Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp cán bộ quản lý và giáo viên trong công tác chủ nhiệm lớp

 MỘT SỐ BIỆN PHÁP
 GIÚP CÁN BỘ QUẢN LÝ VÀ GIÁO VIÊN TRONG CÔNG TÁC CHỦ 
 NHIỆM LỚP
 I. PHẦN MỞ ĐẦU
 1.1. Lí do chọn đề tài 
 Trường học không chỉ đơn thuần là làm cho con người có tri thức khoa học 
thuần túy mà trong đó còn có mục tiêu quan trọng là: hình thành- phát triển- bồi 
dưỡng những phẩm chất đạo đức đúng chuẩn mực. Vì vậy mỗi người làm công 
tác giáo dục ở nhà trường đều phải có trách nhiệm cho mục tiêu lớn lao đó. 
 Trong thực tế, một số CBQL chưa chú trọng, chưa chỉ đạo sâu sát công tác 
chủ nhiệm lớp của giáo viên. Bên cạnh đó một số giáo viên chỉ coi trong việc 
giảng dạy bộ môn của mình, không chú trọng đến công tác kiêm nhiệm - chủ 
nhiệm lớp. Một số khác quá dễ dãi, buông lỏng quản lí lớp mình chủ nhiệm. Cũng 
có không ít giáo viên nhiệt tình với công tác chủ nhiệm lớp song phương pháp 
chưa phù hợp dẫn đến hiệu quả chưa cao. Chính vì vậy mà học sinh đi học chưa 
chuyên cần, đạo đức của học sinh trong các trường học xuống cấp nghiêm trọng: 
bạo lực học đường, nói tục chửi thề
 Từ những lí do trên tôi mạnh dạn đưa ra một số kinh nghiệm của bản thân 
được rút ra từ công tác quản lý và tham khảo ý kiến của một số giáo viên chủ 
nhiệm lớp để cùng trao đổi kinh nghiệm với các đồng nghiệp nhằm mục đích 
nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý, công tác chủ nhiệm lớp.
 1.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
 Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng công tác quản lý chỉ đạo về 
công tác chủ nhiệm . Đặc biệt là vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công 
tác giáo dục học sinh để đề ra những giải pháp hợp lý nhằm nâng cao chất lượng 
giáo dục và góp phần hoàn thiện nhân cách của học sinh.
 Nghiên cứu lý luận về công tác quản lý trường học. Người quản lý đã quản 
lý, chỉ đạo như thế nào. Các giáo viên chủ nhiệm lớp đã thể hiện vai trò của mình 
như thế nào trong công tác giáo dục học sinh lớp mình chủ nhiệm và đã đạt kết 
quả như thế nào.
 1 bằng và tôn trọng nhân cách của học sinh; bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng 
của học sinh; đoàn kết, giúp đỡ đồng nghiệp.
 3. Học tập, rèn luyện để nâng cao sức khỏe, trình độ chính trị, chuyên môn, 
nghiệp vụ, đổi mới phương pháp giảng dạy.
 4. Tham gia công tác phổ cập giáo dục tiểu học ở địa phương. 
 5. Thực hiện nghĩa vụ công dân, các quy định của pháp luật và của ngành, 
các quyết định của Hiệu trưởng; nhận nhiệm vụ do Hiệu trưởng phân công, chịu 
sự kiểm tra, đánh giá của Hiệu trưởng và các cấp quản lí giáo dục.
 6. Phối hợp với Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, gia đình học 
sinh và các tổ chức xã hội liên quan để tổ chức hoạt động giáo dục.
 Vai trò của GVCN cũng hết sức quan trọng:
 - Thay mặt Hiệu trưởng, Hội đồng nhà trường và cha mẹ học sinh quản lí 
và chịu trách nhiệm về chất lượng giáo dục toàn diện học sinh lớp mình phụ 
trách, tổ chức thực hiện chủ trương, kế hoạch của nhà trường ở lớp.
 - Là người cố vấn cho công tác Đội và công tác Sao nhi đồng.
