Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi yêu thích dân ca tại lớp Lá 2 trường Mầm non Krông Ana

 Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi yêu thích dân ca tại lớp lá 2 trường MN Krông Ana
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ MẪU GIÁO 5- 6 TUỔI YÊU 
 THÍCH DÂN CA TẠI LỚP LÁ 2 TRƯỜNG MN KRÔNG ANA
I. Phần mở đầu:
1. Lý do chọn đề tài:
 Như chúng ta đã biết dân ca là một loại hình nghệ thuật có từ lâu đời, với 
những câu nói hay, những làn điệu hấp dẫn được nhân dân sưu tập và gìn giữ lưu 
truyền theo thời gian. Mỗi một miền quê đều có những câu hò, điệu hát rất chung 
mà lại rất riêng, những làn điệu ấy đã tạo thành dòng dân ca Việt Nam rất đa dạng 
và phong phú. 
 Có thể nói dân ca là tấm gương bức xạ hiện thực khách quan của mỗi dân 
tộc với lối sống, phong tục tập quán của từng vùng miền là khác nhau. Nhưng nó 
lại chứa đựng tâm tư nguyện vọng của con người được tái hiện rất rõ là những 
hình ảnh về quê hương, đất nước, cuộc sống lao động vất vả của người nông 
dân, những lời hát ru ngọt ngào đó hòa cùng với tâm hồn mỗi chúng ta và đã trở 
thành nhu cầu không thể thiếu của người dân Việt Nam. Những làn điệu dân ca ấy 
thường mộc mạc, giản dị nó miêu tả nội dung hết sức đời thường như: Bản làng, 
thôn xóm, núi rừng, sông suối, về tình yêu trong sáng của đôi nam nữ, tình đoàn 
kết cộng đồng, nguyện vọng được sống yên vui, ấm no hạnh phúc Thật giản 
đơn, nhưng lại thấm đậm tình yêu quê hương, yêu đất nước, yêu con người và tinh 
thần cao cả của dân tộc Việt Nam. 
 Chất trí tuệ, giàu tư tưởng tình cảm trong dân ca là những nguồn nhựa sống 
bổ sung cho văn hóa dân gian thêm phong phú và đậm đà bản sắc dân tộc nó giúp 
chúng ta phát triển khả năng thẩm mỹ, các phẩm chất tư duy, trí tuệ, thể chất, 
những tình cảm đạo đức tốt đẹp. Ở trẻ cũng vậy, ngay từ khi lọt lòng trẻ đã được 
nghe những câu hát ru ầu ơ từ bà, từ mẹ Những câu hát mộc mạc, gần gũi đã 
tiếp thêm nguồn dự trữ lớn lao về lòng yêu quê hương, đất nước, chắp cánh nuôi 
lớn tâm hồn trong sáng ngây thơ của trẻ. Khi đến tuổi mẫu giáo khả năng cảm thụ 
 1
Người thực hiện: TrầnThị Kim Hạnh Trường Mầm non Krông Ana Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi yêu thích dân ca tại lớp lá 2 trường MN Krông Ana
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:
- Mục tiêu:
 Mục đích chính của đề tài này là nghiên cứu sưu tầm và tổ chức dạy trẻ múa 
hát, phân tích một số bài dân ca để tìm ra biệp pháp dạy trẻ thể hiện, làm phong 
phú thêm chương trình mẫu giáo.
 Bản thân tôi là người giáo viên mầm non, là người mẹ thứ hai luôn sát cánh 
bên trẻ, tôi không thể đứng nhìn những đứa con xinh xắn, ngây thơ của mình phải 
chịu nhiều thiệt thòi như vậy, giờ đây chúng ta hãy cùng nhau tạo mọi điều kiện 
để những làn điệu dân ca luôn luôn có và hiện hữu trong đời sống của trẻ. Bởi bản 
thân những bài hát dân ca đã chứa đựng nhiều cung bậc thể hiện đặc trưng tình 
cảm của người Việt Nam với những nội dung sâu đậm về tình yêu thương, lòng 
hiếu thảo sẽ góp phần quan trọng trong sự phát triển và hình thành nhân cách cho 
trẻ thơ sau này.
