Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp cung cấp vốn Tiếng Việt cho trẻ dân tộc thiểu số tại lớp chồi trường Mầm non Hoa Pơ Lang

 Một số biện pháp cung cấp vốn tiếng việt cho trẻ dân tộc thiểu số tại lớp chồi Trường MN Hoa Pơ Lang 
 I. Phần mở đầu:
 1. Lý do chọn đề tài.
Giáo dục mầm non là một ngành nghề luôn luôn được nhà nước, chính phủ, 
các ban ngành đoàn thể quan tâm hàng đầu. Bởi Giáo dục mầm non chính là sự 
rèn luyện và học hỏi từ những cái nhỏ nhất, cái tự nhiên, cái gần gũi và thân 
thương nhất. Từ đó, có thể giúp trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt: Đức, trí, 
thẩm mỹ, ngôn ngữ, tình cảm.mà khi ở nhà cha mẹ trẻ không thể làm được. 
Và cũng bởi vì ngành Giáo dục mầm non chính là cái nôi đầu tiên, là bước 
đệm để các cháu sẵn sàng về tâm lý cũng như thể chất khi bước vào môi 
trường học mới (trường tiểu học) giúp các cháu thích nghi và hòa nhập tốt với 
môi trường xã hội khác hoàn toàn khi các cháu học mầm non.
 Trong toàn ngành giáo dục nói chung và công việc dạy của giáo viên 
mầm non nói riêng. Việc giúp các em học sinh trong độ tuổi mầm non phát 
triển tốt vốn tiếng việt, đặc biệt là các cháu Dân tộc thiểu số, các cháu nhỏ ở 
những vùng khó khăn vừa có thể hòa nhập với các bạn cùng trang lứa ở ngoài 
đô thị vừa có thể nói được tiếng việt là điều hết sức quan trọng. Bản thân là 
một giáo viên mầm non và năm học 2017 – 2018 này tôi đã được nhà trường 
phân công giảng dạy tại lớp chồi phân hiệu Buôn Dur I, nơi đây là vùng thuộc 
diện khó khăn tỷ lệ hộ nghèo lên tới 60%, người dân sinh sống chủ yếu là đồng 
bào dân tộc thiểu số. Lớp học của tôi cũng đa phần là các cháu người đồng bào 
dân tộc thiểu số. Tôi luôn ý thức được trách nhiệm của mình không chỉ đến 
đây để dạy dỗ các em mà con phải nâng cao vai trò của mình hơn nữa trong 
việc giúp các cháu dân tộc thiểu số phát triển và hòa nhập tốt nhất với cộng 
đồng và đặc biệt là phát triển vốn tiếng việt cho các cháu. Chính vì vậy, Tôi 
chọn đề tài: “Một số biện pháp cung cấp vốn tiếng việt cho trẻ dân tộc thiểu số 
tại lớp chồi Trường Mầm Non Hoa Pơ Lang”.
 Người thực hiện: Cao Thị Hạnh- Trường Mầm non Hoa Pơ Lang
 1 Một số biện pháp cung cấp vốn tiếng việt cho trẻ dân tộc thiểu số tại lớp chồi Trường MN Hoa Pơ Lang 
 - Dựa trên các tiêu chí để phân tích đánh giá sản phẩm, tổng hợp đối 
chiếu tính %.
 c) Phương pháp trực quan: Tạo một môi trường xanh, sạch, đẹp và thoáng 
mát, nhiều tranh ảnh phù hợp với trẻ.
 d) Phương pháp thực tiễn: Đến nhà nơi trẻ sinh sống, biết hoàn cảnh, lý 
do động viên cho cha mẹ cháu nói tiếng việt nhiều hơn.
