Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS Nguyễn Trãi

 Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS
I. PHẦN MỞ ĐẦU:
 1. Lý do chọn đề tài:
 • Lí do khách quan:
 Can Juna đã từng nói “Không thể trồng cây ở nơi thiếu ánh sáng, cũng 
như không thể nuôi dạy trẻ với chút ít nhiệt tình”.
 Vâng! đúng thế. Giáo dục học sinh - những chủ nhân tương lai của đất 
nước để các em trở thành những con người vừa hồng, vừa chuyên là việc hết sức 
quan trọng đòi hỏi người giáo viên không chỉ có lòng yêu nghề, mến trẻ mà đó 
còn là lương tâm nghề nghiệp và trách nhiệm, lòng nhiệt tình, sự gần gủi cảm 
thông chia sẻ của người giáo viên, đặc biệt là những giáo viên làm công tác chủ 
nhiệm.
 Bác Hồ đã nói: “Tiên học lễ, hậu học văn”. Điều đầu tiên mà học sinh 
phải học là lễ nghĩa, phép tắc đạo đức. Vì có đạo đức tốt thì mới có nền tảng để 
học văn hóa. Phải giáo dục cho học sinh quan niệm về cái thiện cái ác, lòng 
nhân ái, lương tâm, cách đối nhân xử thế, lời ăn tiếng nói trong nhà trường.
 Hành vi đạo đức của học sinh phù hợp với nền đạo đức xã hội chủ nghĩa, 
phải mang lại lợi ích cho cộng đồng. Đó là quá trình phức tạp và lâu dài. Đạo 
đức làm nên nhân cách của mỗi con người, phải giáo dục đaọ đức của các em 
học sinh như thế nào?
 Môi trường giáo dục THCS hiện nay là giáo dục học sinh phát triển toàn 
diện về “ Đức-trí-thể-mỹ”.
 Đổi mới chương trình giáo dục: Coi trọng giáo dục đạo đức cho học sinh, 
mở rộng những hoạt động ở trường, chú ý việc hình thành các kĩ năng cơ bản, 
coi trọng việc đổi mới cơ sở vật chất tạo điều kiện đổi mới phương pháp dạy 
học, quan tâm nhiều hơn điều kiện học tập của trẻ ở nhà trường đưa lại cho học 
sinh những gì trẻ chưa hề có và cũng không thể có được trước đó.
 Bác Hồ đã nói “ Hiền dữ đâu phải là tính sẵn, phần nhiều do giáo dục mà 
nên”. Một con người sinh ra không phải đã là người không tốt, hay quậy phá, 
nghịch ngợm mà chủ yếu là do học hỏi ở gia đình, học hỏi cha mẹ, bạn bè, 
thầy cô, nhiều người xung quanh mình,  
 Đối với lứa tuổi học sinh THCS tâm lí các em bắt đầu có sự chuyển biến 
từ trẻ con sang người lớn. Ở lứa tuổi này các em dễ bị lôi kéo bởi những tệ nạn 
xã hội như nghiện game, facebook sẽ làm các em lơ là việc học. Những nguyên 
nhân trên ảnh hưởng nhiều đến đạo đức của học sinh. 
 • Lí do chủ quan 
 Hiện nay xã hội ngày càng phát triển, công nghệ hiện đại. Con người dể 
dàng kết nối với nhau qua các trang mạng. Thì mặt trái của sự phát triển là các tệ 
nạn xã hội gia tăng: Thực trạng hiện nay nề nếp, đạo đức lối sống của học sinh 
trong trường học đã xuống cấp. Số học sinh vi phạm đạo đức ngày càng gia 
tăng, các học sinh bỏ tiết, hút thuốc, đánh nhau, chửi tục nói thềngày càng 
nhiều. Và đặc biệt các trang mạng xã hội rất được giới trẻ ưa chuộng: game, 
facebookƯa chuộng quá dẫn đến sa đà quên cả việc học thậm chí là nghiện, 
ảnh hưởng đến kết quả học tập và sự phát triển tâm sinh lí cũng như nhận thức 
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng 1 Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS
 Thời gian: Bắt đầu thực hiện từ đầu năm 2014.
5. Phương pháp nghiên cứu:
 a. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
 Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu
 Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập.
 b. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
 Phương pháp điều tra
 Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục
 Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động
 Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia
 Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm
 c. Phương pháp thống kê toán học
II. PHẦN NỘI DUNG 
1. Cơ sở lí luận:
 Đề tài này dựa trên cơ sở lí luận: Quan điểm tư tưởng của Đảng về giáo dục, 
Tâm lí giáo dục học sinh THCS, tư tưởng Hồ Chí Minh về nghề dạy học.
