Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp học sinh phát huy sự tự giác tham gia các hoạt động

 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN VIỆT YÊN
 TRƯỜNG TIỂU HỌC HOÀNG NINH
 SÁNG KIẾN
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH PHÁT HUY
 SỰ TỰ GIÁC THMA GIA CÁC HOẠT ĐỘNG
 Họ và tên: Đỗ Thị Hồng Anh
 Chức vụ: Giáo viên
 Đơn vị công tác: Trường TH Hoàng Ninh Lĩnh vực 
 nghiên cứu: Giáo dục
 Việt Yên, tháng 5 năm 2022 V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
 - Phương pháp điều tra: Tìm hiểu thông tin học sinh
 - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Đọc và nghiên cứu các thông tư, sách tâm 
lý lứa tuổi học sinh Tiểu học.
 - Phương pháp phỏng vấn: Chia sẻ với học sinh về thuận lợi, khó khăn khi 
tham gia các hoạt động.
 - Phương pháp quan sát: Quan sát các hoạt động của học sinh
 - Phương pháp đối chứng: Khảo sát kết quả của học sinh trước và sau khi thực 
hiện các giải pháp.
 VI. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA SÁNG KIẾN
 - Giáo viên có được những giải pháp giúp phát huy sự tự giác của HS. Từ đó 
giúp học sinh tự giác tham gia các hoạt động.
 - Đưa ra các việc làm, các giải pháp cụ thể dễ hiểu, dễ thực hiện, áp dụng được 
tất cả với mọi giáo viên đạt hiệu quả.
 Phần II
 NỘIDUNG
 I.CƠ SỞ VIẾT SÁNG KIẾN
 1. Cơ sở lý luận
 Tự giác là một hình thức rèn luyện bản thân để biết cái nào đúng cái nào sai, 
cái nào nên làm và cái nào không nên làm, tạo nên những thói quen mới trong cách 
suy nghĩ, hành động và diễn thuyết nhằm mục đích nâng cao bản thân và hướng đến 
thành công cho bản thân mỗi người.
 Ý thức tự giác là điều hết sức cần thiết, đây là một hình thức rèn luyện bản thân 
chọn lọc, giúp chúng ta hình thành thói quen từ cách nghĩ, cách nói và hành động 
với mục đích nâng cao bản thân, tự giác nó sẽ là một chìa khóa giúp các bạn mở một 
con đường mới cho mình trong tương lai,đem lại kết quả mong muốn trong công 
việc và cuộc sống. Bởi vậy bài viết dưới đây chúng tôi sẽ chia sẻ cho các bạn thấy 
được ý thức tự giác mang lại các lợi ích gì cho các bạn trong tương lai.
 Tự giác là một trong các kỹ năng mềm cần thiết để thành công, những người 
tự giác từ nhỏ cho đến khi lớn lên đi học và làm việc luôn là những người nổi bật 
giúp mọi người thành công hơn, hạnh phúc hơn trong học tập, công việc và cuộc 
sống.
 Rèn luyện ý thức tự giác là nhiệm vụ được định hướng và có chọn lọc, nó là 
kết quả của một quá trình lặp đi lặp lại, kiên trì và bền bỉ nỗ lực chứ không phải là 
tự nhiên mà nó có sẵn trong người.
 2. Cơ sở thực tiễn
 Hiện nay, trong các nhà trường không những cung cấp cho học sinh những tri + Một số phụ huynh chưa thực sự quan tâm sát sao, hướng dẫn con có thói 
quen tự giác trong các hoạt động; chưa dành thời gian chia sẻ với con,...
 2. Khảo sát thực tế
 Đầu năm học 2021-2022, tôi được phân công chủ nhiệm lớp 3B với tổng số 
28 học sinh. Dưới đây là kết quả khảo sát đánh giá về sự tự giác tham gia các
hoạt động đầu năm học:
 Biểu hiện của học sinh Số học sinh Tỷ lệ
Học sinh tự giác tham gia các hoạt động tích cực 7 25%
Học sinh tham gia hoạt động nhưng chưa tự giác 10 35.7%
Học sinh chưa tự giác tham gia các hoạt động 11 39.3%
 Trước thực trạng của lớp, tôi đã phân tích và tự đặt ra cho mình câu hỏi: phải 
làm gì? làm như thế nào?.... để giúp học sinh có thể tự giác tham gia các hoạt động.
 3. Nguyên nhân
 - Giáo viên thường chỉ quan tâm đến thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng trong 
quá trình dạy học. Tư tưởng nhận thức của phụ huynh lẫn học sinh cũng chỉ tập trung 
làm sao học sinh nắm kiến thức bài học là chủ yếu, còn các nội dung khác trong đánh 
giá học sinh vẫn chỉ là nội dung phụ, không quan trọng.
 - Các em sống trong những gia đình có hoàn cảnh khác nhau, nếp sống khác 
 nhau nên nhận thức và nếp sống cũng khác nhau.