 - Là nhân vật trung tâm để hình thành phát triển nhân cách học sinh;
 - Là cầu nối giữa gia đình và nhà trường.
 Bởi vậy mà người giáo viên rất cần đến nghệ thuật sư phạm dẫn dắt học 
sinh đi vào thế giới quan khoa học và phẩm chất đạo đức con người. Giúp các em 
nhận thức và giải thích hiện tượng thế giới xung quanh, giúp các em biết sống và 
làm việc trong tập thể lớp.
 Có thể nói rằng công tác chủ nhiệm lớp ở cấp Tiểu học rất quan trọng, ảnh 
hưởng rất lớn đến sự hình thành phát triển, nhân cách cũng như rèn luyện kĩ năng 
ứng xử có văn hoá của học sinh. Giáo viên chủ nhiệm phải chịu áp lực từ nhiều 
phía: lãnh đạo nhà trường, giáo viên bộ môn, gia đình học sinh, xã hội và học 
sinh. Vì vậy muốn làm tốt cộng tác chủ nhiệm lớp đòi hỏi giáo viên phải có 
những phương pháp phù hợp.
 II.2. Thực trạng:
 a. Những thuận lợi và khó khăn:
 3 - Tỷ lệ học sinh dân tộc thiểu số cao nên chất lượng giáo dục toàn diện 
chưa cao.
 - Chất lượng mũi nhọn và các phong trào còn thấp .
 - Một số phụ huynh chưa quan tâm đến con em mình.
 b. Thành công và hạn chế khi vận dụng đề tài:
 * Thành công:
 Khi vận dụng những kinh nghiệm mà tôi rút ra từ nhiều năm làm công tác 
quản lý, công tác chỉ đạo giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp bước đầu đã 
có những thành công nhất định. 
 - Chất lượng giáo dục toàn diện được nâng lên. Tập thể thầy cô, học sinh 
luôn đoàn kết, nhất trí cao.
 - Công tác duy trì sĩ số được bảo đảm, góp phần hoàn thành PCTHĐĐT. 
 - Nề nếp của các lớp thực hiện nghiêm túc, học sinh có ý thức học tập và 
rèn luyện tốt. Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, ý thức trách nhiệm của giáo viên 
ngày một tiến bộ.
 - Các phong trào, các cuộc thi do ngành và các cấp tổ chức đều đạt giải.
 * Hạn chế: 
 Cán bộ quản lý và Giáo viên chủ nhiệm phải đầu tư công sức, thời gian 
nhiều.
 Không có sự đoàn kết nhất trí cao trong tập thể thì vận dụng rất khó. 
 GVCN phải thực sự có tầm, có năng lực, có tâm, phải là người thực sự 
thương yêu các em, phải có nhiều kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp mới 
có thể vận dụng và đem lại hiệu quả cao khi vận dụng phương pháp này.
 Đối với những học sinh chưa có sự cầu tiến, gia đình không có sự phối hợp 
tốt với giáo viên chủ nhiệm để giáo dục thì một số trường hợp sẽ có sự tiến bộ 
chậm hơn.
 c. Mặt mạnh, mặt yếu khi vận dụng đề tài
 * Mặt mạnh:
 Khi vận dụng kinh nghiệm trên vào công tác quản lý, chỉ đạo giáo viên làm 
công tác chủ nhiệm lớp các thầy cô sẽ có một số kinh nghiệm khi phân công giáo 
viên chủ nhiệm; giáo viên chủ nhiệm cũng có một số kinh nghiệm để công tác 
 5 - Sự phối hợp của BCH Liên đội, giáo viên tổng phụ trách, các GV là Đoàn 
viên.
 Nguyên nhân dẫn đến hạn chế, yếu kém:
 - Một số giáo viên chưa nhiệt tình trong công tác, năng lực hạn chế(giáo 
viên dạy thay, giáo viên bộ môn,).
 - Tỷ lệ học sinh DTTS cao nên một số em nhận thức, ý thức học tập và 
tham gia các hoạt động chưa cao. 
