Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Khám phá khoa học tại Lớp Lá 2 trường Mầm non Ea Na

 Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Khám phá khoa học tại lớp Lá 2
 - Trường MN Ea Na
 MỤC LỤC
 1. Trang bìa ..............................................................................................
 2. Phụ bìa ..................................................................................................
 3. Mục lục .................................................................................................
 Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU .........................................................................2
 I. Đặt vấn đề .............................................................................................2
 II. Mục đích nghiên cứu ............................................................................3
 Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ .....................................................4
 I. Cơ sở lí luận của vấn đề.........................................................................4
 II. Thực trạng vấn đề.................................................................................5
 III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề ................................6
 - Giải pháp 1..............................................................................................6
 - Giải pháp 2..............................................................................................10
 - Giải pháp 3..............................................................................................13
 - Giải pháp 4..............................................................................................15
 IV. Tính mới của giải pháp .......................................................................17
 V. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm ...................................................18
 Phần thứ ba: Kết luận , kiến nghị .............................................................19
 I. Kết luận..................................................................................................19
 II. Kiến nghị .............................................................................................20
 Tài liệu tham khảo.....................................................................................21
Người thực hiện : Trịnh Thị Phương Trang 1 Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Khám phá khoa học tại lớp Lá 2
 - Trường MN Ea Na
 khám phá khoa học chưa sử dụng các phương pháp hợp lý để tăng cường tính 
chủ động, tích cực hoạt động của trẻ, chưa thực sự xây dựng được kế hoạch giáo 
dục phù hợp với nhu cầu, hứng thú và sự phát triển của từng cá nhân trẻ để trẻ 
có cơ hội được bộc lộ hết khả năng của riêng mình. Giáo viên lên kế hoạch còn 
rập khuôn, giờ học còn mang tính hình thức, gò bó trẻ, chính vì vậy việc tổ chức 
cho trẻ khám phá khoa học chưa đạt được hiệu quả như mong muốn, trẻ chưa 
thật sự hứng thú với hoạt động khám phá khoa học.
 Là giáo viên đứng lớp giảng dạy trẻ 5 - 6 tuổi trong năm học 2017 - 2018, 
tôi nhận thấy năm học vừa qua đa số trẻ còn nhút nhát, thụ động trong hoạt động 
khám phá khoa học, một số trẻ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn và yếu kém hơn 
các bạn cùng lớp, giáo viên chưa có sự quan tâm kịp thời và tạo cơ hội cho trẻ 
được khám phá thêm thông qua các hoạt động hàng ngày ở mọi lúc mọi nơi để 
hình thành cho trẻ một số kĩ năng, thao tác, giúp trẻ tiến bộ, hào hứng hơn khi 
tham gia vào các hoạt động khám phá khoa học. Ngoài ra, giáo viên chưa tạo 
được mối quan hệ hợp tác với cha mẹ trẻ nên gia đình trẻ chưa có sự quan tâm 
đúng mức đến hoạt động khám phá khoa học của trẻ ở trên lớp cũng như ở nhà, 
các học liệu cho trẻ sử dụng trong hoạt động này còn ít. Từ những lí do trên tôi 
đã chọn và viết đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Khám phá 
khoa học tại lớp Lá 2 trường MN Ea Na” để nghiên cứu và áp dụng cho trẻ 5 - 6 
tuổi học tốt môn Khám phá khoa học tại lớp tôi trong năm học 2018-2019 này.
 Đối tượng nghiên cứu: Một số biện pháp sư phạm nhằm phát triển nhận 
thức cho trẻ qua hoạt động khám phá khoa học.
 Đối tượng khảo sát: Trẻ 5 - 6 tuổi lớp Lá 2 trường Mầm non Ea Na
 Thời gian nghiên cứu:Từ tháng 9 năm 2018 đến tháng 4 năm 2019 (năm 
học 2018 - 2019)
 II. Mục đích nghiên cứu: 
 Áp dụng một số biện pháp nhằm giúp trẻ học tốt môn Khám phá khoa học.
 Lựa chọn những hình thức phù hợp để tổ chức cho trẻ hoạt động Khám 
phá khoa học có hiệu quả từ đó hình thành các kĩ năng, thao tác như quan sát, tư 
duy, phân tích, tổng hợp, khái quát, giúp trẻ tìm hiểu, phám phá thế giới xung 
quanh một cách tích cực hơn.