 II. Phần nội dung 
 1. Cơ sở lý luận.
 Mỗi dân tộc trên thế giới đều có một ngôn ngữ đặc trưng cho dân tộc 
mình, ngôn ngữ đó đặc trưng cho một nền văn hoá truyền thống, tiêu biểu cho 
một đời sống xã hội và Việt Nam cũng vậy, Tiếng Việt - Một ngôn ngữ thân 
thương mang đậm nét của người dân tộc ta. Tiếng việt rất quan trọng nhưng 
vẫn còn ở một số vùng cao vùng khó khăn, đặc biệt là trẻ em dân tộc thiểu số 
vẫn chưa thể nghe hoặc có cháu thậm chí không thể nói được tiếng việt, tại lớp 
học của tôi các cháu hầu như là người đồng bào dân tộc Êđê và dân tộc Tày, 
trẻ dân tộc thiểu số học ở lớp Mầm Non này thường sống ở vùng miền núi, 
môi trường giao lưu hạn chế, hiểu biết về tiếng việt của cha mẹ chưa thật tốt, 
thường sử dụng tiếng mẹ đẻ trong gia đình và cộng đồng nên quá trình học 
tiếng việt cho trẻ thường có những khó khăn, khi đến lớp các cháu thường ngại 
hòa đồng và rất ít nói chuyện, dù cô có nhiều cố gắng trong việc giao tiếp với 
các cháu nhưng hầu như các cháu chỉ thích nói chuyện với cô bằng tiếng việt 
khi cần thiết, vì vậy kết quả học tập của các cháu rất là thấp.
 Trẻ Dân tộc thiểu số có nhiều nhu cầu khác nhau cần được hỗ trợ khi 
đến trường mầm non, một trong những nhu cầu quan trọng nhất đối với nhóm 
trẻ này là phát triển ngôn ngữ nói chung và tăng cường tiếng việt. Điều này đã 
được chứng minh trong báo cáo EDI năm 2012 và 2014 (Bộ Giáo dục và Đào 
tạo) về kết quả phát triển của trẻ em vùng dân tộc thiểu số ở các lĩnh vực khác 
nhau, kết quả báo cáo trên đã gợi ý cho chúng ta cần phải tập trung vào lĩnh 
 Người thực hiện: Cao Thị Hạnh- Trường Mầm non Hoa Pơ Lang
 3 Một số biện pháp cung cấp vốn tiếng việt cho trẻ dân tộc thiểu số tại lớp chồi Trường MN Hoa Pơ Lang 
2 Phát triển ngôn ngữ 13 33 23 67
3 Phát triển thẩm mỹ 14 36 23 64
4 Phát triển tình cảm- XH 15 38 24 62
5 Phát triển thể chất 13 33 26 67
 Qua kết quả biểu đồ cho thấy số trẻ chưa thành thành thạo tiếng việt khá 
nhiều và dẫn đến quá trình học tập của cháu thấp, đã đặt ra một câu hỏi lớn cho 
bản thân tôi là phải làm sao để thay đổi tình trạng cấp bách này và việc cho trẻ 
Dân tộc thiểu số làm quen với Tiếng việt là một việc làm hết sức cần thiết, 
tưởng chừng như rất dễ nhưng thực tế lại rất khó, dạy trẻ làm quen với Tiếng 
việt là dạy cái gì, dạy như thế nào? Trẻ làm quen với tiếng việt với tư cách là 
bộ môn khoa học hay với tư cách là một công cụ, một phương tiện giao tiếp, 
cách trả lời những câu hỏi trên sẽ liên quan tới việc lựa chọn nội dung, phương 
pháp cho trẻ dân tộc tiếp cận, làm quen dần với Tiếng việt.
 * Ưu điểm: Bản thân tôi cũng có nhiều cố gắng trong quá trình tự học, tự 
rèn, tìm tòi, sáng tạo trong các tiết học, thường xuyên học hỏi các đồng nghiệp 
qua các buổi dự giờ hoạt động và tìm hiểu qua các loại sách báo đồng thời có 
kế hoạch sắp xếp hoạt động theo từng chủ đề nhằm cng cấp vốn tiếng việt của 
trẻ.
 * Hạn chế:Vì lớp học do tôi phụ trách 85% số học sinh là trẻ đồng bào 
dân tộc thiểu số, nên việc nghe và hiểu tiếng phổ thông của trẻ còn hạn chế: Vì 
vậy đã ảnh hưởng phần nào đến chất lượng trên trẻ so với mặt bằng chung của 
trẻ 4-5 tuổi.
 - Nguyên nhân chủ quan:
 - Đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho hoạt động học tập nhằm tăng cường 
tiếng việt của trẻ chưa phong phú về chủng loại và chất liệu, thẩm mỹ.
 - Giáo viên trẻ mới ra trường chưa có nhiều kinh nghiệm.
