Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp làm giảm các nguy cơ không an toàn và phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi

 Một số biện pháp làm giảm nguy cơ không an toàn và phòng tránh tai nạn thương tích cho 
 trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi
 Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU
 I. Đặt vấn đề
 Mỗi chúng ta đều nhớ mãi câu nói của Bác Hồ “Trẻ em như búp trên cành 
biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan”. Câu nói đó vẫn còn in sâu mãi trong 
lòng của những người làm cha, làm mẹ và những người làm thầy, làm cô. Đó là 
những người sẽ chắp cánh ước mơ bay cao, bay xa của trẻ sau này và là những 
người có tác động lớn đến sự thành công của trẻ trong tương lai. Có những trẻ 
chỉ từ rất nhỏ đã có những ước mơ của riêng mình nhưng những ước mơ bé nhỏ 
đó nhiều em sẽ không thực hiện được bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. 
 Có rất nhiều nguyên nhân nhưng một trong những nguyên nhân đang 
được đông đảo mọi người và toàn xã hội quan tâm quan tấm đó là tai nạn học 
đường. Những câu chuyện thương tâm về những đứa trẻ xấu số vẫn đâu đó xảy 
ra hàng ngày, hàng giờ một phần là do sự bất cẩn của người lớn và một phần do 
trẻ thiếu kỹ năng phòng tránh và xử lý tình huống khi xảy ra với mình vẫn được 
đưa tin trên các trang báo, trên truyền hình 
 Ở lứa tuổi mầm non, đặc biệt trẻ 5 - 6 tuổi cơ thể trẻ đang lớn nhanh và 
phát trển về mọi mặt. Muốn cho thế hệ tương lai của chúng ta thực sự có đầy đủ 
trí - thể - mĩ để phục vụ cho nhu cầu phát triển của đất nước thì phải chăm sóc 
ngay từ bây giờ. Trong công tác chăm sóc giáo dục toàn diện cho trẻ thì công tác 
chăm sóc sức khỏe cho trẻ được xem là một trong những mục tiêu vô cùng quan 
trọng, trong đó công tác phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ được quan tâm 
hàng đầu. Chính vì vậy ngoài việc chăm sóc, bảo vệ trẻ em thì việc giáo dục, 
giúp trẻ nhận biết các nguy cơ không an toàn và hướng dẫn trẻ cách phòng tránh 
là điều vô cùng cần thiết. Có bao giờ chúng ta tự nghĩ tại sao chúng ta không 
dạy cho trẻ, phòng tránh tai nạn cho trẻ để không còn cảnh cha mẹ mất con, ông 
bà mất cháu, thầy cô mất học trò vì những tai nạn không đáng xảy ra. 
 Trường MN Hoa Phượng nằm ở Thôn 1 thị trấn Buôn Trấp là một nơi 
đang có nền kinh tế phát triển, tuy vậy địa phương nơi đây dân số có đồng bào 
dân tộc Ê đê làm nghề nông nên việc ý thức phòng tránh tai nạn thương tích cho 
trẻ của người dân có thể nói là chưa cao. Những vấn đề rất nan giải như trẻ tự 
 Nguyễn Thị Như Ngọc - 1 - Trường MN Hoa Phượng Một số biện pháp làm giảm nguy cơ không an toàn và phòng tránh tai nạn thương tích cho 
 trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi
bảo an toàn cho trẻ để phòng tránh những nguy cơ không an toàn đối với trẻ nhỏ 
cũng dành được sự quan tâm sâu sắc của các bậc cha mẹ học sinh, ngành giáo 
dục và toàn xã hội. Hiệu quả của việc phòng tránh các nguy cơ không an toàn 
cũng đóng một vai trò quan trọng, là nội dung không thể thiếu trong việc giáo 
dục toàn diện con người mới, những chủ nhân tương lai của đất nước. Những 
con người hội tụ các phẩm chất tài đức vẹn toàn, nhằm đáp ứng nhu cầu Công 
nghiệp hoá – Hiện đại hoá đất nước.
 Việc giáo dục đảm bảo an toàn diễn ra thuận lợi nhất là giai đoạn mẫu 
giáo vì trẻ có sự phát triển nhất định về thể chất, trí tuệ, ngôn ngữ và các mối 
quan hệ xã hội. Giúp trẻ hình thành và củng cố kỹ năng nhận biết và phòng tránh 
những nguy cơ không an toàn đối với bản thân để cho cơ thể phát triển khỏe 
mạnh, phòng tránh tối đa các mối nguy hiểm có thể xảy ra giúp trẻ đảm bảo an 
toàn cho bản thân. Đảm bảo an toàn cho trẻ là việc giữ gìn sự yên ổn của trẻ, 
tránh những tai nạn, những thiệt hại, rủi ro, những sự cố, những tácđộng bên 
ngoài mang tính nguy hiểm lên thân thể và có hại về mặt tinh thần cho trẻ ở 
trường mầm non. 
