Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng tổ chuyên môn

 I. Đề tài:
 MỘT SỐ BIỆN PHÁP
 NÂNG CAO CHAT LƯỢNG TỔ CHUYÊN MÔN
II. Đăt vấn đề:
 Năm học 2013 - 2014 là năm học thứ ba thực hiện Nghị quyết Đại hội XI 
của Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn 
hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, giáo dục tiểu học 
tập trung thực hiện những nhiệm vụ trọng tâm sau:
 - Tiếp tục thực hiện các cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương 
đạo đức Hồ Chí Minh”, "Mỗi thầy giáo, cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự 
học và sáng tạo" và phong trào thi đua "Xây dựng trường học thân thiện, học 
sinh tích cực".
 - Tập trung chỉ đạo việc quản lí, tổ chức dạy học theo chuẩn kiến thức, kĩ 
năng; điều chỉnh nội dung dạy học và đánh giá, xếp loại phù hợp đặc điểm tâm 
lí, sinh lí học sinh tiểu học; tăng cường giáo dục đạo đức, giáo dục kĩ năng sống; 
đổi mới phương pháp dạy học; tăng cường cơ hội tiếp cận giáo dục cho trẻ em 
có hoàn cảnh khó khăn; tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số; 
triển khai dạy học ngoại ngữ theo chương trình mới ở những nơi có đủ điều kiện; 
duy trì, củng cố và nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi; 
đẩy mạnh xây dựng trường chuẩn quốc gia và tổ chức dạy học 2 buổi/ngày.
 Để thực hiện tốt nhiệm vụ năm học đòi hỏi người giáo viên cần phải 
thường xuyên học hỏi, nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn của mình nhằm 
đáp ứng được yêu cầu của đất nước.
 Công tác chuyên môn là hoạt động quan trọng, chủ yếu, quyết định sự tồn 
tại và phát triển của nhà trường. Tổ chuyên môn là nơi trực tiếp triển khai và 
thực hiện các hoạt động dạy và học trong nhà trường, là nơi tốt nhất để người 
thầy nâng cao tay nghề. Đồng thời, tổ chuyên môn cũng chính là nơi tổ chức 
thực hiện chương trình theo nội dung, phương pháp và biên chế đã quy định; 
nơi triển khai toàn bộ các hoạt động giáo dục của nhà trường tới học sinh. Muốn 
chất lượng giáo dục của nhà trường đi lên theo tinh thần đổi mới phương pháp 
giảng dạy, đổi mới là tổ chức cơ sở của bộ máy công tác quản lí chỉ đạo thì nhất 
định phải bắt đầu từ tổ chuyên môn - nơi tổ chức các hoạt động chuyên môn của 
người thầy một cách toàn diện nhất.
 Từ thực trạng như trên, làm thế nào để phát huy hiệu quả của việc dạy và 
học? Tôi đã đầu tư nghiên cứu và thực hiện đề tài: “Một số biện pháp nâng cao 
chất lượng tổ chuyên môn”.
 III. Cơ sở lí luân:
 Tổ chuyên môn là nơi thực thi nhiệm vụ dạy học và giáo dục học sinh. 
Một trong các hoạt động của tổ chuyên môn trong nhà trường góp phần không 
nhỏ vào việc bồi dưỡng giáo viên. - Việc quản lý chỉ đạo chặt chẽ, nghiêm túc nhưng chưa sát sao đến từng 
thành viên trong tổ và thiếu sự kiểm tra thường xuyên.
 *Kết quả dự giờ khảo sát giáo viên đầu năm:
 xếp loại tiết dạy
 Tổng số 
 Năm học tiết dạy Tốt Khá TB Yếu
 SL TL SL TL SL TL SL TL
 2013-2014 7 03 42.9 04 57,1 00 00 00 00
 *Kết quả dự giờ khảo sát học sinh đầu năm:
 - Tỉ lệ học sinh giỏi hai môn Toán - Tiếng Việt rất thấp. Tỉ lệ học sinh TB, 
yếu cao, cụ thể:
 V. Nôi dung nghiên cứu:
 Ngay từ đầu năm học 2013-2014, để nâng cao dần chất lượng chuyên môn 
của toàn tổ, tôi đã tiến hành áp dụng đồng bộ các biện pháp sau:
 Biện yháy1: Tích cực bồi dưỡng, nâng cao năng lực quản lí tổ.
 Tổ chuyên môn là nơi triển khai các hoạt động dạy học trong nhà trường, 
có quan hệ hợp tác phối hợp với các bộ phận và đoàn thể khác trong nhà trường. 
