Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp tổ chức dạy học trực tuyến hiệu quả

 MỞ ĐẦU
Lí do chọn đề tài
Năm học 2019-2020 là năm học có nhiều biến động do dịch Covid-19 (SARS-
CoV-2) gây ra. Như các thầy cô đã nắm được, tình hình dịch bệnh Covid-19 trong 
thời gian qua diễn biến rất phức tạp. Học sinh cả nước nghi học từ ngày 3/2/2020 
đến ngày 4/5/2020 mới bắt đầu quay trở lại trường học. Trong thời gian này, Bộ 
Giáo dục và Đào tạo ban hành quyết định tổ chức dạy học trực tuyến cho học sinh 
trong những ngày nghi dịch. Ngày 27/3/2020, Sở GD&ĐT Hà Nội ban hành Công 
văn số 967 về việc hướng dẫn dạy học trên truyền hình và dạy học trực tuyến, theo 
đó cho phép các nhà trường kiểm tra, đánh giá thường xuyên kết quả học tập của 
học sinh. Qua đây, các thầy cô cũng tiếp cận gần hơn với hình thức dạy học trực 
tuyến.
Là giáo viên chắc hắn các thầy cô cũng đã từng trăn trở làm thế nào để giờ học 
diễn ra hiệu quả, không khí lớp học diễn ra thoải mái nhẹ nhàng với mình cũng như 
học sinh và làm thế nào để học sinh có hứng thú trong việc học? Đối với một giờ 
học trên lớp, trong không gian lớp học, thầy và trò được trao đổi trực tiếp, các hoạt 
động diễn ra nhịp nhàng đôi khi vẫn không tránh khỏi sự nhàm chán hay hoạt động 
dạy – học chưa thực sự hiệu quả. Vậy khi học sinh học tập trực tuyến, không gian 
học tập bị hạn chế, tương tác giữa thầy cô và học sinh bị giảm đi đáng kể, làm thế 
nào để tiết học vẫn diễn ra một cách hiệu quả, học sinh có hứng thú học tập và phát 
huy được tính tích cực của mình hắn là một bài toán mà các thầy cô quan tâm. Với 
vốn kinh nghiệm còn ít ỏi của mình, cùng với việc thực hiện giảng dạy trực tuyến 
trong thời gian vừa qua, tôi mạnh dạn nghiên cứu: “Một số biện pháp giúp tổ chức 
dạy học trực tuyển hiệu quả" nhằm giúp các thầy cô có cách làm phù hợp để giúp 
học sinh lĩnh hội kiến thức một cách tốt nhất khi tham gia học trực tuyến.
Mục đích nghiên cứu
 Đưa ra một số biện pháp giúp giáo viên tổ chức dạy học trực tuyến hiệu quả Đối 
tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Một số biện pháp giúp tổ chức dạy học trực tuyến hiệu quả
Phạm vi nghiên cứu: Học sinh lớp 4A5 trường Tiểu học Ngọc Lâm, quận Long 
Biên, TP Hà Nội - Một số HS còn rụt rè, chưa mạnh dạn
2. Các biện pháp đã thực hiện
2.1. Xây dựng nội quy lớp học
 Cũng giống như tổ chức tiết học trên lớp, thầy cô cần đặt ra nội quy để học 
sinh thực hiện, như vậy hiệu quả học tập sẽ cao hơn. Việc xây dựng nội quy lớp 
học khi học tập trực tuyến lại càng quan trọng. Qua đó, học sinh thực hiện và phối 
hợp với giáo viên để việc học đạt kết quả cao nhất. Thầy cô nhờ đó mà quản lí 
được học sinh cũng như có các biện pháp để nắm được tình hình học tập của học 
sinh kịp thời.
 Dưới đây là một số nội quy mà tôi đã đặt ra cho lớp học trực tuyến của mình:
 *Đối với học sinh:
1. Đọc sách giáo khoa và thực hiện các hoạt động trước buổi học theo
yêu cầu của giáo viên.
2. Chuẩn bị đồ dùng học tập đầy đủ trước khi giờ học bắt đầu.
3. Vào lớp học đúng giờ, đăng nhập trước từ 2-5 phút để đảm bảo kết nối sẵn sàng 
trước khi buổi học bắt đầu.
4. Luôn bật camera và tắt micro trong suốt thời gian học, chỉ bật micro khi được 
giáo viên cho phép để phát biểu.
