Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS

 Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS
I. PHẦN MỞ ĐẦU:
 1. Lý do chọn đề tài:
 • Lí do khách quan:
 Can Juna đã từng nói “Không thể trồng cây ở nơi thiếu ánh sáng, cũng như 
không thể nuôi dạy trẻ với chút ít nhiệt tình”.
 Vâng! đúng thế. Giáo dục học sinh - những chủ nhân tương lai của đất nước 
để các em trở thành những con người vừa hồng, vừa chuyên là việc hết sức quan 
trọng đòi hỏi người giáo viên không chỉ có lòng yêu nghề, mến trẻ mà đó còn là 
lương tâm nghề nghiệp và trách nhiệm, lòng nhiệt tình, sự gần gủi cảm thông chia 
sẻ của người giáo viên, đặc biệt là những giáo viên làm công tác chủ nhiệm.
 Bác Hồ đã nói: “Tiên học lễ, hậu học văn”. Điều đầu tiên mà học sinh phải 
học là lễ nghĩa, phép tắc đạo đức. Vì có đạo đức tốt thì mới có nền tảng để học văn 
hóa. Phải giáo dục cho học sinh quan niệm về cái thiện cái ác, lòng nhân ái, lương 
tâm, cách đối nhân xử thế, lời ăn tiếng nói trong nhà trường.
 Hành vi đạo đức của học sinh phù hợp với nền đạo đức xã hội chủ nghĩa, 
phải mang lại lợi ích cho cộng đồng. Đó là quá trình phức tạp và lâu dài. Đạo đức 
làm nên nhân cách của mỗi con người, phải giáo dục đaọ đức của các em học sinh 
như thế nào?
 Môi trường giáo dục THCS hiện nay là giáo dục học sinh phát triển toàn diện 
về “ Đức-trí-thể-mỹ”.
 Đổi mới chương trình giáo dục: Coi trọng giáo dục đạo đức cho học sinh, mở 
rộng những hoạt động ở trường, chú ý việc hình thành các kĩ năng cơ bản, coi trọng 
việc đổi mới cơ sở vật chất tạo điều kiện đổi mới phương pháp dạy học, quan tâm 
nhiều hơn điều kiện học tập của trẻ ở nhà trường đưa lại cho học sinh những gì trẻ 
chưa hề có và cũng không thể có được trước đó.
 Bác Hồ đã nói “ Hiền dữ đâu phải là tính sẵn, phần nhiều do giáo dục mà 
nên”. Một con người sinh ra không phải đã là người không tốt, hay quậy phá, 
nghịch ngợm mà chủ yếu là do học hỏi ở gia đình, học hỏi cha mẹ, bạn bè, thầy 
cô, nhiều người xung quanh mình,  
 Đối với lứa tuổi học sinh THCS tâm lí các em bắt đầu có sự chuyển biến từ 
trẻ con sang người lớn. Ở lứa tuổi này các em dễ bị lôi kéo bởi những tệ nạn xã hội 
như nghiện game, facebook sẽ làm các em lơ là việc học. Những nguyên nhân trên 
ảnh hưởng nhiều đến đạo đức của học sinh. 
 • Lí do chủ quan 
 Hiện nay xã hội ngày càng phát triển, công nghệ hiện đại. Con người dể dàng 
kết nối với nhau qua các trang mạng. Thì mặt trái của sự phát triển là các tệ nạn xã 
hội gia tăng: Thực trạng hiện nay nề nếp, đạo đức lối sống của học sinh trong 
trường học đã xuống cấp. Số học sinh vi phạm đạo đức ngày càng gia tăng, các học 
sinh bỏ tiết, hút thuốc, đánh nhau, chửi tục nói thềngày càng nhiều. Và đặc biệt 
các trang mạng xã hội rất được giới trẻ ưa chuộng: game, facebookƯa chuộng 
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng 1 Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS
 Giáo viên, học sinh trong trường Nguyễn Trãi và học sinh trên địa bàn.
 Phụ huynh trên địa bàn.
 Thời gian: Bắt đầu thực hiện từ đầu năm 2014.
5. Phương pháp nghiên cứu:
 a. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
 Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu
 Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập.
 b. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
 Phương pháp điều tra
 Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục
 Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động
 Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia
 Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm
 c. Phương pháp thống kê toán học
II. PHẦN NỘI DUNG 
1. Cơ sở lí luận:
 Đề tài này dựa trên cơ sở lí luận: Quan điểm tư tưởng của Đảng về giáo dục, 
Tâm lí giáo dục học sinh THCS, tư tưởng Hồ Chí Minh về nghề dạy học.
