Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục cho trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường tại lớp Lá 2 Trường Mầm non Hoa Phượng

 Một số biện pháp giáo dục cho trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường tại lớp Lá 2 Trường MN Hoa Phượng
 I. Phần mở đầu
 1. Lý do chọn đề tài.
 Môi trường là nơi nuôi dưỡng con người cả về thể chất lẫn tinh thần, 
nhưng cũng chính con người trong quá trình tồn tại và phát triển đã khai thác 
cạn kiệt các nguồn tài nguyên thiên nhiên, gây nên sự mất cân bằng sinh thái. 
Đồng thời cũng chính con người đã xả thải ra những thứ làm cho môi trường bị 
ô nhiễm, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Mỗi năm trên thế giới có hàng 
vạn người chết vì các loại dịch bệnh do nguồn nước bị ô nhiễm và môi trường 
mất vệ sinh gây ra. Một trong các nguyên nhân cơ bản gây nên tình trạng trên là 
do thiếu sự hiểu biết, thiếu ý thức của con người. Vì vậy, nâng cao sự hiểu biết 
và ý thức bảo vệ môi trường trở thành một vấn đề cấp bách, có tính chiến lược 
toàn cầu.
 Giữ gìn vệ sinh môi trường góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống là 
trách nhiệm của mỗi cá nhân và của toàn xã hội. Mỗi chúng ta ai cũng nhận 
thức được tầm quan trọng của sức khỏe đối với bản thân. Nhưng vấn đề đặt ra là 
làm thế nào để mỗi người đều có một sức khỏe tốt, ngoài những yếu tố về dinh 
dưỡng, tinh thần thoải mái thì môi trường sống trong sạch đóng một vai trò vô 
cùng quan trọng. 
 Ngày nay, giáo dục bảo vệ môi trường đã trở thành một nhiệm vụ quan 
trọng trong việc đào tạo thế hệ trẻ ở các trường học và được quan tâm ngay từ 
bậc học đầu tiên: “ Giáo dục mầm non”. Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 
mầm non là quá trình giáo dục lâu dài và rất cần thiết. Việc giáo dục bảo vệ môi 
trường không những hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ mà còn giúp trẻ 
hiểu biết về môi trường sống xung quanh, có ý thức, hành vi tốt và biết sống 
thân thiện đối với môi trường.
 Nội dung giáo dục môi trường được lồng ghép vào tất cả các hoạt động 
trong ngày, có ý nghĩa rất lớn đối với trẻ, vì vậy việc làm thế nào để thu hút 
 Giáo viên: Nguyễn Thị Út Quyên 1 Đơn vị : Trường MN Hoa Phượng Một số biện pháp giáo dục cho trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường tại lớp Lá 2 Trường MN Hoa Phượng
 Dựa vào tình hình thực tế về cơ sở vật chất và đối tượng học sinh để đưa 
ra các biện pháp, giải pháp phù hợp theo yêu cầu của trẻ, cha mẹ học sinh và 
cộng đồng.
 Nghiên cứu thực trạng hoạt động giáo dục bảo vệ môi trường tại lớp Lá 
2, Trường Mầm non Hoa Phượng để đưa ra một số biện pháp nâng cao ý thức 
bảo vệ môi trường cho trẻ.
 5. Phương pháp nghiên cứu.
 a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
 - Phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh.
 - Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
 - Phương pháp thống kê.
 b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
 - Phương pháp điều tra, phỏng vấn.
 - Phương pháp kiểm tra đánh giá.
 - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm. 
 II. Phần nội dung
 1. Cơ sở lý luận
 Hiện nay, bảo vệ môi trường là mối quan tâm hàng đầu của nhiều quốc 
gia trên thế giới. Tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng ảnh hưởng lớn đến 
kinh tế và sức khỏe con người. Do đó, biện pháp giáo dục bảo vệ môi trường 
được xem là vấn đề cần thiết để đáp ứng nhu cầu Công nghiệp hoá – Hiện đại 
hoá đất nước, không chỉ của một cá nhân mà là vấn đề của toàn xã hội. Vì vậy, 
giáo dục nhận thức việc bảo vệ môi trường có ý nghĩa rất lớn và trường mầm 
non là nơi lý tưởng để phát huy vấn đề này.