 Các nguy cơ không an toàn là những yếu tố tiềm ẩn mà không phải trẻ 
nhỏ nào cũng có thể nhận ra và hiểu biết về chúng. Chỉ thông qua các hoạt động 
giáo dục, trẻ mới được hình thành khả năng nhận biết và phòng tránh các nguy 
cơ này. Giáo dục trẻ nhận biết các nguy cơ không an toàn là dạy trẻ nhận biết 
đầy đủ về các đối tượng có thể gây ra nguy hiểm và cách hoạt động đúng với đối 
tượng. Hoạt động đúng là cách hoạt động đạt hiệu quả công việc mà không gây 
thiệt hại cho bất cứ ai hoặc với môi trường sống. Thông qua các hoạt động, trẻ 
tìm hiểu thế giới xung quanh, với mỗi kinh nghiệm mới, nhận thức của trẻ mở 
mang thêm và chúng hiểu hơn về thế giới xung quanh mình từ đó trẻ sẽ có cách 
hoạt động phù hợp. 
 Vai trò to lớn của giáo viên, của phụ huynh và tất cả mọi người lúc này là 
rất quan trọng. Do đó để nâng cao hiệu quả về công tác phòng tránh tai nạn 
thương tích nhằm giúp trẻ có một số hiểu biết nhất định để tự phòng tránh cho 
bản thân thì mỗi người chúng ta phải nâng cao tinh thần trách nhiệm, trang bị 
 Nguyễn Thị Như Ngọc - 3 - Trường MN Hoa Phượng Một số biện pháp làm giảm nguy cơ không an toàn và phòng tránh tai nạn thương tích cho 
 trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi
 Việc tuyên truyền phổ biến lồng ghép các hoạt động trong trường, lớp 
mầm non (Hoạt động chung, hoạt động góc, hoạt động ngoài trời.) cho các 
bậc phụ huynh nắm bắt, mới nghe thật là đơn giản nhưng thực tế hầu như các 
bậc phụ huynh chưa biết tất cả các hoạt động và cách hướng dẫn của giáo viên 
cho trẻ được hoạt động như thế nào.
 Việc rèn luyện thói quen an toàn cho trẻ trong sinh hoạt vui chơi hàng 
ngày phụ huynh chưa hình thành cho các cháu từ nhà.
 III. Các giải pháp, biện pháp để giải quyết vấn đề
 Việc đảm bảo an toàn cho trẻ ở trường mầm non có thể được tiến hành 
 dưới nhiều hình thức khác nhau: lồng ghép trong các hoạt động học tập, thông 
 qua chế độ sinh hoạt hàng ngày, vui chơi .. Những tác phẩm nghệ thuật như tác 
 phẩm văn học( thơ, kể chuyện) có tác dụng tích cực trong việc giáo dục đảm 
 bảo an toàn cho trẻ. Nó giúp trẻ có những kiến thức cơ bản, những kỹ năng phù 
 hợp để đảm bảo an toàn bằng những hình tượng nghệ thuật sinh động, phong 
 phú và đa dạng giúp cho hoạt động giáo dục trẻ diễn ra tinh tế, nhẹ nhàng, hấp 
 dẫn mà hiệu quả. Để trẻ tránh được các tai nạn đáng tiếc có thể xảy ra thì mỗi 
 người chúng ta phải thực hiện tốt các biện pháp sau: 
 - Biện pháp 1: Giáo dục trẻ nhận biết các nguy cơ không an toàn và 
 phòng chống tai nạn thương tích ở trẻ.
 + Các đồ vật có nguy cơ không an toàn:
 Những đồ vật do con người sáng tạo ra nhằm phục vụ đắc lực cho cuộc 
 sống hàng ngày và công việc của con người. Các đồ vật này với những tính năng 
 sử dụng riêng sẽ có cấu tạo và phương thức hoạt động để đáp ứng tốt các yêu 
 câu đặt ra. Vì vậy nguy cơ không an toàn do cấu tạo của các đồ vật đã có những 
 đặc điểm có nguy cơ như các vật sắc nhọn như dao, kéo, đĩa, tuốc lơ vít, tăm, 
 bút chì hay bình nước sôithêm vào đó người sử dụng không đúng cách hoặc 
 sắp xếp đồ vật không hợp lý sẽ làm gia tăng nguy cơ và biến những nguy cơ đó 
 thành những tai nạn thực sự.
