Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh trong công tác chủ nhiệm

 Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh trong công tác chủ nhiệm
 I. 1. Lý do chọn đề tài
 “Vì lợi ích mười năm trồng cây vì lợi ích trăm năm trồng người”. Câu nói 
của Bác Hồ đã thấm nhuần vào đường lối của Đảng và nhà nước ta. Hiện nay 
Đảng và nhà nước ta đã nêu ra việc phát triển toàn diện - giáo dục toàn diện. 
Vậy mỗi người giáo viên chủ nhiệm phải có nhận thức hết sức đúng đắn về vai 
trò của người thầy trong lớp học. Một công việc không kém phần quan trọng 
trong công tác chủ nhiệm đó là duy trì sĩ số học sinh. Việc duy trì sĩ số, đảm bảo 
chuyên cần ở trường tiểu học đóng một vai trò rất quan trọng trong việc học tập 
của học sinh. Nó là nền tảng giúp các em lĩnh hội kiến thức một cách đầy đủ và 
mang lại kết quả học tập tốt. Việc các em nghỉ học, bỏ học ảnh hưởng đến việc 
tiếp thu bài và kết quả học tập là điều không tránh khỏi. 
 Thông qua Hội nghị Công chức – Viên chức đầu năm học, Ban giám hiệu 
luôn nhấn mạnh: “Làm thế nào để công tác duy trì sĩ số tốt, giúp học sinh ham 
thích học tập và đạt kết quả tốt theo kế hoạch chỉ tiêu của Nhà trường hàng năm, 
góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mà Đảng và Nhà nước giao phó”. Trong 
năm học 2019 - 2020, Tôi được Nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 4B. Ngay 
từ những buổi tựu trường, có một học sinh không đến lớp. Qua tìm hiểu một số 
em trong lớp, mới biết bạn không đi học nữa vì lớn tuổi nên xấu hổ. Là người 
giáo viên chủ nhiệm lớp, ai cũng như tôi đều trăn trở, bức xúc trước thực trạng 
học sinh vắng học, bỏ học, không ham học. Bản thân tôi luôn suy nghĩ và đặt 
cho mình câu hỏi: “Làm thể nào để duy trì sĩ số và đảm bảo chuyên cần?” Đây 
cũng là một vấn đề giúp các em tiếp thu bài đầy đủ, có kết quả tốt trong học tập 
và tiếp tục con đường học vấn của mình. Vậy làm thế nào để công tác duy trì sĩ 
số lớp mình chủ nhiệm đạt kết quả tốt trong năm học, góp phần nâng cao chất 
lượng giáo dục và hiệu quả đào tạo của nhà trường nói riêng và góp phần thực 
hiện mục tiêu giáo dục mà Đảng và Nhà nước đã đặt ra cho ngành Giáo dục nói 
chung. Chính vì thế, tôi quyết tâm tìm mọi biện pháp để duy trì sĩ số học sinh 
lớp và tôi thấy rất hiệu quả. Một khi làm tốt được công tác duy trì sĩ số học sinh 
sẽ giúp chúng ta hạn chế tình trạng học sinh bỏ học và thực hiện đúng mục tiêu 4. Em Nguyễn Thị Cẩm Tiên: gia đình khó khăn, còn nợ nhà trường 2 
năm chưa đóng các khoản tự nguyện.
 5. Em Trần Xuân Phúc: gia đình thiếu quan tâm, em thích chơi hơn là học 
dẫn đến hổng kiến thức.
 Qua tìm hiểu và khảo sát như thế, tôi đã biết em nào có nguy cơ bỏ học 
thuộc dạng nào: Học kém, hổng kiến thức; gia đình không quản lý chặt chẽ, ham 
chơi hay trốn học; học sinh thuộc gia đình khó khăn. Từ đó, tôi tiến hành vận 
dụng biện pháp cho từng nhóm đối tượng nhằm giúp các em đi học chuyên cần 
và đảm bảo duy trì sĩ số.
 Xây dựng tình cảm thân thiện giữa giáo viên và học sinh.