 Từ năm học 2008-2009, Bộ Giáo dục - Đào tạo đã phát động phong trào 
“Xây dựng trường học thân thiện - học sinh tích cực”, với yêu cầu tăng cường 
sự tham gia một cách tích cực của học sinh trong các hoạt động giáo dục. Do 
 Giáo viên: Nguyễn Thị Út Quyên 3 Đơn vị : Trường MN Hoa Phượng Một số biện pháp giáo dục cho trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường tại lớp Lá 2 Trường MN Hoa Phượng
 Để phát huy những thành công cũng như khắc phục những tồn tại trong 
việc giáo dục bảo vệ môi trường thì việc tìm tòi, áp dụng những biện pháp, hình 
thức tổ chức dạy học hợp lí đã mang lại hiệu quả không chỉ trong hoạt động bảo 
vệ môi trường mà nó còn thúc đẩy trẻ tham gia các hoạt động khác một cách tự 
giác, tích cực, ... Đồng thời quan niệm về việc giáo dục bảo vệ môi trường cũng 
có những chuyển biến rõ rệt như sự quan tâm sâu sắc của các cấp, chính quyền 
địa phương, cha mẹ học sinh.
 3. Nội dung và hình thức của giải pháp:
 a. Mục tiêu của giải pháp
 - Giúp trẻ có ý thức, có thói quen và hành vi đúng để bảo vệ môi trường, 
tích cực tham gia hoạt động trải nghiệm.
 - Tạo được không khí học tập sôi nổi, vui vẻ, kích thích sự sáng tạo, thích 
khám phá của trẻ.
 - Làm thay đổi quan niệm về trách nhiệm giáo dục bảo vệ môi trường ở 
cha mẹ học sinh. Đồng thời tạo được mối liên hệ phối hợp giữa giáo viên với 
đồng nghiệp, với cha mẹ học sinh và các đoàn thể trong và ngoài trường.
 b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp.
 Biện pháp 1: Tạo môi trường thân thiện để rèn luyện cho trẻ.
 Việc tạo môi trường trong trường mầm non rất quan trọng, muốn vậy 
phải tạo được nội dung, phương pháp và hình thức dạy học để gây hứng thú cho 
trẻ. Do đó cần tạo môi trường trong và ngoài lớp học cho phù hợp, phải đảm 
bảo tính thẩm mỹ (đẹp, trang trí phù hợp chủ đề, đề tài, hình ảnh phải ngộ 
nghĩnh, màu sắc sặc sỡ, đa dạng về chủng loại) và nội dung phong phú để trẻ 
không bị nhàm chán.
 Ví dụ: Trang trí thùng rác ngộ nghĩnh để trong và ngoài lớp học để hướng 
dẫn trẻ biết bỏ rác đúng nơi quy định và biết phân loại rác.
 Giáo viên: Nguyễn Thị Út Quyên 5 Đơn vị : Trường MN Hoa Phượng Một số biện pháp giáo dục cho trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường tại lớp Lá 2 Trường MN Hoa Phượng
Thực hiện phương pháp dạy học tích hợp chúng ta có thể lồng ghép vào các 
hoạt động có chủ đích như hoạt động khám phá khoa học, tạo hình, làm quen 
văn học, hoạt động âm nhạc.
 * Lồng ghép vào hoạt động khám phá khoa học
 Tổ chức cho trẻ quan sát, làm những thí nghiệm đơn giản để trẻ tiếp xúc 
trực tiếp với thiên nhiên, giúp trẻ tìm hiểu, khám phá những điều thú vị từ môi 
trường.
 Ví dụ : Tôi cho trẻ quan sát 2 con cá ở 2 bình nước khác nhau (bình nước 
sạch và bình nước bẩn), cho trẻ nhận xét về sự tồn tại của 2 con cá ở hai môi 
trường khác nhau. Sau đó, cô nhấn mạnh trong tự nhiên có rất nhiều con vật 
nhưng chúng có tên gọi, đặc điểm, hình dáng, môi trường sống khác nhau 
nhưng chúng cần sinh sống ở môi trường không bị ô nhiễm.
 Ví dụ : Tổ chức cho trẻ quan sát “Sự phát triển của cây”. Cây cần gì để 
sống (đất, nước, không khí, ánh sáng). Qua đó cung cấp cho trẻ biết tác dụng 
của các yếu tố môi trường đối với động vật, thực vật cần thiết của chúng với 
con vật, thực vật và giáo dục trẻ có ý thức bảo vệ môi trường. Từ đó trẻ có thể 
đưa ra các phương án giải quyết trong một số tình huống giả định như : Cháu sẽ 
làm gì khi thấy bạn vứt rác không đúng nơi quy định ?.