Tổ trưởng là người đứng đầu trong tổ chuyên môn, có nhiệm vụ triển khai lại 
những chỉ đạo về các hoạt động trong nhà trường trong đó hoạt động dạy học là 
chính cho giáo viên trong tổ, trực tiếp chỉ đạo các hoạt động của tổ chuyên môn, 
chịu sự quản lý của lãnh đạo nhà trường và chịu trách nhiệm trước lãnh đạo nhà 
trường về kết quả hoạt động của tổ.
 Tổ trưởng chuyên môn thường là những giáo viên có phẩm chất đạo đức 
tốt, có năng lực chuyên môn, có sức khỏe tốt, được sự tín nhiệm của lãnh đạo 
cũng như các thành viên trong tổ. Biện pháp 2: Chú trọng việc chuẩn bị kế hoạch trước buổi sinh hoạt 
chuyên môn.
 - Dựa vào các nội trong buổi họp Hội đồng sư phạm và căn cứ vào tình 
hình thực tế của tổ, tôi sẽ chủ động thiết kế, lên kế hoạch thực hiện và trình lãnh 
đạo nhà trường duyệt trước một tuần.
 - Sau khi được lãnh đạo nhà trường phê duyệt kế hoạch tôi sẽ gởi nội 
dung này đến các thành viên trong tổ (trước 2 đến 3 ngày) để họ có thời gian 
nghiên cứu, chuẩn bị nội dung thảo luận, góp ý nên chất lượng các buổi sinh 
hoạt chuyên môn luôn đạt kết quả cao.
 Ví dụ minh hoa: (phần phụ lục 1)
 Biện pháp 3: Nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ chuyên môn.
 3.1. Nắm chắc qui trình sinh hoạt tổ chuyên môn
 Mỗi buổi sinh hoạt chuyên môn thường gồm có 2 hoặc 3 phần:
 - Phần đầu là đánh giá công tác cũ và triển khai công tác mới (phần này 
chỉ thực hiện 9 lần vào buổi sinh hoạt đầu tiên trong tháng).
 - Phần chính là sinh hoạt chuyên môn.
 - Phần thứ ba là các hoạt động bổ trợ kiến thức cho giáo viên.
 Tuy nhiên, tùy theo tình hình thực tế và nội dung sinh hoạt của tổ đôi khi 
tôi sắp xếp và bố trí thời gian sinh hoạt chuyên môn hợp lý, không nhất thiết là 
cả một buổi.
 3.2. Nội dung sinh hoạt chuyên môn
 Để đổi mới nội dung và hình thức sinh hoạt tổ chuyên môn nhằm khắc 
phục tình trạng sinh hoạt chuyên môn mang tính hành chính sự vụ, kém hiệu 
quả, ngay từ đầu năm học, tôi hướng nội dung sinh hoạt chuyên môn tập trung 
vào các vấn đề trọng tâm sau:
 - Đổi mới phương pháp dạy học, chú ý khâu rèn kỹ năng cho học sinh, 
dạy học phù hợp với đối tượng học sinh, tạo sự hứng thú học tập cho học sinh 
nhằm phát huy được khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân. Chú ý trong giảng dạy, 
đưa ra phương pháp nêu và giải quyết vấn đề để học sinh giải quyết. Phương 
pháp hoạt động nhóm cần đuợc sử dụng hợp lý hơn tránh mang tính hình thức.
 - Dành quỹ thời gian cố định cho việc học tập các bài viết trên các tạp chí 
chuyên ngành thông qua kế hoạch tự bồi dưỡng của giáo viên. Ưu tiên cho 
những vấn đề còn vướng mắc trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của giáo viên. 
Sau đó, tổng hợp rồi đưa ra thảo luận trong sinh hoạt chuyên môn.
 - Nghiên cứu, học tập các văn bản chỉ đạo, tìm hiểu tình hình kinh tế, 
chính trị, văn hóa, xã hội của địa phương để bổ trợ kiến thức cho giáo viên...
 - Sử dụng tốt các trang thiết bị dạy học hiện có.
 - Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin có hiệu quả trong các hoạt 
động của tổ chuyên môn, tham gia đầy đủ các buổi tập huấn của phòng giáo dục 
và của trường như tập huấn về soạn giảng Powerpoint, eLearning. - Nội dung sinh hoạt chuyên môn phải đảm bảo ba nội dung chính:
 + Rút kinh nghiệm và triển khai kế hoạch hoạt động.
 + Thống nhất chuyên môn (lựa chọn nội dung phù hợp với tổ chuyên môn).
