Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp giáo viên quản lí tốt cảm xúc nhằm tránh bạo hành trẻ tại trường Mầm non

 B5B5B5B5B5B5B5B5B5B5B5B5B5B5B5
 SỞ GD & ĐT NGHỆ AN
 -------->>«3 --------
f
t 
Ệ 
f
t 
Ệ 
f
t 
f Đề tài:
t 
f “MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP GIÁO VIÊN QUẢN LÍ TÓT
t CẢM XÚC NHẰM TRÁNH BẠO HÀNH TRẺ
Ệ 
s TẠI TRƯỜNG MẦM NON”
Ệ 
f
t 
f
t 
f
t 
Ệ 
f
t
f
t 
s 
5 
s 
f
t
f
t 
Ệ 
f
t MỤC LỤC
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ .......................................................................................1
PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU..................................................................2
1.CƠ SỞ KHOA HỌC........................................................................................2
1.1. Cơ sở lý luận ..................................................................................................2
1.2. Cơ sở thực tiễn ...............................................................................................2
2. Thực trạng của đề tài........................................................................................2
2.1. Thuận lợi........................................................................................................2
2.1. Khó khăn........................................................................................................4
II. KẾT QUẢ KHẢO SÁT ĐẦU NĂM ...............................................................5
3.3 . Điều tra khảo sát thực trạng ...........................................................................5
III. CÁC BIỆN PHÁP GIÁO VIÊN QUẢN LÝ CÁC CẢM XÚC .....................5
3.1. Biện pháp 1: Tự bồi dưỡng, giữ gìn đạo đức, danh dự và phẩm chất nghề
nghiệp của người giáo viên mầm non ....................................................................5
3.2. Biện pháp 2:Nâng cao khả năng nhận diện cảm xúc bản thân.......................8
3.2. Biện pháp 3: Kiểm soát và điều chỉnh cảm xúc...................................10
3.4. Biện pháp 4:Quản lý cảm xúc qua việc thể hiện ngôn từ nói........................14
3.5. Biện pháp 5:Thực hành các bài tập kiềm chế cảm xúc tiêu cực, bồi dưỡng
cảm xúc tích cực cho giáo viên ..............................................................................19
4. Kết quả thực hiện đề tài......................................................................................21
IV. KẾT QUẢ KHẢO SÁT CUỐI NĂM: ...........................................................21
PHẦN III. KẾT LUẬN ..........................................................................................21
3.1. Ý nghĩa của đề tài ..........................................................................................22
3.2. Ý kiến đề xuất ................................................................................................22 thẳng, áp lực lớn mà giáo viên mầm non gặp phải nếu biết quản lí cảm xúc tức là điều 
chỉnh cảm xúc cỉu nản than cho phù hợp với hoàn cảnh sẽ giúp cho người giáo viên 
thành công trong sự nghiệp giáo dục của mình.
 Hiện nay tình trạng bạo hành trẻ ở các cơ sở GD mầm non có chiều hướng gia 
tăng với mức độ ngày càng nghiêm trọng. Nhiều trẻ bị bạo hành đã để lại những sang 
chấn tâm lý nặng nề, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Điều đáng 
ngại nhất là đối tượng có hành vi bạo hành với các em lại chính là những người có 
trách nhiệm chăm s ó c, nuôi dưỡng các em. Cảm xúc tích cực giúp giáo viên tăng 
hiệu quả làm việc trong chăm s ó c và giáo dục trẻ, giúp giáo viên cảm thấy thõa mãn, 
yêu đời, dễ dàng chấp nhận những hạn chế, bỏ qua những lỗi nhỏ để tiếp tục duy trì 
các cảm xúc tích cực mà giáo viên đang c ó.
 Hoạt động sư phạm của giáo viên mầm non có những đặc thù, khác biệt không 
thể so sánh với bất kì dạng lao đọng sư phạm nào khác vì đối tượng lao động là trẻ 
em từ 3 tháng tuổi đến 6 tuổi. Việc bồi dưỡng cảm xúc tích cực cho giáo viên trong 
quá trình chăm s ó c giáo dục trẻ là một việc làm rất cần thiết. Và hơn ai hết, người 
giáo viên mầm non phải là người làm chủ cảm xúc của mình, tự tin và thực hiện tốt 
nhiệm vụ chăm s óc và giáo dục trẻ, giữ gìn hình ảnh của người giáo viên trước các 
nguồn dư luận xã hội.
 Là giáo viên mầm non tôi hiểu được tầm quan trọng của việc quản lí tốt cảm 
xúc của mình vì thế tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp giúp giáo viên quản lí tốt 
cảm xúc nhằm tránh bạo hành trẻ tại trường mầm non”.
 PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1. CƠ SỞ KHOA HỌC
1.1. Cơ sở lý luận
 Trong tâm lý học, cảm xúc được định nghĩa là một trạng thái phức tạp, là kết 
quả của những biến đổi tâm sinh lý, gây ảnh hưởng lên suy nghĩ và hành vi. Cảm xúc 
có gắn với một nhóm các hiện tượng tâm lý bao gồm tính khí, nhân cách, tâm trạng 
và động lực. Theo Myers (2004), cảm xúc con người gắn kết chặt chẽ với . kích thích 
vật lý, hành vi thể hiện rõ ràng và một trải nghiệm có ý thức”. Cũng theo Myers thì 
các lý thuyết về cảm xúc có thể được chia thành 3 nhóm lớn: sinh lý, thần kinh và 
nhận thức. Lý thuyết sinh lý cho rằng các phản ứng sinh lý của cơ thể quyết định cảm 
xúc, cảm xúc liên quan đến chức năng của não [52], [152]. Tuy nhiên, theo lý thuyết 
thần kinh, chính các hoạt động trong não bộ mới dẫn tới các phản ứng cảm xúc. Và 
cuối cùng, các lý thuyết nhận thức lại cho rằng các suy nghĩ và các hoạt động tâm 
thần khác đóng một vai trò thiết yếu trong việc hình thành cảm xúc [190].
 Kỹ năng quản lý cảm xúc là khả năng con người nhận thức rõ cảm xúc của 
mình trong một tình huống nào đó và hiểu được ảnh hưởng của cảm xúc đối với hướng kịp thời của chuyên môn, có sự ủng, hộ nhiệt tình, quan tâm giúp đỡ của đồng 
nghiệp. Bản thân tôi luôn quan tâm đến việc quản lí cảm xúc của người giáo viên
 Bản tôi là một giáo viên với 23 năm công tác và c ó 5 năm dạy lớp 5 tuổi, cộng 
thêm sự nhiệt tình, tâm huyết với nghề, c ó trình độ chuyên môn vững vàng luôn đề 
cao việc quản lí cảm xúc trong công tác chăm s ó c giáo dục trẻ
 Được Ban giám hiệu nhà trường quan tâm, tạo điều kiện giúp đỡ về chuyên 
môn, động viên, khuyến khích chị em có nhiều sáng tạo trong chăm sóc, giáo dục trẻ. 
Có trình độ chuẩn về chuyên môn, nhiệt tình, tâm huyết với nghề và yêu thương trẻ.
 Đa số trẻ mẫu giáo trong lớp đều đi học từ tuổi nhà trẻ liên tục đến hết tuổi mẫu 
giáo nên có nền nếp học tập tốt, trẻ biết quan tâm, chia sẻ giúp đỡ cô giáo và bạn bè.
 Đa số phụ huynh nhận thức được việc chăm só c giáo dục trẻ rất quan trọng và 
cần thiết nên đã động viên trẻ đến lớp thường xuyên. Phụ huynh phối hợp tốt với giáo 
viên khi tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động lễ hội, trải nghiệm, nhiệt tình giúp đỡ 
giáo viên trong việc chăm s ó c và giáo dục trẻ.
2.1. Khó khăn
 Tuy có nhiều thuận lợi, nhưng khi triển khai thực hiện tôi còn gặp một số khó 
khăn sau.
 Cảm xúc là một n ng lực tâm lí của cá nhân nên sự hình thành và phát triển của 
nó chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố: chủ quan và khách quan nên khả năng quản lí 
cảm xúc của mỗi giáo viên là khác nhau.
 Đôi lúc thiếu tính kiên nhẫn, sự bình tĩnh và kiềm chế bản thân về xứ lí các tình 
huống sư phạm.
 Khả năng nhận thức của trẻ không đồng đều, có trẻ nhanh nhẹn hoạt bát, có trẻ 
còn chậm và nhút nhát và có trẻ lại rất hiếu động làm ảnh hướng đến quản lí cảm xúc 
của giáo viên
 C ó đôi lúc còn hạn chế trong việc tìm ra giải pháp, cách giải tỏa cảm xúc tiêu 
cực của mình
 Một số phụ huynh chưa coi trọng việc giáo dục trẻ như: Cho con đi học không 
đúng giờ, nghỉ học tuỳ tiện, cưng chiều con quá mức cho phép, không muốn lắng 
nghe những ý kiến không tốt về con Một số phụ huynh khác không có nhiều thời gian 
dành cho con, chủ yếu nhờ ông bà chăm s ó c, đưa đón nên việc gặp gỡ trao đổi, phối 
hợp để thống nhất các biện pháp chăm s ó c giáo dục trẻ còn gặp nhiều khó khăn.
