Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ mầm non

 SKKN: “Một số biện pháp dạy trẻ về kỹ năng sống cho trẻ mầm non”
 PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU
 Trong xã hội ngày nay chúng ta nhận thấy rằng cuộc sống dường như hối hả, 
con người sống với một cuộc sống rất nhanh và gấp, đặc biệt là trẻ em, trẻ đã 
dần quen với cuộc sống hiện đại,với lối sống gìa hơn với những gì trẻ đang có 
với đúng lứa tuổi của trẻ. Còn trẻ nông thôn thì ngược lại trẻ lại thiếu tự tin, 
thiếu mạnh dạn, thiếu kỹ năng trong giao tiếp hoặc hành vi ứng xử chưa phù hợp
 Là một giáo viên mầm non tôi luôn mong muốn trẻ được phát triển một cách 
tốt nhất, hòa nhập vào cuộc sống, được sống với tuổi thơ của trẻ. Chính vì vậy 
tôi đã rút ra được một số kinh nghiệm và biện pháp về kỹ năng sống cho trẻ 
mầm non đã đem lại kết quả tốt và rất mong được sự đóng góp ý kiến, những 
kinh nghiệm hay của những đồng nghiệp để đề tài của tôi được hoàn thiện hơn.
 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
 Trong quá trình công tác giảng dạy ở trường tôi nhận thấy rằng địa bàn tôi 
công tác đa phần các cháu chưa được chăm sóc tốt về mặt nhận thức, giao tiếp, 
trẻ không mạnh dạn trong giao tiếp và có nhiều trẻ ứng xử không phù hợp với độ 
tuổi của cháu. Các cháu rất thụ động trong giao tiếp và trong mọi hành vi bởi tôi 
hiểu các cháu chưa được bố mẹ quan tâm chưa chu đáo hoặc quan tâm thái quá 
trong quá trình lớn lên của trẻ về mọi mặt, tôi hiểu một điều lỗi không phải ở trẻ 
mà do người lớn chúng ta đã chưa hiểu rõ được tầm quan trọng của việc dạy kỹ 
năng sống cho trẻ, để trẻ tự lớn lên khi chúng ta không hướng dẫn gợi ý trẻ, lại 
nói một điều rằng không thể trách hết phụ huynh bởi nơi tôi ở là vùng nông thôn 
các bậc phụ huynh phần lớn chỉ biết mặt chữ và kiến thức chăm con chỉ là theo 
bản năng, theo tình yêu dành cho con thôi, khi tôi ra ngoài tiếp xúc với những 
cháu bé được chăm sóc chu đáo cả về thể chất lẫn tinh thần, và cả kỹ năng sống 
cho trẻ. Tôi thấy "nể" sao mà các cháu giỏi thế. Trẻ sống và hòa nhập rất tốt mà 
vẫn không mất đi cái hồn nhiên đáng yêu của trẻ thơ mà trẻ có. Tôi suy nghĩ 
nhiều và luôn đặt ra nhiều câu hỏi và mong muốn làm sao để thay đổi được điều 
nhỏ nhoi thôi về kỹ năng sống cho trẻ, tôi muốn các con được hòa nhập cuộc 
 1
 Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy – Trường Mầm non EaTung SKKN: “Một số biện pháp dạy trẻ về kỹ năng sống cho trẻ mầm non”
 - Trò chuyện với trẻ mọi lúc mọi nơi giúp trẻ mạnh dạn, tự tin hòa đồng với cô 
 và bạn, sưu tầm và làm đồ dùng, đồ chơi tranh ảnh phong phú, đa dạng, đẹp 
 nhằm tạo hứng thú cho trẻ yêu thích đến lớp học đồng thời kích thích tính sáng 
 tạo ham học hỏi tìm tòi khám phá thế giới xung quanh.
 3. Đối tượng nghiên cứu
 Đối tượng là trẻ lớp 5- 6 tuổi lớp lá 1 trường mầm non EaTung 
 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
 '' Một số biện pháp dạy trẻ về kỹ năng sống cho trẻ mầm non" - Trường 
 Mầm non EaTung Xã EaNa, Huyện Krông Ana, Tỉnh DakLak.
