Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chỉ đạo vệ sinh cá nhân cho trẻ Mẫu giáo tại trường mầm non Hương Gián

 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 Một số biện pháp chỉ đạo vệ sinh cá nhân cho trẻ Mẫu giáo tại trường mầm 
 non Hương Gián
1. Phần mở đầu
1.1. Lý do chon đề tài
Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ phát triển về thể chất, tình cảm, trí 
tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ 
em vào lớp một; hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lý; 
năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng; những kỹ năng sống cần thiết phù họp 
với lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng 
cho việc học ở các cấp học tiếp theo và việc học suốt đời.
“ Nên Người ’’ là quá trình trẻ em lĩnh hội kinh nghiệm xã hội - lịch sử được vật 
chất hoá trong nền văn hoá loài người. Quá trình đó được thực hiện trong điều 
kiện có sự hướng dẫn thường xuyên của người lớn, tức là giáo dục. Giáo dục thể 
hiện rõ vai trò của nó trong cuộc sống. Giáo dục không chỉ là mục đích mà còn 
là động lực của sự phát triển xã hội, giáo dục có ảnh hưởng to lớn đến đến sự phát 
triển nhân cách. Nền giáo dục Việt Nam được thể hiện rõ trong mục tiêu mà nền 
giáo dục nước ta hướng đến “ Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam 
phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nhiệp, trung 
thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, hình thành và bồi dưỡng 
nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và 
bảo vệ tổ quốc”.
Ở nước ta, đối với trẻ em trước tuổi đến trường phổ thông (dưới 6 tuổi) hướng 
dẫn sự phát triển ấy chính là giáo dục Mầm non Việt Nam. Giáo dục Mầm non là 
mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục ở nước ta. Giáo dục Mầm non là bậc 
học có vị trí quan trọng trong ngành giáo dục, đặt nền móng ban đầu để hình 
thành nhân cách con người, góp phần nâng cao dân trí phát triển nguồn nhân lực 
cho đất nước sau này. Mục tiêu của giáo dục mầm non là “ Giúp trẻ phát triển về từng bước nâng cao chất lượng chăm sóc bảo vệ sức khỏe của trẻ theo chỉ thị của 
ngành học mầm non.Vì vậy nhiều giáo viên đã cố gắng chú ý trong việc chăm 
sóc, giáo dục vệ sinh cho trẻ: Tạo môi trường cho trẻ học tập, vui chơi giúp trẻ 
hoạt động một cách tích cực, để phát triển thể lực tốt.
Tuy vậy trong việc giáo dục vệ sinh cá nhân cho trẻ, cũng còn một số ít giáo viên 
chưa chú ý rèn thói quen giữ gìn vệ sinh cho trẻ. Thậm trí có những giáo viên còn 
vi phạm quy chế vệ sinh như cho nhiều cháu cùng lau chung một khăn mặt, uống 
chung một cốc nước 
Để nhằm nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên về các nhiệm vụ chăm sóc 
giáo dục trẻ Mầm non, hình thành cho trẻ những thói quen tốt trong vệ sinh cá 
nhân, vệ sinh trường lớp, qua đó hình thành kỹ năng sống tích cực cho trẻ ngay 
từ nhỏ. Với mục tiêu này trách nhiệm là Hiệu trưởng của nhà trường tôi đã đưa 
ra một số biện pháp chỉ đạo để nâng cao hiệu quả chăm sóc giáo dục vệ sinh cá 
nhân cho trẻ Mẫu giáo Trường mầm non Hương Gián. 
1.2. Điểm mới trong sáng kiến
Thu hút huy động nhiều lực lượng trong và ngoài nhà trường cùng tham gia.
Đội ngũ Giáo viên được củng cố và tích lũy nhiều kinh nghiệm trong công tác 
giao tiếp, chuyên môn nghiệp vụ, nhất là về kỹ năng công tác vệ sinh các nhân 
cho trẻ, có nhiều sáng tạo trong khi tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ. 
Đối với các bậc phụ huynh được cung cấp bổ sung những kiến thức, kỹ năng 
chăm sóc giáo dục trẻ theo khoa học. 
2. Phần nội dung
2.1. Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu
2.1.1. Thuận lợi:
Trường Mầm non Hương Gián có đội ngũ cán bộ giáo viên, nhân viên đoàn kết, 
nhiệt tình yêu nghề mến trẻ, có trình độ chuyên môn đạt chuẩn và trên chuẩn là 
100% .
Trong năm học 2018-2019 được UBND huyện bổ sung thêm 8 giáo viên , tỷ lệ 
giáo viên đạt 1,8 giáo viên trên lớp đáp ứng nhu cầu dạy và học trong nhà trường. + Vì sao con phải dùng xà phòng để rửa tay ?( để tay thơm tho- để diệt vi 
 trùng gây bệnh - cô giáo và mẹ dạy).
