Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh ở trường Tiểu học Y Ngông

 Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh ở Trường Tiểu học Y Ngông
 I. Phần mở đầu
 1. Lý do chọn đề tài
 Công tác duy trì sĩ số ở trường tiểu học đóng vai trò rất lớn trong việc 
nâng cao chất lượng giáo dục học sinh. Nó góp phần vào quả trình “nâng cao 
dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”. Ở các trường vùng khó khăn, 
vùng có nhiều học sinh người đồng bào dân tộc thiểu số thì việc dạy học luôn 
gắn liền với công tác duy trì sĩ số. Đây là một công việc, một nhiệm vụ thường 
xuyên và liên tục đòi hỏi sự cố gắng và nỗ lực của mỗi giáo viên cũng như của 
tập thể nhà trường.
 Một thực tế cho thấy, các trường đóng trên địa bàn vùng khó khăn, vùng 
có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống nói chung cũng như trường Tiểu 
học Y Ngông nói riêng, cha mẹ học sinh phần lớn nằm trong diện gia đình khó 
khăn về kinh tế, lại đông con và hạn chế về trình độ nhận thức nên chưa quan 
tâm đến việc học hành của con em mình. Thay vì việc cho con em đến trường, 
họ lại muốn con nghỉ học đi làm rẫy, nương (theo mùa vụ) để tăng thêm thu 
nhập cho gia đình. Do đi học không chuyên cần nên kết quả học tập của các em 
ngày càng giảm sút, dẫn đến chán nản, vắng học ngày càng nhiều và bỏ học 
giữa chừng, ảnh hưởng lớn đến chất lượng giáo dục.
 Vì vậy, công việc duy trì sĩ số học sinh ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số 
là vấn đề mà mà mỗi người làm trong ngành giáo dục, đặc biệt là những giáo 
viên đang hàng ngày trực tiếp giảng dạy trên lớp, giáo dục các em luôn trăn trở, 
lo lắng để tìm giải pháp hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. Đó 
cũng chính là lí do tôi chọn đề tài “Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh ở 
trường Tiểu học Y Ngông”.
 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
 Mục tiêu
 Nghiên cứu, lựa chọn một số biện pháp phù hợp với thực tế đơn vị để 
đảm bảo duy trì sĩ số, khắc phục tình trạng học sinh hay nghỉ học, có nguy cơ 
 Nguyễn Văn Quyết - 1 - Trường Tiểu học Y Ngông Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh ở Trường Tiểu học Y Ngông
tịch Hồ Chí Minh đã nói “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”. Thật vậy, một 
dân tộc mà dân trí thấp kém thì khó có điều kiện để tiếp thu và phát huy tinh 
hoa văn hóa, khoa học, công nghệ mới của nhân loại. Do đó chúng ta cần làm 
tốt công tác duy trì sĩ số học sinh, giảm tỷ lệ học sinh lưu ban, bỏ học để góp 
phần xây dựng sự nghiệp giáo dục phát triển bền vững. 
 Mục tiêu của việc duy trì sĩ số sĩ số ở trường tiểu học góp phần vào việc 
nâng cao chất lượng học tập của học sinh cũng như giúp các em có cơ hội phát 
triển toàn diện bản thân. Đồng thời nó cũng là yếu tố quan trọng giúp giáo viên 
thực hiện tốt kế hoạch giáo dục học sinh.
 Để công tác giáo dục đạt hiệu quả cần rất nhiều yếu tố chủ quan và khách 
quan, trong đó việc các em đi học chuyên cần đóng một phần không nhỏ. Học 
sinh có đi học đều, đầy đủ thì việc tiếp thu bài mới tốt hơn. Nắm vững kiến 
thức các môn học trong chương trình một cách liền mạch và có hệ thống, đây là 
yếu tố quan trọng thu hút các em ham thích đi đến trường.
 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
 Trường Tiểu học Y Ngông đóng trên địa bàn vùng đặc biệt khó khăn của 
xã DurKmăn. Hàng năm, tỉ lệ học sinh dân tộc thiểu số chiếm đến khoảng 98% 
tổng số học sinh toàn trường. Trình độ dân trí còn thấp, đời sống nhân dân còn 
gặp nhiều khó khăn, học sinh thuộc diện đói nghèo chiếm tỉ lệ khá cao nên sự 
quan tâm của cha mẹ học sinh đến việc học tập của con em mình rất hạn chế. 
Hầu hết học sinh thường nghỉ học theo mùa vụ để phụ giúp gia đình lao động 
tăng thêm thu nhập nên rất khó khăn cho giáo viên trong việc dạy học cũng như 
việc vận động học sinh đến trường. Nhiều gia đình sống và sinh hoạt trên 
nương rẫy nên việc vận động học sinh ra lớp còn gặp nhiều khó khăn. Một số 
giáo viên mới ra trường nên kinh nghiệm giáo dục học sinh, đặc biệt là giáo dục 
học sinh dân tộc thiểu số còn nhiều hạn chế.