- Nhiệm vụ:
 Nghiên cứu một số phương pháp, biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo 
dục âm nhạc đặc biệt là thể loại dân ca trong trường mầm non, nhằm tìm ra một 
vài kinh nghiệm tốt nhất:
 + Vừa phát huy tính sáng tạo của giáo viên qua việc cải biên lời mới theo làn 
điệu dân ca.
 + Giúp cho giáo viên có thói quen sưu tầm nguyên vật liệu mở và luôn có ý 
tưởng mới trong việc làm đồ dùng, dụng cụ âm nhạc như trống, đàn, trang phục... 
từ nguyên vật liệu đã thu gom.
 Qua đề tài nhằm giúp cho giáo viên có kiến thức sâu hơn bộ môn giáo dục âm 
nhạc và biết tầm quan trọng của việc đưa dân ca vào đời sống của trẻ. Để từ đó 
giáo viên giúp trẻ thêm yêu thích các làn điệu dân ca, hiểu thêm được những cái 
hay cái đẹp từ dân ca.
3. Đối tượng nghiên cứu:
- Đưa ra một số biện pháp để giúp trẻ 5-6 tuổi yêu thích dân ca trường Mầm non 
Krông Ana
 3
Người thực hiện: TrầnThị Kim Hạnh Trường Mầm non Krông Ana Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi yêu thích dân ca tại lớp lá 2 trường MN Krông Ana
- Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia: Qua thao giảng, dự giờ, tham gia các hội thi 
và qua tập huấn, trao đổi học hỏi bạn đồng nghiệp.
- Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm.
c) Phương pháp thống kê toán học.
Vào đầu năm học, tôi đã chủ động kiểm tra, khảo sát, thống kê về môn âm nhạc 
giúp trẻ yêu thích dân ca ở lớp lá 2 để nắm bắt khả năng nhận thức, yêu thích dân 
ca của từng cá nhân trẻ.
 Đạt Chưa đạt
 STT Nội dung tiêu chí khảo sát
 SL Tỷ lệ % SL Tỷ lệ %
 1 Mặt ngôn ngữ 20 59 14 41
 2 Khả năng cảm thụ âm nhạc 15 44 15 56
 3 Khả năng thẩm mỹ 18 53 16 47
 4 Trí nhớ 20 59 14 41
 5 Trí tưởng tượng 13 38 18 62
 Tình cảm, tình yêu quê hương 
 6 18 53 16 47
 đất nước con người.
II. Phần nội dung:
1. Cơ sở lý luận:
 Ở mẫu giáo trẻ phát triển rất nhanh về cả vốn từ lẫn nhận thức, trẻ chỉ cần 
nhìn thấy người lớn làm việc gì đó mà trẻ có thể bắt chước một cách nhanh chóng, 
trẻ rất nhạy cảm trẻ nhìn thế giới xung quanh bằng cặp mắt trong sáng, dễ xúc cảm 
với những vẻ đẹp xung quanh mình và biết cảm thụ cái đẹp, trẻ thích học hát và 
hát rất nhanh bằng cách bắt chước. Cho nên ở tuổi mẫu giáo nếu không dạy múa 
hát sau này sẽ khó phát triển.
 Khi tiếp xúc với dân ca, trẻ thường được sắm các vai như trong bài “Bà 
còng đi chợ trời mưa”, trẻ được trang bị bộ quần áo bà già, gậy, nón, trẻ làm điệu 
bộ không ngượng ngùng đây chính là cơ sở để giáo dục ở trẻ cội nguồn dân tộc. 
Trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo hoạt động chủ đạo là vui chơi, mà trò chơi đóng vai trò 
theo chủ đề là trung tâm. Chính vì đặc điểm này mà việc đưa các bài hát dân ca 
đến với trẻ mẫu giáo rất phù hợp.
 5
Người thực hiện: TrầnThị Kim Hạnh Trường Mầm non Krông Ana Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi yêu thích dân ca tại lớp lá 2 trường MN Krông Ana
 Giáo viên trẻ có sự nhiệt tình, năng động, sáng tạo, ham học hỏi, có khả năng 
sử dụng vi tính và thiết kế giáo án điện tử phục vụ cho hoạt động học của trẻ.
 Luôn tham gia đầy đủ các buổi học chuyên môn, dự giờ lên tiết mẫu do 
trường tổ chức.