 - Một số cha mẹ học sinh do điều kiện kinh tế khó khăn hoặc chưa thực sự 
quan tâm đến việc học của con em mình, còn phó mặc cho giáo viên và nhà 
trường. 
 e. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng của đề tài
 Hiện nay, để đáp ứng nhu cầu phát triển con người một cách toàn diện cả 
đức lẫn tài, học sinh ngoài việc học kiến thức văn hóa còn phải tham gia nhiều 
hoạt động tập thể. Tham gia các hoạt động phong trào sẽ tạo sân chơi bổ ích, đem 
lại cho các em nhiều niềm vui, kích thích tư duy, tính sáng tạo ở các em. Ngoài ra 
còn rèn cho các em kĩ năng giao tiếp, mạnh dạn, tự tin trước tập thể. Thế nhưng 
một số em ham chơi, lười học tham gia các hoạt động phong trào nhiều dễ sao 
nhãng việc học tập, sa vào một số trò chơi vô bổ ảnh hưởng không nhỏ đến kết 
quả học tập của các em. Những em học yếu, gia đình 
khó khăn, thiếu sự quan tâm hay chán học, trốn học, bỏ học đi chăn bò hoặc thích 
đi chơi, ra quán internet chơi gem, lừa dối cha mẹ lấy,... Tìm mọi cách để che dấu 
lỗi của mình, lừa thầy, dối cô, lừa cha, dối mẹ. Những đối tượng này thầy cô làm 
công tác chủ nhiệm cần phải nắm bắt kịp thời có cách ngăn chặn không để các em 
sa vào ham chơi, quên cả học tập. 
 Tâm lí một số thầy cô giáo chủ nhiệm sợ mất nhiều thời gian (không chịu 
khó) rèn các em nên thường bỏ qua, ít quan tâm nhắc nhở. Khi em này chán học, 
muốn bỏ học thường lôi kéo, rủ rê em khác theo mình. Cũng từ đó mà các em vi 
phạm đạo đức, không thực hiện tốt nội quy của trường, lớp đề ra. Việc hiện nay 
học sinh vi phạm đạo đức, vi phạm nội quy của nhà trường trở thành phổ biến 
khó xử lí. Muốn đưa các em vào khuôn khổ nề nếp đòi hỏi lực lượng các thầy cô 
 7 - Đánh giá, nhận xét, tuyên dương, phê bình kịp thời việc thực hiện nề nếp 
của giáo viên và học sinh.
 - Điều mà giáo viên rất quan tâm là việc làm tốt, người có tinh thần, ý thức 
trách nhiệm cao trong công tác cũng như trong các hoạt động nên khuyến khích 
động viên kịp thời, có chế độ đãi ngộ(tiền thừa giờ, thu nhập tăng thêm, tặng quà 
ngày lễ, tết,). Vì vậy, nhà trường phải phân khai dự toán; trích một số kinh phí 
chi thường xuyên để động viên. Việc làm này ít có trường làm được.
 - Đối với giáo viên chủ nhiệm khi nhận được lớp mình chủ nhiệm điều đầu 
tiên phải làm là:
 + Điều tra nắm tình hình học sinh trong lớp:
 Điều tra nắm tình hình học sinh ngay từ đầu năm học là một việc làm đầu 
tiên, cần thiết của giáo viên chủ nhiệm. Nếu chủ nhiệm lớp một là lớp đầu cấp thì 
việc làm này càng quan trọng hơn. Có điều tra giáo viên chủ nhiệm mới nắm bắt 
được năng lực của từng em. Từ đó giáo viên chủ nhiệm xây dựng phương pháp 
giáo dục cụ thể cho từng đối tượng. 
 Có thể giáo viên điều tra bằng nhiều cách khác nhau như: xem sơ yếu lí 
lịch, hỏi thông tin từ giáo viên chủ nhiệm cũ, giáo viên bộ môn, giáo viên dạy 
thay trong lớp, trực tiếp đến gia đình học sinh, hỏi qua bạn bè trong lớp, qua Ban 
Đại diện cha mẹ của lớp để nắm tình hình. Đối với học sinh cá biệt giáo viên chủ 
nhiệm phải đến gia đình trực tiếp gặp cha mẹ học sinh nắm bắt một số thông tin 
như hoàn cảnh gia đình, mối quan hệ của học sinh đó với những đối tượng ngoài 
xã hội, v.v... Trao đổi hỏi thăm tình hình học tập cũng như đạo đức của các em 
trong những năm học trước để nắm bắt chính xác từng đối tượng từ đó có kế 
hoạch giáo dục cụ thể các em.
