Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp dạy Tập đọc nhạc cho học sinh Lớp 4 ở trường Tiểu học Trưng Vương

 Đề tài :Một số biện pháp dạy tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 ở Trường Tiểu học Trưng Vương 
TT MỤC LỤC TRANG
 Phần thứ nhất: Mở đầu 2
I ĐẶT VẤN ĐỀ 2
II MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 2
1 Mục tiêu 2
2 Nhiệm vụ 3
3 Đối tượng nghiên cứu 3
4 Giới hạn của đề tài 3
5 Phương pháp nghiên cứu 3
 Phần thứ hai: Giải quyết vấn đề 3
I CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ 3
II THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ 4
III CÁC GIẢI PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 6
1 Mục tiêu của giải pháp 6
2 Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp 6
IV TÍNH MỚI CỦA GIẢI PHÁP 13
V HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KẾN KINH NGHIỆM 13
 Phần thứ ba: Kết luận, kiến nghị 15
I KẾT LUẬN 15
II KIẾN NGHỊ 16
 TÀI LIỆU THAM KHẢO 17
 NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG THẨM ĐỊNH CẤP TRƯỜNG 18
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thanh Huệ - 1 - Trường TH Trưng Vương
 Đề tài :Một số biện pháp dạy tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 ở Trường Tiểu học Trưng Vương 
- Tạo tâm lý thoải mái, hứng thú, ý thức học tập tốt mỗi khi học Tập đọc nhạc. Giúp 
học sinh có kiến thức cơ bản, vững chắc về âm nhạc, làm nền tảng cho các em học 
tốt hơn chương trình âm nhạc ở các lớp sau.
2. Nhiệm vụ
- Nhiệm vụ của đề tài đó là phục vụ tốt hơn cho công tác giảng dạy bộ môn Âm 
nhạc.
 - Tìm ra các phương pháp để giảng dạy tốt phân môn Tập đọc nhạc, giúp học sinh 
lớp 4 hứng thú và tiếp thu nhanh hơn trong giờ Tập đọc nhạc.
3. Đối tượng nghiên cứu 
 Một số biện pháp dạy tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 ở trường tiểu học Trưng 
Vương.
4. Giới hạn của đề tài
 Tập trung nghiên cứu đề tài : “Một số biện pháp dạy tập đọc nhạc cho học sinh 
lớp 4 ở trường tiểu học Trưng Vương” khối lớp 4 năm học 2016-2017, năm học 
2017-2018.
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp phân tích – tổng hợp;
- Phương pháp điều tra;
- Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm.
 PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ
- Căn cứ vào nhiệm vụ, yêu cầu của bộ môn Âm nhạc.
- Căn cứ vào nội dung chương trình, sách giáo khoa.
- Căn cứ vào QĐ số 16/2016/QĐ-BGDĐT ban hành chuẩn kiến thức, kĩ năng.
- Căn cứ vào công văn Số: 795/PGDĐT-GDTH về việc tập huấn Phương pháp dạy 
học môn Âm nhạc trong trường tiểu học, giới thiệu dân ca Tây Nguyên và các bài 
hát địa phương ĐắkLắk. 
- Căn cứ vào công văn 5842/ BGD – ĐT ngày 01 tháng 09 năm 2011 về việc hướng 
dẫn nội dung điều chỉnh giảm tải các môn học tiểu học. 
- Căn cứ vào tình hình thực tế của nhà trường về cở sở vật chất, về đội ngũ giáo 
viên, căn cứ tình hình thực tế của UBND xã Bình Hòa – Huyện Krông Ana.
 Là giáo viên trực tiếp giảng dạy tôi nhận thấy cần phải nghiên cứu kĩ cơ sở lý 
luận và nắm vững các kiến thức về bộ môn và phương pháp giảng dạy bộ môn nhằm 
đạt hiệu quả cao nhất.
 Như chúng ta đã biết, Âm nhạc là một môn học mang tính nghệ thuật cao, nó 
khác rất nhiều so với môn học khác, tuy nó không đòi hỏi sự chính xác một cách 
tuyệt đối như những con số nhưng lại đòi hỏi người học phải có sự yêu thích, sự 
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thanh Huệ - 3 - Trường TH Trưng Vương
 Đề tài :Một số biện pháp dạy tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 ở Trường Tiểu học Trưng Vương 
 Nắm được tên và vị Chưa nắm được tên 
 Lớp Đọc tốt Đọc chưa tốt
 trí nốt nhạc và vị trí nốt nhạc
 4A 4/26 22/26 4/26 22/26
 4B 5/24 19/24 5/24 19/24
Các nguyên nhân, các yếu tố tác động
 Về CSVC của trường chưa thật đầy đủ, chưa có phòng chức năng riêng để 
học Âm nhạc.