 Ngoài ra, để tiết học thêm phong phú, hấp dẫn, lôi cuốn sự chú ý của trẻ, 
tôi cho trẻ xem những video về hình ảnh môi trường tự nhiên và xã hội để mở 
rộng sự hiểu biết của trẻ và tích lũy cuộc sống.
 Ví dụ : Cho trẻ xem video hình ảnh về các phương tiện giao thông gây ô 
nhiễm môi trường (khói, bụi,...)
 * Lồng ghép vào hoạt động tạo hình
 Trong giờ hoạt động tạo hình tập cho trẻ có thói quen tận dụng nguyên 
vật liệu phế thải : vỏ hộp sữa, tạp chí, chai lọ,.... để tạo đồ dùng đồ chơi cho trẻ. 
Qua đó giúp cho trẻ nhớ được truyện, thơ, tiết học sinh động. 
 Giáo viên: Nguyễn Thị Út Quyên 7 Đơn vị : Trường MN Hoa Phượng Một số biện pháp giáo dục cho trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường tại lớp Lá 2 Trường MN Hoa Phượng
 Như chúng ta đã biết một ngày của trẻ ở trường mầm non trẻ được tham 
gia rất nhiều hoạt động. Thông qua các hoạt động này giáo viên có thể tổ chức 
lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường vào hoạt động trong ngày của trẻ ở mọi 
lúc mọi nơi. Có như vậy sẽ kích thích tính tích cực của trẻ trong hoạt động và 
tạo động lực thúc đẩy tốt hơn.
 Trong giờ hoạt động ngoài trời, giáo viên cung cấp cho trẻ nhiều kiến 
thức, kĩ năng và hình thành cơ sở ban đầu trong việc giáo dục bảo vệ môi 
trường cho trẻ.
 Ví dụ : Trẻ giúp cô lao công nhặt rác bỏ vào thùng, nhổ cỏ, tưới nước cho 
cây hoa trước lớp, biết cách phân loại rác, nhặt riêng các loại rác có thể tái sử 
dụng để làm đồ chơi trong lớp (vỏ hộp sữa chua,...). Ngoài ra trẻ còn được 
hướng dẫn cách bảo vệ nguồn nước, tiết kiệm nước, chăm sóc cây và hoa trong 
sân trường. Những hoạt động này có tác dụng rất lớn vì trẻ được tự học và trải 
nghiệm một cách tự nhiên. Qua đó giáo dục trẻ giữ gìn vệ sinh trường lớp, hình 
thành ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ.
 Trong giờ hoạt động góc trẻ được học mà chơi, chơi mà học. Qua vui 
chơi trẻ được thực hành và trải nghiệm với nhiều vai chơi khác nhau. Trẻ bắt 
chước các hoạt động của người lớn, đồng thời phản ánh sinh hoạt mà trẻ đã tiếp 
nhận được từ môi trường bên ngoài, cũng từ đó giáo viên kịp thời uốn nắn, 
chỉnh sửa khi trẻ có biểu hiện chưa chuẩn mực.
 Ví dụ : Ở góc phân vai, trẻ đóng vai công nhân vệ sinh môi trường trẻ 
biết mô phỏng những công việc của người lớn như : nhổ cỏ, chăm cây, thu gom 
rác...Trong quá trình chơi, có thể trẻ để đồ chơi không gọn gàng, cô cần nhẹ 
nhàng uốn nắn và nhắc nhở trẻ. 
 Ngoài ra, giáo viên giáo dục trẻ ý thức giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, không vứt 
rác bừa bãi và tiết kiệm nước.
 Giáo viên: Nguyễn Thị Út Quyên 9 Đơn vị : Trường MN Hoa Phượng Một số biện pháp giáo dục cho trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường tại lớp Lá 2 Trường MN Hoa Phượng
 Tư duy của trẻ chủ yếu là tư duy trực quan, trẻ sẽ nhớ lâu hơn những gì 
trẻ được nhìn thấy hơn là được nghe. Do vậy người lớn phải là tấm gương sáng, 
yêu thương, tôn trọng, đối xử công bằng với trẻ, những lời nói rõ ràng, câu hỏi 
gợi mở kết hợp cùng các cử chỉ, điệu bộ phù hợp sẽ khuyến khích trẻ tiếp xúc 
với môi trường xung quanh, bộc lộ, chia sẻ những cảm xúc với người khác bằng 
lời nói và hành động cụ thể. Bên cạnh đó, sự khuyến khích những hành vi, lời 
nói tốt của trẻ, giáo viên cần tuyên dương và khen trẻ kịp thời. 
