Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi tích cực tham gia vào hoạt động giáo dục âm nhạc

 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi tích cực tham gia vào hoạt động giáo dục âm nhạc
 I. Phần mở đầu
 1. Lý do chọn đề tài:
 Các nhà khoa học đã nghiên cứu, trẻ được nghe nhạc cổ điển từ trong 
bào thai sẽ kích thích sóng điện não phát triển tăng trí thông minh sau này. 
Như chúng ta đã biết âm nhạc tác động vào con người ngay từ khi còn nằm 
trong nôi khi được nghe tiếng ru à ơi của mẹ. Âm nhạc đối với trẻ là một thế 
giới kỳ diệu đầy cảm xúc. Tâm hồn trẻ ngây thơ trong sáng, luôn luôn vui vẻ 
cho nên tiếp xúc với âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu với trẻ. Thông qua 
âm nhạc trẻ linh hoạt, mạnh dạn, thông minh qua việc sáng tạo các động tác 
minh họa kết hợp khi hát và rèn luyện cho trẻ, khi vận động theo nhạc sẽ thúc 
đẩy sự vận động cơ thể, sự nhanh nhẹn khéo léo, bền bỉ và dẻo dai các động 
tác. Ở lứa tuổi mầm non âm nhạc là môn học giúp trẻ phát triển toàn diện 
nhất.
 Hoạt động giáo dục âm nhạc là hoạt động nghệ thuật có tác dụng giáo 
dục thẩm mỹ ngoài ra nó còn giúp trẻ mầm non có khả năng trải nghiệm 
những cảm xúc trong quá trình cảm thụ và thể hiện âm nhạc: Khi nghe nhạc, 
trẻ cảm nhận được tính chất, tình cảm của âm nhạc, ảnh hưởng những trạng 
thái cảm xúc có trong tác phẩm. Đồng thời âm nhạc cũng dẫn dắt trẻ đến với 
những hiện tượng sống động của đời sống, giúp trẻ hình thành sự liên tưởng. 
Nhịp điệu rắn rỏi với những âm sắc réo rắt, tiết tấu sôi nổi của bản hành khúc 
gợi cho trẻ niềm vui, hào hứng phấn khởi... Bài hát êm dịu, trầm lắng sẽ đưa 
trẻ đến tình cảm nhẹ nhàng, sâu lắng có khi cảm giác lại buồn... Với tôi khi 
dạy giờ âm nhạc giống như một bí quyết riêng giúp tôi thu hút trẻ, tạo ấn 
tượng đẹp khi tới trường lớp.
 Ý thức rõ vai trò giáo dục âm nhạc cho nên hoạt động có chủ đích “Giáo 
dục Âm nhạc” đã trở thành một hoạt động không thể thiếu được trong trường 
lớp mầm non và hơn nữa. Cùng với sự quan tâm chỉ đạo của các cấp, trong 
những năm qua, bản thân tôi đã và đang cố gắng đi sâu tìm những biện pháp 
tích hợp nhằm nâng cao chất lượng dạy học cho hoạt động làm quen giáo dục 
Người thực hiện: H’Dinh Byă – Trường Mầm Non Sơn Ca1 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi tích cực tham gia vào hoạt động giáo dục âm nhạc
trường mầm non. Trẻ có cơ hội được cảm thụ, được thể hiện mình, được biểu 
diễn theo sự sáng tạo của trẻ.
 3. Đối tượng nghiên cứu:
 Một số biện pháp sư phạm giúp trẻ mầm non 5 - 6 tuổi trường Mầm 
non Sơn Ca tích cực tham gia vào hoạt động giáo dục âm nhạc.
 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu:
 Hoạt động có chủ đích và hoạt động ở mọi lúc mọi nơi trẻ mầm non lớp 
lá 5 - 6 tuổi tại trường Mầm non Sơn Ca, xã Dray Sáp, huyện Krông ANa, 
tỉnh Đăk Lăk.