 Luôn có sự sát sao chỉ đạo của ban giám hiệu trong kế hoạch, lịch trình khi 
thực hiện chương trình.
 - Nhược điểm:
 Kiến thức về dân ca của một số giáo viên còn hạn chế nên phần xuất xứ của 
bài hát cũng như một số đặc điểm về các dân tộc còn giới thiệu sơ sài qua loa.
 Giáo viên chưa khơi dậy hết được khả năng tư duy và tính sáng tạo ở trẻ, một 
số trẻ chưa mạnh dạn tự tin.
 Giáo viên chưa chủ động linh hoạt trong việc tổ chức các hoạt động văn nghệ 
cho trẻ, nếu có thì chủ yếu là trong tiết học, còn trong các giờ chơi, các buổi sinh 
hoạt ngoài giờ vẫn còn hạn chế.
 Hầu hết khi biểu diễn các tác phẩm dân ca còn thiếu các yếu tố phụ trợ như: 
Âm thanh, cảnh trí, trang phục làm cho hoạt động hát múa, biểu diễn không thu 
hút được sự chú ý của trẻ.
 Đứng trước thực trạng trên bằng vốn hiểu biết của mình tôi luôn tự học hỏi 
kinh nghiệm để tìm ra những sáng kiến hay, nhằm khắc phục tồn tại đó cho lớp lá 
1 của tôi nói riêng và khối lá nói chung. Trong quá trình thực hiện tôi còn gặp một 
số thuận lợi, khó khăn sau: 
 Đề tài thực nghiệm tại trường Mầm Non Krông Ana, Thị Trấn Buôn Trấp 
của huyện Krông Ana, tuy ở vùng trung tâm Thị Trấn đã được sự quan tâm của 
các cấp chính quyền Thị Trấn cũng như huyện nên cơ sở vật chất trang thiết bị dạy 
học tương đối đầy đủ, giáo viên và học sinh có điều kiện tiếp cận với nội dung 
chương trình hát múa dân ca.
 Bên cạnh đó có các yếu tố chưa tốt ảnh hưởng đến quá trình sử dụng và áp 
dụng đề tài như: Khả năng nhận thức của trẻ chưa đồng đều. Sự phối hợp giữa cha 
mẹ học sinh với giáo viên còn lỏng lẻo.
 7
Người thực hiện: TrầnThị Kim Hạnh Trường Mầm non Krông Ana Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi yêu thích dân ca tại lớp lá 2 trường MN Krông Ana
Muốn hát một bài hát dân ca giáo viên cần phải rèn luyện nhiều ,để hát được lời 
hát của cô phải rõ ràng, đồng thời cô phải khéo léo vận dụng các bước sao cho linh 
hoạt, nhẹ nhàng, thoải mái mới thu hút được đối tượng nghe
- Người hát phải thể hiện được những tâm tư, những tình cảm của tác giả thông 
qua bài hát để giúp trẻ hình dung được những điều trẻ được nghe , hình ảnh trong 
trí tưởng tượng của trẻ nổi lên chân thật, sinh động để khi đập vào mắt gợi lên 
những cảm xúc, tình cảm nhất định.
- Giúp trẻ hiểu được nội dung, ngôn ngữ riêng của từng bài dân ca làm thêm phong 
phú vốn từ cho trẻ. 
 Từ những vận dụng trên tôi đã mạnh dạn đưa ra một số biện pháp, giải pháp 
cho trẻ yêu thích dân ca. Tôi đã vận dụng những giải pháp , biện pháp đó trên lớp 
mình và đạt được những hiệu quả, chất lượng cao.
b. Nội dung và cách thực hiện các giải pháp:
Biện pháp 1: Tạo môi trường học tập rèn luyện cho trẻ
 Môi trường học tập cũng ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình hoạt động của 
trẻ, muốn trẻ phát huy hết khả năng của mình thì người giáo viên phải luôn chú ý 
đến khâu bố trí, sắp xếp phòng học một cách khoa học và hợp lý. Vì vậy tôi luôn 
cố gắng tận dụng diện tích phòng học, chú ý sắp xếp đội hình, đồ dùng, đồ chơi để 
tạo môi trường học tốt và thoải mái cho trẻ. Khi thực hiện hoạt động giáo dục âm 
nhạc hay hoạt động góc cũng như những thời gian tập văn nghệ cho trẻ mà thể 
loại là dân ca thì phải chuẩn bị và trưng bày các dụng cụ như khung sân khấu, sắp 
đặt các dụng cụ âm nhac, kích thích trẻ hoạt động tích cực hơn. Và trước khi tổ 
chức hoạt động phải tự luyện giọng hát, để giúp trẻ cảm nhận một cách tốt nhất.