 Bộ Giáo dục và Đào tạo phát động phong trào “Xây dựng trường học thân 
thiện, học sinh tích cực” nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Muốn 
nâng cao chất lượng giáo dục thì phải đảm bảo được sĩ số. Tôi luôn tạo ra môi 
trường học tập thân thiện, gần gũi với học sinh, làm cho học sinh cảm thấy “mỗi 
ngày đến trường là một niềm vui” thì sẽ hạn chế được tỉ lệ học sinh lưu ban, bỏ 
học.
 Đối với học sinh chưa ngoan, tôi xem các em như chính con em của mình 
để gần gũi, động viên, chia xẻ cùng các em. Tôi có lợi thế nhà sát trường, đối 
với những em xa trường, trưa các em thường ở lại để học buổi thứ hai, tôi gọi 
các em vào nhà nghỉ ngơi. Trò chuyện và gần gũi cùng các em, tôi ân cần thăm 
hỏi. Lúc đầu các em còn ngại ngùng nhưng dần về sau các em tự nhiên và rất 
gần gũi, trò chuyện với cô. Từ đó, tôi hiểu được tâm tư, nguyện vọng của các em 
hơn. Đối với học sinh yếu kém, thiếu điều kiện học tập, thiếu tình cảm gia đình 
thì càng được tôi quan tâm chăm sóc hơn, sự dịu dàng đã làm cho các em yên 
tâm và ham thích đến trường. Tôi luôn luôn khuyên răn các em và giúp các em 
hiểu được sự sâu sắc của việc đi học. Đối với những em ham chơi, mê game 
(Em: Trần Vinh). Tôi gặp riêng em đó nhỏ to tâm sự, phân tích cho em hiểu về 
tầm quan trọng của việc học, đồng thời kể cho em nghe về những gương học tốt, 
những người giỏi giang. Bên cạnh đó cũng dẫn chứng cho các em thấy một số 
người không học hành đến nơi đến chốn, lang thang rồi trộm cắp,...Với đối năng cơ bản của tiết học. Tạo sân chơi học tập là một hoạt động mà các em hứng 
thú nhất. Thông qua trò chơi các em lĩnh hội tri thức một cách dễ dàng, củng cố 
khắc sâu kiến thức một cách vững chắc, tạo cho các em niềm say mê trong học 
tập. Đối với những em ham chơi, lười học và những em bị hổng kiến thức, có 
nguy cơ bỏ học, tôi cho các em tham gia trò chơi nhiều hơn, giao nhiệm vụ trong 
quá trình hoạt động nhóm,Tôi luôn tạo cơ hội cho các em tham gia các hoạt 
động học tập, phát biểu ý kiến,.Tôi biểu dương kịp thời sự tiến bộ - dù là nhỏ 
nhất đối với các em. 
 Tôi luôn chịu khó tìm tòi những trò chơi sao cho phù hợp với nội dung 
từng bài, từng môn học: 
 - Môn Toán tôi thường chọn những trò chơi: Leo núi tìm hoa ; Thi tiếp 
sức ; Câu cá ; Cá mẹ tìm cá con ; Tìm bạn ; Ai nhanh, ai đúng ; .
 ➢ Trò chơi : Leo núi hái hoa
 Tôi thường áp dụng trò chơi này vào dạng bài tính nhẩm – Nhân, chia 
một số với 10, 100, 1000, trong các tiết toán Luyện tập, Luyện tập chung.
 Tôi tiến hành cho học sinh chơi theo đội, tổ chức hai đội chơi, số học sinh 
mỗi đội tương ứng mỗi em một phép tính. Mỗi đội đứng thành đội hình hàng 
dọc. Khi giáo viên phát lệnh bắt đầu chơi, em đứng đầu ở mỗi hàng bắt đầu thực 
hiện phép tính đầu tiên rồi về trao phấn cho bạn đứng kế tiếp sau mình. Trò chơi 
tiếp tục đến bạn cuối cùng của mỗi đội. Đội nào ghi các bước tính của từng bậc 
thang đúng và ghi được kết quả cuối cùng vào bông hoa trên “đỉnh núi” là đội 
thắng cuộc. 