 Theo TT số 28/ 2009/ TT- BGDĐT ngày 21 tháng 10 năm 2009 của bộ 
trưởng bộ giáo dục và đào tạo. Giáo viên chủ nhiệm lớp phải thực hiện những 
nhiệm vụ:
 Tìm hiểu và nắm vững học sinh trong lớp về mọi mặt để có biện pháp tổ chức 
giáo dục sát với đối tượng nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của từng học sinh và của cả 
lớp.
 Phối hợp chặt chẻ với gia đình học sinh, chủ động phối hợp với các giáo viên 
bộ môn, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên tiền phong Hồ 
Chí Minh, các đoàn thể và các tổ chức xã hội khác có liên quan trong hoạt động 
giảng dạy và giáo dục học sinh của lớp mình chủ nhiệm.
 Nhận xét, đánh giá xếp loại học sinh cuối kỳ và cuối năm, đề nghị khen 
thưởng và kỷ luật học sinh, đề nghị danh sách học sinh được lên lớp, danh sách 
học sinh phải kiểm tra lại, phải rèn luyện thêm về hạnh kiểm trong kỳ nghỉ hè, 
phải ở lại lớp, hoàn chỉnh việc ghi vào sổ điểm và học bạ học sinh.
 Tham gia hướng dẫn hoạt động tập thể, hoạt động giáo dục và rèn luyện học 
sinh do nhà trường tổ chức.
 Báo cáo thường kì và đột xuất về tình hình của lớp với hiệu trưởng.
 Vì vậy giáo viên chủ nhiệm là người giáo dục đạo đức, hình thành nhân cách 
toàn vẹn cho học sinh, là một nhà quản lí tài ba với nhiều vai trò: vừa lãnh đạo 
vừa điểu khiển vừa tổ chức và vừa là người cha người mẹ với học sinh cả lớp.
 Ngoài nhiệm vụ lên lớp như những đồng nghiệp khác, giáo viên chủ nhiệm 
phải thực hiện nhiều nhiệm vụ khác của người giáo viên chủ nhiệm. Và đặc biệt 
việc giáo dục đạo đức của học sinh là vấn đề cần được quan tâm nhất hiện nay. 
Giáo viên chủ nhiệm phải có vai trò giáo dục đạo đức, giáo dục kĩ năng sống, 
giáo dục hoạt động trãi nghiệm cho học sinh là rất cần thiết. Vậy mỗi giáo viên 
chủ nhiệm chúng ta cần chung tay đưa ra những biện pháp tích cực phù hợp nhất 
để nâng cao ý thức đạo đức, kĩ năng sống cho học sinh khi mới bước vào cấp 2.
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng 3 Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS
 Cuộc sống gia đình vất vả, khó khăn, bố mẹ đi làm ở bên sông, ở nhà 
không có ai quản lí, thiếu sự quan tâm uốn nắn của gia đình, không có thời gian 
giáo dục con cái.
 Một số giáo viên còn tham gia nhiều hoạt động, nhiều cuộc thi nên còn 
giành ít thời gian đầu tư cho công tác chủ nhiệm.
 Tuy nhiên việc giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho hoc 
sinh là một vấn đề nan giải, cần nhiều thời gian. Và đòi hỏi các cấp các 
nghành cần vào cuộc, chung tay vì tương lai con em chúng ta. Và giáo viên 
chủ nhiệm đóng vai trò nồng cốt, cần phải có nhiệt huyết mới tìm ra biện 
pháp tốt nhất, phù hợp nhất với từng đối tượng học sinh theo các nguyên 
nhân khác nhau.
 Kết quả vận dụng các phương pháp
 Khi sử dụng các biện pháp này Tôi thấy số lượng học sinh vi phạm đạo 
đức của lớp và trường Tôi giảm hẳn.
 Từ sự nhiệt tình và năng lực quản lí giáo viên chủ nhiệm đã có những 
biện pháp uốn nắn kịp thời, tình hình vi phạm đạo đức của học sinh đã giảm sút, 
hạn chế bớt những tệ nạn xã hội. Giáo viên đã đúc rút được nhiều bài học kinh 
nghiệm cho bản thân. Nâng cao kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường và 
ngoài xã hội. Tạo môi trường học tập thân thiện và tích cực.
 Nhưng để đạt được kết quả cao đòi hỏi giáo viên chủ nhiệm phải hết sức 
nhiệt tình trong công tác giáo dục đạo đức học sinh.Và là cầu nối không thể 
thiếu giữa nhà trường, gia đình và xã hội. 