 Do môn học đòi hỏi phải có năng khiếu nên một số em còn đọc sai cao độ, 
chưa đọc đúng tên nốt nhạc, chưa biết gõ đệm chính xác theo nhịp, phách, tiết 
tấu. 
 Điều kiện giảng dạy của giáo viên còn hạn chế, các tài liệu tham khảo, 
phục vụ dạy Tập đọc nhạc như tranh trò chơi âm nhạc còn ít, chưa phong phú.
 Trường có một số em là học sinh đồng bào, các em tiếp thu chậm và còn 
rụt rè, nhút nhát.
 Ý thức học tập và khả năng tiếp thu của một số học sinh chưa cao.
 Một số phụ huynh chưa quan tâm, nhắc nhở con em mình học tập, cũng 
như chuẩn bị đồ dùng học tập môn Âm nhạc chưa đầy đủ.
 Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đặt ra
 Trường Tiểu học Trưng Vương nằm trong địa phận xã Bình Hòa, là một xã có 
đời sống kinh tế khó khăn. Phụ huynh học sinh sống chủ yếu bằng nghề làm nông 
cho nên sự quan tâm đến việc học tập của con em chưa nhiều. Mặc dù các em rất 
yêu thích môn âm nhạc nhưng khi lên lớp 4, 5 khối lượng kiến thức các môn học 
chính như Toán, Tiếng Việt của các em ngày càng nặng dẫn đến việc sao nhãng việc 
học âm nhạc.
 Đối với học sinh Tiểu học tâm lý các em chưa ổn định, trí tuệ các em 
phát triển chưa hoàn chỉnh nên các em học dễ thuộc nhưng nhanh quên, mỗi 
tiết học âm nhạc thời lượng chỉ có 35 đến 40 phút mà phân môn Tập đọc nhạc 
chỉ có thời gian khoảng 20 phút để học một bài Tập đọc nhạc nên ít có thời 
gian để kiểm tra, chỉnh sửa cho từng học sinh. Hơn nữa ở lớp 3 các em chỉ có 
một tiết học để làm quen với các nốt nhạc nên lên lớp 4 các em chưa nhớ hết vị 
trí các nốt nhạc trên khuông. Vậy, làm thế nào để giúp học sinh đọc tốt các bài 
Tập đọc nhạc, nhớ vị trí, tên gọi, hình nốt, trường độ các nốt nhạc là điều trăn 
trở của tôi mỗi khi đến lớp. Vì vậy để khắc phục tình trạng trên tôi xin mạnh dạn 
trinh bày kinh nghiệm của mình về vấn đề này.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thanh Huệ - 5 - Trường TH Trưng Vương
 Đề tài :Một số biện pháp dạy tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 ở Trường Tiểu học Trưng Vương 
 Bước 6: Học sinh đọc kết hợp gõ phách.
 Bước 7: Đọc lời ca.
 Bước 8: Ghép lời ca.
 Bước 9: Kiểm tra theo tổ, nhóm, cá nhân, dãy, bàn.
Xây dựng phương pháp tập đọc nhạc
 Ở lớp 3, học sinh mới làm quen với các kí hiệu ghi nhạc: khóa Son, khuông 
nhạc, một số hình nốt nhạc, vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc,  đặc biệt vị trí 
các nốt nhạc trên khuông nhạc rất quan trọng, nó quyết định cho việc đọc nhạc của 
học sinh ở các lớp trên, vì vậy để cho dễ nhớ tôi đã cho học sinh ghi nhớ bằng các 
câu văn như sau:
 Nốt Đô: ở dòng kẻ phụ dưới
 Nốt Rê: sát dưới dòng kẻ thứ nhất
 Nốt Mi: ở dòng kẻ thứ nhất
 Nốt Pha: ở khe thứ nhất
 Nốt Son: ở dòng kẻ thứ hai
 Nốt La: ở khe thứ hai
 Nốt Si: ở dòng kẻ thứ ba.
 Ta thường xuyên ôn tập củng cố cho học sinh ghi nhớ vị trí các nốt nhạc trên 
khuông nhạc bằng các câu văn này kết hợp sử dụng khuông nhạc bàn tay trái để 
khắc sâu kiến thức cho học sinh .
 Hoặc cho học sinh thi đua học thuộc bài thơ “Bàn tay xinh”.
