Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của thư viện

 ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN LONG BIÊN
 TRƯỜNG TIỂU HỌC PHÚC ĐỒNG
 ----------------------
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO 
NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA THƯ VIỆN
 Lĩnh vực: Quản lý
 Cấp học: Tiểu học
 Họ và tên: Nguyễn Thị Thu
 Chức vụ: Phó Hiệu trưởng
 ĐT: 0989025774
 Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Phúc Đồng -
 Quận Long Biên - Hà Nội 
 Long Biên, tháng 4/2019 MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU...................................................................................................1
 I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI...................................................................................1
 II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ........................................................................2
 III. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ............................................2
 IV. THỜI GIAN NGHIÊN CỨU ......................................................................2
PHẦN NỘI DUNG ...............................................................................................2
 I. CƠ SỞ LÍ LUẬN ...........................................................................................2
 II. CƠ SỞ THỰC TIỄN ....................................................................................3
 III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT 
 ĐỘNG CỦA THƯ VIỆN..................................................................................4
 Biện pháp 1. Chỉ đạo nhân viên thư viện đẩy mạnh công tác tuyên truyền ..4
 Biện pháp 2. Bồi dưỡng, nâng cao nghiệp vụ cho nhân viện thư viện..........4
 Biện pháp 3. Chỉ đạo nhân viên thư viện đổi mới hoạt động tuyên truyền giới 
 thiệu sách.......................................................................................................5
 Biện pháp 4. Chỉ đạo đổi mới trong cách trang trí thư viện..........................6
 Biện pháp 5. Xây dựng mạng lưới thư viện hướng tới đối tượng HS...........7
 Biện pháp 6. Chỉ đạo xây dựng mô hình “thư viện xanh” ...........................8
 Biện pháp 7. Thành lập các câu lạc bộ đọc sách ...........................................8
 V. KẾT QUẢ.....................................................................................................9
PHẦN KẾT LUẬN .............................................................................................10
 I. Bài học kinh nghiệm ....................................................................................10
 II. Khuyến nghị................................................................................................10 hiện đại đáp ứng hội nhập Quốc tế”, tích cực đổi mới công tác thư viện và phát 
triển văn hóa đọc trong trường học gắn với đổi mới hoạt động GD của nhà 
trường.” 
 Bám sát mục tiêu trên, tôi nhận thấy hoạt động thư viện tại trường tôi chưa 
thực sự đáp ứng được với yêu cầu nghiên cứu, học tập của GV và HS; các hình 
thức tổ chức chưa phong phú và đa dạng, chưa thu hút độc giả tham gia các hoạt 
động đọc, nghiên cứu và tìm hiểu... . HS chưa có phương pháp đọc sách, chưa 
thấy hết giá trị, tầm quan trọng của từng cuốn sách và ảnh hưởng của việc đọc 
sách báo đối với việc học tập của mình. Là một phó hiệu trưởng phụ trách 
chuyên môn, tôi luôn mong muốn hoạt động của TVNT đạt chất lượng và hiệu 
quả cao, đáp ứng được nhu cầu của GV và HS trong giai đoạn hiện nay. Chính 
vì vậy, tôi đã mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao 
hiệu quả hoạt động của thư viện” làm đề tài nghiên cứu của mình.
 II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
 Tìm ra biện pháp giúp TVNT hoạt động có hiệu quả và ngày một tốt hơn 
nhằm đáp ứng được nhu cầu học tập, nghiên cứu của GV, HS trong nhà trường.
 III. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
 Thực tế hoạt động thư viện của trường tiểu học nơi tôi đang công tác.
 IV. THỜI GIAN NGHIÊN CỨU
 Từ tháng 9 năm 2017 đến tháng 3 năm 2019.
 PHẦN NỘI DUNG
 I. CƠ SỞ LÍ LUẬN 
 Quy chế về tổ chức và hoạt động thư viện trường phổ thông của 
BGD&ĐT đã nêu rõ: “Thư viện trường phổ thông là một bộ phận cơ sở vật chất 
trọng yếu, là trung tâm sinh hoạt văn hoá và khoa học của nhà trường. Nó góp 
phần nâng cao chất lượng giảng dạy của GV, bồi dưỡng kiến thức cơ bản về 
khoa học, xây dựng thói quen tự học, tự nghiên cứu cho HS, tạo cơ sở từng bước 
thay đổi PPDH, đồng thời thư viện tham gia tích cực vào việc bồi dưỡng tư 
tưởng chính trị và xây dựng nếp sống văn hoá mới cho các thành viên của nhà 
trường”. 
 Như vậy, thư viện trở thành một bộ phận không thể thiếu trong các nhà 
trường. Việc tổ chức và đẩy mạnh các hoạt động của nó là một việc làm cần 
thiết. Bởi như đã nói trên, thư viện không những là một bộ phận cơ sở vật chất 
trọng yếu mà còn là nơi cung cấp thông tin qua số lượng và chất lượng các loại 
sách báo, nó là người bạn gần gũi nhất, cần thiết nhất của thầy và trò. Sách báo 
không ngừng nâng cao năng lực giảng dạy của GV, mở rộng kiến thức, xây 
 1/13 nghiên cứu. Hơn nữa, NVTV tuổi nghề còn ít nên kinh nghiệm chưa nhiều cũng 
ảnh hưởng tới hiệu quả của công tác thư viện.
 III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ 
HOẠT ĐỘNG CỦA THƯ VIỆN
 Biện pháp 1. Chỉ đạo nhân viên thư viện đẩy mạnh công tác tuyên 
truyền 
 Muốn thư viện hoạt động tốt và có hiệu quả cần phải nâng cao nhận thức 
của cán bộ, GV, HS về vị trí, vai trò và tác dụng của TVTH trong giảng dạy, học 
tập và giáo dục toàn diện. Từ nhận thức chuyển thành những việc làm cụ thể, 
thiết thực trong công tác TVTH.
 Chính vì vậy, ngay từ đầu năm học, NVTV cần lập kế hoạch chi tiết cho 
từng hoạt động, trong đó có hoạt động tuyên truyền. Tuyên truyền đến GV về 
tác dụng của việc xây dựng thư viện thân thiện để GVCN hiểu và tích cực phối 
hợp với NVTV trong công tác luân chuyển sách, giới thiệu sách và kiểm soát 
việc đọc sách của HS.
 Ngoài ra, cần tuyên truyền đến HS một cách sáng tạo để các em thấy được 
tác dụng của việc đọc sách với các hình thức tuyên truyền như: giới thiệu sách 
dưới cờ, tăng cường giới thiệu sách qua bảng tin, qua hệ thống phát thanh của 
trường, huấn luyện HS có năng khiếu để HS đó tuyên truyền cùng với NVTV.
 Ngoài các hình thức trên, có thể tuyên truyền qua viêc tổ chức cho HS thi 
kể chuyện theo sách, theo chủ điểm tháng thông qua sinh hoạt ngoài giờ lên lớp. 
 Một hình thức không kém phần quan trọng đó là thông qua ban đại diện 
CMHS các lớp để giới thiệu, kêu gọi sự phối hợp của phụ huynh trong việc 
tuyên truyền về vai trò cũng như hoạt động của TVTH.
 Biện pháp 2. Bồi dưỡng, nâng cao nghiệp vụ cho nhân viện thư viện
 Do kinh nghiệm cũng như thời gian công tác chưa nhiều nên BGH nhà 
trường luôn động viên và tạo điều kiện để NVTV tham gia học tập nâng cao 
trình độ, tham quan học hỏi kinh nghiệm của các thư viện trường bạn, tham gia 
các hội thi về cán bộ thư viện giỏi để học tập và nâng cao nghiệp vụ chuyên môn 
của mình. Mặt khác, yêu cầu NVTV phải nắm được kế hoạch giảng dạy của nhà 
trường theo từng tuần, từng tháng, từng học kì và cả năm học để từ đó có kế 
hoạch tổ chức các hoạt động thư viện theo từng giai đoạn cho phù hợp với hoạt 
động chung của trường. Thực hiện nội quy về chuyên môn nghiệp vụ do nhà 
trường đề ra như: hồ sơ chuyên môn, kế hoạch hoạt động thư viện hàng năm...