 Theo TT số 28/ 2009/ TT- BGDĐT ngày 21 tháng 10 năm 2009 của bộ trưởng 
bộ giáo dục và đào tạo. Giáo viên chủ nhiệm lớp phải thực hiện những nhiệm vụ:
 Tìm hiểu và nắm vững học sinh trong lớp về mọi mặt để có biện pháp tổ chức 
giáo dục sát với đối tượng nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của từng học sinh và của cả 
lớp.
 Phối hợp chặt chẻ với gia đình học sinh, chủ động phối hợp với các giáo viên bộ 
môn, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí 
Minh, các đoàn thể và các tổ chức xã hội khác có liên quan trong hoạt động giảng 
dạy và giáo dục học sinh của lớp mình chủ nhiệm.
 Nhận xét, đánh giá xếp loại học sinh cuối kỳ và cuối năm, đề nghị khen thưởng 
và kỷ luật học sinh, đề nghị danh sách học sinh được lên lớp, danh sách học sinh 
phải kiểm tra lại, phải rèn luyện thêm về hạnh kiểm trong kỳ nghỉ hè, phải ở lại lớp, 
hoàn chỉnh việc ghi vào sổ điểm và học bạ học sinh.
 Tham gia hướng dẫn hoạt động tập thể, hoạt động giáo dục và rèn luyện học 
sinh do nhà trường tổ chức.
 Báo cáo thường kì và đột xuất về tình hình của lớp với hiệu trưởng.
 Vì vậy giáo viên chủ nhiệm là người giáo dục đạo đức, hình thành nhân cách 
toàn vẹn cho học sinh, là một nhà quản lí tài ba với nhiều vai trò: vừa lãnh đạo vừa 
điểu khiển vừa tổ chức và vừa là người cha người mẹ với học sinh cả lớp.
 Ngoài nhiệm vụ lên lớp như những đồng nghiệp khác, giáo viên chủ nhiệm phải 
thực hiện nhiều nhiệm vụ khác của người giáo viên chủ nhiệm. Và đặc biệt việc 
giáo dục đạo đức của học sinh là vấn đề cần được quan tâm nhất hiện nay. Giáo 
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng 3 Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS
 Thôn Quỳnh Ngọc khu gần bến cát dân cư tập trung đa dạng, nhiều người ở 
Bắc Cạng - Lạng Sơn vào cư trú, chủ yếu là dân trộm cấp và nghiện hút. Thôn 
Eatung có số lượng thanh niên lang thang hư hỏng nhiều, nên có một số thanh niên 
lôi kéo các em học sinh trong trường tham gia vào các tệ nạn xã hội.
 Một số gia đình có điều kiện thì chiều con, để rồi những học sinh đó trở nên 
đua đòi hư hỏng nghiện game, facebookđạo đức suy giảm.
 Cuộc sống gia đình vất vả, khó khăn, bố mẹ đi làm ở bên sông, ở nhà không 
có ai quản lí, thiếu sự quan tâm uốn nắn của gia đình, không có thời gian giáo dục 
con cái.
 Một số giáo viên còn tham gia nhiều hoạt động, nhiều cuộc thi nên còn giành 
ít thời gian đầu tư cho công tác chủ nhiệm.
 Tuy nhiên việc giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho hoc sinh 
là một vấn đề nan giải, cần nhiều thời gian. Và đòi hỏi các cấp các nghành cần 
vào cuộc, chung tay vì tương lai con em chúng ta. Và giáo viên chủ nhiệm 
đóng vai trò nồng cốt, cần phải có nhiệt huyết mới tìm ra biện pháp tốt nhất, 
phù hợp nhất với từng đối tượng học sinh theo các nguyên nhân khác nhau.
 Kết quả vận dụng các phương pháp
 Khi sử dụng các biện pháp này Tôi thấy số lượng học sinh vi phạm đạo đức 
của lớp và trường Tôi giảm hẳn.
 Từ sự nhiệt tình và năng lực quản lí giáo viên chủ nhiệm đã có những biện 
pháp uốn nắn kịp thời, tình hình vi phạm đạo đức của học sinh đã giảm sút, hạn chế 
bớt những tệ nạn xã hội. Giáo viên đã đúc rút được nhiều bài học kinh nghiệm cho 
bản thân. Nâng cao kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường và ngoài xã hội. 
