. Vì tạo dáng gây hứng thú học tập, giúp 
cho học sinh nâng cao hiểu biết về những tình huống sự kiện từ đời sống hàng 
ngày của các em. Học sinh tự tạo lại các dáng hoạt động từ những tình huống 
trong hoạt động chơi, làm việc hoặc học tập. Các em dễ dàng nắm bắt được hình 
dáng, tư thế của người khi hoạt động để vẽ.
 Chủ đề Chân dung biểu cảm (lớp 3) tôi mời 3 – 4 em lên thể hiện từng biểu 
cảm của khuôn mặt: vui, buồn, tức giận, ngạc nhiên,để các em hiểu rõ vể biểu 
cảm chính là sự thay đổi các đường nét trên các bộ phận của khuôn mặt, từ đó các 
em biết vận dụng vào thực hành dễ hơn.
 */ Trưng bày, đánh giá sản phẩm: Đây là hoạt động kết thúc một chủ đề, 
là một phần để đánh giá năng lực của học sinh. Hoạt động này, tôi để học sinh tự 
trình bày, tự đánh giá nhận xét lẫn nhau; chỉ khi nào các em cảm thấy khó khăn 
trong lời nhận xét thì tôi hỗ trợ cho các em nắm rõ. Với những chủ đề mà học sinh 
làm bài cá nhân thì tôi hướng dẫn các em tự đánh giá, nhận xét bài theo nhóm, sau 
đó mỗi nhóm tự chọn một bài đại diện để trình bày, nhận xét trước lớp cùng với 
nhóm bạn.
 */ Tích hợp giáo dục: Dựa vào nội dung của từng chủ đề để vận dụng nội 
dung tích hợp phù hợp. Có thể là những câu hỏi liên hệ thực tế hoặc một đoạn 
video, một bài hát, một trò chơi.
2. Áp dụng các quy trình Mỹ thuật vào giảng dạy một cách linh hoạt
 Tôi đã vận dụng các quy trình phù hợp với năng lực của học sinh, cơ sở vật 
chất của Nhà trường, tình hình thực tế địa phương. Từ đó, dựa vào nội dung các 
chủ đề, căn cứa vào số tiết của chủ đề đó tôi đã thay đổi linh hoạt các quy trình 
nhưng vẫn đảm bảo học sinh đạt được mục tiêu bài học. Cụ thể:
2.1.Quy trình Vẽ cùng nhau và xây dựng câu chuyện: Có những chủ đề chỉ 
nằm trong 2 tiết thì tôi cho học sinh làm bài vẽ cá nhân hoặc vẽ theo nhóm cho 
đến khi hoàn thành và giới thiệu sản phẩm. Vì tôi nghĩ nếu sử dụng thêm nội 
dung Xây dựng cốt truyện, tức là sau khi học sinh vẽ bài xong, các em phải xây 
dựng nội dung câu chuyện có sẵn hoặc câu chuyện thực tế để sắm vai thì sẽ 
không đủ thời gian cho tất cả các nhóm trình bày, như vậy sẽ rất mất thời gian, 
các nhóm khác không có cơ hội để giới thiệu sản phẩm của mình; đặc biệt đối 
với học sinh lớp 1, 2, 3 thì khả năng để các em tự suy nghĩ ra câu chuyện là quá 
khó nên quy trình Vẽ cùng nhau này chỉ áp dụng cho những chủ đề có số lượng 7
vỏ,) thông qua sự liên tưởng về thế giới xung quanh để tạo thành các tác phẩm 
biểu đạt 2 chiều hoặc 3 chiều. Đối với học sinh lớp1, 2 quy trình tạo hình bằng 
dây thép là khó thực hiện được vì các em chưa thể sử dụng kìm cắt, uốn dây thép 
theo ý muốn nên chỉ có thể tạo hình từ vật phế thải, giấy bồi hoặc đất nặn,Tuy 
nhiên tôi cũng vẫn giới thiệu về cách thực hiện và sáng tạo với dây thép để học 
sinh có điều kiện làm ở nhà với sự hỗ trợ từ phụ huynh xem như đó là một Hoạt 
động ứng dụng.
2.5. Quy trình xây dựng cốt truyện:
 Quy trình này tôi thường áp dụng cho những chủ đề có 3 tiết hoặc 4 tiết 
vì học sinh có nhiều thời gian chuẩn bị nội dung hơn. Khi chọn nội dung để xây 
dựng cốt truyện, tôi gợi ý cho học sinh về nhân vật, bối cảnh, sự kiện phải phù 
hợp tâm lý lứa tuổi của các em. Tình huống truyện dễ hình dung, dễ trình bày để 
học sinh có thể sắm vai, đóng kịch và xây dựng bối cảnh bằng hình thức vẽ, cắt 
dán, xé dán, tạo hình 3DVí dụ một số nội dung như: lao động làm vệ sinh, biểu 
diễn văn nghệ
 Khi bắt đầu thực hành nên cho các nhóm thảo luận, chọn nội dung trước để 
có sự đồng nhất về hình ảnh của các cá nhân trong nhóm.