 Mặt khác, NVTV cũng phải tự xây dựng kế hoạch bồi dưỡng thường 
xuyên về công tác thư viện để từ đó nắm chắc nghiệp vụ thư viện, thực hiện 
công tác một cách khoa học. Có như vậy thì các hoạt động của thư viện mới
 1/13 phong phú, đa dạng như vẽ tranh và giới thiệu; giới thiệu qua việc sân khấu hóa, 
qua tiểu phẩm, . Đây là hoạt động được GV và HS tham gia vô cùng hào 
hứng, phá bỏ ấn tượng về hoạt động giới thiệu sách truyền thống, nhàm chán.
 Ngoài ra, NVTV còn hướng dẫn HS cách sử dụng, giữ gìn và bảo quản 
sách, biết tìm tòi khám phá những điều mới mẻ và bổ ích mà sách đem lại, biết 
trân trọng và yêu quý những cuốn sách mình đang đọc vì “Sách là nguồn tri thức 
vô tận”. 
 Biện pháp 4. Chỉ đạo đổi mới trong cách trang trí thư viện
 Đối với HS TH, lứa tuổi “học mà chơi, chơi mà học” thì cách tổ chức sắp 
xếp và trang trí thư viện sao cho thuận tiện và đẹp mắt, phù hợp với tâm lý lứa 
tuổi là một việc làm cần thiết để thu hút HS đến với thư viện. Nắm bắt được 
điều đó, NVTV đề xuất mua các loại tủ, kệ, giá đựng sách, các loại tranh ảnh, hệ 
thống biểu ngữ với những câu danh ngôn phù hợp, làm các loại bảng nội quy 
quy chế thư viện sao cho phù hợp nhưng vẫn mang tính thẩm mĩ. Trên các kệ 
sách cần sử dụng các tiêu đề dễ hiểu, dễ nhớ, được phân loại theo nội dung các 
loại sách như “Văn học trong em”, “Vườn cổ tích”, “Thế giới truyện tranh”, 
“Em yêu khoa học”, “Việt Nam trong trái tim em”, “Em yêu biển, đảo quê em”, 
... Trong bố trí thư viện cần dẹp bỏ các bố trí “đóng” mà cần bố trí theo hướng 
“mở”, tức là làm sao để việc đọc sách ở thư viện gần gũi và thân thuộc như đọc 
sách ở nhà. Điều này đòi hỏi thư viện phải có không gian xanh, thoáng mát, 
trong lành, không nhất thiết phải quá nghiêm trang mà cần tạo môi trường đọc 
thân thiện. Thư viện có thể trang trí theo các chủ đề khác nhau theo từng thời 
điểm trong năm. Điều này tạo cho các em HS niềm hứng khởi mỗi khi bước vào 
thư viện là bước vào khu vườn tri thức đầy màu sắc.
 Phòng đọc của HS dành cho các em đến đọc sách, tra cứu, viết, vẽ ... 
Phòng đọc nên sơn màu sáng, các cửa sổ phải đảm bảo rộng và làm bằng kính 
để tận dụng tối đa ánh sáng từ ngoài vào. Các mảng tường được vẽ những hình 
ảnh đẹp mắt, phù hợp với lứa tuổi HS như hình ảnh thiên nhiên, cây cối, hoa và 
các loài thú hoặc những bức tranh có trong các câu truyện các em được đọc. Bố 
trí những hình ảnh đẹp tạo cho một không gian đọc vừa đẹp và thân thiện. Khu 
vực ngồi đọc sách của HS phải là vị trí trung tâm của phòng và khoảng không 
gian rộng nhất. Các bàn để ngồi đọc có chiều cao phù hợp, màu sắc đẹp. 
 Ngoài ra, trong thư viện còn có không gian dành cho các hoạt động khác. 