 - Đối với phân môn Luyện từ và câu, tôi vận dụng một số trò chơi: Thi 
tìm từ theo chủ điểm (Dạng bài: Mở rộng vốn từ); Nhanh! Nhanh lên bạn ơi 
(Dạng bài: Xác định đúng từ loại: danh từ, động từ, tính từ); Trò chơi: Tìm bạn 
(Áp dụng vào dạng bài: Mở rộng vốn từ, từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa,); trò chơi: 
Ghép từ( Vận dụng vào bài tập chính tả, dạy dạng bài đồng nghĩa, từ trái nghĩa) 
;.
 - Môn Đạo đức, Khoa học tôi thường tổ chức trò chơi “đóng vai”; “làm 
phóng viên” ; trò chơi “đi chợ”. Tôi thường gọi những em hay nghỉ học lên tham A. Cao Bá Quát.
 B. Nguyễn Hiền.
 C. Tô Hiến Thành.
 Câu 4: .
 Câu 5..
 Thông qua trò chơi vừa giúp các em khắc sâu kiến thức, vừa tạo ra sự hổ 
trợ, giúp đỡ nhau giữa các đối tượng học sinh. Nhờ thế mà những em học yếu, 
lười học không còn mặc cảm, tự ti và ham học hơn.
 Xây dựng phong trào : “Cùng bạn học tập”
 Các em học yếu, kém thường có tâm trạng sợ thầy cô mắng, mặc cảm với 
bạn bè,.. rồi dẫn đến không muốn đến lớp. Vì vậy việc khắc phục tình trạng học 
yếu kém cũng là việc hạn chế tỉ lệ bỏ học của các em. Sau khi kiểm tra chất 
lượng đầu năm và qua 2 – 3 tuần đầu thực học, tôi tiến hành phân loại học sinh. 
Tôi phân công cụ thể cho những em khá, giỏi hổ trợ, giúp đỡ những em học yếu. 
Xem đây là một phong trào và thực hiện xuyên suốt đến cuối năm học. Tôi treo 
giải thưởng cụ thể để các đôi bạn thi đua với nhau. Tôi tổng kết sự tiến bộ của 
đôi bạn cùng học theo bốn đợt: Giữa kỳ 1, cuối kỳ 1, giữa kỳ 2 và cuối năm học. 
Tôi trích tiền quỹ lớp để thưởng các em (được sự thống nhất của phụ huynh 
trong cuộc họp đầu năm thu quỹ 2000 đồng / 1 tháng / 1 em và xây dựng phong 
trào “nuôi heo đất”), phần thưởng cho các em là những cuốn tập, những cây bút 
hoặc những hộp tô màu.
 Tôi chú trọng đến những đôi bạn “giỏi, khá kèm yếu” ở cùng thôn xóm 
với nhau, các em có thể cùng nhau học trong những buổi nghỉ học ở trường. Tôi 
tiến hành sắp xếp cho từng đôi bạn đã được phân công ngồi cạnh bàn nhau. 
Tránh sự nhầm lẫn giúp bạn là cho bạn chép bài. Tôi cũng phân tích cho các em 
thấy tác hại của việc cho bạn chép bài. Tôi hướng dẫn cho các em giỏi, khá cách 
giúp bạn trong học tập. Những học sinh được phân công giúp bạn điều chỉnh giờ 
học cho phù hợp, giảng bài cho bạn, học cùng bạn, nhắc nhở động viên và kiểm 
tra vở ghi chép của các bạn. Những em giỏi, khá sẽ kiểm tra bài cũ và sự chuẩn cơ bỏ học. Tôi cũng thường xuyên xin phép giáo viên bộ môn được dự giờ, thăm 
lớp để biết thực lực từng môn học của các em rồi tìm biện pháp giúp đỡ kịp thời 
các em.