 Giáo viên mầm non chúng tôi ngày càng phải đáp ứng nhiều hơn các công 
việc từ nuôi dưỡng, chăm sóc cho đến giáo dục trẻ, giáo viên có cảm giác không đủ 
thời gian để thực hiện các công việc. Ngoài các công việc tại trường mầm non, giáo 
viên phải làm ở nhà như chuẩn bị đồ dùng dạy học, hoàn thành các kế hoạch. Do 
đặc thù của trường mầm non, giáo viên p ải đi làm sớm để đ n trẻ và về muộn do 
phải trả trẻ, vì vậy giáo viên mất rất nhiều thời gian dành cho công Vì thế bản thân tôi luôn xác định việc tự bồi dưỡng rèn luyện hành vi, đạo đức 
nhà giáo là việc làm hết sức cần thiết và quan trọng.
 Bản thân tôi luôn nghiên cứu, học thuộc và nắm rõ những yêu cầu về chuẩn 
nghề nghiệp giáo viên mầm non và tôi hiểu sâu sắc những yêu cầu về đạo đức, danh 
dự và phẩm chất nghề nghiệp của giáo viên mầm non trong giai đoạn hiện nay.
 Tuy nhiên hiện nay đang tồn tại một bộ phận giáo viên vi phạm đạo đức nghề 
nghiệp, vi phạm các chuẩn mực đạo đức xã hội, trên các phương tiện thông tin đại 
chúng đặc biệt là mạng xã hội tràn lan một số vụ việc không hay diễn ra trong ngành 
như: ép trẻ ăn dưới mọi hình thức, đánh mắng, dọa nạt trẻ... Những biểu hiện này đã 
làm ảnh hưởng tới hình ảnh, phẩm chất, danh dự của người giáo viên mầm non, làm 
mất sự kính trọng và tin yêu của trẻ, mất đi sự tin tưởng của phụ huynh và cộng đồng 
xã hội đối với nghề giáo viên mầm non. Trước khó khăn đó bản thân là giáo viên 
mầm non tôi không những không dao động mà kiên quyết bảo vệ những hình ảnh 
đẹp của nghề giáo viên mầm non và tuyên truyền cho phụ huynh, cộng đồng bằng 
cách chăm s óc, giáo dục trẻ thật tốt.
 Ví dụ: Tôi luôn kiên nhẫn, kiềm chế khi gặp các tình huống như trẻ đánh bạn, 
trẻ không ăn, trẻ không thực hiện các yêu cầu của cô, trẻ nôn trớ thậm trí nôn trớ hết 
lên người cô, đái dầm, ... Tôi nghĩ rằng đó là nhu cầu rất bình thường của trẻ nhỏ và 
coi mỗi đứa trẻ như con của mình. Vì vậy tôi luôn tận tình, kiên trì, nhẫn nại cố gắng 
hiểu trẻ, hiểu được nguyên nhân trẻ đánh nhau để động viên trẻ giải thích cho trẻ hiểu 
rằng đó là điều không nên làm.
 Ví dụ: Đối với trẻ kém ăn, kém ngủ, tôi quan tâm động viên trẻ ăn hết suất bởi 
sự ân cần của cô khi này vô cũng cần thiết từ đó trẻ vui vẻ ăn hết suất. Đối với trẻ 
nôn trớ, đái dầm tôi nhanh tay thu dọn chăm s ó c trẻ, để các con không bị lạnh, 
không bị mệt. Trong những tình huống đó tôi cũng cảm thấy khó khăn vất vả nhưng 
vì yêu trẻ như con nên tôi luôn tận tình chăm s ó c trẻ bằng tất cả tấm lòng của một 
người mẹ. Ngoài ra còn vô vàn các tình huống nảy sinh trong chăm s ó c, giáo dục 
trẻ, trong giao tiếp với trẻ, với phụ huynh và cộng đồng xã hội. Khi xử lý các tình 
huống đó luôn dựa trên nguyên tắc: Bình tĩnh, lắng nghe, thấu hiểu, đúng mực và kịp 
thời.