 + Bồi dưỡng chuyên môn: đưa ra những vướng mắc cần giải quyết, đề xuất 
hoặc giải pháp hay trong quá trình giảng dạy.
 - Ngoài các nội dung trọng tâm đó, tôi vận dụng một cách linh hoạt, sáng 
tạo đưa vào những nội dung khác phù hợp với tình hình thực tế của tổ bằng 
nhiều cách.
 Ví dụ minh hoa: Những vướng mắc cần giải quyết
 *Kinh nghiệm dạy học:
 Trong tổ, có cô Lưu Thị Xuân Mỹ là giáo viên dạy môn Tin học mới ra 
trường nên chưa có kinh nghiệm. Ngay từ cuộc họp đầu tiên cô đã có ý kiến cần 
tổ chuyên môn giúp đỡ. Tôi giao nhiệm vụ cho giáo viên Tin học đã có kinh 
nghiệm giảng dạy nhiều năm là thầy giáo Trương Tấn Thanh trực tiếp giúp đỡ 
cho giáo viên mới này. Đề nghị thầy Thanh dạy minh họa để cô Mỹ và toàn tổ 
cùng dự. Sau khi dự giờ, tổ chuyên môn tiến hành phân tích ưu điểm, tồn tại để 
cô Mỹ rút kinh nghiệm.
 Từ những kinh nghiệm đã rút ra được thông qua việc dự giờ tiết dạy của 
thầy giáo Trương Tấn Thanh, cô Mỹ sẽ chuẩn bị một tiết dạy để tôi và thầy 
Thanh dự giờ góp ý. Bên cạnh đó, bản thân tôi trực tiếp kiểm tra hồ sơ sổ sách 
của cô Mỹ để hướng dẫn thêm về việc thiết lập và cập nhật các loại hồ sơ cá 
nhân.
 Trong lần kiểm tra thứ nhất: Tiết dạy của cô đã thể hiện khá rõ những ưu 
điểm nhưng bên cạnh đó vẫn còn có nhiều tồn tại. Chúng tôi phân tích, góp ý 
rất nhẹ nhàng, tận tình và chi tiết về từng loại hồ sơ, giáo án,.... nhất là tiết dạy, 
phong thái của giáo viên, cách quan tâm đến từng đối tượng học sinh, cách quán 
xuyến lớp,...
 *Kết quả xếp loại hồ sơ cá nhân và tiết dạy đều đạt loại Khá.
 Trong lần kiểm tra thứ hai: Chúng tôi mời thêm 1 số giáo viên trong tổ 
được nghỉ tiết cùng dự và kiểm tra hồ sơ cá nhân. Thật vui vì những gì chúng 
tôi góp ý cô Mỹ đã tiếp thu tốt, phát huy hiệu quả những ưu điểm, khắc phục 
được những tồn tại trong lần kiểm tra trước.
 *Kết quả xếp loại hồ sơ cá nhân và tiết dạy đều đạt loại Tốt.
 Ví dụ minh họa: (phần phụ lục 2)
 *Chất lượng giảng dạy và các phong trào mũi nhọn:
 Trong buổi sinh hoạt tổ chuyên môn tôi tiến hành cho toàn tổ phân tích 
chất lượng học sinh sau khi khảo sát đưa ra các biện pháp nâng cao chất lượng, 
sau đó thường xuyên thực hiện việc phân tích qua các kỳ kiểm tra. Mục đích là 
để so sánh chất lượng tăng hay giảm. Từ đó, sẽ điều chỉnh rút kinh nghiệm. hoạt động của các Hiệu trưởng, Hiệu phó, Tổ trưởng, .... chuyên môn trong khi 
lẽ ra việc làm này phải là việc làm thường xuyên đối với mỗi giáo viên.
 - Xuất phát từ những thực tế đó, tôi đã chú ý khắc phục và đưa ra những 
cách làm khác nhau để giúp giáo viên tích cực chủ động hơn trong việc dự giờ, 
thăm lớp. Cụ thể:
 Căn cứ vào thời khóa biểu của giáo viên trong tổ, tôi đã lên lịch dự giờ cho 
mỗi giáo viên. Cố gắng sắp xếp những tiết dự giờ trùng với tiết trống của giáo 
viên trong tổ. Trước đây các giờ trống, giáo viên thường không biết làm gì thì 
nay đã có lịch cụ thể để giáo viên đến dự giờ đồng nghiệp. Nếu như trước đây 
giáo viên e ngại không đến dự giờ đồng nghiệp vì sợ làm họ mất tự nhiên và 
người dạy không thông cảm cho rằng gây áp lực,... Thì nay giáo viên đã xem 
việc dự giờ là việc thường xuyên cần thực hiện và hiểu mục đích của việc dự 
giờ là để học hỏi rút kinh nghiệm chứ không phải là kiểm tra, đánh giá.