 Ví dụ: Chủ đề 2: Chúng em với thế giới động vật (lớp 4)
 Khi thực hiện chủ đề này các nhóm có thể chọn nội dung về các con vật dưới 
đại dương, các con vật trong khu rừng, các con vật nuôi trong nhà, Mỗi cá nhân 
tự vẽ về hình ảnh các con vật liên quan đến nội dung đã chọn, cắt sản phẩm tạo 
thành ngân hàng hình ảnh; cả nhóm tập hợp, lựa chọn hình ảnh và sắp xếp bố cục 
dán hoặc tạo không gian 3D; vẽ thêm những hình ảnh phụ liên quan đến nội dung. 
Các nhóm phải chuẩn bị hình thức giới thiệu về câu chuyện theo cách phân vai 
nhân vật hoặc cử một bạn đại diện nhóm lên kể lại cây chuyện theo tranh tuỳ vào 
khả năng của học sinh.
2.6. Quy trình Điêu khắc – Nghệ thuật tạo hình không gian: Quy trình này tôi 
vận dụng cho một số chủ đề khối 4 ,5 vì quy trình có độ khó. Học sinh chỉ dừng 
lại ở việc sử dụng đất nặn, sự liên kết các hình khối có sẵn từ vật liệu kiếm được. 
Đồng thời kết hợp với quy trình Tạo hình con rối và biểu diễn nghệ thuật để các 
em vận hết khả năng biểu diễn của mình. 
 Ví dụ: Chủ đề 2: Sự liên kết thú vị của các hình khối (lớp 5)
 Sau khi tạo hình được không gian tôi chỉ hướng dẫn học sinh giới thiệu về 
sản phẩm một cách nhẹ nhàng để các em cảm thấy thoải mái và cùng được đóng 
góp ý kiến, đánh giá.Những có những chủ đề tôi vận dụng thêm quy trình khác để 
các em được thể hiện rõ ý tưởng của sản phẩm. 
3.Tạo hứng thú học tập cho học sinh thông qua các hoạt động 
 Học Mĩ thuật phụ thuộc nhiều vào năng khiếu của từng cá nhân, do đó chúng 
ta không nên đòi hỏi quá nhiều ở các em. Học sinh hoàn thành sản phẩm đúng 9
 + Giúp cho tất cả học sinh trong lớp hiểu hiểu rằng: mỗi bạn có một thế mạnh 
riêng, không bạn nào giống bạn nào, nên tôn trọng bạn nghĩa là tôn trọng chính 
bản thân mình. 
 + Ngay từ hoạt động thực hành, giáo viên đã hướng cho học sinh thói quen 
vừa làm bài vừa suy nghĩ tìm lời thoại, lời giới thiệu cho tác phẩm của nhóm để 
khi lên trình bày các em tự tin và không bị lúng túng. 
 + Trong mỗi tiết học, giáo viên luôn giao tiếp với học sinh đặc biệt là các em 
thiếu tự tin trong giao tiếp để các em mạnh dạn hơn.
 + Đề nghị các bạn mạnh dạn trong nhóm giúp đỡ bạn nhút nhát. 
 + Tạo điều kiện cho các em nhút nhát được trình bày tác phẩm trước lớp 
thường xuyên hơn. 
 + Trong trường nếu học sinh khó khăn trong cách trình bày thì hỗ trợ thêm. 
 Ví dụ: Khi học sinh lên giới thiệu sản phẩm thì học sinh sẽ giới thiệu theo 
mạch:
 - Hãy giới thiệu về chủ đề bức tranh 
 - Trong bức tranh có những hình ảnh gì? Hình ảnh nào là hình ảnh chính? 
Hình ảnh nào là hình ảnh phụ? 
 - Hãy nói về cảm nghĩ của mình về bức tranh hoặc qua bức tranh muốn nói 
lên điều gì?
 - Mời các bạn chia sẻ ý kiến. 
 + Khi học sinh trình bày xong sản phẩm của mình, các học sinh khác nêu lên 
một vài ý kiến nhận xét về sản phẩm như: Mình thích hình ảnhtrong tranh của 
bạn. Mình thích cách trang trí và vẽ màu của bạn. Mình thấy hôm nay bạn trình 
bày thật tự tin
 + Dựa vào quá trình để nói lên sự tiến bộ của học sinh chứ không chỉ ở sản 
phẩm.
 + Luôn khích lệ động viên các em để các em tự tin hơn vào bản thân. Môn 
học Mĩ thuật không chỉ đòi hỏi các em kỹ năng sáng tạo hình ảnh, kỹ năng sắp 
xếp bố cục, kỹ năng vẽ màu. mà còn đòi hỏi các em có kỹ năng trình bày nội 
dung tác phẩm trước lớp vì khi các em có kỹ năng trình bày nội dung sản phẩm 
thì các em đã thực sự cảm nhận được giá trị nghệ thuật của một phần hay toàn bộ 
sản phẩm đó.
III.2. Tính mới, tính sáng tạo:
 Những giải pháp tôi trình bày trên đây cũng phần nào thể hiện được tính 
mới, tính sáng tạo. Cụ thể như sau:
 a.Tính mới: