Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp của GVCN trong việc giáo dục học sinh cai nghiện thuốc lá

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
 TRƯỜNG THPT THANH CHƯƠNG 3
 ---- --------------------
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 “MỘT SỐ BIỆN PHÁP CỦA GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM
TRONG VIỆC GIÁO DỤC HỌC SINH CAI NGHIỆN HÚT”
 NGƯỜI THỰC HIỆN: NGÔ VĂN HIẾU TỔ: VĂN - 
 NGOẠI NGỮ
 NĂM THỰC HIỆN: 2021 - 2022
 LĨNH VỰC( MÔN): CHỦ NHIỆM
 ĐIỆN THOẠI: 0363 966 256 MỤC LỤC
A. MỞ ĐẦU......................................................................................................................2
I. Lí do chọn đề tài..........................................................................................................2
II. Đối tượng, phương pháp và phạm vi nghiên cứu ....................................................3
 1. Đối tượng nghiên cứu ...............................................................................................3
 2. Phương pháp .............................................................................................................3
 3. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................................4
III. Tính mới của đề tài ...................................................................................................4
 1. Tính mới trong giáo dục............................................................................................4
 2. Tính mới trong y học...............................................................................................4
B. NỘI DUNG ................................................................................................................5
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN.............................................5
 1. Cơ sở lý luận .............................................................................................................5
 1.1. Các văn bản chỉ đạo ................................................................................................5
 1.2. Các khái niệm liên quan..........................................................................................5
 1.3. Nguyên nhân gây nghiện và tác hại của thuốc lá....................................................8
 2. Cơ sở thực tiễn ........................................................................................................10
 2.1. Thực trạng chung..................................................................................................10
 2.2. Thực trạng học sinh hút thuốc lá và học sinh nghiện thuốc lá trong nhà
 trường............................................................................................................................10
 2.3. Kết quả giáo dục học sinh nghiện thuốc lá của nhà trường và bản thân trong
 những năm gần đây .......................................................................................................10
CHƯƠNG II: MỘT SỐ BIỆN PHÁP TRONG VIỆC GIÁO DỤC HỌC SINH
CAI NGHIỆN THUỐC LÁ..’ ..................................................... .’. ........’ ....................10
 1. Xây dựng kế hoạch giáo dục...................................................................................10
 1.1. Nắm bắt đặc điểm tình hình lớp chủ nhiệm..........................................................11
 1.2. Phân nhóm đối tượng học sinh theo năng lực, sở thích và hạn chế......................11
 1.3. Biện pháp thăm dò và phát hiện những học sinh nghiện thuốc lá ........................12
 1.4. Tìm hiểu hoàn cảnh và đặc điểm của học sinh nghiện thuốc lá............................12
 2. Một số biện pháp trong việc giáo dục học sinh cai nghiện thuốc lá .......................15
 2.1. Tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh ...........................15
 2.2. Xây dựng môi trường xanh trong lớp học............................................................17
 2.3. Giáo dục kĩ năng sống, tăng cường công tác tư vân tâm lý..................................19
 2.4. Tham gia các hoạt động trải nghiệm, nhân đạo....................................................20
 2.5. Tăng cường các hoạt động văn nghệ thể thao, khích lệ tối đa phẩm chất và
 năng lực của học sinh....................................................................................................24 A.MỞ ĐẦU
 I. Lí do chọn đề tài
 - “Thuốc lá có hại cho sức khỏe”, câu khuyến cáo này chúng ta đọc được ở 
mọi nơi, ngay cả trên các bao thuốc lá. Thuốc lá chẳng những có hại cho bản thân 
người sử dụng mà còn ảnh hưởng sức khỏe của những người xung quanh (hay còn 
gọi là hút thuốc thụ động), còn là nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường, gây tổn hại 
sức khỏe cộng đồng.
 - Những năm gần đây, khi nhận thức của con người về tác hại của thuốc lá càng 
ngày càng được nhận thức rõ ràng thì việc hút thuốc lá giảm mạnh. Tuy đã giảm 
nhưng lượng người sử dụng cũng đang rất lớn, theo kết quả điều tra năm 2019 của 
tổ chức Y tế thế giới (WHO) được trích dẫn trên Google thì số người hút thuốc lá 
trên thế giới là 1,1 tỉ người. Cũng theo WHO và tài liệu tập huấn về Phòng chống tác 
hại thuốc lá trong ngành Giáo dục, Việt Nam là 1 trong 15 quốc gia có số người hút 
thuốc lá cao nhất bao gồm cả nam và nữ. Cũng theo thống kê của WHO năm 2019, 
tỉ lệ học sinh ở Việt Nam hút thuốc lá từ độ tuổi 13-17 là 2,6%.
 - Với tâm lý lứa tuổi đang ở giai đoạn chuyển tiếp phát triển giữa trẻ em và 
người lớn, thích thể hiện, thích khám phá, đua đòi với bạn bè, thích làm người lớn 
nên tập hút thuốc. Có một số gia đình hoặc là thiếu sự quan tâm, thiếu sự quản lý tài 
chính hoặc là không nhận thức được tác hại của thuốc lá nên để con hút thuốc. Có 
một số em thiếu bản lĩnh, không làm chủ được chính mình nên bị bạn bè rủ rê tập 
hút thuốc lá.
 - Trong khi được giao làm công tác chủ nhiệm, gặp phải lớp có nhiều em chưa 
ngoan, ý thức kém, đầu vào thấp nên mức độ nhận thức về tác hại của thuốc còn kém, 
thường hay đua đòi, thích thể hiện.
 - Với vai trò của người giáo viên chủ nhiệm, thay cha mẹ các em trong thời 
gian các em sinh hoạt ở trường, phải có trách nhiệm hướng dẫn các em tránh xa các 
tệ nạn xã hội trong đó bao gồm cả việc hút thuốc lá. Rất có thể ban đầu chỉ là điếu 
thuốc lá, nghe có vẻ không nguy hại lắm nhưng từ điếu thuốc lá dẫn đến các tệ nạn 
xã hội nguy hại hơn như khi không có tiền mua thuốc thì ăn cắp, hoặc buôn bán các 
hàng hóa bị cấm dẫn đến vi phạm pháp luật nếu chúng ta chủ quan.
 - Bản thân tôi đã từng trải qua công tác chủ nhiệm ở những lớp có học sinh 
nghiện thuốc lá, bao gồm cả thuốc lá thường và thuốc lá điện tử, bản chính bản thân 
cũng đã từng nghiện nặng (thời gian hút thuốc gần 30 năm), qua công tác tập huấn 
về phòng chống tác hại thuốc lá, nhận thức được tác hại của việc hút thuốc, tôi đã tự 
cai nghiện thành công cho bản thân và cho các học sinh.
 - Từ thực tế bản thân, đặc biệt là thành công trong việc giáo dục học sinh từ bỏ 
thuốc lá, tôi thực hiện đề tài: “Một số biện pháp của giáo viên chủ nhiệm trong việc 
giáo dục học sinh cai nghiện thuốc lá”. Hy vọng với một số kinh nghiệm của tôi sẽ 
giúp ích phần nào cho đồng nghiệp trong việc giáo dục học trò từ bỏ không chỉ thuốc 
lá mà các chất kích thích khác, hướng các thì lại nghiện nặng. Mong rằng đề tài này góp thêm phần cho người cai nghiện có 
hiệu quả hơn. b. Thuốc lá điện tử
 Thuốc lá điện tử (Electronic cigarettes) là thiết bị chạy bằng pin dùng để làm 
nóng dung dịch lỏng, biến dung dịch này thành hơi để người hút có thể hít vào phổi. 
Bề ngoài có hình dáng giống với thuốc lá thông thường, thanh USB hoặc những thiết 
kế hoàn toàn khác lạ. Hầu hết các thiết bị này đều sử dụng buồng chứa tinh dầu, 
thường có nicotine, hương liệu và các chất phụ gia khác. Chất nicotine trong thuốc 
lá điện tử và thuốc lá thông thường là chất gây nghiện. Thuốc lá điện tử được coi là 
sản phẩm thuốc lá vì hầu hết chúng đều chứa nicotine.
 ( Trích dẫn từ nguồn Bách khoa toàn thư- Internet)
 Hình ảnh minh hoạ thuốc lá điện tử
 1.2.3. Khái niệm về nghiện thuốc lá
 Nghiện thuốc lá bao gồm lệ thuộc thực thể vào chất nicotine có trong thuốc 
lá; lệ thuộc tâm lý và hành vi đối với hành vi hút thuốc lá.
 - Nghiện thực thể: Chất nicotine tác động lên quá trình hoạt động của hệ 
thống thần kinh làm người hút thuốc lá có cảm giác hưng phấn, giảm lo (Nguồn: mt.gov.vn-Internet)
 1.3. Nguyên nhân gây nghiện và tác hại của thuốc lá
 1.3.1. Nguyên nhân gây nghiện
 Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất khiến con người bị nghiện 
thuốc lá.
 1. Thói quen
Hút thuốc có khi đơn giản đã trở thành một thói quen khó bỏ và thói quen đó cứ 
tiếp diễn ngày qua ngày dẫn đến nghiện thuốc.
 2. Muốn chứng tỏ mình
 Hút thuốc chỉ vì muốn thể hiện cá tính của mình. Hành động này thường xuất 
 hiện ở tuổi dậy thì, khi bạn muốn chứng tỏ mình với cha mẹ, thầy cô, bạn bè, 
 muốn tạo dáng như một người sành điệu.
 3. Do thói quen giao tiếp
 Bạn chỉ hút thuốc khi ở vào những hoàn cảnh nhất định như trong những bữa 
tiệc, chỗ bạn bè tụ tập, trong những buổi gặp gỡ khách hàng... Việc mời nhau một 
điếu thuốc trước khi bắt đầu câu chuyện rất thường thấy ở nhiều người. Thói quen 
xấu này đôi khi đẩy bạn đi quá đà, có thể hút cả một gói thuốc chỉ trong một ngày 
nhưng vẫn không nghĩ mình bị nghiện thuốc. Lúc này, có thể bạn không nghiện 
nicotine trong thuốc lá nhưng lại nghiện hành động hút thuốc. Việc nghiện trong vô 
thức này có thể dẫn đến nghiện nicotine thật sự.