 Sử dụng những đồ dùng phong phú, xây dựng môi trường lấy trẻ làm 
trung tâm cho trẻ mạnh dạn, tự tin để khám phá môi trường xung quanh
 Trẻ yêu thích hoạt động khám phá khoa học, lĩnh hội được các tri thức cơ 
bản về đặc điểm nổi bật, cấu tạo, hình dáng của các sự vật, phát triển ngôn ngữ 
cho trẻ, giúp trẻ tích lũy và mở rộng vốn biểu tượng phong phú, đa dạng về môi 
trường xung quanh, giúp trẻ phát âm đúng sự vật, hiện tượng, diễn đạt rõ ràng, 
mạch lạc, cung cấp những kiến thức, kĩ năng sống cho trẻ trước khi vào lớp 1.
 Trẻ phát triển trí nhớ, tư duy và ngôn ngữ, khả năng cảm thụ cái hay, cái 
đẹp của mọi vật xung quanh trẻ.
Người thực hiện : Trịnh Thị Phương Trang 3 Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Khám phá khoa học tại lớp Lá 2
 - Trường MN Ea Na
thực hiện nội dung xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm bản thân tôi thấy 
cần phát huy khả năng sáng tạo trong cách truyền thụ kiến thức cho trẻ, nhất là ở 
hoạt động Khám phá khoa học.
 II.Thực trạng của vấn đề:
 Trong quá trình giảng dạy tôi nhận thấy khả năng tiếp thu khi trẻ hoạt 
động Khám phá khoa học chưa cao, đa số trẻ còn nhút nhát, nhiều trẻ còn lúng 
túng, khả năng ghi nhớ còn nhiều hạn chế một số trẻ mới chỉ tìm hiểu các sự vật 
qua hình dáng bên ngoài chứ chưa biết phân tích các thuộc tính bên trong của 
chúng. Sự phát triển của trẻ trong lớp không đồng đều, một số trẻ có hoàn cảnh 
đặc biệt khó khăn.
 Tổ chức hoạt động Khám phá khoa học cho trẻ 5 - 6 tuổi trong trường lớp 
Mầm non còn nhiều vấn đề cần khắc phục như: giáo viên chưa chủ động, linh 
hoạt trong việc xây dựng kế hoạch hoạt động khám phá khoa học của lớp mình 
vì vậy ôm đồm quá nhiều nội dung khám phá trong một hoạt động tổ chức khám 
phá. Điều này làm cho các hoạt động khám phá trở nên nặng nề, quá tải, sử 
dụng đồ dùng dạy học không có sự sáng tạo, lối dẫn dắt chưa lôi cuốn, trẻ chưa 
có hứng thú khi tham gia các hoạt động Khám phá khoa học, lựa chọn đề tài 
chưa gần gũi với trẻ, chưa phù hợp với điều kiện ở địa phương, việc lạm dụng 
công nghệ thông tin trong giảng dạy, khiến trẻ thụ động và đối với trẻ ở địa 
phương đa phần cha mẹ là nông dân, không có máy tính và các phương tiện cho 
trẻ khám phá, nên không đồng nhất được cách học giữa trên lớp và gia đình  
Đòi hỏi giáo viên phải có sự linh hoạt, sáng tạo, năng động trong giảng dạy để 
trẻ đạt được kết quả tốt nhất khi trẻ tham gia hoạt động Khám phá khoa học.
 Tình hình của lớp: Tổng số trẻ trong lớp: 35 trẻ; nữ: 18 trẻ, dân tộc: 2 trẻ.
 Bảng khảo sát chất lượng tham gia hoạt động Khám phá khoa học của trẻ 
lớp Lá 3 cuối năm học 2017-2018 như sau:
 Đạt Chưa đạt
 Stt Tiêu chí
 Số trẻ Tỉ lệ% Số trẻ Tỉ lệ %
 Trẻ có kĩ năng quan 
 sát, tìm ra đặc điểm 
 1 17/35 48 18/35 52
 nổi bật của các đối 
 tượng khám phá
 Trẻ có khả năng so 
 sánh, phân loại các 
 2 16/35 45 19/35 55
 đối tượng khám 
 phá
 Trẻ Phát hiện cái 
 3 mới lạ và có thái độ 15/35 43 20/35 57
 hành động phù hợp 
 Hứng thú tham gia 
 4 hoạt động Khám 14/35 40 21/35 60
 phá khoa học
Người thực hiện : Trịnh Thị Phương Trang 5 Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Khám phá khoa học tại lớp Lá 2
 - Trường MN Ea Na
cho phù hợp với khả năng của trẻ, để xây dựng kế hoạch cho trẻ hoạt động khám 
phá khoa học giáo viên cần đánh giá trẻ, từ đó lựa chọn nội dung dạy học đón 
đầu sự phát triển của trẻ, không dạy những gì trẻ đã biết hoặc quá cao so với sự 
hiểu biết của trẻ.