 Các nguyên nhân chủ quan và khách quan
 Một số giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn chưa thực sự quan tâm đến 
việc giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho hoc sinh. Nên trong lớp vẫn 
còn học sinh vi phạm đạo đức, bỏ học. Thậm chí chỗ ngồi của một số lớp giáo 
viên cũng không sắp xếp, em nào thích ngồi ở đâu thì ngồi.
 Sự liên hệ giữa nhà trường và gia đình chưa thật tốt.
 Một số gia đình chưa quan tâm lắm đến việc học tập của các em, họ nhận 
thức về học tập của con cái mình chưa cao, đi học về không cần kiểm tra sách 
vở của con, thậm chí họ không biết hôm nay con mình có đến lớp không, dẫn 
đến các em học yếu. 
 Còn có gia đình cho rằng việc giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống 
cho học sinh của con mình là không quan trọng, học cũng được mà không học 
cũng được.
 Các cấp chưa làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục, chưa có biện pháp tốt 
để ngăn ngừa học sinh vi phạm đạo đức và tệ nạn xã hội.
 Cuộc sống gia đình vất vả, khó khăn, bố mẹ đi làm ở bên sông, ở nhà 
không có ai quản lí, không có thời gian giáo dục con cái. Đi họp lúc nào phụ 
huynh cũng nói “ 100 sự nhờ thầy”. Nên có một số học sinh bỏ học kiếm tiền 
phụ giúp gia đình tối đến mệt không học bài làm bài nên mất kiến thức cơ bản, 
không theo kịp bạn bè, chán nãn không muốn học đâm ra quậy phá và lôi kéo 
các bạn khác.
 Mốt số gia đình giàu có cho con cái tiền mà không quản lí được, để các 
em vào quán chát chơi game, hút thuốc
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng 5 Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS
 Để khắc phục tình trạng học sinh vi phạm đạo đức và tham gia các tệ nạn 
xã hội.
 Giáo dục đạo đức và tăng cường kĩ năng sống cho học sinh.
 Giúp giáo viên có thêm nhiều kinh nghiệm để giải quyết tình huống sư 
phạm, giáo dục đạo đức và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh, để giúp các em 
trở thành những con người vừa hồng vừa chuyên. Và từ đó học sinh nhận ra 
những khuyết điểm của mình, có biện pháp tự rèn luyện để trở thành con ngoan 
trò giỏi.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp:
 Như chúng ta đã biết kết quả giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống 
cho học sinh do ba môi trường quyết định đó là: Nhà trường, gia đình và xã hội. 
Vì vậy tôi mạnh dạn đưa ra một số biện pháp cụ thể sau:
 Để việc giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh 
đạt hiệu quả cao thì nhà trường phải thực hiện các giải pháp sau:
 *Đối với lãnh đạo: 
 Đưa chỉ tiêu thực hiện các cuộc vận động và phong trào thi đua vào tiêu 
chí xếp loại đối với cán bộ viên chức và học sinh.
 Trường đã tổ chức cho học sinh hoạt động ngoài giờ lên lớp tuyên truyền 
an toàn giao thông và phòng chống các tệ nạn xã hội.
 Tổ chức cho học sinh các trò chơi dân gian, các lễ hội để học sinh tham 
gia vào các trò chơi lành mạnh.
 Lên kế hoạch giáo dục đạo đức cho học sinh ngay từ đầu năm học.
 Chống tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục.
 Thông qua giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, đoàn đội để nắm rõ 
tình hình đạo đức của học sinh trong trường, để có biện pháp xử lí kịp thời.
 Biết lựa chọn đội ngũ giáo viên có kinh nghiệm, nhiệt tình chủ nhiệm các 
lớp đặc biệt.
 Ngay đầu năm phải trao đổi với giáo viên để nắm được tình hình đạo đức, 
lực học của các lớp. Để giao nhiệm vụ cho các giáo viên giảng dạy phù hợp.
 Mỗi tháng họp hội đồng giáo viên chủ nhiệm nhằm nắm bắt tình hình suy 
vi phạm đạo đức của học sinh, đặc biệt là cuối kì, cuối năm. Khi các học sinh đã 
thi xong, các em có biểu hiện đánh nhau, phá cơ sở vật chất, để kịp thời giáo 
dục, uốn nắn và kiểm điểm.
 Phân công bí thư đoàn, tổng phụ trách, trưởng ban nề nếp trực vào 15 
phút đầu giờ để xử lí các học sinh vi phạm.
 Tổ chức các phong trào thi đua, các buổi hội diễn có khen thưởng động 
viên kịp thời các chi đội có thành tích.