 Tôi luôn thấu hiểu, lắng nghe, chia sẻ, đáp ứng mọi yêu cầu chính đáng của 
trẻ. Tôi luôn tìm mọi cách để c ó thể hiểu trẻ nhất, nắm bắt đặc điểm tâm sinh lý của 
trẻ ở từng độ tuổi. Tôi đọc sách, đọc báo, xem các tin tức để hiểu trẻ em thời hiện đại 
c ó thêm những nhu cầu gì và điều gì cần giúp trẻ tránh ví dụ như: Trẻ c ó nhu cầu 
chơi với điện thoại, lười vận động điều này rất c ó hại đối với trẻ và tôi thực hiện các 
bài tập, trò chơi giúp trẻ tích cực vận động hơn, giáo dục giúp trẻ nhận biết tác hại 
khi xem điện thoại quá nhiều. Tôi tìm hiểu hành vi đúng sai của trẻ xuất phát từ 
nguyên nhân nào để tôi c ó phương pháp ứng xử phù hợp với trẻ. Ví dụ đặc điểm tâm 
lý nổi bật của trẻ 3 tuổi là trẻ bị Khủng hoảng tuổi lên ba nên trẻ thường thích làm 
người lớn, thích làm những việc của người lớn, thích khám phá thậm trí làm hỏng 
mọi thứ xung quanh, ăn vạ... chỉ là muốn được thỏa mãn nhu Ví dụ: Trong buổi trao đổi với phụ huynh nếu phụ huynh tỏ ra hài lòng về con 
mình như: Tôi nhận thấy con tôi tự tin hơn rất nhiều, biết lễ phép với ông bà cha mẹ 
và người lớn tuổi, biết yêu thương em bé trong nhà... tôi rất hài lòng về con mình 
Vậy là tôi đã thành công và ngược lại nếu có phụ huynh phản ánh Con tôi dạo này 
rất bướng bỉnh gặp người lớn cứ cúi mặt không chào và hay đánh em. Vậy là tôi đã 
không thành công và tôi cần điều chỉnh kế hoạch phối hợp với phụ huynh để c ó 
phương pháp quan tâm đến con hơn và cũng có kế hoạch tự bồi dưỡng chính bản 
thân mình trong nghề nghiệp.
 - Đánh giá những kết quả rèn luyện của bản thân bằng việc tìm hiểu những 
thái độ tích cực hoặc tiêu cực của phụ huynh, đồng nghiệp, cấp trên, cộng đồng xã 
hội đối với bản thân. Từ đó lắng nghe, tự đánh giá hợp lý nhất. Ví dụ:
 + Trong quá trình giao tiếp trao đổi với phụ huynh nếu phụ huynh c ó phản 
ứng không hài lòng về những trao đổi của cô, cách thức quan tâm của cô đối với trẻ 
thì bản thân giáo viên phải điều chỉnh ngay để c ó kết quả tốt nhất.
 + Khi giao tiếp với đồng nghiệp nhận thấy đồng nghiệp luôn ủng hộ những 
cách giao tiếp ứng xử của bản thân mình thì tôi cần phát huy. Trong trường hợp đồng 
nghiệp góp ý chân thành và không hài lòng ở bản thân tôi điều gì tôi sẽ lắng nghe 
tiếp thu ý kiến, đánh giá những ý kiến đó và điều chỉnh sao cho phù hợp để đồng 
nghiệp tôn trọng, tin tưởng luôn đoàn kết gắn bó với nhau.
 + Trong quá trình công tác hay trong cuộc sống hàng ngày nếu cấp trên c ó 
những nhận xét, đánh giá về kết quả thực hiện nhiệm vụ hay các hoạt động khác tôi 
sẽ nghiêm túc tiếp thu và c ó những điều chỉnh, c ó kế hoạch rèn luyện tiếp theo để 
không ngừng hoàn thiện phẩm chất nghề nghiệp của bản thân.
Với tinh thần đó tôi luôn chủ động trong việc rèn luyện giữ gìn đạo đức, danh dự và 
phẩm chất nghề nghiệp của người giáo viên mầm non.
3.2. Biện pháp 2: Nâng cao khả năng nhận diện cảm xúc bản thân
 Kỹ năng nhận diện cảm xúc của giáo viên mầm non là năng lực nhận ra và gọi 
tên đúng các loại cảm xúc phù hợp với tình huống và sự kiện kích hoạt.
 Chúng ta thường nhận diện cảm xúc thông qua các biểu hiện trên khuôn mặt, 
cử chỉ, điệu bộ và sắc thái biểu cảm của cơ thể, qua đó có thể phán đoán được các 
trạng thái cảm xúc của mình hay của người khác. Đồng t ời có t ể phát hiện ra mức 
độ, cường độ của các loại cảm xúc đó; hoặc có thể gọi được tên được các loại cảm 
xúc đó và mô tả được các dấu hiệu đặc trưng, cũng như ý nghĩa (tích cực hoặc tiêu 
cực) của nó đối với hoạt động và đời sống của cá nhân. Nhận diện đúng cảm xúc là 
cơ sở để GVMN đánh giá khách quan những suy nghĩ liên quan đến cảm xúc, từ đó 
giúp GVMN kiểm soát và điều chỉnh được cảm xúc cho phù hợp với mục đích công 
việc. Ngược, nếu nhận diện sai cảm xúc có thể khiến GVMN đánh giá sai về tình 
huống, từ đó ảnh hưởng hết hiệu quả hoạt động CS-GDT mầm non.