 5. Phương pháp nghiên cứu
 Để đạt được kết quả trong việc duy trì sĩ số học sinh tôi dùng các phương pháp 
nghiên cứu sau:
 1. Giúp giáo viên nhận thức sâu sắc về việc dạy trẻ kỷ năng sống 
 2. Xác định những kỹ năng sống cơ bản cần dạy trẻ ở lứa tuổi mầm non 
 3. Cụ thể hóa nội dung những kỹ năng cơ bản mà giáo viên cần dạy trẻ 
 4. Xác định nhiệm vụ cơ bản đối với từng đối tượng trong việc dạy trẻ kỹ năng 
sống 
 5. Biện pháp tuyên truyền với các bậc cha mẹ cách dạy trẻ kỷ năng sống trong 
gia đình 
 6. Đề ra những biện pháp hướng dẫn giáo viên, giúp các bậc cha mẹ thực hiện 
dạy trẻ các kỷ năng sống cơ bản 
 7. Biện pháp giúp trẻ phát triển các kỹ năng sống qua việc tổ chức các hoạt động 
 tập thể vui tươi, lành mạnh trong nhà trừơng. 
 II. PHẦN NỘI DUNG
 2. Cơ sở lý luận
 Ở Việt nam, từ năm học 2008-2009, Bộ Giáo dục- Đào tạo đã phát động 
 phong trào “ Xây dựng trường học thân thiện- học sinh tích cực”, với yêu cầu 
 tăng cường sự tham gia một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động 
 giáo dục trong nhà trường và tại cộng đồng với thái độ tự giác, chủ động và ý 
 3
 Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy – Trường Mầm non EaTung SKKN: “Một số biện pháp dạy trẻ về kỹ năng sống cho trẻ mầm non”
xây mới, đang trên lộ trình đạt chuẩn quốc gia nên thuận lợi trong việc thực hiện 
nội dung xây dựng môi trường giáo dục sạch đẹp, an toàn cho trẻ. 
- Giáo viên đạt chuẩn về trình độ là một người giáo viên tôi luôn có sự ham 
thích, nhiệt tình, sáng tạo, có tinh thần tự học, tự rèn luyện, tìm tòi, học hỏi đồng 
nghiệp để khám phá nghiên cứu bài dạy tốt hơn. Đồ dùng dạy học tương đối đầy 
đủ, tất cả vì học sinh thân yêu.
- Được sự quan tâm của ban giám hiệu, cấp ủy chính quyền điạ phương, các 
đoàn thể đã hướng tới sự nghiệp giáo dục .
 “ Mẫu giáo tốt, mở đầu nền giáo dục tốt”
- Phòng học sạch sẽ thoáng mát, giáo viên nhiệt tình trong công tác, lập trường 
tư tưởng vững vàng và luôn có lòng yêu nghề mền trẻ.
- Ban giám hiệu và chuyên môn phòng giáo dục quan tâm và tạo điều kiện để 
giáo viên học tập, tập huấn kịp thời các chuyên đề.
b. Khó khăn.
 Về phía các bậc cha mẹ trẻ em luôn nóng vội trong việc dạy con; do đó, khi 
trẻ về nhà mà chưa biết đọc, viết chữ, hoặc chưa biết làm toán thì lo lắng một 
cách thái quá! Đồng thời lại chiều chuộng, cung phụng con cái khiến trẻ không 
có kỹ năng tự phục vụ, chỉ chú ý đến khâu dạy, không chú ý đến con mình ăn, 
uống như thế nào, trẻ có biết sử dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống 
hay không? Và vì sao chúng ta cần những đồ dùng, vật dụng đó? Những đồ 
dùng đó để làm gì? Đối với giáo viên mầm non Phong trào“ Xây dựng trường 
học thân thiện, học sinh tích cực” tập trung nhiều nội dung chung cho các bậc 
học, giáo viên chưa hiểu nhiều về nội dung phải dạy trẻ lứa tuổi mầm non những 
kỹ năng sống cơ bản nào, chưa biết vận dụng từ những kế hoạch định hướng 
chung để rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mầm non. Đa số giáo viên lớn tuổi có 
nhiều kinh nghiệm nhưng việc đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm khuyến 
khích sự chuyên cần, tích cực, chủ động, sáng tạo và ý thức vươn lên, rèn luyện 
khả năng tự học của học sinh còn gặp nhiều khó khăn; giáo viên trẻ tuổi ít hơn, 
 5
 Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy – Trường Mầm non EaTung SKKN: “Một số biện pháp dạy trẻ về kỹ năng sống cho trẻ mầm non”
 Có thể do tôi là giáo viên trẻ nên có nhiều tâm tư tình cảm và sự chia sẽ 
không bằng các đồng nghiệp khác .