 Phối hợp với Đội Thiếu niên Tiền phong:
 Hoạt động Đội và phong trào thiếu nhi đóng vai trò quan trọng trong việc 
nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện; tạo môi trường vui tươi, lành mạnh để 
các em đạt kết quả cao hơn trong học tập vả rèn luyện. Thông qua hoạt động 
Đội, các em được rèn luyện thêm nhiều về phẩm chất của người học sinh cần có 
như: Tình đoàn kết, lòng nhân ái, tinh thần cầu tiến,Bởi vậy, tôi luôn quan 
tâm đến các hoạt động của Đội tổ chức. Mỗi khi Liên đội tổ chức các hội thi, tôi 
là người cố vấn, chọn lựa những em nào có khả năng đảm nhiệm rồi tiến hành 
hướng dẫn đến nơi, đến chốn. Tôi đặc biệt quan tâm đến những em ham chơi, 
nói dối xin về để trốn chơi game. Tôi chọn các em để tham gia thi những trò 
chơi dân gian: kéo co, ngậm nước phun chai, nhảy bao bố, Một khi được cô 
giáo chọn tham gia luyện tập và thi như thế, các em thấy bản thân được cô giáo 
trọng dụng nên rất hào hứng, quyết tâm luyện tập để đạt kết quả cao và không 
còn nghĩ đến việc nghỉ học nữa. Hằng tuần, Liên đội có một buổi sinh hoạt Đội 
dành cho các em. Tôi đi sinh hoạt cùng các em, giúp các em thực hiện nghiêm 
túc điều lệ, nghi thức Đội, chương trình rèn luyện đội viên,Qua đó giúp cho 
các em có được nhiều sân chơi thực bổ ích và lý thú; tạo động lực để các em 
phấn đấu trở thành “Con ngoan, trò giỏi, đội viên tốt, cháu ngoan Bác Hồ”.
 Kết hợp với phụ huynh học sinh.
 Gia đình luôn là chỗ dựa vững chắc cho các em, là động lực giúp các em 
vượt qua khó khăn. Vì thế, chúng ta cần quyết tâm: “nối nhịp cầu giáo dục với 
cha mẹ các em”. Khi phối hợp với gia đình học sinh. Tôi thiết nghĩ cần phải linh 
hoạt vì: “Mỗi cây, mỗi hoa, mỗi gia đình, mỗi hoàn cảnh”, hoàn cảnh gia đình 
không ai giống ai. Có gia đình có điều kiện kinh tế, có thời gian luôn quan tâm 
theo dõi sâu sát chuyện học tập của con em, thậm chí luôn đưa rước con cái đi 
học, theo dõi tập vở của con cái hàng ngày. Nhưng cũng có gia đình đầu tắt mặt cũng đã dần tiến bộ thể hiện qua các đợt kiểm tra, kết quả học tập đã tiến bộ rõ 
rệt, không còn điểm yếu nữa.
 4. Kết luận
 Người giáo viên chủ nhiệm phải thấy việc thực hiện duy trì sĩ số học sinh 
là trách nhiệm của một nhà giáo. Để làm tốt công tác này giáo viên cần kết hợp 
chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và các ban ngành của địa phương. Có như 
vậy công tác chủ nhiệm của giáo viên mới đạt kết quả và khắc phục được tình 
trạng học sinh bỏ học. Đồng thời cần xây dựng một môi trường lớp học thân 
thiện, tạo một mối quan hệ gần gũi giữa giáo viên với học sinh, giữa học sinh 
với học sinh để các em có được cảm giác thân thiện khi đến lớp. Một điều không 
kém phần quan trọng nữa đó là người giáo viên phải thật sự nhiệt tình, chịu khó, 
có tâm huyết, phải luôn tự bồi dưỡng nâng cao tay nghề, đổi mới phương pháp 
giảng dạy để lôi cuốn học sinh, được sự tin tưởng và tín nhiệm của phụ huynh 
học sinh, biết kết hợp chặt chẽ với gia đình học sinh thì việc duy trì sĩ số sẽ đạt 
hiệu quả tốt nhất.