 5. Phương pháp nghiên cứu:
 Muốn đề tài này được thành công tôi đã sử dụng những phương pháp 
sau:
 a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
 - Phương pháp đọc sách, nghiên cứu tài liệu
 b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
 - Phương pháp trực quan thính giác
 - Phương pháp dùng từ (giảng giải, chỉ dẫn)
 - Phương pháp thực hành nghệ thuật
 - Phương pháp dự giờ
 c) Phương pháp thống kê toán học
 II. Phần nội dung
 1. Cơ sở lý luận
 Âm nhạc vốn rất gần gũi với trẻ em nhưng ở những năm đầu tiên của 
cuộc sống, những phản ứng vui vẻ của trẻ khi nghe âm nhạc vẫn còn mơ hồ, 
thậm chí nhiều khi còn lẫn lộn giữa âm nhạc với các âm thanh khác nhau ở 
xung quanh. Khi trẻ bước vào tuổi mẫu giáo nhất là khi trẻ bước vào tuổi 5 – 
6 tuổi trở lên trẻ đã cảm nhận được những bài hát và những điệu nhạc. Tuy 
nhiên lòng yêu thích âm nhạc ở các cháu lại ở nhiều mức độ khác nhau. Có 
cháu yêu đến mức say mê, có cháu lại rất thờ ơ khi nhạc vang lên và mức độ 
Người thực hiện: H’Dinh Byă – Trường Mầm Non Sơn Ca3 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi tích cực tham gia vào hoạt động giáo dục âm nhạc
 - Lớp được trang bị đầy đủ các trang thiết bị, đồ dùng thuận tiện như: 
Máy vi tính, ti vi, đầu đĩa phù hợp với trẻ.
 - Các giáo viên của lớp nhiệt tình, có đủ trình độ chuyên môn, có tố chất 
tốt về âm nhạc.
 - Giáo viên yêu thích, say mê âm nhạc, có khả năng tổ chức hoạt động 
âm nhạc, chủ động xây dựng kế hoạch thực hiện chương trình ngay từ đầu 
năm học.
 - Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm, tạo mọi điều kiện thuận lợi 
cho giáo viên có đủ phương tiện để chăm sóc và dạy trẻ như mở các lớp bồi 
dưỡng công nghệ thông tin cho giáo viên, bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp 
vụ
 - Đa số phụ huynh của lớp nhiệt tình, quan tâm chu đáo tới con em và 
thường xuyên trao đổi với giáo viên về tình hình học tập của con em mình.
 + Hạn chế
 - Khả năng tiếp thu ghi nhớ của trẻ còn hạn chế, trẻ học trước quên sau 
nên cần nhắc cho trẻ hát biểu diễn nhiều lần mọi lúc mọi nơi và tích hợp với 
môn học khác nhiều lần thì trẻ mới nhớ được lời bài hát.
 - Đa số các cháu nhút nhát, chưa mạnh dạn tham gia biểu diễn. Giờ học 
còn chưa chú ý nhiều. Kỹ năng thực hiện các hoạt động của các cháu còn hạn 
chế.
 - Sự phát triển tâm sinh lý không đồng đều, đa số các cháu con nông dân 
tiếp thu những thông tin truyền thông bên ngoài còn chậm, một số cháu không 
có điều kiện đi học ngay từ lớp mầm, lớp chồi chỉ học lớp lá nên ảnh hưởng 
đến chất lượng học của trẻ.
 - Sự sáng tạo của giáo viên còn hạn chế, đồ dùng còn hạn chế về phục vụ 
tiết học, còn vài trẻ cá biệt chưa thật sự ham muốn học còn thụ động và chưa 
tích cực tham gia vào hoạt động.
 - Sự phối hợp với phụ huynh cũng có nhiều khó khăn, các cô có ít thời 
gian để trao đổi với từng phụ huynh về đặc điểm riêng, những mặt mạnh mặt 
Người thực hiện: H’Dinh Byă – Trường Mầm Non Sơn Ca5 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi tích cực tham gia vào hoạt động giáo dục âm nhạc
 a. Mục tiêu của giải pháp
 - Giúp trẻ có khả năng cảm nhận, có biểu hiện tích cực khi tiếp xúc với 
âm nhạc. Có khả năng thể hiện cảm xúc, sáng tạo trong các hoạt động âm 
nhạc.
 - Trẻ hát đúng giai điệu, lời ca, biết hát và vận động minh họa theo bài 
hát. Biết cảm nhận và hưởng ứng cùng cô trong bài nghe hát.
 - Trẻ yêu thích, hào hứng tham gia cùng cô vào các hoạt động âm nhạc.