 Trong những năm gần đây, công tác duy trì sĩ số học sinh luôn được sự 
quan tâm, chỉ đạo sát sao của các cấp lãnh đạo, sự đồng thuận, ủng hộ của của 
 Nguyễn Văn Quyết - 3 - Trường Tiểu học Y Ngông Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh ở Trường Tiểu học Y Ngông
xuyên, liên tục và có thành công hay không là nhờ công sức rất lớn của giáo 
viên chủ nhiệm. Chính lòng yêu nghề, sự nhiệt tình là động lực giúp giáo viên 
quan tâm nhiều hơn đến hiệu quả công việc của mình, trong đó có công tác duy 
trì sĩ số.
 Để thực hiện hiệu quả công tác duy trì sĩ số, giáo viên chủ nhiệm phải 
nắm được tình hình của lớp. Vì vậy, sau khi nhận lớp, giáo viên chủ nhiệm cần 
trao đổi với giáo viên chủ nhiệm lớp dưới để nắm thông tin của lớp, về những 
đối tượng học sinh cần lưu ý, trong đó đáng quan tâm hơn là những em hay 
nghỉ học, có nguy cơ bỏ học.... Thông qua đó, giúp giáo viên chủ nhiệm biết 
được một số nguyên nhân dẫn đến học sinh hay nghỉ học, có nguy cơ bỏ học 
như : hoàn cảnh gia đình các em còn khó khăn, chưa lo đủ cái ăn, cái mặc nên 
các em phải nghỉ học; gia đình chưa thật sự quan tâm đến việc học của các em; 
một số em lại không thích đến trường,...Từ đó giáo viên sẽ tìm ra những biện 
pháp để động viên học sinh ra lớp. 
 Một số thông tin cần thiết mà giáo viên chủ nhiệm cần nắm được ngay 
sau khi nhận lớp như :
 - Tổng số học sinh, nữ, dân tộc, nữ dân tộc
 - Chất lượng giáo dục năm học lớp 4
 - Học sinh thuộc hộ nghèo, gia đình đông con,...
 - Học sinh khuyết tật, mồ côi cha (mẹ), con thương binh, con liệt sĩ,...
 - Học sinh năng khiếu, khó khăn về học,...
 - Học sinh lớn tuổi, lưu ban nhiều năm, đi học không chuyên cần, có 
nguy cơ bỏ học,...
 Trong thực tế, những em hay nghỉ học thường có khả năng tiếp thu bài 
hạn chế, đã lưu ban ở các lớp dưới. Vì vậy các em thường xấu hổ, không tự tin 
đến lớp, đó cũng chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến hiện tượng đi 
học không đều và nguy cơ bỏ học là rất cao. Đồng thời do nhận thức của bố mẹ 
chưa cao, thường để các em ở nhà đi làm phụ giúp gia đình.
 Nguyễn Văn Quyết - 5 - Trường Tiểu học Y Ngông Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh ở Trường Tiểu học Y Ngông
trường để tìm biện pháp hữu hiệu. Giáo viên chủ nhiệm cần tích cực phối hợp 
với gia đình, nhà trường, chính quyền địa phương và các tổ chức đoàn thể trong 
và ngoài nhà trường để có biện pháp vận động học sinh ra lớp. 
 Vai trò của giáo viên trong việc vận động học sinh rất quan trọng, là 
người “tiên phong’’ trực tiếp trong công tác vận động học sinh ra lớp, là nhân 
tố tạo nên sự thành công trong công tác duy trì sĩ.
 Biện pháp 3 : Làm tốt công tác phối hợp với gia đình học sinh, nhà 
trường, các tổ chức xã hội
 Hồ Chí Minh đã chỉ rõ : “ Giáo dục các em là việc chung của gia đình, 
nhà trường và xã hội. Bố mẹ, thầy giáo và người lớn phải cùng nhau phụ trách, 
trước hết là phải làm gương cho các em hết mọi việc’’. Điều đó cho thấy tầm 
quan trọng của việc phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội trong công tác 
giáo dục học sinh.
 Đối với gia đình học sinh, việc thường xuyên được nghe giáo viên chủ 
nhiệm trao đổi kết quả học tập và rèn luyện của con mình là cầu nối cần thiết để 
làm tốt công tác tuyên truyền, vận động học sinh đi học, đảm bảo sĩ số lớp. 
 Bên cạnh đó, công tác phối hợp giữa Ban Đại diện cha mẹ học sinh, nhà 
trường, chính quyền thôn buôn, đặc biệt là những những người có uy tín ở địa 
phương có vai trò rất quan trọng trong việc tuyên truyềnvận động học sinh ra 
lớp.
 Ví dụ: Năm học 2014-2015, tôi chủ nhiệm lớp 5A, có em H Ưp Ênuôl, 
vì hoàn cảnh khó khăn nên gia đình bắt em phải bỏ học để ở nhà phụ giúp gia 
đình. Sau khi đã mà vẫn chưa vận động được học sinh ra lớp, tôi đã báo cáo với 
lãnh đạo nhà trường để tìm cách giải quyết. Bên cạnh đó, tôi tích cược phối hợp 
với nhà trường, Ban Đại diện cha mẹ học sinh, chính quyền địa phương để chia 
sẻ khó khăn với gia đình học sinh và vận động học sinh ra lớp. Với sự nỗ lực, 
tinh thần trách nhiệm, tình yêu thương, chúng tôi đã thuyết phục được gia đình 
để em được tiếp tục đến trường học tập.