Biện pháp 2: Sưu tầm các bài dân ca dễ học, dễ nhớ và phù hợp với chủ đề trong 
chương trình giáo dục mầm non.
 Cấu trúc của những làn điệu dân ca thường có những âm đệm vào giữa hoặc 
cuối câu, dân ca Việt đa dạng phong phú, giúp trẻ dễ thuộc, dễ hát, giúp tăng vốn 
từ cho trẻ, giúp trẻ hiểu thêm phong tục tập quán từng vùng miền qua các giai 
điệu qua động tác múa, qua lời bài hát đây cũng là một lợi thế rất lớn để người 
 9
Người thực hiện: TrầnThị Kim Hạnh Trường Mầm non Krông Ana Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi yêu thích dân ca tại lớp lá 2 trường MN Krông Ana
 Với chủ đề “Bản thân” tôi lựa chọn bài “Lý dĩa bánh bò, úp lá khoai” tôi 
có thể giới thiệu đến trẻ các bộ phận trên cơ thể, giáo dục trẻ giữ gìn vệ sinh và 
biết dùng đôi bàn tay của mình làm việc giúp đỡ mọi người và chào hỏi lễ phép
 Với chủ đề “Thực vật” tôi chọn bài “Lý cây bông, Bầu và bí, Luống 
đậu, Trồng bông” để giới thiệu trẻ một số loại hoa, loại rau quen thuộc. Qua đó, 
giáo viên có thể giáo dục trẻ chăm sóc, bảo vệ cây.
 Với chủ để “Động vật”: Tôi chọn bài “Lý con khỉ, Chim sáo, Bé phi ngựa”, 
giới thiệu trẻ một số loài động vật trong rừng, ở nhà cho trẻ biết về tiếng hót của 
chim sáo, chim cất tiếng hót vang trong rừng cho thấy khung cảnh thanh bình và 
yên ả. Trẻ biết về khỉ, về vùng đất gọi là đảo khỉ nơi mà khỉ và con người sống 
chung, bé phi ngựa làm cho bé nhớ đến Thánh Gióng tượng trưng cho vị anh hùng 
Việt. 
 Khi giáo viên sử dụng biện pháp này sẽ có tác dụng đến trẻ rất cao, bởi tính 
dễ nhớ, dễ hiểu của bài dân ca mà giáo viên đã lựa chọn thật kỹ và phù hợp với trẻ. 
Ở biện pháp này giáo viên cần lưu ý với trình độ nhận thức hay sự hứng thú của trẻ 
để thay đổi hình thức và có thể yêu cầu cao hơn nữa khi thấy trẻ có khả năng phát 
triển hơn nhưng tránh áp đặt trẻ hãy để trẻ được hoạt động một cách thoải mái theo 
khả năng của mình sẽ mang đến hiệu quả hữu ích nhất. 
Biện pháp 3: Giúp trẻ hiểu được nội dung, ngôn ngữ riêng của từng bài dân ca làm 
phong phú thêm vốn từ cho trẻ.
 Bởi chúng ta biết rằng ngôn ngữ từ địa phương của Việt Nam phong phú 
cũng được thể hiện qua các làn điệu dân ca, vì mỗi bài dân ca gắn liền với một 
miền quê. Do đó người giáo viên phải giảng giải cho trẻ hiểu được nội dung câu, 
từ trong bài hát, giúp trẻ hiểu được các từ đã được miêu tả trong bài hát vì ở các 
vùng miền khác nhau thì cách xưng hô, dùng từ trong bài cũng
khác nhau.
 Ví dụ: Chủ đề Gia đình
 Với bài “Cái Bống” cô phải nói cho trẻ biết đây là bài dân ca Bắc bộ. Đã 
miêu tả Cái Bống giúp mẹ với những việc làm rất khéo léo “Khéo sảy khéo 
 11
Người thực hiện: TrầnThị Kim Hạnh Trường Mầm non Krông Ana