 Nguyễn Thị Như Ngọc - 5 - Trường MN Hoa Phượng Một số biện pháp làm giảm nguy cơ không an toàn và phòng tránh tai nạn thương tích cho 
 trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi
 Hay những nơi trẻ có nguy cơ bị tai nạn do ngạt, đuối nước như ao hồ, 
sông suối, cống những nơi có bể nước hoặc thùng chứa nước không có nắp đậy. 
Đường xá có nhiều xe cộ đi lại cũng là nơi có nhiều tiềm ẩn các nguy cơ không 
an toàn hoặc đơn giản là khi trẻ tập tô, vẽ trẻ tò mò lấy cục tẩy nhỏ và nhét vào 
lỗ mũiVì vậy, hướng dẫn trẻ nhận biết các nguy cơ không an toàn ở những 
địa điểm khác nhau và cách phòng tránh là tương đối phức tạp do trẻ nhiều khi 
khó lường hết các vấn đề có thể xảy ra. Hơn nữa những tình huống lại rất đa 
dạng không phải lúc nào cũng xảy ra trong khuôn viên trường lớp. Nhưng trẻ 
càng lớn, nhu cầu hoạt động của trẻ càng cao, đòi hỏi môi trường hoạt động phải 
mở rộng dần, do đó việc dạy trẻ nhận biết và phòng tránh nguy cơ không an toàn 
từ các địa điểm càng cần thiết và đòi hỏi người lớn phải có biện pháp, hình thức 
giáo dục phù hợp để trẻ có thể trang bị cả kiến thức và kỹ năng xử lý tình huống.
 - Biện pháp 2: Hình thành thói quen tốt thông qua hoạt động vui chơi
 Trong trò chơi, trẻ tích cực hoạt động và nắm vững các quy tắc đạo đức, 
các chuẩn mực hành vi con người trong các mối quan hệ xã hội, nắm vững thái 
độ của con người đối với lao động, với tài sản chung và với chính bản thân trẻ 
góp phần hình thành ở trẻ thái độ, hành vi đúng đắn phù hợp với các chuẩn mực 
hành vi xã hội, vì thế có thể nói rằng trò chơi, đặc biệt là trò chơi đóng vai theo 
chủ đề được coi là trường học của những hành vi đạo đức của trẻ. Thông qua vai 
chơi hấp dẫn, trẻ dễ dàng hướng tới cái đẹp trong hành vi, cử chỉ, thái độ của 
bạn mình, trẻ dễ dàng phục tùng những quy tắc đạo đức ẩn kín sau các vai chơi. 
Việc tổ chức tốt hoạt động vui chơi không chỉ giúp hình thành các kỹ năng cần 
thiết mà còn đặt nền tảng khá vững chắc để phát triển toàn diện cho trẻ. Chính vì 
vậy chúng ta nên tận dụng hoạt động vui chơi để giáo dục trẻ phòng tránh các 
nguy cơ không an toàn có thể xảy ra trong cuộc sống hàng ngày.
 Nếu dạy trẻ về các nguy cơ mà chỉ “thực hành bằng miệng” các cách 
phòng tránh, các cách hoạt động an toàn thì sẽ không thực sự đạt hiệu quả. 
Muốn trẻ nhận biết đúng và ứng xử đúng với những tình huống có nguy cơ thì 
giáo viên cần giúp trẻ được trải nghiệm thực tế và trải nghiệm với nhiều tình 
huống khác nhau. Trong điều kiện trường lớp, chắc chắn nhiều tình huống 
 Nguyễn Thị Như Ngọc - 7 - Trường MN Hoa Phượng Một số biện pháp làm giảm nguy cơ không an toàn và phòng tránh tai nạn thương tích cho 
 trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi
 Được nghe kể chuyện, với trẻ là điều vô cùng thích thú. Những câu 
chuyện hay, có ý nghĩa truyền tải những thông điệp có giá trị, giúp trẻ có được 
những kỹ năng sống quý báu. Giáo viên cần lựa chọn các tác phẩm có giá trị, 
phù hợp với nhận thức của trẻ để kể cho trẻ nghe. Qua những câu những câu 
chuyện giáo viên có thể xây dựng thành những kịch bản ngắn, đơn giản có nội 
dung giúp trẻ nhận biết và phòng tránh các nguy cơ không an toàn.