 - Phụ huynh chưa quan tâm sát sao, hướng dẫn con có thói quen tự giác trong 
 các hoạt động; chưa dành thời gian chia sẻ với con,.
 - Học sinh hiếu động, nghịch ngợm nhưng sự hiểu biết, các kỹ năng sống như 
 tự giác tham gia các hoạt động còn hạn chế.
 III. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
 1. Giải pháp 1: Phân loại học sinh tự giác tham gia các hoạt động
 Ngay từ đầu năm học, tôi đã liên hệ với giáo viên chủ nhiệm cũ hỏi cặn kẽ về 
từng học sinh, tìm hiểu hoàn cảnh, sở thích và cá tính của từng em ... nhờ thế tôi nắm 
được tình hình chất lượng và các mặt hoạt động khác của từng học sinh trong lớp. 
Do đó, tôi đã phân loại học sinh theo các nhóm sau:
 Nhóm 1: Học sinh tự giác tham gia các hoạt động tích cực
 Ở nhóm này, phần lớn là các em học sinh đều tự giác tham gia các hoạt động 
ở trường, lớp cũng như ở nhà. Trong các phong trào của trường, lớp như học tập, lao 
động vườn trường, tham gia một phút sạch trường, tham gia giúp bố, mẹ các việc 
nhà.
 Nhóm 2: Học sinh tham gia hoạt động nhưng chưa tự giác
 Đối với các em HS ở nhóm này chúng ta cần khích lệ, động viên kịp thời để PH lớp 3B - Trường TH Hoàng Ninh tự giác tham gia phụ giúp ba mẹ
 khi ở nhà
 3. Giải pháp 3: Đổi mới phương pháp dạy học, chú trọng dạy học phân 
hóa đối tượng học sinh nhằm rèn kỹ năng tự giác cho học sinh.
 Đổi mới phương pháp dạy học là dạy và học theo hướng tích cực chủ động, 
sáng tạo trong đó học sinh phải tự phát hiện, tự giải quyết vấn đề, tự chiếm lĩnh kiến 
thức mới theo sự tổ chức và hướng dẫn hợp lý của giáo viên.
 Trong các tiết học, tôi đã vận dụng các phương pháp, hình thức dạy học phù 
hợp tạo điều kiện cho học sinh rèn luyện kĩ năng tự giác
 * Phương pháp thảo luận nhóm
 Tổ chức nhóm là nhằm tạo cơ hội cho mọi đối tượng được tự trình bày vấn đề 
trước các bạn trong nhóm.
 - Trong khi học sinh thảo luận nhóm, giáo viên cần quan sát, theo dõi và 
hướng dẫn, hỗ trợ khi các em gặp khó khăn trong quá trình thảo luận bằng cách đặt 
câu hỏi, hướng dẫn trả lời, cung cấp thêm thông tin cho các em.
 - Khi các nhóm trình bày, giáo viên yêu cầu nhóm khác phải lắng nghe nhóm 
bạn trình bày, nhận xét, bổ sung và so sánh cách làm, kết quả với nhóm mình. Đồng 
thời, giáo viên cần động viên, khuyến khích các nhóm và cá nhân đưa ra các câu hỏi 
có liên quan đến công việc của mỗi nhóm để học sinh trả lời Học sinh lớp 3B - Trường TH Hoàng Ninh chơi trò chơi Rung chuông vàng
 * Phương pháp thuyết trình - kể chuyện - đóng vai
- Đây là hình thức học tập được áp dụng nhiều ở phân môn như Kể chuyện, đạo đức, 
tiết đọc thư viện, kĩ năng sống, sinh hoạt lớp, sinh hoạt dưới cờ.... Học sinh mạnh 
dạn, tự tin khi được sắm vai và thuyết trình.
Học sinh lớp 3B - Trường TH Hoàng Ninh tự sắm vai và thuyết trình trước cả lớp
 Sau khi thực hiện giải pháp này, học sinh mạnh dạn trao đổi ý kiến với các 
bạn trong thảo luận nhóm. Các em mạnh dạn tự trình bày kết quả học tập của nhóm 
to, rõ ràng, lưu loát; mạnh dạn đặt câu hỏi giao lưu với bạn dựa trên chuẩn kiến thức 
và kỹ năng. Các em nhút nhát tự tin hơn khi trình bày ý kiến. Tiết học trở nên sôi 
nổi, học sinh hứng thú hơn trong học tập.
 Khi giao nhiệm vụ học tập, tôi luôn chú trọng phân hóa đối tượng học sinh 
làm sao luôn đảm bảo các em hoàn thành được nhiệm vụ của mình phù hợp năng 
lực, sở trường. Điều này luôn giúp học sinh phát huy hết khả năng. Đối với học sinh 
năng lực tốt thì yêu cầu cao hơn để các em tránh nhàm chán, tránh tự cao tự đại là ta - Ngoài ra tôi còn tạo cơ hội cho các em thể hiện năng khiếu và tài năng của mình 
qua các buổi trải nghiệm, ngoại khóa như tự trang trí bảng lớp, tự cắt tỉa hoa quả, 
bầy mâm ngũ quả vào ngày Tết trung thu để có ngày trung thu thật ý nghĩa.