Tạo môi trường học tập thân thiện và tích cực.
 Nhưng để đạt được kết quả cao đòi hỏi giáo viên chủ nhiệm phải hết sức 
nhiệt tình trong công tác giáo dục đạo đức học sinh.Và là cầu nối không thể thiếu 
giữa nhà trường, gia đình và xã hội. 
 Các nguyên nhân chủ quan và khách quan
 Một số giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn chưa thực sự quan tâm đến 
việc giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho hoc sinh. Nên trong lớp vẫn 
còn học sinh vi phạm đạo đức, bỏ học. Thậm chí chỗ ngồi của một số lớp giáo viên 
cũng không sắp xếp, em nào thích ngồi ở đâu thì ngồi.
 Sự liên hệ giữa nhà trường và gia đình chưa thật tốt.
 Một số gia đình chưa quan tâm lắm đến việc học tập của các em, họ nhận 
thức về học tập của con cái mình chưa cao, đi học về không cần kiểm tra sách vở 
của con, thậm chí họ không biết hôm nay con mình có đến lớp không, dẫn đến các 
em học yếu. 
 Còn có gia đình cho rằng việc giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống 
cho học sinh của con mình là không quan trọng, học cũng được mà không học cũng 
được.
 Các cấp chưa làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục, chưa có biện pháp tốt để 
ngăn ngừa học sinh vi phạm đạo đức và tệ nạn xã hội.
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng 5 Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS
 Ngày xưa cha ông ta thường nói “Nhất quỹ, nhì ma, thứ ba học trò”. Nhưng 
ngày nay học sinh không còn đứng hàng thứ ba nữa, mà đã đứng hàng thứ nhất. Vì 
vậy cần nâng cao hơn nữa vai trò của giáo viên chủ nhiệm. Có những trường hợp 
giáo viên chủ nhiệm phải vào hang cọp mới bắt được cọp, phải đóng vai trò là một 
học sinh trong hoàn cảnh ấy mới có phương pháp giáo dục đạo đức phù hợp.
3. Một số giải pháp, biện pháp:
a. Mục tiêu của giải pháp:
 Để khắc phục tình trạng học sinh vi phạm đạo đức và tham gia các tệ nạn xã 
hội.
 Giáo dục đạo đức và tăng cường kĩ năng sống cho học sinh.
 Giúp giáo viên có thêm nhiều kinh nghiệm để giải quyết tình huống sư phạm, 
giáo dục đạo đức và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh, để giúp các em trở thành 
những con người vừa hồng vừa chuyên. Và từ đó học sinh nhận ra những khuyết 
điểm của mình, có biện pháp tự rèn luyện để trở thành con ngoan trò giỏi.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp:
 Như chúng ta đã biết kết quả giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho 
học sinh do ba môi trường quyết định đó là: Nhà trường, gia đình và xã hội. Vì vậy 
tôi mạnh dạn đưa ra một số biện pháp cụ thể sau:
 Để việc giáo dục đạo đức và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh 
đạt hiệu quả cao thì nhà trường phải thực hiện các giải pháp sau:
 *Đối với lãnh đạo: 
 Đưa chỉ tiêu thực hiện các cuộc vận động và phong trào thi đua vào tiêu chí 
xếp loại đối với cán bộ viên chức và học sinh.
 Trường đã tổ chức cho học sinh hoạt động ngoài giờ lên lớp tuyên truyền an 
toàn giao thông và phòng chống các tệ nạn xã hội.
 Tổ chức cho học sinh các trò chơi dân gian, các lễ hội để học sinh tham gia 
vào các trò chơi lành mạnh.
 Lên kế hoạch giáo dục đạo đức cho học sinh ngay từ đầu năm học.
 Chống tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục.
 Thông qua giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn, đoàn đội để nắm rõ tình 
hình đạo đức của học sinh trong trường, để có biện pháp xử lí kịp thời.
 Biết lựa chọn đội ngũ giáo viên có kinh nghiệm, nhiệt tình chủ nhiệm các lớp 
đặc biệt.
 Ngay đầu năm phải trao đổi với giáo viên để nắm được tình hình đạo đức, 
lực học của các lớp. Để giao nhiệm vụ cho các giáo viên giảng dạy phù hợp.