+ Con thường rửa tay vào lúc nào? (trước khi ăn- sau khi đi vệ sinh- khi tay bẩn).
+ Con có biết tay ăn bẩn cầm thức ăn sẽ dễ bị mắc bệnh gì không?
+ Giữ gìn vệ sinh có lợi gì cho sức khoẻ? (khoẻ mạnh chóng lớn- ít ốm đau)
+ Hằng ngày trước khi đi học con có rửa mặt, chải tóc không?
+ Sau khi ăn con có xúc miệng và chải răng không?
+ Con có ăn kẹo và ăn thức ăn rơi xuống đất không?
+ Con rửa tay cho cô xem nào?
* Cán bộ giáo viên, nhân viên:
 + Trong gia đình ai là người chăm sóc vệ sinh, sức khoẻ cho trẻ ?
+ Muốn biết trẻ có lớn không, anh (chị) phải làm gì ?
+ Anh chị có biết hiện nay có bao nhiêu loại vắc xin tiêm phòng cho trẻ?
+ Khi trẻ ốm, anh( chị) thường làm gì?
+ Theo anh( chị), để trẻ có thói quen vệ sinh cá nhân anh(chị) có dạy trẻ hằng 
ngày hay không?
+ Những việc vệ sinh cá nhân nào anh( chị) đã dạy và giúp trẻ như thế nào?
+ Theo anh (chị), hằng ngày trẻ cần đánh răng vào lúc nào?
+ Theo anh (chị), sau khi ăn xong bao nhiêu lâu chải răng là hợp lí?
+ Theo anh(chị), chải răng thế nào là đúng cách?
+ Theo anh(chị), bàn chải răng sau khi chải xong nên cắm đầu bàn chải ngửa lên 
hay chúc xuống?
+ Bát thìa đồ dùng ăn uống của trẻ theo anh (chị) có nên rửa sạch sấy khô tiệt 
trùng hoặc phơi khô và nhúng nước sôi trước khi ăn không?
+ Sau khi trẻ ăn xong anh chị thường làm gì?
+ Buổi tối trước khi đi ngủ anh(chị ) có cho trẻ ăn thêm gì không?
 BẢNG TỔNG HỢP KHẢO SÁT ĐẦU NĂM
Đối tượng Tổng số người Trả lời đúng Trả lời sai Ghi chú
1/Trẻ MG 690 430 260 
2/ Giáo viên, 
 52 46 4 
Nhân viên 
3/Phụ huynh 690
 340 350 
2.2. Các giải pháp
Để khắc phục tình trạng tôi thấy cần có một số giải pháp chỉ đạo giáo dục vệ sinh 
cá nhân cho trẻ mẫu giáo như sau:
2.2.1. Bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên: lớp. Nhà trường quán triệt cho toàn thể giáo viên thấy rõ tác dụng của việc tổ 
chức sinh hoạt chuyên đề vệ sinh, có tọa đàm rút kinh nghiệm. 
2.2.2. Yêu cầu rèn luyện thói quen vệ sinh văn minh cho trẻ:
Chỉ đạo giáo viên hướng dẫn trẻ trong các hoạt động học, cũng như các giờ học 
khác, tích hợp giáo dục vệ sinh cá nhân vào các hoạt động vui chơi, trẻ vui vẻ, 
phấn khởi, tự tin, năng động sáng tạo. Từ đó hình thành ở trẻ thói quen vệ sinh cá 
nhân và thực hiện hành vi văn minh lịch sự ở trường mầm non cũng như ở nhà.
Những yêu cầu đối với từng lứa tuổi như sau:
- Mẫu giáo 3-4 tuổi:
+Có sự giúp đỡ của cô, trẻ tự rửa mặt, rửa tay, biết dùng khăn mặt, khăn tay.
+ Không cho tay và mọi vật vào miệng, không dụi tay lên mắt. 
+ Tự đánh răng, tự đi guốc dép, tự xúc cơm ăn
+ Biết che miệng khi ho ngáp, hoặc khi hắt hơi.
+ Vứt rác, đi tiểu, đi tiêu đúng nơi quy định
- Mẫu giáo 4-5 tuổi:
Ngoài những thói quen và hành vi trên cần thêm một số nội dung sau:
 ( Giờ ăn phụ bữa chiều của các con)
+ Không nhổ bậy, không nhổ trước mặt người khác, khi ho ngáp, hắt hơi biết lấy 
tay che miệng. 
+ Không ăn quả xanh, không uống nước lã, khi ăn không làm rơi vãi. nhiều vì vậy để rèn luyện thói quen vệ sinh trước hết trường lớp phải sạch sẽ, 
ngăn nắp vệ sinh. 