 Ví dụ trong chủ đề “ nước và các hiện tượng tự nhiên” giáo viên có thể 
chọn đề tài khám phá gây hứng thú và tạo sự trải nghiệm cho trẻ như: một số thí 
nghiệm với nước như sự bốc hơi của nước, sự hòa tan của nước, sự ngưng tụ của 
nước và sự trong suốt của nước, để tổ chức cho trẻ quan sát và làm thí nghiệm, 
giúp trẻ dự đoán kết quả và đưa ra kết luận về các đặc tính của nước, ngoài ra 
giáo viên gợi ý cho trẻ trả lời những câu hỏi như với thí nghiệm sự bốc hơi của 
nước trẻ có dự đoán gì khi đun nước? khi nước ở nhiệt độ cao sẽ như thế nào? 
thời tiết nắng nóng thì sẽ ảnh hưởng đến nguồn nước tự nhiên như thế nào? Trẻ 
có cách gì để bảo vệ nguồn nước?
 + Việc lập kế hoạch giáo dục sẽ hướng giáo viên vào việc cung cấp cho 
trẻ những kĩ năng, thao tác để khám phá các đối tượng chứ không phải nhấn 
mạnh vào việc cung cấp cho trẻ kiến thức gì.
 + Tùy vào địa phương mà giáo viên lựa chọn những đề tài gần gũi, dễ sưu 
tầm những vật thật có sẵn ở địa phương và gần gũi với trẻ như: rau, củ, quả, con 
vật nuôi, đồ dùng trong gia đình... giúp trẻ quan sát, tìm tòi, khám phá và hoạt 
động với đồ vật thật, tạo hình ảnh trọn vẹn về đối tượng trẻ được khám phá, từ 
đó gây được hứng thú cho trẻ.
 Ví dụ: Trong chủ đề một số loại rau, giáo viên chọn đề tài khám phá một 
số loại rau củ quả có sẵn ở địa phương như: dưa leo, cà chua, đậu ve ... những 
loại quả thật giúp trẻ nhận biết chính xác về màu sắc, có thể sờ, nếm để biết vị, 
trẻ còn có thể tự thao tác khám phá các đối tượng như cắt vỏ ra, lấy tay tách 
hột... giúp trẻ quan sát kĩ, nắm đầy đủ các đặc điểm của đối tượng, sẽ giúp trẻ so 
sánh tốt và phân loại nhanh.
 Hình 1: giáo viên lựa chọn đề tài gần gũi với trẻ và có sẵn ở địa phương giúp 
 trẻ được khám phá trên vật thật thay vì phải quan sát trên tranh ảnh.
Người thực hiện : Trịnh Thị Phương Trang 7 Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Khám phá khoa học tại lớp Lá 2
 - Trường MN Ea Na
 Hình 3:Một chủ đề được trang trí tranh tường theo các đề tài Khám phá 
 khoa học sẽ gây hứng thú với trẻ hơn cách trang trí thông thường.
 + Ngoài những đồ dùng sẵn có giáo viên còn tự tạo ra những đồ dùng đồ 
chơi phục vụ cho hoạt động khám phá khoa học từ những vật liệu mở như vỏ 
hộp sữa, chai nhựa, lon nước ngọt, bìa cát tông, xốp bitis giúp trẻ rất thích thú, 
hứng hứng với tiết học.
 Ví dụ: Đề tài phương tiện giao thông giáo viên sưu tầm những vật liệu có 
sẵn như que đè lưỡi, ống hút, tre , xốp bitis, thìa nhựa, vỏ hộp sũa chua tạo thành 
mô hình về các phương tiện giao thông... sau đó tổ chức cho trẻ khám phá và 
chơi trò chơi phân loại các phuowg tiện giao thông với đồ dùng được tạo nên từ 
rất nhiều nguyên liệu như thế này sẽ rất sinh động, bắt mắt và lôi cuốn trẻ.