 4. Hút để giảm stress
 Bạn hút thuốc để tìm cảm giác thoải mái? Nếu như thế, việc bỏ thuốc sẽ khiến 
gia tăng cảm giác stress mỗi khi bạn gặp khó khăn trong công việc, trong cuộc sống.
 5. Do thất bại lặp lại
 Mỗi lần hút thuốc, bạn luôn tự nhủ đây sẽ là lần cuối cùng? Thất bại trong việc 
từ bỏ thuốc lá cũng có thể tạo thành một thói quen xấu. Bạn đã từng thử qua nhiều 
cách như dùng kẹo cao su hoặc các loại thuốc điều trị khác và cuối cùng chán nản 
chào thua thói quen, nhận mình là người thất bại.
 (Nguồn: trang thông tin điện tử Trung ương Đoàn TNCS HCM)
 1.3.2. Tác hại của thuốc lá
 a. Tác hại về sức khoẻ
 Hút thuốc lá có thể gây ung thư với mọi cơ quan trong cơ thể của bạn: phổi, 
bàng quang, máu, cổ tử cung, đại tràng, thực quản, thận, vòm họng, gan, tụy, dạ 
dày.
 Hút thuốc cũng gây ra: Bệnh tim mạch, đột quỵ, bệnh phổi như khí phế 
thũng và viêm phế quản.
Người hút thuốc có nhiều nguy cơ:
- Mắc bệnh lao. Theo kết quả điều tra năm 2019 của tổ chức Y tế thế giới (WHO) được trích 
dẫn trên Google thì số người hút thuốc lá trên thế giới là 1,1 tỉ người. Cũng theo 
WHO, Việt Nam là 1 trong 15 quốc gia có số người hút thuốc lá cao nhất bao gồm 
cả nam và nữ. Cũng theo thống kê của WHO năm 2019, tỉ lệ học sinh ở Việt Nam 
hút thuốc lá từ độ tuổi 13-17 là 2,6%. Một tỉ lệ đáng lo ngại trong lứa tuổi học sinh.
 ( Trích dẫn nguồn: Vnplus.vn-Internet)
 2.2. Thực trạng học sinh hút thuốc lá và học sinh nghiện thuốc lá trong nhà 
trường
 - Với tâm lý lứa tuổi đang ở giai đoạn chuyển tiếp phát triển giữa trẻ em và 
người lớn, thích thể hiện, thích khám phá, đua đòi với bạn bè, thích làm người lớn 
nên tập hút thuốc. Có một số gia đình hoặc là thiếu sự quan tâm, thiếu sự quản lý tài 
chính hoặc là không nhận thức được tác hại của thuốc lá nên để con hút thuốc. Có 
một số em thiếu bản lĩnh, không làm chủ được chính mình nên bị bạn bè rủ rê tập 
hút thuốc lá.
 - Cũng theo thống kê của WHO năm 2019, tỉ lệ học sinh ở Việt Nam hút thuốc 
lá từ độ tuổi 13-17 là 2.6%.
 - Trong khi được giao làm công tác chủ nhiệm, gặp phải lớp có nhiều em chưa 
ngoan, ý thức kém, đầu vào thấp nên mức độ nhận thức về tác hại của thuốc còn kém, 
thường hay đua đòi, thể hiện.
 - Trong thực tế, tôi đã từng trải qua công tác chủ nhiệm ở những lớp có học 
sinh nghiện thuốc lá, bản thân cũng đã từng nghiện nặng (thời gian hút thuốc gần 30 
năm), nhận thức được tác hại của việc hút thuốc và đã tự cai nghiện thành công cho 
bản thân, tôi lấy kinh nghiệm cai thuốc cho chính mình để áp dụng cho các em học 
sinh nghiện thuốc lá và đã có được những kết quả đáng để ghi nhận.
 2.3. Kết quả giáo dục học sinh nghiện thuốc lá của nhà trường và bản thân 
trong những năm gần đây
 Sau những nỗ lực của bản thân, sự góp sức của Ban chấp hành Đoàn trường, 
các thầy cô bộ môn cùng sự hợp tác của phụ huynh và các em nghiện thuốc lá, tôi đã 
thực hiện thành công đối với các em của hai khoá nói trên.
 CHƯƠNG II: MỘT SỐ BIỆN PHÁP TRONG VIỆC GIÁO DỤC HỌC 
SINH CAI NGHIỆN THUỐC LÁ
 1. Xây dựng kế hoạch giáo dục
 - Thuận lợi:
 + Bản thân giáo viên chủ nhiệm đã từng là người nghiện thuốc lá nặng, đã hút 
thuốc gần 30 năm và đã cai thành công, hiểu rất rõ về tâm lý của người nghiện thuốc 
lá.
 + Các em tuổi đang trẻ, thời gian tiếp xúc với thuốc lá ít, dễ quên thuốc sau 1 
thời gian ngắn cai nghiện.
 + Được sự hợp tác chặt chẽ của phụ huynh.