Góc trò chơi là góc dành riêng cho những HS thích chơi các trò chơi như nặn 
hình hay chơi các trò chơi trí tuệ. Từ các trò chơi, các em sẽ phát triển tư duy tốt 
hơn và tạo cho các em nhiều hứng thú. Đặc biệt, góc trò chơi khuyến khích HS 
khối 1 khi các em chưa đọc được thì đến thư viện để chơi các trò chơi giáo dục, 
 1/13 việc của các em là trang trí thư viện, làm mục lục treo tường, mục lục tranh vẽ ... 
giúp thư viện trình bày trong những cuộc trưng bày, triển lãm sách, ...
 Để có một đội ngũ HS mạng lưới thực hiện hết khả năng của mình, 
NVTV cần xây dựng kế hoạch, phân công HS mạng lưới vào những việc cụ thể, 
hướng dẫn các em một cách bền bỉ kiên trì, tham mưu tốt với BGH để có sự hỗ 
trợ, động viên khen thưởng các em. Giữa các em với các GV và NVTV luôn có 
sự phối hợp tốt trong công tác thư viện, trong dạy và học, đồng thời đem lại hiệu 
quả tốt cho công tác thư viện.
 Biện pháp 6. Chỉ đạo xây dựng mô hình “thư viện xanh” 
 Hình thức của TVTH cần được thay đổi thường xuyên, tránh cho HS bị 
nhàm chán. Có thể sử dụng thư viện góc lớp, thư viện cây xanh, thư viện đa 
năng, thư viện tự quản. Các hình thức này khơi dậy trí tò mò và sự sáng tạo của 
HS đồng thời phải không ngừng đổi mới phù hợp với điều kiện hoàn cảnh của 
thư viện và nhà trường, đặc điểm tâm sinh lý theo lứa tuổi của HS. 
 “Thư viện xanh” bao gồm Thư viện ngoài trời và Thư viện góc lớp. Xuất 
phát từ thực trạng TVTH đầu sách nhiều, phòng đọc có đầy đủ trang thiết bị 
nhưng diện tích phòng chưa đáp ứng được số đông HS, thói quen đọc sách ở thư 
viện chưa phổ biến,Với mong muốn đưa hoạt động thư viện hòa nhập với môi 
trường, phát triển văn hóa đọc trong nhà trường, BGH nhà trường chỉ đạo xây 
dựng mô hình “Thư viện xanh”. Đơn giản, dễ làm, hiệu quả cao, mô hình “Thư 
viện xanh” đã làm cho HS thực sự thích thú khi tham gia đọc sách, báo, truyện 
tranh vào những giờ ra chơi hay sinh hoạt ngoài trời. 
 Xây dựng “Thư viện xanh” nhằm đổi mới hình thức đọc sách, tạo hứng 
thú đọc sách cho HS và tận dụng không gian sân chơi trong những ngày thời tiết 
đẹp. Đó là những “giỏ sách di động”, những cuốn sách hay được đặt trong các 
chai nhựa treo dưới gốc cây... HS có thể tự do lấy sách và ngồi học ngay tại ghế 
đá dưới gốc cây sau đó tự giác trả lại đúng nơi quy định. 
 Để xây dựng được mô hình này, cần thực hiện tốt việc tuyên truyền, vận 
động đến các tổ chức đoàn thể trong và ngoài nhà trường, CMHS và đăc biệt là 
các em HS. Từ đó, nhà trường nhận được sự ủng hộ của đông đảo CMHS, ban 
phụ huynh các lớp: mua ghế đá, trồng cây cảnh, mua các loại sách,
 Biện pháp 7. Thành lập các câu lạc bộ đọc sách 
 NVTV có thể tham mưu với BGH và phối hợp với GVCN lớp thành lập 
các CLB đọc sách, yêu sách của thư viện hoặc theo các tập thể lớp, theo khối 
lớp. CLB đọc sách, yêu sách là nơi HS thích đọc sách cùng nhau sưu tầm, trao 
đổi, chia sẻ, bàn luận về những cuốn sách hay, bổ ích. Để hình thành và duy trì 
có hiệu quả các CLB đọc sách thì NVTV cần phải tham mưu, hướng dẫn về 
 1/13