 Học sinh lớp 3B - Trường TH Hoàng Ninh vui trung thu cùng các bạn.
 - Với mô hình “Học tập gắn liền với lao động sản xuất” cùng với mong 
muốn học sinh được tự tay chăm sóc những luống rau của lớp mình. Ở trường tôi 
mỗi lớp có một luống rau, các em được thường xuyên luân phiên tự trồng, chăm sóc 
nhặt cỏ, tưới cây, bắt sâu và thu hoạch rau.
 - Chăm sóc vườn rau học sinh có được cơ hội tìm hiểu đặc điểm của các loại 
 rau. Với hoạt động này, tôi vừa giáo dục học sinh biết chăm sóc vườn rau vừa theo 
 dõi sự phát triển của cây, giúp các em nhận biết một số đặc điểm từng loại 6. Giải pháp 6: Thương yêu, tôn trọng, quan tâm, động viên, khích lệ học 
sinh và tạo tâm thế đến trường cho các em.
 Với phương châm hướng tới của tôi đó là “Lúc ở nhà mẹ cũng là cô giáo, đi 
đến trường cô giáo như mẹ hiền”
 Để học sinh có thể coi cô giáo như mẹ của mình thì người giáo viên cần cho 
học sinh thấy được tình yêu của mình và luôn yêu thương, tôn trọng các em.
 Đối với những học sinh yếu, cá biệt tôi sẽ chủ động phá vỡ rào cản vô hình 
để các em thấy được tình yêu của cô dành cho các em.
 Kết quả mang lại có thể em chưa giỏi ngay, chưa ngoan ngay được nhưng sẽ 
có sự chuyển biến. Dù ít cũng rất đáng trân quý.
 Giáo viên luôn quan tâm tới các em HS lớp 3 - Trường TH Hoàng Ninh gia các hoạt động tích cực
Học sinh tham gia hoạt 
động nhưng chưa tự 10 35.7% 8 28.6%
giác
Học sinh chưa tự giác 11 39.3% 3 10.7%
tham gia các hoạt động
 Phần III
 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
 I. KẾT LUẬN
 Trên đây là: “Một số biện pháp giúp học sinh phát huy sự tự giác tham gia 
các hoạt động”. Để đạt được những kết quả trên, qua kinh nghiệm giảng dạy, tôi tự 
rút ra một số kết luận sư phạm như sau:
 - Việc phát huy tính tự giác cho học sinh đòi hỏi học sinh phải xác định được 
nhiệm vụ học tập một cách tự giác, chủ động; tự đặt được mục tiêu học tập để đòi 
hỏi sự nỗ lực phấn đấu thực hiện; thực hiện các phương pháp học tập hiệu quả; điều 
chỉnh những sai sót, hạn chế của bản thân khi thực hiện các nhiệm vụ học tập thông 
qua tự đánh giá hoặc lời góp ý của giáo viên, bạn bè; chủ động tìm kiếm sự hỗ trợ 
khi gặp khó khăn trong học tập.
 - GV giàu lòng yêu nghề mến trẻ, nhiệt tình gương mẫu, hiểu học sinh, luôn 
phối kết hợp với phụ huynh và các tổ chức giáo dục trong nhà trường (Đoàn- Đội)
 - Tổ chức nhiều hình thức dạy học phù hợp với từng đối tượng học sinh. Tạo 
cơ hội để HS có thể phát triển được bản thân. Luôn động viên khuyến khích HS khi 
các em có tiến bộ. Giúp cho các em tự tin đứng trước đám đông, tổ chức thi kể 
chuyện, ngâm thơ, đọc diễn cảm trong lớp, trong trường vào những ngày sinh hoạt 
tập thể, kỷ niệm ngày lễ lớn.
 II. KIẾN NGHỊ
 Sáng kiến nêu trên tôi đã áp dụng đạt hiệu quả cao, học sinh tiến bộ rõ rệt. 
Các em đã có thói quen chủ động, tự giác, tích cực tham gia các hoạt động ở lớp, 
trường cũng như ở nhà. Mong muốn các đồng nghiệp áp dụng biện pháp này trong 
công tác chủ nhiệm của mình.
 - Đối với Phòng Giáo dục:
 + Thường xuyên tổ chức sinh hoạt chuyên môn cụm trường để chúng tôi có 
điều kiện trao đổi, học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ.
 - Đối với nhà trường:
 + Tăng cường hơn nữa về cơ sở vật chất phục vụ cho việc dạy và học. DANH MỤC VIẾT TẮT
GV: giáo viên
HS: học sinh
SHCM: Sinh hoạt chuyên môn