Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào Lớp 1

 Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp một
 I. PHẦN MỞ ĐẦU:
 1. Lý do chọn đề tài 
 Như chúng ta đã biết “Mẫu giáo tốt, mở đầu cho nền giáo dục tốt”. Hiện 
nay, giáo dục mầm non đã được toàn xã hội quan tâm, đồng thời Giáo dục mầm 
non cũng là nhiệm vụ đầu tiên của hệ thống giáo dục quốc dân. Chính vì vậy mà 
người giáo viên mầm non được xem là người thợ đầu tiên đặt “viên gạch” xây 
móng cho việc đào tạo nhân cách cũng như tri thức cho trẻ - cho những con 
người mới, và khi đã có một nền móng vững chắc tại trường mầm non thì không 
dừng lại ở đó mà trẻ 5 tuổi sẽ phải chuẩn bị để bước tiếp vào một môi trường 
hoàn toàn mới lạ đó là môi trường của trường tiểu học, việc đến trường tiểu học 
được coi là một bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời của trẻ, là một bước 
chuyển biến mang tính nhảy vọt. Chính vì thế mà bản thân trẻ có sự biến đổi vô 
cùng to lớn. Ở trường mầm non trẻ được sống trong môi trường có sự giáo dục, 
chăm sóc và nuôi dưỡng của các cô giáo người mà luôn được coi là người mẹ 
thứ hai của trẻ, nhưng khi bước vào lớp 1 trẻ phải tiếp xúc với một môi trường 
mới lạ, với những hoạt động mới, một vị trí xã hội mới và với những mối quan 
hệ mới của một người học sinh thực thụ trẻ sẽ khó tiếp cận và thích nghi ngay 
được, chính vì vậy nhiệm vụ của người giáo viên mầm non không chỉ giúp trẻ 
chiếm lĩnh được những kiến thức, những kỹ năng ở trường mầm non mà còn cần 
phải tạo cho trẻ có một tâm thế vững vàng, sẵn sàng bước vào lớp một để trẻ có 
thể mạnh dạn, tự tin tiếp cận môi trường của trường tiểu học một cách nhanh 
nhất nhằm giúp trẻ tiếp thu kiến thức ở trường tiểu học một cách tốt nhất. 
 Ở trường mầm non trẻ được học theo phương châm “Học mà chơi, chơi 
mà học”, vui chơi là hoạt động chủ đạo, còn với trường tiểu học thì hoạt động 
học, tiếp thu và chiếm lĩnh những kiến thức là hoạt động đòi hỏi sự nghiêm túc 
lúc này trẻ trở thành một người học sinh thực thụ, trẻ phải thực hiện nhiệm vụ 
của người học sinh... Vì vậy mà trong giai đoạn này trẻ rất dễ rơi vào tình trạng 
lo sợ, hoang mang và có sự dao động mạnh về mặt tâm lý, với trẻ người kinh 
 Nguyễn Thị Kim Oanh – MN Hoa Sen
 1 Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp một
 5. Phương pháp nghiên cứu
 a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
 - Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu
 - Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập
 b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
 Dựa vào tình hình thực tế của trường tôi sử dụng một số biện pháp chuẩn 
bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp một.
 - Phương pháp điều tra 
 - Phương pháp trực quan, đàm thoại, thực hành. (Sử dụng lời nói kết hợp 
với hình ảnh, vật thật). 
 - Phương pháp dùng lời kết hợp với trò chơi.
 - Phương pháp thực hành (trẻ và cô cùng thực hiện mọi lúc mọi nơi).
 - Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động, kiểm tra đánh giá các 
hoạt động của trẻ.
 - Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm
 c) Phương pháp thống kê toán học
 - Dựa vào những kiến thức để tiến hành phân tích, xử lý các số liệu thu 
được qua quan sát, thực nghiệm.
 Nội dung Tổng số Kết quả
Có khả năng ngồi yên và lắng nghe. 15/25 60%
Biết nói một câu đầy đủ 17/25 68%
Nắm được kiến thức tương đối ở trường MN 21/25 84%
Hiểu và giới hạn các hành vi. 19/25 76%
 Nguyễn Thị Kim Oanh – MN Hoa Sen
 3 Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp một
 trò cần phải cố gắng trong quá trình thực hiện chương trình giáo dục mầm non 
đặc biệt đối với trẻ 5 tuổi phải chuẩn bị kỹ hơn về mọi mặt để trẻ có thể bước 
tiếp vào một môi trường hoàn toàn mới lạ đó là môi trường của trường tiểu học, 
việc đến trường tiểu học được coi là một bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời 
của trẻ, là một bước chuyển biến mang tính nhảy vọt, chính vì thế mà trong trẻ 
có sự biến đổi vô cùng to lớn. Ở trường mầm non trẻ được sống trong môi 
trường có sự giáo dục, chăm sóc và nuôi dưỡng của các cô giáo người mà luôn 
được coi là người mẹ thứ hai của trẻ, nhưng khi bước vào lớp một trẻ phải tiếp 
xúc với một môi trường mới lạ, với những hoạt động mới, một vị trí xã hội mới 
và với những mối quan hệ mới của một người học sinh thực thụ. Trẻ sẽ khó tiếp 
cận và thích nghi ngay được, chính vì vậy nhiệm vụ của người giáo viên mầm 
non không chỉ giúp trẻ chiếm lĩnh được những kiến thức, những kỹ năng ở 
trường mầm non mà còn cần phải tạo cho trẻ có một tâm thế vững vàng, sẵn 
sàng bước vào lớp một để trẻ có thể mạnh dạn, tự tin tiếp cận môi trường của 
trường tiểu học một cách nhanh nhất nhằm giúp trẻ tiếp thu kiến thức ở trường 
tiểu học một cách tốt nhất, và đặc biệt hơn là việc chuẩn bị tâm thế cho các cháu 
dân tộc thiểu số vào lớp một là vấn đề cần được thực hiện, bước đầu thực hiện 
nội dung này tôi đã gặp những thuận lợi và không ít khó khăn.
 3. Nội dung và hình thức của giải pháp
 a. Mục tiêu của giải pháp
 - Trước tình hình thực tế ở trường, tôi nghĩ việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ 
dân tộc thiểu số vào lớp một là một việc hết sức quan trọng cần thiết và cấp 
bách. Khi mới nghĩ đến điều này thì tưởng chừng như đơn giản nhưng trên thực 
tế lại không đơn giản, tôi đã tự hỏi phải làm thế nào để có thể giải quyết vấn đề 
một cách hiệu quả và với 1 số kinh nghiệm nhỏ tôi đã mạnh dạn áp dụng cho trẻ 
ở trường tôi với mục đích giúp trẻ là người đồng bào dân tộc thiểu số có một 
tâm thế vững vàng để sẵn sàng bước vào lớp một một cách mạnh dạn và tự tin.
 b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp
 Nguyễn Thị Kim Oanh – MN Hoa Sen
 5 Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp một
 trẻ về thể lực.
 - Trẻ đã đi học chuyên cần nhưng nêú tình trạng sức khỏe của trẻ không 
tốt cũng như thể lực không đảm bảo thi liệu trẻ có thể tham gia vào các hoạt 
động một cách tích cực không ? Để trẻ có thể tham gia các hoạt động một cách 
chủ động và tích cực đòi hỏi trẻ phải có một thể lực tốt, trẻ khỏe mạnh, tăng cân 
đều, làm được điều đó trước hết chúng ta cần có một kế hoạch cụ thể ngay từ 
đầu năm hoc, kết hợp với y tế cân đo và khám sức khỏe cho trẻ, theo dõi và 
chấm biểu đồ tăng trưởng, nắm được tình hình sức khỏe của trẻ để đưa ra biện 
pháp khắc phục, trao đổi với phụ huynh về tình hình sức khỏe của con em mình 
trong kỳ họp đầu năm cũng như hằng ngày khi đưa con đến trường, để họ biết và 
cùng giáo viên có hướng khắc phục, giáo viên có thể cung cấp cho phụ huynh 
một số kiến thức cơ bản về vệ sinh, chăm sóc sức khỏe cho trẻ, để phụ huynh có 
thể chăm sóc cho con em mình khi trẻ ở nhà.