 Nguyễn Văn Quyết - 7 - Trường Tiểu học Y Ngông Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh ở Trường Tiểu học Y Ngông
 Sự phối hợp giữa giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ môn có tác động 
không nhỏ trong công tác duy trì sĩ số học sinh, đặc biệt là tỉ lệ chuyên cần 
trong các buổi học thứ hai. Thực tế cho thấy học sinh thường vắng học vào buổi 
học thứ hai (không phải buổi giáo viên chủ nhiệm dạy). Có thể vì do hoàn cảnh 
gia đình khó khăn nên các em ở nhà phụ giúp gia đình tăng thêm thu nhập hay 
có thể do các em không thích môn học do giáo viên bộ môn dạy,... Vì vậy giáo 
viên chủ nhiệm tìm hiểu nguyên nhân, phối hợp cùng giáo viên bộ môn đề ra 
các biện pháp thích hợp nhằm giúp các em có kết quả học tập tốt hơn ở các 
môn học, từ đó các em sẽ hứng thú học tập và đi học đều đặn.
 Biện pháp 5 : Xây dựng môi trường học tập thân thiện
 Môi trường học tập thân thiện là môi trường học tập mà ở đó trẻ được tạo 
điều kiện để học tập có kết quả, được an toàn trong sự bảo vệ, được công bằng 
và dân chủ, được phát triển sức khỏe thể chất và tinh thần. Trường học, lớp học 
được coi như ngôi nhà chung, ngôi nhà thứ hai của các em, giúp các em thêm 
yêu trường, yêu lớp, hứng thú trong học tập và đem lại hiệu quả cao trong giáo 
dục.
 Môi trường học tập thân thiện phải đảm bảo một số điều kiện như: lớp 
học phải đẹp, sạch sẽ, thoáng đãng, ánh sáng đầy đủ, bàn ghế luôn được lau 
chùi và sắp xếp gọn gàng, xây dựng được một tập thể lớp đoàn kết, các thành 
viên trong lớp giúp đỡ lẫn nhau, cùng nhau tiến bộ. 
 Để xây dựng đượ môi trường học tập thân thiện, giáo viên cần hướng 
dẫn học sinh tham gia tích cực các hoạt động ở trường, lớp phù hợp với lứa tuổi 
của mình như : tham gia lao động, vệ sinh trường lớp; trang trí lớp học thân 
thiên; chăm sóc cây xanh trong khuôn viên trường; ... Thông qua các hoạt động 
đó, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh cũng như các em thấy được trách 
nhiệm, nghĩa vụ của bản thân, tạo dựng được khối đoàn kết, giúp đỡ nhau trong 
mọi hoạt động giữa các học sinh trong lớp, trong trường. Đó cũng chính là một 
trong những yếu tố quan trọng nhằm thu hút học sinh yêu thích đến trường.
 Nguyễn Văn Quyết - 9 - Trường Tiểu học Y Ngông Một số biện pháp duy trì sĩ số học sinh ở Trường Tiểu học Y Ngông
 c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
 Các giải pháp, biện pháp được nêu trong đề tài có mối quan hệ chặt chẽ 
với nhau, có sự thống nhất và có mục tiêu là duy trì sĩ số học sinh nhằm thực 
hiện có hiệu quả trong công tác giáo dục.
 Giải pháp thứ nhất là tiền đề, là cơ sở giúp giáo viên thực hiện tốt chủ vai 
là “tiên phong’’ trong công tác vận động học sinh ra lớp, làm tốt công tác phối 
hợp với gia đình học sinh, nhà trường, các tổ chức xã hội. Các giải pháp nâng 
cao chất lượng giáo dục học sinh và xây dựng môi trường học tập thân thiện, có 
vai trò trong việc giúp giáo viên chủ nhiệm thực hiện tốt công tác duy trì sĩ số, 
nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh.
 d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
 Đề tài thực hiện đã mang lại những hiệu quả rất đáng khích lệ trong công 
tác vận động sinh đi học, duy trì sĩ số góp phần nâng cao chất lượng giáo dục 
học sinh. Kết quả đạt đượccủa lớp 5C năm học 2013 -2014 như sau :
 Đi học 
 Tổng số Nguy cơ 
 chuyên Kết quả giáo dục
 học sinh bỏ học
 cần
 - 100% học sinh trong lớp Hoàn thành 
 Đầu chương trình Tiểu học;
 22 2 75%
 năm
 - 01 giải Nhất múa, giải Nhì hát trong 
 Hội thi văn nghệ cấp trường; 
 - Đạt giải Nhì VSCĐ cấp trường;
 Cuối - Đạt giải nhì Hội thi Phụ trách sao 
 22 0 96%
 năm giỏi cấp trường;
 - Đạt danh hiệu Lớp Tiên tiến.
 Nguyễn Văn Quyết - 11 - Trường Tiểu học Y Ngông