 Nhìn vào năm ngón bàn tay
 Giống như khuông nhạc nó thay năm dòng
 Bàn tay, mà học thật thông
 Em đọc nốt nhạc thật không khó gì
 Nay đây ngón út tên mi
 Ngón son đeo nhẫn, ngón xi liền kề.
 Ngón trỏ tên gọi là rê
 Ngón pha liền kề, anh cả bàn tay.
 Bàn tay em lật, em xoay
 Lẩm nhẩm một tí thuộc ngay ấy mà.
 Ở lớp 4, do mới được tiếp xúc nên yêu cầu của phân môn tập đọc nhạc đặt ra 
cho các em là hết sức nhẹ nhàng, đơn giản. Ở giai đoạn đầu tiếp cận với phân môn 
này, các em phải thực hành các bài tập về cao độ, về tiết tấu, người giáo viên phải 
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thanh Huệ - 7 - Trường TH Trưng Vương
 Đề tài :Một số biện pháp dạy tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 ở Trường Tiểu học Trưng Vương 
 Luyện tập về cao độ:
 - Trong bộ môn Âm nhạc nói chung và Tập đọc nhạc nói riêng, luyện tập cao 
độ là khó hơn cả. Với các em phải tiến hành tuần tự từ những âm dễ đọc nhất, phù 
hợp với tầm cữ giọng các em rồi mới mở rộng thành thang âm 5 âm và 6 âm.
 - Trước hết, giáo viên nên cho học sinh tập những vần ít âm với âm “son” làm 
trung tâm ( như: mi, son, la, son, đô), quãng 5 (rê, mi, pha, son, la; đô, rê, mi, pha, 
son). Sau khi hình thành được thang 5 âm sẽ dạy tiếp quãng 6 (đô, rê, mi, pha, son, 
la) tùy tình hình thực tế của từng bài Tập đọc nhạc.
 Để thực hiện nội dung trên, giáo viên có thể sử dụng các biện pháp như sau:
 + Đọc nhạc theo tháp cao độ: Dùng trục gam Đô trưởng, dựa theo thang âm 
có trong bài vẽ tháp cao độ cho học sinh hình dung ra độ trầm bổng của âm thanh 
một cách cụ thể hơn.
 + Đàn cao độ các nốt nhạc có trong bài Tập đọc nhạc, nhắc nhở học sinh chú 
ý lắng nghe và đọc nhẩm theo đàn. Đọc to cao độ theo đàn từ thấp lên cao, từ cao 
xuống thấp hoặc đọc theo cặp 2 nốt trong phạm vi từ nốt Đô 1 lên đến nốt Xi.
 + Điều quan trọng nhất ở phương pháp này là tập cao độ trên nền giai điệu 
của bài Tập đọc nhạc để các em dễ dàng bắt vào cao độ của bài Tập đọc nhạc.
 Ví dụ: TĐN số 1: SON LA SON
 Trong bài Tập đọc nhạc số 1, cao độ gồm có các nốt: Đô, rê, mi, son, la. 
Chúng ta sẽ vẽ tháp cao độ như sau:
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thanh Huệ - 9 - Trường TH Trưng Vương
 Đề tài :Một số biện pháp dạy tập đọc nhạc cho học sinh lớp 4 ở Trường Tiểu học Trưng Vương 
Luyện tiết tấu:
 Đơn đơn đen đơn đơn đen đơn đơn đơn đơn trắng.
 Có thể thay cách đọc tiết tấu trên bằng các tiếng tượng thanh: 
 Rinh rinh tùng rinh rinh tùng rinh rinh rinh rinh tùng.
 Đọc nốt nhạc trên khuông nhạc
 Đây là phần khó nhất trong bài bởi vì chính phần này sẽ đánh giá kĩ năng thực 
hành của học sinh được tổng hợp từ hai phần trên. Ở lứa tuổi tiểu học sự kết hợp 
cùng lúc vừa nhớ tên nốt, độ cao, vị trí và hình tiết tấu của nốt nhạc đó là điều không 
hề đơn giản đối với các em. Nên tôi phải có sự chuẩn bị để rèn luyện cho các em từ 
những lớp dưới. Cũng thông qua trò chơi giúp các em nhớ nốt trên khuông như trò 
chơi: "Khuông nhạc bàn tay" . Có thể có hai cách thực hiện trò chơi này như: 
 - Tôi chỉ các vị trí nốt tương ứng trên bàn tay, học sinh nói tên nốt.
 - Tôi nói tên nốt, học sinh chỉ trên bàn tay của mình. 
 Ngoài ra còn có thể tổ chức cho học sinh tham gia trò chơi: "Gắn nốt nhạc trên 
khuông" 
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thanh Huệ - 11 - Trường TH Trưng Vương