 d. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động
 Do nhận thức của phụ huynh về tâm quan trọng của bậc học mầm non còn 
hạn chế
 Nhận thức về cuộc sống của phụ huynh chưa cao trong việc rèn kỹ năng 
sống cho trẻ.
 e. Phân tích đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra
Mục đích thực nghiệm trong quá trình nghiên cứu thực trạng kỹ năng sống của 
trẻ lớp mẫu giáo lớn trường Mầm non EaTung, tôi nhận thấy trong những kỹ 
năng sống mà trẻ chưa được hình thành như: Kỹ năng thể hiện văn hoá giao 
tiếp, kỹ năng chăm sóc bản thân, kỹ năng tôn trọng người khác thì kỹ năng thể 
hiện văn hoá giao tiếp là một kỹ năng quan trọng, nó là sự tổng hợp của nhiều 
kỹ năng như kỹ năng quan sát, lắng nghe, hiểu lời nói...Nhận thấy mức độ cần 
thiết của việc hình thành kỹ năng thể hiện văn hóa giao tiếp người nghiên cứu 
đề ra một số biện pháp và lựa chọn những hoạt động phù hợp nhằm hình thành 
kỹ năng này ở trẻ. Cũng trong quá trình nghiên cứu, tôi nhận thấy giáo viên 
còn lúng túng trong việc xây dựng những biện pháp tác động sư phạm và 
những phương pháp cụ thể để hình thành một kỹ năng sống nào đó cho trẻ. Từ 
những lý do trên người nghiên cứu tiến hành xây dựng một số biện pháp tác 
động sư phạm nhằm hình thành kỹ năng sống cho trẻ. Tuy nhiên, vì một số 
điều kiện khách quan cũng như chủ quan,tôi chỉ tiến hành thực nghiệm hình 
với kỹ năng thể hiện văn hoá giao tiếp của trẻ lớp mẫu giáo lớn.
 Đó là những khó khăn nhất định đối với cô, Tuy nhiên được sự giúp đở 
của nhà trường, sự chia sẽ của đồng nghiệp nên tôi nghĩ rằng "tình yêu trẻ thơ" 
sẽ vượt qua được tất cả.
 3. Giải pháp, biện pháp thực hiện
 3.1. Mục tiêu của giải pháp
 7
 Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy – Trường Mầm non EaTung SKKN: “Một số biện pháp dạy trẻ về kỹ năng sống cho trẻ mầm non”
 Kỹ năng sống tự tin: Một trong những kỹ năng đầu tiên mà giáo viên cần 
chú tâm là phát triển sự tự tin, lòng tự trọng của trẻ. Nghĩa là giúp trẻ cảm nhận 
được mình là ai, cả về cá nhân cũng như trong mối quan hệ với những người 
khác. Kỹ năng sống này giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin trong mọi tình huống ở 
mọi nơi. 
 Kỹ năng sống hợp tác: Bằng các trò chơi, câu chuyện, bài hát giáo viên giúp 
trẻ học cách cùng làm việc với bạn, đây là một công việc không nhỏ đối với trẻ 
lứa tuổi này. Khả năng hợp tác sẽ giúp trẻ biết cảm thông và cùng làm việc với 
các bạn. 
 Kỹ năng thích tò mò, ham học hỏi, khả năng thấu hiểu: Đây là một trong 
những kỹ năng quan trọng nhất cần có ở trẻ vào giai đoạn này là sự khát khao 
được học. Giáo viên cần sử dụng nhiều tư liệu và ý tưởng khác nhau để khêu gợi 
tính tò mò tự nhiên của trẻ. Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng, các câu chuyện 
hoặc các hoạt động và tư liệu mang tính chất khác lạ thường khêu gợi trí não 
nhiều hơn là những thứ có thể đoán trước được.