 + Phân loại đối tượng học sinh:
 Tuỳ theo đặc thù của từng lớp mà giáo viên chủ nhiệm có cách phân loại 
đối tượng học sinh khác nhau sao cho phù hợp để việc giáo dục các em thuận lợi 
hơn. Giáo viên chủ nhiệm chủ động sắp xếp thời gian gặp từng đối tượng để trao 
đổi, trò chuyện tâm tư với các em một cách chân tình, cởi mở. Tạo mối quan hệ 
gần gũi thân thiện với các em ngay từ đầu năm học. Có thể phân loại học sinh 
 9 Từ các hoạt động phong trào dễ dàng biết được năng lực cũng như ý thức 
trách nhiệm với tập thể của mỗi học sinh. Qua đó giáo dục cho học ý thức hoàn 
thành tốt trách nhiệm mà mình được giao.
 Làm công tác chủ nhiệm việc xử lí các tình huống và xử lí học sinh vi 
phạm phải hết sức khéo léo. Nếu xử lí không tốt vô tình học sinh chán học, mặc 
cảm, không muốn đến trường. Giáo viên phải gần gũi để tìm hiểu những tâm tư 
nguyện vọng, nguyên nhân sai phạm của các em, chia sẻ động viên các em. Từ đó 
các em tin tưởng vào cô, nghe theo lời cô cùng các bạn xây dựng lớp tiến bộ. 
 Giáo viên phải luôn luôn nhắc nhở các em học tập, luôn tạo cho các em 
hứng thú học tập. Giaó viên cần không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, 
nghiệp vụ, tinh thần học hỏi. Luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, có nghệ thuật 
sư phạm cao vì tâm lý học sinh tiểu học thường thích khen, không thích chê. Nếu 
giáo viên dùng từ không hay dẫn đến học sinh hay mất cảm hứng. Ngoài ra muốn 
giáo dục học sinh có đạo đức tư cách tốt trước hết thầy cô phải là một tấm gương 
sáng mẫu mực về mọi mặt, ở mọi lúc, mọi nơi để học sinh noi theo. Vì vậy, giáo 
viên khi đánh giá hay nhận xét phải nhẹ nhàng, dùng lời khuyến khích động viên 
theo đúng tinh thần TT 30/BGD&ĐT về Đánh giá xếp loại học sinh tiểu học. 
 + Phối hợp với cha mẹ học sinh, Phối hợp với các tổ chức đoàn thể ở 
địa phương để giáo dục học sinh:
 Để làm tốt công tác thì mối liên hệ giữa giáo viên và Cha mẹ học sinh là rất 
cần thiết. Giáo viên chủ nhiệm vốn là cầu nối giữa nhà trường và gia đình học 
sinh.
 Giáo viên chủ nhiệm phải có sự phối hợp với Ban đại diện cha mẹ học sinh 
của lớp. Từ đầu năm học phải đề ra kế hoạch hoạt động của Ban ĐDCMHS trong 
năm. Ban Ban ĐDCMHS phải bám sát lớp, phát động phong trào thi đua theo 
từng đợt có khen thưởng kịp thời đối với học sinh tốt và những em có tiến bộ. Sau 
mỗi đợt phát động đều có tổng kết, rút kinh nghiệm có khen thưởng kịp thời. Đối 
với học sinh cá biệt Ban ĐDCMHS cùng giáo viên chủ nhiệm đến trực tiếp gia 
đình học sinh thông báo tình hình học tập và đạo đức của học sinh bàn biện pháp 
giáo dục. GVCN lớp phải phải thông báo cho CMHS nắm được điểm tốt, điểm 
 11