 - Hiểu được sự đổi mới trong các hình thức tổ chức tiết dạy.
 - Nắm được các biện pháp trong khi tiến hành tiết dạy.
 b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp
 Âm nhạc có ảnh hưởng đến quá trình hoàn thiện cơ thể trẻ. Trước hết, 
âm nhạc được coi là phương tiện tốt nhất để phát triển tai nghe. Tính chất đa 
dạng của âm nhạc gợi ra những phản ứng gắn với sự thay đổi nhịp tim mạch, 
sự trao đổi máu. Vì vậy, giáo dục âm nhạc đối với trẻ mầm non là vô cùng 
cần thiết, đòi hỏi cô giáo phải chu đáo, yêu nghề, cho trẻ làm quen với âm 
nhạc trong tất cả các hoạt động.
 Giáo viên không nhất thiết phải có biệt tài gì trong việc múa hát mới 
thành công trong việc dạy nhạc, vận động cho trẻ, bởi vì đức tính quan trọng 
nhất của một cô giáo là có một thái độ tích cực, công nhận và trân trọng các 
biểu hiện của trẻ. Mỗi trẻ cần có một môi trường mang thông điệp: “Ở đây 
con làm gì cũng được, các sáng tạo của con thật tuyệt vời vì con đã tự nghĩ 
ra”. Giáo viên phải biết động viên, khen ngợi trẻ kịp thời, có thể thổi vào trẻ 
bầu không khí tin tưởng bằng những hành động sáng tạo. Khi trẻ nhận ra rằng 
cô giáo tôn trọng và hoan nghênh các biểu hiện cá nhân của chính mình, thì 
trẻ sẽ tự tin hơn, nhiều chi tiết phong phú hơn. Khi có được sự tự tin, trẻ tự 
thấy hài lòng và hãnh diện với suy nghĩ “Mình đã làm được điều gì đó một 
mình”. Đồng thời giúp trẻ say sưa, thích thú hơn trong nhiều giờ hoạt động 
khác.
 Dựa vào tình hình thực tế ở từng lớp giáo viên tự xây dựng hình thức 
Người thực hiện: H’Dinh Byă – Trường Mầm Non Sơn Ca7 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi tích cực tham gia vào hoạt động giáo dục âm nhạc
chuyển, vui nhộn, từ đó trẻ cảm nhận được tính chất, tình cảm của âm nhạc 
nên trẻ sẽ tích cực tham gia hưởng ứng cảm xúc với những trạng thái cảm xúc 
có trong tác phẩm.
 Nếu trọng tâm là biểu diễn văn nghệ thì cô tổ chức cho trẻ biểu diễn 
giống như một đêm văn nghệ, giúp trẻ ôn lại những bài đã học, tự tin mạnh 
dạn trước đông người. Dẫn dắt trẻ đến với những hiện tượng sống động của 
đời sống, giúp trẻ hình thành sự liên tưởng.
 Nếu trọng tâm là vận động theo nhạc thì cô hướng dẫn trẻ cách vận động 
theo bài hát để tạo cho bài hát hay hơn, trẻ hứng thú hơn. Việc dạy trẻ vận 
động nhịp nhàng theo nhịp điệu âm nhạc không chỉ giúp trẻ tập phối hợp các 
động tác đi lại vững vàng, chạy nhẹ nhàng. Tất cả những vận động của tay 
chân, thân mình nhờ có sự phụ hoạ âm nhạc trở nên chính xác, nhịp nhàng 
hơn. Vận động theo nhạc tạo cho trẻ sự hoạt bát, nhanh nhẹn, có tư thế đẹp, 
duyên dángv..vĐể thu hút vào giờ học và giúp trẻ làm quen với hoạt 
động âm nhạc được tốt hơn, giáo viên cần đầu tư, nghiên cứu, sáng tạo trong 
phương pháp dạy học: Vào đầu giờ học cô có thể trò chuyện về chủ đề, xem 
vật thật, tranh ảnh, hình ảnh qua máy vi tính... Có chủ đề theo nội dung bài 
dạy để dẫn dắt trẻ tới tác phẩm, vào bài học một cách nhẹ nhàng, tự tin không 
gò bó trẻ. Mọi giờ học hoạt động làm quen âm nhạc đều có phần nghe hát và 
trò chơi âm nhạc. Vì sự cảm thụ âm nhạc gắn bó chặt chẽ với sự phát triển 
nhận thức. Nó đòi hỏi trẻ phải chú ý, quan sát nhạy bén. Trẻ tập trung nghe 
nhạc, so sánh âm thanh làm quen với ý nghĩa biểu cảm của âm thanh đó, ghi 
nhớ những đặc điểm, tính chất của hình tượng âm nhạc. Trò chơi âm nhạc 
giúp trẻ thoải mái, vận động chạy nhảy... trẻ sẽ hoạt bát nhanh nhẹn và rất 
hứng thú trong giờ học.