 Người thực hiện: Cao Thị Hạnh- Trường Mầm non Hoa Pơ Lang
 5 Một số biện pháp cung cấp vốn tiếng việt cho trẻ dân tộc thiểu số tại lớp chồi Trường MN Hoa Pơ Lang 
 Để gây hứng thú cho trẻ làm quen với tiếng việt, giáo viên cần phải có 
sự thay đổi cách tổ chức các hoạt động trong môi trường ngôn ngữ nói thật 
phong phú, độc đáo, hấp dẫn và sáng tạo. Trang trí lớp theo nội dung chủ đề, 
theo nội dung kiến thức cần cho trẻ nhận thức. Môi trường lớp trẻ hoạt động 
thay đổi chủ yếu được trang trí bằng sản phẩm của trẻ và sản phẩm do cô và 
trẻ tự tạo để kích thích khả năng quan sát, sự tò mò, ham hiểu biết và để trẻ 
tích cực tham gia vào các hoạt động khám phá trải nghiệm, được tắm mình 
trong môi trường tiếng việt.
 * Môi trường ngoài lớp học
Với quan điểm giúp trẻ làm quen với tiếng việt ở mọi lúc, mọi nơi và để tạo ấn 
tượng cho trẻ ngay từ khi bước chân vào lớp, ở mảng tường ngoài cửa lớp trẻ 
có thể nhận ra ngay những hình ảnh quen thuộc của mình và của các bạn trong 
lớp kèm theo những từ tương ứng với hình ảnh, một sự gần gũi, thân quen sẽ 
đến với trẻ. Và trẻ cũng bắt gặp những hình ảnh của chủ đề, những hình ảnh 
này do chính trẻ vẽ, xé, cắt dán từ tạp chí, họa báoĐây cũng là mảng tường 
để bố mẹ trẻ thấy được hiện bé đang hoạt động ở chủ đề nào để mỗi ngày khi 
đưa trẻ đến lớp hay đón trẻ ra về, phụ huynh có thể phối kết hợp với giáo viên 
trò chuyện với trẻ về hình ảnh, về từ giúp trẻ làm quen thêm hay củng cố, rèn 
phát âm, chính xác hóa lại các từ có trong từ đó mà cô đã cung cấp cho trẻ. 
Những hình ảnh, câu, từ này được cô thường xuyên thay đổi để kích thích sự 
hứng thú của trẻ
 Việc cải tạo môi trường Xanh, sạch, đẹp 
 Ví dụ: Lợi thế sân trường bằng phẳng, rộng. Tôi đã kết hợp với Đoàn 
thanh niên của trường trồng cây xung quanh trường để tạo bóng mát cho trẻ 
như: Cây xà cừ, cây sao, cây bàng, cây phượng, giao cho bảo vệ chăm sóc và 
trồng thêm hoa, cây bằng Lăng. Cô giáo sẽ có dịp tăng cường tiếng Việt cho 
trẻ về từ “Cây phượng” trẻ vừa hiểu được từ, vừa được thấy được cây, được 
quan sát thực tế màu của hoa phượng của chủ đề: Thế giới thực vật.
 Người thực hiện: Cao Thị Hạnh- Trường Mầm non Hoa Pơ Lang
 7 Một số biện pháp cung cấp vốn tiếng việt cho trẻ dân tộc thiểu số tại lớp chồi Trường MN Hoa Pơ Lang 
 Trẻ biết dùng nước tưới cây cảnh, đồng thời trẻ được quan sát sự phát 
triển của cây qua chăm sóc cây, trẻ biết tên các loại cây qua môi trường thực 
tế, cho trẻ tiếp cận phát âm, ôn phát âm những từ đã học, làm quen, cung cấp 
những từ mới, qua chơi với nước trẻ còn thử nghiệm vật chìm, nổi, chơi thả 
thuyền dưới nước, bằng các vật liệu trong thiên nhiên, trẻ hứng thú khám phá 
ra những điều mới lạ khi vui chơi cùng các bạn.
 - Khi cho trẻ khám phá môi trường thiên nhiên giáo viên không nhất thiết 
phải thực hiện tiết dạy trong lớp học mà có thể cho cháu học ngoài trời giáo 
viên dễ dàng dạy thực tế như đề tài khám phá khoa học “ Tìm hiểu môi trường 
xung quanh” Như về sự phát triển của cây hoặc một số loại cây, cây làm cảnh, 
cây cho bóng mát, cây cho quả để ăn, cây lấy gỗNgoài ra môi trường thiên 
nhiên còn giúp cho trẻ được ngắm nhìn, được tìm hiểu khám phá các loại động 
vật, các loại phương tiện qua lại gần gũi cùng trẻ, không chỉ khám phá mà qua 
quan sát còn giúp trẻ phát triển về ngôn ngữ nói thông qua trò chuyện cùng cô 
từ đó giúp cho trẻ hứng thú học tập và giáo viên cũng dễ dẫn dắt trẻ vào bài 
học hơn.