5. Ngồi học ngay ngắn và tập trung như khi học trên lớp, không làm việc riêng, 
giải quyết nhu cầu cá nhân vào giờ giải lao, trang phục lịch sự.
6. Hiểu và thực hiện đúng bộ kí hiệu của phần mềm dạy học trực tuyến.
7. Không bật các thiết bị, chương trình khác trên máy tính hoặc làm việc riêng 
trong khi học.
8. Bảo mật ID lớp học, không cho người khác thông tin để đăng nhập vào lớp học 
của mình.
*Đối với phụ huynh học sinh: 2. Truy cập vào lớp học trước 10-15 phút đề kiểm tra đường truyền internet cũng 
như các vấn đề phát sinh.
3. Chuẩn bị không gian giảng dạy phù hợp: yên tĩnh, riêng tư. Trang phục lịch sự.
4. Thực hiện điểm danh đầu và cuối giờ học.
5. Hướng dẫn học sinh hiểu và nắm được cách sử dụng bộ kí hiệu của phần mềm 
dạy học trực tuyến cũng như hướng dẫn HS các thao tác cơ bản khi tham gia lớp 
học.
6. Giữ liên lạc với PHHS để hỗ trợ trong trường hợp con không vào được lớp học 
hoặc con chưa hiểu bài cần được giảng giải thêm. Trên thực tế, vai trò của GV tổ 
chức lớp học rất quan trọng. Nhất là trong những buổi đầu khi học sinh bắt đầu 
tham gia học trực tuyến. Thầy cô, học sinh và phụ huynh đều bỡ ngỡ khi lần đầu 
tiếp cận với cách học qua internet. Khi đó, GV cần nắm chắc cách sử dụng phầm 
mềm để hướng dẫn PH và HS kịp thời. Có học sinh không vào được lớp học do 
đường truyền internet kém, PH chưa biết cách đăng nhập, HS chưa biết đổi tên 
thiết bị khi đăng nhập, chưa biết thao tác tắt bật camera/ micro... Trong buổi học 
đầu tiên, GV dành nhiều thời gian để hướng dẫn các con sử dụng thành thạo. Như 
vậy, từ những buổi học sau không còn mất nhiều thời gian để hướng dẫn nữa, HS 
có nhiều thời gian để tiếp thu kiến thức của bài học hơn.
2.2. Tổ chức các hoạt động học tập phong phú
Thành công của một tiết học được quyết định bởi nhiều yếu tố, một trong số đó là 
học sinh hào hứng tham gia các hoạt động học tập, tiếp thu bài có hiệu quả và nắm 
được kiến thức bài học.
Và để giúp học sinh đạt được hiệu quả học tập tối đa cần đến sự chuẩn bị của GV. 
Trước khi lên lớp, mỗi giáo viên đều phải chuẩn bị bài giảng của mình. Có chuẩn 
bị chu đáo thì kiến thức mới vững vàng, lời giảng mới hấp dẫn, phương pháp mới 
sinh động, song muốn tạo được sự chú ý và gây hứng thú học tập cho học sinh để 
không khí vui tươi nhẹ nhàng trong giờ học là cả một nghệ thuật.
Ngoài các phương pháp giảng dạy như: Quan sát, đàm thoại, thảo luận, thí 
nghiệm... và các hình thức: học nhóm - cá nhân - cả lớp... liệu giáo viên có thể tạo 1. Ôn bài cũ: GV tổ chức trò chơi “Ai nhanh ai đúng?"
Mục tiêu: Giúp HS ôn lại kiến thức của bài học trước
Cách chơi: GV đưra ra các câu hỏi, HS trả lời bằng cách giơ tay hoặc thao tác giơ 
tay bằng nút kí hiệu trên phần mềm, GV mời bạn giơ tay nhanh nhất trả lời. 