 Kỹ năng giao tiếp: Giáo viên cần dạy trẻ biết thể hiện bản thân và diễn đạt ý 
tưởng của mình cho người khác hiểu, trẻ cần cảm nhận được vị trí, kiến thức của 
mình trong thế giới xung quanh nó. Đây là một kỹ năng cơ bản và khá quan 
trọng đối với trẻ. Nó có vị trí chính yếu khi so với tất cả các kỹ năng khác như 
đọc, viết, làm toán và nghiên cứu khoa học. Nếu trẻ cảm thấy thoải mái khi nói 
về một ý tưởng hay chính kiến nào đó, trẻ sẽ trở nên dễ dàng học và sẽ sẵn sàng 
tiếp nhận những suy nghĩ mới. Đây chính là yếu tố cần thiết để giúp trẻ sẳn sàng 
học mọi thứ. Ngoài ra, ở trường mần non giáo viên cần dạy trẻ nghi thức văn 
hóa trong ăn uống qua đó dạy trẻ kỹ năng lao động tự phục vụ, rèn tính tự lập 
như: Biết tự rửa tay sạch sẽ trước khi ăn, chỉ ăn uống tại bàn ăn, biết cách sử 
dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống một cách đúng đắn, ăn uống gọn 
gàng, không rơi vãi, nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, ngậm miệng khi nhai 
thức ăn, biết mời trước khi ăn, cảm ơn sau khi ăn, biết tự dọn, cất đúng chỗ bát, 
 9
 Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy – Trường Mầm non EaTung SKKN: “Một số biện pháp dạy trẻ về kỹ năng sống cho trẻ mầm non”
biết lắng nghe trình bày và diễn đạt được ý của mình khi vào trong các nhóm trẻ 
khác nhau, giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin khi tiếp nhận các thử thách mới. Điều 
này liên quan tới việc đứa trẻ có cảm thấy thoải mái, tự tin hay không đối với 
mọi người xung quanh, cũng như việc mọi người xung quanh chấp nhận đứa trẻ 
đó như thế nào? Cần chuẩn bị cho trẻ sự tự tin, thoải mái trong mọi trường hợp 
nhất là trong việc ăn uống để chúng ta không phải xấu hổ vì những hành vi 
không đẹp của trẻ. 
 - Thường xuyên liên hệ với phụ huynh để kịp thời nắm tình hình của trẻ, 
trao đổi với phụ huynh những nội dung và biện pháp chăm sóc và giáo dục trẻ 
tại nhà, bàn bạc cách giải quyết những khó khăn gặp phải. 
 Biện pháp 5: tuyên truyền các bậc cha mẹ cách dạy trẻ kỹ năng sống 
 trong gia đình 
 - Có thể thấy, trẻ thường dễ dàng kết bạn khi chơi theo đôi bạn trong môi 
trường của riêng chúng hơn là chơi trong một nhóm bạn tại trường. Nhiều giáo 
viên thấy rằng, một số trẻ có khó khăn trong việc kết bạn hoặc chia sẻ với bạn 
theo nhóm lớn, lại có thể hình thành mối liên kết thân thiết với bạn mới trong 
môi trường gia đình của trẻ. Cha mẹ có thể giúp trẻ phát triển kỹ năng cảm xúc 
và xã hội bằng cách tạo ra các mối liên kết bạn bè tại gia đình. Cha mẹ hãy hỏi 
trẻ muốn mời ai về nhà chơi? Mối quan hệ này được trẻ duy trì khi đến trường, 
khi có được mối liên kết với một trẻ nào đó trong lớp, các mối quan hệ khác sẽ 
hình thành tiếp theo một cách dễ dàng hơn. 
 - Tuyên truyền để cha mẹ trẻ không nên bực bội khi trẻ về đến nhà hoặc 
cho rằng trẻ chỉ biết chơi suốt ngày. Cha mẹ cần có niềm tin với sự hướng dẫn 
của giáo viên và năng khiếu tò mò bẩm sinh của trẻ, trẻ có thể lĩnh hội kinh 
nghiệm nhằm giải quyết các vấn đề quan trọng, đọc, làm toán, thử nghiệm một 
số kỹ năng khoa học khi chơi với nhau. 
 - Cha mẹ trẻ cần phối hợp với giáo viên một cách chặt chẽ và hợp lý bằng 
việc tham gia tình nguyện vào quá trình giáo dục trong nhà trừơng. Cha mẹ nên 
 11
 Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy – Trường Mầm non EaTung