 Phát động phong trào áo trắng tặng bạn, giúp đỡ bạn khó khăn, nuôi heo 
đất để ủng hộ bạn nghèo đến lớp.
 Tổ chức cho giáo viên dự giờ chuyên đề trao đổi kinh nghiệm về biện 
pháp giáo dục đạo đức học sinh nhằm nâng cao chất lượng rèn luyện.
 Chỉ đạo giáo viên theo dõi sát sao sĩ số lớp.
 Phụ đạo kịp thời học sinh yếu kém để giảm số lượng học sinh chán học.
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng 7 Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS
được các vấn đề chưa xảy ra nhưng sắp xảy ra ở một số em cá biệt. Phát hiện kịp 
thời những học sinh có nguy cơ bỏ học và nguyên nhân. Từ đó mới tìm ra được 
biện pháp phù hợp để giáo dục đạo đức học sinh và giáo dục kĩ năng sống cho 
các em.
 Phải kết hợp với giáo viên bộ môn để nắm bắt được tâm tư nguyện vọng 
của từng học sinh. Phải biết những điểm mạnh của các học sinh này để giúp đỡ, 
động viên các em phát huy để tạo niềm vui và niềm tin cho các em.
 Để làm tốt công tác chủ nhiệm thì:
 Đầu tiên là: Làm tốt công tác tổ chức lớp học:
 Tìm hiểu, nắm vững tình hình lớp: thuận lợi, khó khăn, mặt mạnh, mặt 
yếu. Hoàn cảnh và những vấn đề tác động đến từng học sinh lớp để có phương 
pháp giáo dục phù hợp. Hiểu đặc điểm từng học sinh về trình độ nhận thức, năng 
lực hoạt động, nguyện vọng, quan hệ bạn bè và xã hội Nắm được kết quả năm 
học trước của từng học sinh.
 Phân loại đối tượng học sinh, phát hiện ra học sinh cá biệt để có biện pháp 
giáo dục phù hợp.
 Hình thành đội ngũ cán bộ lớp thông qua bỏ phiếu kín hoặc do các em 
bình bầu vào đầu năm học, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên trong 
ban cán sự.
 Đề ra nội quy và những hình thức kỉ luật dựa trên nội quy của nhà trường, 
có thể điều chỉnh theo từng giai đoạn.
 Theo dõi kiểm tra, giám sát thường xuyên: giáo viên chủ nhiệm phải 
nghiêm minh đối với những học sinh có khuyết điểm. Trong từng tuần phải có 
tuyên dương phê bình kịp thời, cả vật chất và mặt tinh thần.
 Phối hợp với các đoàn thể và ban giám hiệu để tiếp nhận thông tin, uốn 
nắn kịp thời những vi phạm.
 Giáo dục, xử lí công việc không phải chỉ bằng mệnh lệnh mà bằng cả sự 
gương mẫu, thuyết phục có phương pháp của giáo viên chủ nhiệm.
 Thứ hai là: Cải cách tiết sinh hoạt lớp: 
 Đầu tiên giáo viên chủ nhiệm phải tìm hiểu nguyên nhân vì sao học sinh 
không thích tiết sinh hoạt lớp: Vì giờ sinh hoạt lớp giáo viên chủ nhiệm thường 
nặng nề những khuyết điểm, tồn tại và xử phạt mà chưa chú trọng nhiều đến 
khen thưởng, khuyến khích, động viên nhất là những cố gắng của học sinh yếu 
kém. Giáo viên quá nghiêm khắc, không gần gũi, thân thiện, không đặt mình vào 
vị trí của học sinh để hiểu các em. Nội dung khô cứng, lặp đi lặp lại, không thật 
sự gắn với nhu cầu của học sinh. Hình thức tổ chức giờ sinh hoạt lớp đơn điệu, 
nhàm chán, không hứng thú với học sinh. Học sinh không được cùng nhau tổ 
chức, tham gia.
 Từ đó cải cách tiết sinh hoạt lớp một cách đa dạng phong phú, mỗi giờ 
sinh hoạt lớp tổ chức theo một cách khác nhau. Nhưng đặc biệt thay sự phê bình 
xử phạt bằng việc khen thưởng, động viên. Giáo viên cần gần gũi, thân thiện với 
học sinh như một người bạn như thế học sinh mới dể dàng bày tỏ những tâm sự 
thật lòng của mình. Một số tiết nên để học sinh tự tổ chức, giáo viên chỉ là người 
tham dự và cho ý kiến tổng hợp. Tổ chức trao thưởng, tuyên dương hoa điểm 10, 
học sinh giỏi các cấp, cho các em nói về ước mơ của mình
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng 9