Ví dụ: Muốn rèn luyện cho trẻ thói quen đi tiểu. Đi tiểu, đúng chỗ, thì điều kiện 
đầu tiên là phòng vệ sinh phải sạch sẽ, quy định chỗ và có ký hiệu bé trai, bé gái 
rõ ràng.
- Sự gương mẫu của giáo viên và những người xung quanh trẻ.
Như chúng ta đã biết, trẻ mẫu giáo có đặc điểm hay bắt chước. Trẻ có thể bắt 
chước những cái đúng, cái tốt nhưng cũng có thể bắt chước cả cái sai, cái xấu vì 
vậy muốn chăm sóc, giáo dục vệ sinh cho trẻ tốt trước hết giáo viên và cán bộ 
nhân viên phải là tấm gương sáng về vệ sinh cho trẻ noi theo. Trong thực tế nhiều 
giáo viên đã ý thức được tác dụng của những yêu cầu vệ sinh nhưng chưa có thói 
quen thực hiện thường xuyên, Ví dụ yêu cầu trẻ biết che miệng khi ho, ngáp, hắt 
hơi, nhưng cô giáo lại không thực hiện, nói không đi đôi với làm thì chẳng những 
khó rèn thói quen vệ sinh cho trẻ. Trong trường hợp đó, cô giáo có thể xin lỗi trẻ, 
tự phê bình và đồng thời nhắc nhở lại yêu cầu để cho trẻ nhớ.
Cán bộ, nhân viên trong nhà trường, chẳng những là người phục vụ trẻ mà còn là 
những nhà giáo dục trẻ vì vậy việc tạo ra môi trường vệ sinh, gương mẫu thực 
hiện là công việc rất cần thiết để góp phần rèn luyện thói quen vệ sinh cá nhân 
cho trẻ.
- Kết hợp với các môn học và hoạt động giáo dục để rèn luyện thói quen vệ sinh 
cho trẻ.
Kết hợp với hoạt động Giáo dục phát triển nhận thức, Giáo dục phát triển ngôn 
ngữ  để nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh cho trẻ.
Đối với những việc có thể làm mẫu được thì giáo viên cần chuẩn bị kỹ lời hướng 
dẫn và làm động tác mẫu. Có thể kết hợp vừa làm mẫu, vừa giải thích. Khi làm 
mẫu, giáo viên có thể làm cho chính bản thân mình, cũng có thể làm mẫu cho một 
cháu để trẻ làm theo.
Muốn cho trẻ hình thành được một thói quen vệ sinh thì ngoài việc làm cho trẻ 
hiểu đựơc ý nghĩa, có kỹ năng còn cần làm cho trẻ được thường xuyên thực hiện. Tổ chức họp phụ huynh toàn trường để tuyên truyền về công tác vệ sinh cá nhân, 
vệ sinh an toàn thực phẩm cho trẻ
 ( Tuyên truyền thông qua họp phụ huynh học sinh)
2.2.5. Công tác kiểm tra
Công tác kiểm tra là một việc không thể thiếu được trong quy trình của người 
quản lý: lên kế hoạch định hướng, hướng dẫn cho các lớp, hàng tháng ngoài việc 
chuyên môn bình thường, trường tập trung xây dựng vườn thiên nhiên hoặc các 
bảng biểu tuyên truyền hoặc các loại giá trong 1 phòng học.v.vCứ chỉ đạo dứt 
điểm từng việc trong một thời gian nhất định, hết việc nọ đến việc kia, liên tục ta 
sẽ có những sản phẩm đầy đủ phục vụ vệ sinh cá nhân trẻ cũng như các yêu cầu 
chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ. 
2.2.6. Nội dung giáo dục vệ sinh:
* Vệ sinh cá nhân: Chuẩn bị đầy đủ các đồ dùng vệ sinh cá nhân
+ Khi trẻ rửa tay, rửa mặt:
- Chuẩn bị đủ dụng cụ cho trẻ rửa tay: Thùng có vòi hoặc vòi nước vừa tầm tay 
của trẻ (nếu đựng nước vào xô hay chậu thì phải có gáo giội),xà phòng rửa tay, 
khăn khô sạch để lau tay, xô hay chậu để hứng nước bẩn (nếu cần).
- Chuẩn bị đầy đủ khăn mặt đảm bảo vệ sinh ( một khăn mặt/ trẻ), đủ bô, xô, chậu. - Hướng dẫn trẻ cách chải răng và kết hợp với gia đình để dạy trẻ tập đánh răng 
ở nhà. Tuyên truyền cho phụ huynh không nên cho trẻ ăn quà vặt nhất là kẹo, 
bánh ngọt.
- Khám răng định kì để phát hiện sớm răng sâu và chữa trị kịp thời. Tập cho trẻ 
có thói quen ngậm miệng khi đi ngủ, thở bằng mũi để miệng và răng không bị 
khô, hạn chế sâu răng.