 Mỗi tháng họp hội đồng giáo viên chủ nhiệm nhằm nắm bắt tình hình suy vi 
phạm đạo đức của học sinh, đặc biệt là cuối kì, cuối năm. Khi các học sinh đã thi 
xong, các em có biểu hiện đánh nhau, phá cơ sở vật chất, để kịp thời giáo dục, uốn 
nắn và kiểm điểm.
 Phân công bí thư đoàn, tổng phụ trách, trưởng ban nề nếp trực vào 15 phút 
đầu giờ để xử lí các học sinh vi phạm.
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng 7 Một số biện pháp giáo dục đạo đức học sinh THCS
 Cần kết hợp tốt với giáo viên dạy giáo dục công dân để giáo dục đạo đức cho 
học sinh, giáo dục học sinh tránh xa tệ nạn xã hội, giáo dục an toàn giao thông.
 Muốn giáo dục đạo đức cho học sinh phải hiểu học sinh. Hiểu cái “ tôi” của 
trẻ, hiểu để gần gủi và tôn trọng các em.
 Không dùng kinh nghiệm của bản thân để áp đặc cho học sinh, đó chính là 
rào chắn tâm lí giữa giáo viên và học sinh. 
 Giáo viên chủ nhiệm phải thường xuyên bám sát lớp, nắm rõ mọi tình hình 
của lớp, các biểu hiện vi phạm của học sinh. Và đặc biệt là phải dự đoán được các 
vấn đề chưa xảy ra nhưng sắp xảy ra ở một số em cá biệt. Phát hiện kịp thời những 
học sinh có nguy cơ bỏ học và nguyên nhân. Từ đó mới tìm ra được biện pháp phù 
hợp để giáo dục đạo đức học sinh và giáo dục kĩ năng sống cho các em.
 Phải kết hợp với giáo viên bộ môn để nắm bắt được tâm tư nguyện vọng của 
từng học sinh. Phải biết những điểm mạnh của các học sinh này để giúp đỡ, động 
viên các em phát huy để tạo niềm vui và niềm tin cho các em.
 Để làm tốt công tác chủ nhiệm thì:
 Đầu tiên là: Làm tốt công tác tổ chức lớp học:
 Tìm hiểu, nắm vững tình hình lớp: thuận lợi, khó khăn, mặt mạnh, mặt yếu. 
Hoàn cảnh và những vấn đề tác động đến từng học sinh lớp để có phương pháp 
giáo dục phù hợp. Hiểu đặc điểm từng học sinh về trình độ nhận thức, năng lực 
hoạt động, nguyện vọng, quan hệ bạn bè và xã hội Nắm được kết quả năm học 
trước của từng học sinh.
 Phân loại đối tượng học sinh, phát hiện ra học sinh cá biệt để có biện pháp 
giáo dục phù hợp.
 Hình thành đội ngũ cán bộ lớp thông qua bỏ phiếu kín hoặc do các em bình 
bầu vào đầu năm học, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên trong ban 
cán sự.
 Đề ra nội quy và những hình thức kỉ luật dựa trên nội quy của nhà trường, có 
thể điều chỉnh theo từng giai đoạn.
 Theo dõi kiểm tra, giám sát thường xuyên: giáo viên chủ nhiệm phải nghiêm 
minh đối với những học sinh có khuyết điểm. Trong từng tuần phải có tuyên dương 
phê bình kịp thời, cả vật chất và mặt tinh thần.
 Phối hợp với các đoàn thể và ban giám hiệu để tiếp nhận thông tin, uốn nắn 
kịp thời những vi phạm.
 Giáo dục, xử lí công việc không phải chỉ bằng mệnh lệnh mà bằng cả sự 
gương mẫu, thuyết phục có phương pháp của giáo viên chủ nhiệm.
 Thứ hai là: Cải cách tiết sinh hoạt lớp: 
 Đầu tiên giáo viên chủ nhiệm phải tìm hiểu nguyên nhân vì sao học sinh 
không thích tiết sinh hoạt lớp: Vì giờ sinh hoạt lớp giáo viên chủ nhiệm thường 
nặng nề những khuyết điểm, tồn tại và xử phạt mà chưa chú trọng nhiều đến khen 
thưởng, khuyến khích, động viên nhất là những cố gắng của học sinh yếu kém. 
Giáo viên quá nghiêm khắc, không gần gũi, thân thiện, không đặt mình vào vị trí 
của học sinh để hiểu các em. Nội dung khô cứng, lặp đi lặp lại, không thật sự gắn 
Người viết: Nguyễn Thị Thanh Trưng 9