 Hình 4:Giáo viên Tự tạo mô hình từ nguyên vật liệu mở cho trẻ 
 khám phá sẽ gây hứng thú hơn so với việc dùng tranh ảnh
Người thực hiện : Trịnh Thị Phương Trang 9 Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Khám phá khoa học tại lớp Lá 2
 - Trường MN Ea Na
cách săn bắt mồi của chúng... sẽ kích thích sự tập trung, chú ý và ghi nhớ có chủ 
định của trẻ vào bài giảng mà các loại đồ dùng khác không mang lại hiệu quả 
bằng.
 +Sử dụng đồ vật thật có sẵn ở địa phương giúp giáo viên dễ dàng chuẩn bị 
được đồ dùng dạy học, và gần gũi với trẻ
 +Sử dụng tranh ảnh, mô hình có nội dung phù hợp, đẹp và đa dạng bằng 
nhiều cách như sưu tầm, quyên góp từ phụ huynh.
 - Sử dụng truyện kể, thơ, ca dao, tục ngữ, câu đố, bài hát vào hoạt động 
Khám phá khoa học. 
 Giáo viên sưu tầm câu đố, truyện, bài hát, bài thơ, đồng dao... có trong 
chủ đề trên mạng, sách báo, tuyển trọn trò chơi, bài hát, thơ ca, truyện kể, câu đố 
dành cho từng độ tuổi theo chương trình giáo dục mầm non để vào bài làm cho 
tiết học nhẹ nhàng, sinh động và hấp dẫn hơn.
 Ví dụ: Đề tài một số loại hoa giáo viên cho trẻ đọc bài thơ “Hoa kết trái” 
trẻ sẽ biết thêm về tên gọi, đặc điểm của một số loại hoa như hoa Cà thì có màu 
tím, hoa Mướp màu vàng, hoa Lựu màu đỏ... ngoài ra trẻ còn biết cách chăm sóc 
bảo vệ hoa, không được hái hoa để hoa cho những trái.
 -Sử dụng trò chơi 
 Đối với trẻ Mầm non thì việc “Chơi mà học - học bằng chơi” giúp trẻ tiếp 
thu kiến thức một cách dễ dàng và sâu sắc nhất, chính vì vậy khi sử dụng trò 
chơi sẽ giúp hoạt động đạt hiệu quả cao.
 +Trò chơi học tập: Sử dụng các đồ vật thật như củ, quả, đồ dùng... cho trẻ 
chơi ở phần củng cố, nâng cao kiến thức cho trẻ, giáo viên nâng cao kiến thức 
cho trẻ chơi các trò chơi từ dễ đến khó, từ đơn giản đến khái quát hóa kiến thức 
cho trẻ. 
 Ví dụ: Đề tài Khám phá một số loại quả tổ chức cho trẻ chơi trò chơi 
“Chiếc túi kì lạ”. Giáo viên cho một số loại quả quen thuộc với trẻ như: nhãn, 
quýt, cam, xoài, bơ, chuối vào trong một chiếc túi sau đó mời một trẻ lên sờ tay 
vào trong túi, nói lên đặc điểm của loại quả mình vừa sờ và đoán tên quả, sau 
khi đoán xong trẻ mới cầm quả đó ra khỏi chiếc túi, giơ lên và kiểm tra xem 
mình đoán đúng chưa.
 +Trò chơi dùng lời nói: rèn luyện khả năng phản ứng nhanh nhẹn và phát 
triển tư duy của trẻ gồm có rất nhiều trò chơi và các chơi như: “Đúng – sai”, “Kể 
đủ ba thứ”... 
 Ví dụ: Đề tài phân loại các nhóm phương tiện giao thông, cho trẻ chơi trò 
chơi “ Đúng- sai”, giáo viên tổ chức cho trẻ chơi theo nhóm, mỗi nhóm phát cho 
một xắc xô, khi giáo viên đọc xong câu hỏi đội nào lắc xắc xô trước sẽ được trả 
lời, khi cô đọc câu hỏi:
 Tàu hỏa là phương tiện giao thông đường bộ, trẻ lắc xắc xô và trả lời sai
 Máy bay là phương tiện giao thông đường thủy, trẻ trả lời sai
Người thực hiện : Trịnh Thị Phương Trang 11