 Bản thân tôi, khi dự giờ giáo viên không phải với tư cách là tổ trưởng 
chuyên môn mà chỉ là một đồng nghiệp vừa góp ý xây dựng.
 Ví dụ minh hoa:
 LỊCH DỰ GIỜ THĂM LỚP
 (Thang 10 - Năm học: 2013 - 2014)
 TT Thời Buổi/tiết Môn/phân Người dạy Dạy lớp
 gian môn
 01 09/10 Sáng/ tiết 1 TNXH Thầy Tấn Hiến 3/3
 02 15/10 Chiều/ tiết 2 Tin học Thầy Tấn Thanh 5/2
 03 22/10 Sáng/ tiết 2 Đạo đức Cô Mỹ Linh 3/1
 04 24/10 Sáng/ tiết 4 Chính tả Cô Thu Thủy 3/2
 05 30/10 Chiều/ tiết 1 Tập viết Cô Lưu Phước 3/5
 Người lập
 TTCM
 Trần Lê Thu Thủy
 Đây là một hoạt động theo tôi là rất có hiệu quả, người dạy thì chủ động 
về bài dạy do đó chất lượng bài dạy sẽ cao hơn rất nhiều, còn người dự thì không 
phải chỉ được dự giờ một tuần 1, 2 tiết theo quy định mà có khi được dự cả 2, 3 
tiết. Sau mỗi tiết dạy, cả người dạy và người dự đều rút được kinh nghiệm để 
chủ động hơn cho các bài dạy sau.
 Bên cạnh đó, tôi còn thường xuyên kiểm tra chuyên đề về việc thực hiện 
hồ sơ cá nhân, quản lí lớp học của giáo viên, nền nếp của học sinh,.. để nắm bắt 
và điều chỉnh kịp thời những sai sót. *Giáo viên giỏi:
 - Hội thi giáo viên dạy giỏi cấp trường năm học: 2013 - 2014, tổ có 5 
giáo viên được công nhận là giáo viên giỏi. Trong đó 01 giáo viên đạt giải nhất; 
01 giáo viên đạt giải nhì. Đặc biệt, cô giáo trẻ Trần Thị Kim Đài đã được giải 
khuyến khích.
 Từ kết quả trên cho thấy:
 - Trong giảng dạy giáo viên đã xác định đúng mục tiêu chuẩn kiến thức, 
kĩ năng và biết phối hợp linh hoạt các phương pháp và hình thức dạy học, tổ 
chức được các hoạt động học tập nhằm giúp học sinh chiếm lĩnh tri thức, rèn 
luyện kĩ năng một cách chủ động.
 - Các tiết dạy đã thể hiện được rõ việc dạy học theo hướng phân hóa đối 
tượng học sinh. Đã thực hiện được việc bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học 
sinh yếu trong các tiết dạy ở buổi thứ hai bằng hệ thống bài tập từ dễ đến khó.
 2.2. Chất lượng học tập của học sinh
 Chất lượng học tập của học sinh ở kỳ kiểm tra giữa học kỳ II, so với đầu 
năm có rất nhiều tiến bộ.
 *Cụ thể:
 Môn Toán:
 TOÁN
 Khối Ba SLHS Giỏi KIhá TB Yếu
 SL TL SL TL SL TL SL TL
 TC 153 98 64.5 47 31.0 06 3.9 01 0.6
 Môn Tiếng Việt:
 TIẾNG VIỆT
 Khối Ba SLHS Giỏi KIhá TB Yếu
 SL TL SL TL SL TL SL TL
 TC 153 112 73.7 31 20.5 06 3.9 03 1.9
 Tỉ lệ học sinh khá, giỏi tăng rất cao so với đầu năm.
 2.3. Kết quả các phong trào khác của tổ:
 Các phong trào khác của tổ được nhà trường, Phòng Giáo dục và Đào tạo 
đánh giá cao trong năm học này. Cụ thể như sau:
 * về giáo viên:
 - Cấp trường:
 + 05 giáo viên được công nhận giáo viên dạy giỏi.
 + 03 giáo viên đạt giải viết chữ đẹp (1 giải nhất, 1 giải ba và 1 giải khuyến 
khích).
 - Cấp thành phố:
 + 01 giáo viên đạt giải nhất "Giáo viên dạy giỏi".