 Ví dụ : Giờ bình cờ, cô cho trẻ tự nhận xét mình, nhận xét bạn về những 
hành vi, thái độ như : biết nhặt rác bỏ vào thùng, biết chăm sóc cây, biết xếp đồ 
chơi gọn gàng,...Qua những buổi nêu gương như vậy đã giúp trẻ làm tốt hơn 
những công việc hàng ngày.
 Giáo viên cần sử dụng các hình thức khen, nhắc nhở phù hợp, đúng lúc, 
đúng chỗ. Biểu dương trẻ là chính, nhưng không lạm dụng. Cần tuyên dương và 
khuyến khích trẻ để trẻ tự hào, tự nhận biết được hành động vừa làm là đúng và 
tiếp tục phát huy.
 Ví dụ: Trong giờ đón trẻ, yêu cầu trẻ cất dép, cặp vào đúng nơi quy định, 
khi trẻ làm đúng cô động viên trẻ kịp thời để trẻ khác nghe thấy cũng làm theo, 
nếu trẻ có hành vi không đúng cô nhẹ nhàng nhắc nhở và yêu cầu trẻ cất đúng 
nơi quy định.
 Thể hiện thái độ đồng tình hoặc chưa đồng tình của người lớn trước việc 
làm, hành vi, cử chỉ của trẻ, Từ đó đưa ra nhận xét, tự nhận xét trong từng tình 
huống hay hoàn cảnh cụ thể. Người lớn không sử dụng các hình phạt làm ảnh 
hưởng đến sự phát triển tâm – sinh lí của trẻ.
 Biện pháp 5 : Kết hợp tuyên truyền, phối hợp với cha mẹ của trẻ
 Vai trò của cha mẹ trẻ góp phần không nhỏ trong việc giáo dục trẻ. Giáo 
viên thường xuyên trò chuyện, trao đổi với cha mẹ trẻ về những hành vi của trẻ, 
những nội dung trẻ được học trên lớp để cha mẹ quan tâm đến việc học của con 
 Giáo viên: Nguyễn Thị Út Quyên 11 Đơn vị : Trường MN Hoa Phượng Một số biện pháp giáo dục cho trẻ 5-6 tuổi bảo vệ môi trường tại lớp Lá 2 Trường MN Hoa Phượng
 c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
 Các giải pháp, biện pháp khi thực hiện đề tài có mối quan hệ mật thiết với 
nhau, được xem như mắt xích nối giữa vui chơi, học tập và giáo dục, đem đến 
mục đích chung là giáo dục trẻ bảo vệ môi trường. Biện pháp này sẽ hỗ trợ cho 
biện pháp kia nhằm hòa quyện các nội dung lại với nhau để đi đến một thể 
thống nhất là thực hiện tốt các giải pháp, đảm bảo được tính chính xác, tính vừa 
sức, tính khoa học và lôgic giữa các giải pháp, biện pháp.
 d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu, 
phạm vi và hiệu quả ứng dụng
 Từ những nghiên cứu tài liệu, kinh nghiệm cũng như tiến hành thực hiện 
đề tài, tôi đã thu được kết quả như sau :
 Trước khi thực hiện đề tài Sau khi thực hiện đề tài
 Đạt Chưa đạt Đạt Chưa đạt
 Nội dung
 Số trẻ Tỉ lệ Số trẻ Tỉ lệ Số trẻ Tỉ lệ Số trẻ Tỉ lệ 
 (%) (%) (%) (%)
Bỏ rác đúng nơi 
 14 53,8 12 46,2 25 96,2 1 3,8
quy định
Biết bảo quản, cất 
 13 50 13 50 23 88,5 3 11,5
đồ dùng, đồ chơi
Đi vệ sinh đúng 
 15 57,7 11 42,3 24 92,3 2 7,7
nơi quy định
Phân biệt được 
hành động đúng 
 11 42,3 15 57,7 23 88,5 3 11,5
và sai đối với môi 
trường
 Thực hiện tốt các giải pháp, biện pháp đưa ra, sau thời gian ngắn, tôi đã 
thu được kết quả như sau :
 Giáo viên: Nguyễn Thị Út Quyên 13 Đơn vị : Trường MN Hoa Phượng