 Ví dụ: Như phát triển Nhận thức “Cây trong trường bé” trước khi vào bài 
cô cho trẻ hát bài “Em yêu cây xanh” thông qua nội dung của bài hát cô dẫn 
dắt cháu vào bài để tìm hiểu về các loại cây được dễ dàng và lô gic hơn.Vừa 
đàm thoại khi cô đặt ra câu hỏi cô và trẻ giúp trẻ vừa có thể thích thú khi nói 
chuyện với cô vừa tạo điều kiện trẻ học tiếng việt tốt hơn.
 Bên ngoài lớp học là “Bé yêu thiên nhiên” với những cây, hoa, rau, mỗi 
loại cây cô đều gắn biển tên tương ứng, hàng ngày trẻ được tiếp xúc và làm 
quen tên gọi của từng loại cây, điều này không những giúp trẻ khám phá thế 
giới tự nhiên mà con giúp trẻ rèn luyện ngôn ngữ
 Người thực hiện: Cao Thị Hạnh- Trường Mầm non Hoa Pơ Lang
 9 Một số biện pháp cung cấp vốn tiếng việt cho trẻ dân tộc thiểu số tại lớp chồi Trường MN Hoa Pơ Lang 
 Hình ảnh góc phân vai
 + Góc sách- thư viện: Ngoài việc giáo viên thường thay đổi tranh ảnh, 
sách truyện, thơ theo chủ đề thực hiện thì tôi còn sưu tầm các bài thơ, câu 
chuyện, ca dao, đồng dao theo từng chủ đề và in thành tranh to, sau khi trẻ học 
xong tôi treo vào góc đến giờ chơi trẻ có thể chỉ và đọc theo.
 Hình ảnh trẻ xem tranh ảnh
 Người thực hiện: Cao Thị Hạnh- Trường Mầm non Hoa Pơ Lang
 11 Một số biện pháp cung cấp vốn tiếng việt cho trẻ dân tộc thiểu số tại lớp chồi Trường MN Hoa Pơ Lang 
nhiều từ, nhiều phân đoạn vì như vậy sẽ giúp trẻ nhớ lâu và trẻ có thể tham gia 
hóa thân vào vào nhân vật như đóng kịch nhờ đó trẻ sẽ ghi nhớ Tiếng việt hơn. 
Kể chuyện giúp trẻ học tiếng việt cũng phải thông qua từng bước cụ thể và rõ 
ràng như sau:
 + Giới thiệu câu chuyện và các nhân vật trước khi đọc truyện
 + Kể lại câu chuyện, sử dụng các đạo cụ minh họa 
 + Giới thiệu các từ chính của câu chuyện thông qua hành động và tiếng 
địa phương 
 + Đọc lại câu chuyện nhưng đặt câu hỏi cho trẻ trước, trong và sau khi kể 
chuyện 
 + Kể lại câu chuyện thông qua hoạt động đóng kịch 
 + Với trẻ có khả năng tiếng việt tốt, cần khuyến khích trẻ kể lại câu 
chuyện, cho các bé này kể trước và có thể kể theo từng đoạn một.
 Ví dụ: Truyện “Chú Dê đen và Dê trắng”Cô có thể sử dụng những con rối để 
giới thiệu vào nhân vật từ dáng đi, tiếng kêu, tính cách, đặc điểm của từng con 
vật. Vì khi thực hiện như vậy vừa khơi dậy sự tò mò, thích thú vừa giúp trẻ 
phát triển kỹ năng quan sát và ghi nhớ lâu .Sau đó, Cô cho trẻ xem con dê thật 
qua một đoạn video và hỏi trẻ đã từng thấy con vật này chưa? Nó ăn gì? Sống 
ở đâu?
 Hình ảnh các con vật trong truyện được cắt ra từ video
 Người thực hiện: Cao Thị Hạnh- Trường Mầm non Hoa Pơ Lang
 13