 Muốn một giờ hoạt động âm nhạc đạt kết quả cao đòi hỏi cô giáo phải 
hát đúng nhạc, có sử dụng đàn, nhạc cụ để trẻ được làm quen với nhạc, cô hát 
càng hay càng thu hút trẻ vào giờ học. Cô hát phải thể hiện tình cảm sắc thái 
của bài hát, cô giới thiệu dẫn dắt hay có nội dung để trẻ hát cùng cô cả bài. Cô 
Người thực hiện: H’Dinh Byă – Trường Mầm Non Sơn Ca9 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi tích cực tham gia vào hoạt động giáo dục âm nhạc
bài hát khác, có nội dung phù hợp và phù hợp với lứa tuổi có thể do cô sáng 
tác hoặc sưu tầm.
 Trong giờ học tôi luôn tuyên dương kịp thời những cháu hát đúng, hát 
hay, vận động thành thạo theo lời ca nhằm khuyến khích trẻ học tốt hơn. 
Tuyệt đối không chê trẻ, tôn trọng trẻ, nhẹ nhàng sửa sai đối với những trẻ 
thực hiện chưa đúng. Việc dạy học phụ thuộc vào việc giáo dục. Do đó nội 
dung các bài dạy không chỉ đơn thuần là một nội dung cần dạy cho trẻ mà còn 
là một phương tiện giáo dục. Vì vậy tôi luôn quan sát và nhận xét xem trong 
quá trình học tập trẻ có hoạt động không? Có thích thú không? Tìm hiểu 
nguyên nhân vì sao trẻ không hoà đồng cùng bạn để có hướng tìm cách đưa 
trẻ hoà nhập với bạn bè, dần dần tôi thấy trẻ rất thích học giáo dục âm nhạc và 
tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục âm nhạc.
 * Biện pháp 2: Lồng ghép giáo dục âm nhạc qua các môn học khác 
 - Ngoài giờ âm nhạc thì âm nhạc còn được sử dụng ở các tiết học khác, 
đây là phương pháp dạy tích hợp có hiệu quả rất cao cho các tiết học vì âm 
nhạc thu hút trẻ rất cao vào bài học mà giáo viên muốn truyền đạt, điển hình 
như các tiết học như:
 + Kích thích trẻ yêu âm nhạc hơn qua môn làm quen chữ cái:
 Trong giờ làm quen với chữ cái yêu cầu cháu nhận mặt chữ bằng nhiều 
biện pháp khác nhau thì song song với việc nhận biết chữ cái, âm nhạc nghe 
trong giờ học cũng góp phần giúp trẻ nhận biết thêm như: ôn nhóm chữ cái a, 
e, u, ư, ô, ơ qua bài hát “Múa cho mẹ xem” sáng tác của nhạc sĩ Xuân Giao. 
 Mặc dù phần nội dung này không đi sâu vào cấu trúc giờ dạy nhưng khi 
trẻ thuộc bài hát thì trẻ nhớ được chữ và phân biệt được sự giống và khác 
nhau giữa các chữ cái đó từ đó thu hút trẻ tích cực tham gia vào hoạt động hơn.
 + Kích thích trẻ yêu âm nhạc hơn qua môn làm quen văn học:
 Trong giờ làm quen văn học giáo viên dạy trẻ cảm thụ bài thơ, câu 
chuyện thông qua việc đọc diễn cảm, hiểu nội dung... để truyền đạt tới trẻ 
những vẻ đẹp của tiếng nói dân tộc, sản phẩm trí tuệ và tình cảm của bao thế 
Người thực hiện: H’Dinh Byă – Trường Mầm Non Sơn Ca 11