 - Ở trường giáo viên cần tạo cho trẻ tâm trạng thoải mái khi tham gia các 
hoạt động cũng như trong giờ ăn, giờ ngủ, không áp đặt cũng như gây áp lực cho 
trẻ, cô nên vỗ về, động viên trẻ khi trẻ biếng ăn, trẻ ăn hết suất cô động viên, 
khen trẻgiáo viên thường xuyên chú ý theo dõi tình hình trẻ một cách sâu sát, 
không nên thờ ơ với trẻ vì có như vậy thì chúng ta mới phát hiện sớm những 
biểu hiện khác thường của trẻ về sức khỏe, tâm lýcủa trẻ ở trường. 
 - Cùng với sự quan tâm đến chế độ ăn uống của trẻ thì giấc ngủ của trẻ 
đóng vai trò không nhỏ trong quá trình phát triển thể chất của trẻ. Trẻ cần có 
một giấc ngu ngon và ngủ sâu, để có được điều đó thì giáo viên cần làm tốt công 
tác vệ sinh phòng ngủ cho trẻ, ấm về mùa đông và thoáng mát về mùa hè, tránh 
cho trẻ ngủ nơi cửa có gió lùa mạnhđối với những trẻ khó ngủ, ít ngủ, chúng 
ta cần gặp phụ huynh trao đổi tình hình cho phụ huynh biết để nhắc nhở trẻ ở 
nhà ngủ đúng giờ, đủ giấc
 - Ngoài thực hiện tốt công việc theo dõi sức khỏe của trẻ, cho trẻ ăn, ngủ 
thì chúng ta cần phải có chế độ tập luyện, vận động cho trẻ hợp lý vì trẻ vận 
 Nguyễn Thị Kim Oanh – MN Hoa Sen
 7 Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp một
 luôn tìm sẵn những bài thơ, bài vè, ngắn dể đọc, dễ nhớ có trong chương trình, 
phù hợp với chủ đề để dạy cho các cháu, tôi luôn khuyến khích các cháu đọc, 
sửa sai cho những cháu đọc chưa đúng, đối với các cháu đọc chưa rõ ràng thì tôi 
dạy cho các cháu đọc từng câu qua những lúc trò chuyện với các cháu như 
vậy đã giúp tôi biết được cháu nào còn rụt rè nhút nhát, cháu nào còn sử dụng 
câu cụt hay cháu nào chưa phát âm rõ từ đó tôi dành nhiêu thời gian gần gũi 
trò chuyện và tập cho cháu phát âm nhiều hơn, đồng thời giúp các cháu mạnh 
dạn giao tiếp với bạn, với cô hơn.
 * Hoạt động khám phá khoa học
 - Đây là một môn học mà đòi hỏi người giáo viên phải tìm ra những 
“nghệ thuật” để lên lớp, vì môn học này sử dụng phương pháp quan sát và đàm 
thoại, mà trẻ người dân tôc thiểu số thì rất hạn chế về ngôn ngữ tiếng việt. Trẻ 
chỉ có thể trả lời theo sự gợi ý của cô hoặc trả lời bằng câu cụt
 - Môn KPKH là một trong những môn học giúp trẻ phát triển nhận thức 
và ngôn ngữ tích cực nhất, vì vậy chúng ta cần phát huy hết tác dụng của môn 
học này để dạy trẻ. Nhưng chúng ta không nhất thiết phải đặt nặng vấn đề đây là 
một tiết học và bắt các cháu phải thực hiện, chúng ta có thể biến tiết học thành 
một cuộc thi tài hay đố vui có thưởng
 Ví dụ: Trong chủ đề “Động vật” Đề tài: những con vật đáng yêu.
 - Cô giáo có thể tạo tình huống và dẫn dắt cho trẻ tham gia chương trình 
“Đố vui có thưởng”, cô đố trẻ đây là con gì? Hoặc có thể xử dụng hình thức bốc 
thăm và đọc câu hỏi: Con chó là động vật sống ở đâu? Trẻ nào biết thì lắc xắc xô 
và được quyền trả lời, nếu trẻ trả lời đúng cô khen trẻ tặng quà, trẻ chưa trả lời 
được thì mời bạn khác trả lời giúp, và cho trẻ nhắc lại, nếu trẻ vẫn không trả lời 
được thì cô có thể gợi ý và cho trẻ nhắc lại... 
 * Hoạt động làm quen với toán:
 - Khi trẻ bước vào lớp một, kiến thức sơ đẳng nhất là trẻ phải biết đếm,
 Nguyễn Thị Kim Oanh – MN Hoa Sen
 9 Một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ đồng bào dân tộc thiểu số vào lớp một
mẹ không thì chúng mình hãy thật im lặng và lắng nghe xem Dê con có mở cửa 
không qua câu chuyện “Dê con nhanh trí” nhé.
 - Với giọng điệu lúc trầm lúc bổng, lúc hồi hộp, lúc gây cấn của cô đã lôi 
cuốn được trẻ vào giờ học và từ đó trẻ chăm chú lắng nghe cô kể và tiếp thu 
được lời kể của cô giáo. Cô giảng nội dung câu chuyện ngắn gọn dể hiểu nhằm 
giúp trẻ nắm được nội dung câu chuyện.
 - Để cháu nhớ và hiểu câu chuyện sâu hơn, cô có thể kể nhiều lần bằng 
nhiều hình thức, khi kể cô thể hiện cử chỉ, điệu bộ, giọng nói, hành động của 
từng nhân vật một cách rõ ràng, phù hợp với tính cách của từng nhân vật để trẻ 
có thể hiểu và cảm nhận được đâu là nhân vật hiền lành, đâu là nhân vật hung 
dữ
 Ví dụ: Nhân vật Dê mẹ thì ta thể hiện giọng nhẹ nhàng, hiền lành
 Nhân vật Dê con khi nói chuyện với mẹ thì giọng ngây thơ trong sáng, 
còn khi nói chuyện với Chó sói thì giọng cứng rắn, gan dạ
 Nhân vật Chó sói thì ta thể hiện giọng xảo quyệt
 - Đối với đọc thơ tôi luôn tạo cho trẻ sự chú ý tập trung bằng giọng đọc 
diễn cảm và không quên thể hiện cử chỉ điệu bộ tiến hành cho trẻ đọc thơ 
bằng nhiều hình thức như (cả lớp đọc, thi tài giữa các tổ, các nhóm, các nhân, 
đọc nối đuôi) và cứ sau mỗi lần trẻ thực hiện được cô không quên tặng quà 
hay tuyên dương trẻ
 - Với những hình thức như vậy vốn từ tiếng Việt của trẻ đã tăng lên một 
cách rõ rệt và đó cũng là một động lực to lớn thúc đẩy tôi tiếp tục tìm tòi các 
biện pháp khác để áp dụng vào dạy trẻ nhằm giúp trẻ tiếp thu và tăng vốn từ 
tiếng Việt.
 - Mỗi khi vào đầu giờ học tôi thường trò chuyện với các cháu, tạo cho các 
cháu sự thoải mái, không áp lực, tạo cho cháu sự hứng thú, sự tập trung khi nghe 
cô trò chuyện hoặc đọc thơ. không dừng lại ở đó trong những giờ kể chuyện tôi 
 Nguyễn Thị Kim Oanh – MN Hoa Sen
 11