 Ví dụ: Cô kể cho trẻ nghe câu chuyện “Vì sao thỏ cụt đuôi” với nhiều 
hình thức khác nhau, sau khi trẻ đã nắm được nội dung chuyện cô tổ chức cho 
trẻ lựa chọn các vai và tổ chức cho trẻ đóng kịch dưới sự hướng dẫn của cô.
 Đối với trẻ, thơ là một kho tàng kiến thức vô cùng phong phú. Nhiều khi 
chúng ta không thể giải thích mọi việc bằng những câu nói khô cứng, khó hiểu 
vì như vậy trẻ rất khó tiếp thu. Nhưng khi những đưa những kiến thức đó vào 
những câu nói có vần, có điệu thì trẻ dễ dàng được tiếp thu và dễ nhớ. Chính vì 
vậy, tôi đã đưa các nội dung giáo dục phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ 
vào các bài thơ để những nội dung vốn rất khô cứng nay đã trở lên nhẹ nhàng 
hơn.
 Ví dụ: Qua những bài thơ giáo dục trẻ các kỹ năng tự phòng tránh và biết 
bảo vệ mình.
 Xuống cầu thang 
 Này các bạn nhỏ
 Khi xuống cầu thang 
 Bé lưu ý nhé 
 Bước xuống cẩn thận
 Nhớ đừng đùa nhau
 Đừng lấy tai vịn
 Làm cầu trượt chơi
 Nhỡ mà bị rơi 
 Thì nguy hiểm lắm !
 ( Sưu tầm)
 Hay 
 Nguyễn Thị Như Ngọc - 9 - Trường MN Hoa Phượng Một số biện pháp làm giảm nguy cơ không an toàn và phòng tránh tai nạn thương tích cho 
 trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi
 Ngoài ra giáo viên có thể chuẩn bị các vấn đề thảo luận và đưa các vấn đề 
đó cho trẻ ( qua một câu chuyện nhỏ hay qua xem một đoạn phim). 
 Ví dụ: Cô kể cho trẻ nghe mẩu chuyện
 Hôm nay sau giờ tan học, Hà đang chờ mẹ đón về, cô bé rất sốt ruột khi 
chờ mãi mà không thấy mẹ tới, nhân lúc đó cô giáo không để ý và Hà đã chạy 
thật nhanh ra cổng để đón mẹ. Bỗng có một người đàn bà xuất hiện và đưa cho 
Hà một gói bánh và nói với Hà hãy đi theo cô nhà cô con có rất nhiều bánh ngon 
nữa.. Sau khi kể cho trẻ nghe mẩu chuyện đó, cô có thể hỏi trẻ một số câu hỏi 
để trẻ giải quyết tình huống.
 + Con có được tự ý chạy ra khỏi lớp khi chưa có sự đồng ý của cô không? 
Vì sao?
 + Nếu là con con có đi theo người đàn bà đã cho con bánh hay không? Vì 
sao?
 Giáo viên giúp trẻ phát triển vấn đề thông qua việc tham gia như một 
thành viên của nhóm thảo luận đưa ra các câu hỏi mang tính gợi mở suy nghĩ 
của trẻ. Sau quá trình thảo luận, giáo viên mời từng nhóm nói về kết quả thảo 
luận của nhóm mình. Giáo viên và các nhóm khác cùng tham gia ý kiến. Giáo 
viên giúp trẻ tổng hợp và đưa ra ý kiến cuối cùng.
 Từ đó thông qua tình huống thực tế, quá trình trải nghiệm để bản thân trở 
nên vững vàng, biết cách xử lý mọi tình huống. Cho trẻ tham gia vào tình huống 
và giải quyết những tình huống đó dần dần chúng sẽ học được nhiều điều và đó 
sẽ là những kiến thức quý báu để hình thành kỹ năng sống cho trẻ.
 - Biện pháp 5: Tổ chức tuyên truyền phòng, chống tai nạn thương tích 
cho trẻ với nhiều hình thức và nội dung thiết thực.
 Đối với trẻ thơ, gia đình là môi trường thuận lợi nhất để hình thành và 
phát triển nhân cách. Gia đình là trường học đầu tiên của trẻ thơ. Vì vậy, giáo 
dục gia đình trở thành một bộ phận quan trọng trong sự nghiệp giáo dục thế hệ 
trẻ nói chung và giáo dục trẻ mầm non nói riêng.
 Nhiều người đã bỏ qua những cơ hội đơn giản và thuận lợi hàng ngày để 
hướng dẫn con những thói quen tốt để rồi sau đó lại mất thời gian bắt con phải 
 Nguyễn Thị Như Ngọc - 11 - Trường MN Hoa Phượng