+ Vệ sinh quần áo, giày dép
- Không để trẻ mặc quần áo ẩm ướt. Khi trẻ bị nôn, đại, tiểu tiện ra quần hoặc khi 
mồ hôi ra nhiều, cô cần thay ngay cho trẻ. Cởi bớt quần áo cho trẻ khi trời nóng, 
mặc thêm khi trời lạnh.
- Để chống nhiễm lạnh đôi chân của trẻ, ngoài đôi dép hay giày trẻ đi đến lớp, 
cần có thêm một đôi dép sạch cho trẻ đi trong lớp.
- Cô nhắc nhở cha mẹ của trẻ đưa đủ tất, quần áo dự trữ để thay cho trẻ khi cần 
thiết. Nên cho trẻ mặc quần áo bằng những loại vải mềm, thấm mồ hôi. Nên dùng 
loại giày dép hơi rộng hơn so với chân trẻ một chút, dép mềm, mỏng, nhẹ, dễ cởi, 
có quai sau cho trẻ dễ đi.
+ Hướng dẫn trẻ đi vệ sinh 
Hướng dẫn trẻ đi vệ sinh đúng nơi quy định. Dạy trẻ cách giữ gìn vệ sinh cho bản 
thân, giữ gìn nhà vệ sinh sạch sẽ. Nhắc trẻ rửa tay sau khi đi vệ sinh.
* Vệ sinh cá nhân cô
Cô giáo phải là tấm gương giữ gìn vệ sinh và chăm sóc bảo vệ sức khoẻ cho bản 
thân và những người xung quanh để trẻ học tập và làm theo, không làm lây lan 
bệnh tật sang trẻ và cộng đồng.
+ Vệ sinh thân thể:
- Giữ gìn da sạch sẽ, nhất là 2 bàn tay. Khi chăm sóc trẻ, hai bàn tay cô phải luôn 
sạch sẽ. Cô rửa tay bằng xà phòng và nước sạch trước khi cho trẻ ăn hoặc tiếp 
xúc với thức ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi làm vệ sinh cho trẻ, sau khi quét rác 
hoặc lau nhà.
- Đầu tóc luôn gọn gàng, sạch sẽ. Không để móng tay dài khi chăm sóc trẻ. nơi sạch sẽ tránh bụi, côn trùng. Tuyệt đối không cho trẻ thò tay hoặc uống trực 
tiếp vào bình đựng nước. Nước không uống hết thì sau một ngày phải đổ đi.
- Bát, thìa, ca cốc uống nước của trẻ phải được rửa sạch hằng ngày, phơi nắng, 
tráng nước sôi trước khi ăn, hoặc cho vào tủ sấy bát sấy bát đĩa tiệt trùng. 
- Không nên dùng các loại bát, thìa, cốc bằng nhựa, nhựa tái sinh hoặc sứt mẻ cho 
trẻ ăn, uống.
- Hằng ngày, giặt khăn rửa mặt cho trẻ bằng xà phòng hoặc nước sạch, sau đó 
phơi nắng hoặc sấy khô. Hằng tuần, hấp khăn hoặc luộc khăn một lần.
- Bàn ghế, đồ trang trí thường xuyên lau khăn ẩm để tránh bụi.
- Đồ dùng vệ sinh( xô, chậu) dùng xong đánh rửa sạch sẽ, úp nơi khô ráo, gọn 
gàng.
* Vệ sinh phòng nhóm 
+ Thông gió
Hằng ngày, trước khi trẻ đến lớp cô cần .
- Mở tất cả cửa sổ và cửa ra vào để phòng được thông thoáng.
- Nếu có phòng ngủ riêng thì khi trẻ ở phòng chơi, cô làm thông thoáng phòng 
ngủ.
* Vệ sinh nền nhà
- Mỗi ngày, nên quét nhà và lau nhà ít nhất 3 lần (trước giờ đón trẻ, sau 2 bữa ăn 
sáng, chiều).
- Nếu trẻ có đái dầm khi ngủ, sau khi trẻ ngủ dậy cần làm vệ sinh nơi ngủ để tránh 
mùi khai ( trước tiên phải thấm ngay nước tiểu bằng khăn khô rồi mới lau lại bằng 
khăn ẩm). 
- Cô không được đi guốc dép bẩn vào phòng trẻ. Không được để gia súc vào 
phòng trẻ.
Mỗi tuần, cần tổ chức tổng vệ sinh toàn bộ phòng trẻ : Lau khô các cửa sổ, quét 
mạng nhện, lau bóng đèn, cọ rửa nền nhà, cọ giát giường, phơi chăn chiếu. Cùng 
với các bộ phận khác làm vệ sinh bên ngoài (quét dọn sân vườn, khơi thông cống 
rãnh, phát bụi rậm quanh nhà).