2. Củng cố: GV tổ chức trò chơi “Rung chuông vàng"
Mục tiêu: Giúp HS cùng cố lại những kiến thức đã học
Cách chơi: Tương tự như cách chơi của trò chơi “Ai nhanh ai đúng?" tuy nhiên HS 
có thể tự chọn các câu hỏi theo ô số mà HS yêu thích. phần thưởng lớn hơn do giáo viên đã quy định từ trước. Tuy nhiên, giáo viên hãy 
đảm bảo mỗi buổi một học sinh khác nhau được nhận thưởng. (Phụ lục)
2.4. Huy động sự đồng hành của PHHS
 Như đã nêu ở phần nội quy dành cho PHHS khi HS tham gia học trực tuyến, 
chúng ta thấy được vai trò quan trọng của PHHS khi HS tham gia học tập. Trong 
thời gian nghỉ dịch, cha mẹ như người thầy thứ hai của con, phối hợp cùng GV chỉ 
dạy cho con các kiến thức của bài học. Việc huy động sự đồng hành của PHHS là 
vô cùng cần thiết. Thầy cô sẽ nắm được tình hình học bài làm bài của các con 
thông qua phản hồi của PHHS.
 GV cần hướng dẫn, tư vấn cho PHHS cách sử dụng các phần mềm để học trực 
tuyến, luôn giữ liên lạc với PHHS để hỗ trợ PHHS kịp thời.
 Hàng ngày sau khi học bài, GV giao nhiệm vụ học tập cho HS sau đó PHHS 
gửi lại cho GV qua Zalo hoặc Gmail. Nhờ đó mà GV nắm được tình hình học tập 
của HS. GV kịp thời giải đáp những khúc mắc của PHHS để GV và PH có cùng 
hướng nhìn, cùng đồng hành trong mọi hoạt động học tập của HS.
2.5. Chuẩn bị tốt cơ sở vật chất
 Cơ sở vật chất là điều kiện cần để giờ học trực tuyến có thể diễn ra một cách 
hiệu quả. Cụ thể ở đây là các thiết bị như: máy tính, điện thoại thông minh, máy 
tính bảng...; đường truyền intemet. Và không thể không kể đến các phần mềm giúp 
thầy cô dạy học trực tuyến. Cụ thể trong thời gian vừa qua, các thầy cô chủ yếu sử 
dụng phần mềm Zoom. Một số thầy cô sử dụng các phần mềm khác như: MS 
Team, Class, Skyper...Mỗi phần mềm đều có ưu nhược điểm riêng biệt.
Tôi xin được chia sẻ hiều biết của mình về phần mềm Zoom. Đây là phần mềm 
được nhà cung cấp cho người dùng sử dụng miễn phí với nhiều tiện ích. Tuy nhiên, 
nó cũng có một số bất cập như: giới hạn thời gian truy cập (40 phút). Sau khi hết 
40 phút, GV và HS sẽ bị thoát ra khỏi phần mềm và phải đăng nhập lại để vào lớp 
học. Mỗi lần như vậy tuy không mất quá nhiều thời gian nhưng khiến tiết học bị 
ngắt quãng làm giảm sự chú ý của HS, chưa kể đến việc một số HS không thể đăng 
nhập lại sau khi đã bị thoát ra khỏi lớp học. Qua vận dụng thực tế, bản thân tôi nhận thấy một số bài học kinh nghiệm sau:
- Giáo viên phải có tinh thần trách nhiệm cao, không ngừng nâng cao chuyên môn, 
học hỏi để ứng dụng công nghệ thông tin vào bài dạy
- Những buổi đầu học trực tuyến, GV cần sát sao với lớp, nắm bắt được những ưu 
nhược điểm để khắc phục kịp thời
- GV cần kết hợp chặt chẽ với PHHS để thắt chặt mối quan hệ giữa gia đình, nhà 
trường và xã hội
Tuy tình hình dịch bệnh đã chuyển biến theo chiều hướng tích cực nhưng kể từ đây 
thầy cô có thể áp dụng thường xuyên hình thức dạy học trực tuyến đề giúp học sinh 
củng cố kiến thức. Việc học trực tuyến đã có thể áp dụng một cách thường xuyên 
hoơn. Hiệu quả của một tiết học trực tuyến được nâng lên dựa vào những biện 
pháp mà bản thân tôi đã đúc kết được và nêu ra ở trên.
Trong thời gian qua bản thân tôi đã vận dụng vào thực tế giảng dạy và chất lượng 
học sinh đã nâng lên rõ rệt.
Tuy nhiên trong quá trình nghiên cứu và thực hiện để tài này sẽ không tránh khỏi 
những mặt hạn chế, thiếu sót. Vì vậy, tôi mong được sự giúp đỡ, đóng góp ý kiến 
quý báu của cấp trên và đồng nghiệp để đề tài này được hoàn thiện và đạt kết quả 
cao hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 5 năm 2020
Người viết 
Đinh Thị Bích Huệ DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT