Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường Tiểu học

 ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lí do chọn đề tài
 Tiểu học là cấp học nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân với mục tiêu 
nhằm hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo 
đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học bậc 
Trung học cơ sở. Trẻ tiểu học đặc biệt là trẻ đầu cấp, tư duy của các em đang từ 
trực quan sinh động dần chuyển sang tư duy trừu tượng, khả năng tập trung chú ý 
chưa cao, chưa bền vững. Chính vì vậy trong mọi hoạt động như học tập, lao động 
và vui chơi, các em vẫn cần được quan tâm phát triển phù hợp với đặc điểm tâm 
sinh lí lứa tuổi. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp (GDNGLL) là một trong 
những mảng hoạt động giáo dục quan trọng ở nhà trường phổ thông hiện nay, đặc 
biệt đối với cấp tiểu học. Hoạt động này có ý nghĩa rất lớn đối với quá trình giáo 
dục, đó là quá trình kết hợp vai trò chủ đạo của giáo viên với sự tự giác, tích cực 
của học sinh , hỗ trợ đắc lực cho hoạt động giảng dạy trên lớp. Vì thời gian trên 
lớp có hạn nên giáo viên không có nhiều điều kiện mở rộng kiến thức, rèn kĩ năng 
cho các em góp phần phát triển, hoàn thiện nhân cách, bồi dưỡng năng khiếu và 
khả năng sáng tạo của trẻ. Nội dung của hoạt động GDNGLL phong phú và đa 
dạng, thể hiện qua các buổi sinh hoạt tập thể theo chủ đề hàng tháng, hoạt động 
văn nghệ, thể dục thể thao, tham quan, lao động, các hoạt động xã hội... Nhờ đó 
mà các kiến thức tiếp thu được ở trên lớp có cơ hội được vận dụng, mở rộng thêm 
qua thực tế góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Với các hình thức 
tổ chức phong phú, hoạt động GDNGLL cũng góp phần không nhỏ trong việc tạo 
hứng thú cho học sinh. Nó còn là sự tiếp nối hoạt động giáo dục trên lớp, là con 
đường gắn lý thuyết với thực tế, tạo nên sự thống nhất giữa nhận thức và hành 
động.
 Hơn nữa, hoạt động GDNGLL là một trong ba bộ phận hợp thành của quá 
trình đào tạo. Là cầu nối tạo ra mối quan hệ hai chiều giữa nhà trường với xã hội, 
giữa giờ dạy trên lớp và hoạt động GDNGLL, góp phần điều chỉnh và định hướng 
quá trình giáo dục.
 Để hoạt động giáo dục nói chung đạt hiệu quả đòi hỏi người quản lí giáo 
dục phải quan tâm chỉ đạo các hoạt động GDNGLL. Chính vì những lí do này mà 
tôi đã chọn và nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất 
lượng hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường tiểu học.....................”
II. Mục đích nghiên cứu:
 - Nghiên cứu thực trạng quản lí, tổ chức hoạt động GDNGLL ở trường tiểu 
học ... Từ đó đề xuất một số biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng hoạt 
động GDNGLL góp phần nâng cao chất lượng toàn diện cho học sinh. NỘI DUNG
I.CƠ SỞ LÝ LUẬN:
1. Cơ sở lí luận chung:
 - Nhà sư phạm nổi tiếng của nước Nga Makarenco đã từng nói: “Tôi kiên 
trì nói rằng các vấn đề giáo dục, phương pháp giáo dục không thể hạn chế trong 
các vấn đề giảng dạy, lại càng không thể để cho quá trình giáo dục chỉ thực hiện 
trên lớp học mà đáng ra phải là trên mỗi mét vuông của đất nước ta...Nghĩa là 
trong bất kì hoàn cảnh nào cũng không được quan niệm rằng công tác giáo dục 
chỉ được tiến hành trong lớp”.
 - Phương pháp học tập của cha ông ta từ xưa đến nay cũng luôn đề cao vai 
trò giữa học và hành. Nếu như học để tiếp thu tri thức, nâng cao trình độ hiểu biết 
thì hành là quá trình vận dụng những kiến thức đã tiếp thu được trong quá trình 
học vào thực tế. Khi nói học đi đôi với hành có nghĩa là chúng ta đang đề cập đến 
mối quan hệ giữa lí thuyết và thực tiễn. Học với hành giúp chúng ta vừa chuyên 
sâu kiến thức lại vừa thông thạo, hoàn thiện kĩ năng làm việc.
 - Học đi đôi với hành là ngọn đuốc dẫn đường cho mọi người trên con 
đường chiếm lĩnh đỉnh cao tri thức. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm 
đến học và hành. Bác khẳng định: “Học để hành, học với hành phải đi đôi. Học 
mà không hành thì học vô ích, hành mà không học thì hành không trôi chảy”. 
Quan niệm này cho đến nay vẫn là phương châm đúng đắn cho ngành giáo dục nói 
chung và cho mỗi con người nói riêng.
 - Hoạt động GDNGLL củng cố và khắc sâu kiến thức các môn học, mở rộng 
và nâng cao hiểu biết cho học sinh về các lĩnh vực của đời sống xã hội, làm phong 
phú thêm vốn tri thức, kinh nghiệm hoạt động tập thể của học sinh. Rèn luyện cho 
học sinh các kỹ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi như kỹ năng giao tiếp, ứng xử, 
kỹ năng tự nhận thức, lao động, kỹ năng hòa nhập... Bồi dưỡng thái độ tự giác, tích 
cực tham gia các hoạt động tập thể và hoạt động xã hội, hình thành tình cảm chân 
thành, niềm tin trong sáng với cuộc sống, với quê hương, đất nước, có thái độ đúng 
đắn với các hiện tượng tự nhiên và xã hội.
 - Hoạt động GDNGLL là một hoạt động giáo dục cơ bản, được thực hiện 
một cách có mục đích, có kế hoạch. Hoạt động này giúp học sinh có cơ hội vận 
dụng kiến thức học được trong giờ học chính khóa, là môi trường để các em bộc 
lộ nhân cách, nhằm nuôi dưỡng và phát triển tính chủ động, tích cực và sáng tạo ở 
mỗi em. Hoạt động này do nhà trường quản lý, được thực hiện có mục đích, có tổ 
chức, tiến hành ngoài giờ dạy học trên lớp, theo chương trình kế hoạch diễn ra 
trong suốt năm học góp phần hình thành nhân cách học sinh theo mục tiêu giáo II.CƠ SỞ THỰC TIỄN:
1. Thực trạng hoạt động GDNGLL ở trường Tiểu học .....
1.1. Thuận lợi:
 - Trường Tiểu học .... nằm trên địa bàn phường .... trong khu Quân đội nên 
được cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, nhân dân trên địa bàn phường, phụ 
huynh hết sức quan tâm đến sự nghiệp giáo dục.
 - Trường có cơ sở vật chất khang trang, được UBND Quận đầu tư trang 
thiết dạy học hiện đại, ban giám hiệu thường xuyên quan tâm, chăm lo, tạo khung 
cảnh sư phạm Sáng - Xanh - Sạch - Đẹp, chủ động bổ sung, sửa chữa kịp thời thiết 
bị dạy học hỗ trợ tốt cho giáo viên trong việc giảng dạy và tổ chức các hoạt động 
giáo dục trong nhà trường. Sân trường tuy không rộng nhưng cũng tạo được không 
gian tập luyện một số môn TDTT như bóng đá, bóng rổ, cầu lông. Năm học này, 
nhà trường tiếp tục được UBND Quận hỗ trợ 30% kinh phí/1HS, lắp đặt hệ thống 
bể bơi thông minh trong trường để tổ chức dạy bơi cho HS lớp 5, công tác tuyên 
truyền phòng chống đuối nước thực hiện tốt nên nhiều phụ huynh đã tích cực phối 
hợp.
 - Đội ngũ cán bộ, giáo viên được đào tạo cơ bản, có lòng yêu nghề mến trẻ, 
có trách nhiệm đối với nhiệm vụ được giao. Đa số cán bộ, giáo viên, phụ huynh và 
học sinh đã có nhận thức đúng đắn về vai trò của hoạt động GDNGLL. Ban giám 
hiệu thực hiện nghiêm túc các văn bản chỉ đạo của ngành về hoạt động GDNGLL, 
thực hiện phù hợp, linh hoạt với thực tế nhà trường. Giáo viên được giao nhiệm vụ 
tổ chức giảng dạy hoạt động GDNGLL có chuyên môn phù hợp, có năng lực trong 
giảng dạy.
 - Chương trình hoạt động GDNGLL đã được thực hiện trong nhiều năm. 
Trường đã tổ chức được nhiều các hoạt động GDNGLL cho học sinh bằng nhiều 
hình thức phong phú, hấp dẫn, thu hút được đông đảo số học sinh tham gia. Nhiều 
hoạt động có nề nếp, có tính ổn định, cán bộ quản lí đã tích lũy được nhiều kinh 
nghiệm trong công tác chỉ đạo, nhiều giáo viên có kinh nghiệm trong việc tổ chức 
hoạt động GDNGLL.
1.2. Khó khăn:
 - Trong công tác chỉ đạo hoạt động GDNGLL, ban giám hiệu còn chưa phát 
huy hết vai trò của các tổ chức trong nhà trường, chỉ đạo công tác phối hợp đôi lúc 
chưa hiệu quả, chưa sát sao một số hoạt động của tổng phụ trách, giáo viên, một 
số hoạt động tổ chức còn bị động, chưa có kế hoạch chi tiết.
 - Nhà trường chưa có điều kiện bố trí các phòng học chức năng riêng biệt 
để hỗ trợ cho một số hoạt động, đặc biệt là phòng học năng khiếu với đầy đủ trang 
thiết bị phù hợp với từng môn.
 - Một số giáo viên chưa nhận thức được tầm quan trọng về vai trò của hoạt rèn kĩ năng bao quát, quán xuyến công việc và đặc biệt là ham học hỏi, biết lắng nghe, 
cầu thị để rút kinh nghiệm cho bản thân.
 - Tăng cường công tác tuyên truyền giáo dục, bồi dưỡng nhận thức về vai trò, 
nhiệm vụ, vị trí của hoạt động GDNGLL cho giáo viên, phụ huynh và học sinh hàng 
năm. Tuyên truyền, làm thay đổi ở giáo viên quan niệm quá coi trọng các môn học 
trong nhà trường. Từ đó xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ như 
lập kế hoạch, xây dựng nội dung, phương pháp tổ chức các chương trình hoạt động 
GDNGLL cho giáo viên chủ nhiệm. Mỗi giáo viên chủ nhiệm là người trực tiếp tổ 
chức các hoạt động GDNGLL, họ có nhiều thời gian gần gũi các em nên sẽ nắm bắt 
được đặc điểm, tính cách, sở thích của từng học sinh. Đó cũng là lợi thế của giáo viên 
chủ nhiệm trong việc tổ chức các hoạt động GDNGLL góp phần giáo dục hiệu quả sát 
với từng đối tượng học sinh. Để có được kết quả này, mỗi người giáo viên cần tích lũy 
cho mình vốn sống tốt, tích cực học hỏi kĩ năng tổ chức, tranh thủ sự ủng hộ của phụ 
huynh, học sinh.
 - Sát sao chỉ đạo giáo viên thực hiện nghiêm túc hướng dẫn của ngành về hoạt 
động GDNGLL. Tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các lớp bồi dưỡng, tham dự các 
buổi chuyên đề, hội thảo do Phòng GD&ĐT, Sở GD&ĐT tổ chức và vận dụng sáng 
tạo, phù hợp thực tế nhà trường.
2. Xây dựng các điều kiện về cơ sở vật chất cho tổ chức các hoạt động.
 Muốn tổ chức tốt các hoạt động, điều kiện đầu tiên là phải chăm lo đến việc xây 
dựng cơ sở vật chất trường học và xây dựng môi trường sư phạm lành mạnh. Hiện nay 
xã hội đều rất quan tâm đến sự nghiệp giáo dục nên nhà trường cần tranh thủ sự hỗ trợ 
của các lực lượng xã hội đặc biệt là phụ huynh học sinh để tăng cường cơ sở vật chất, 
tạo điều kiện tốt nhất huy động các lực lượng xã hội cùng tham gia hoạt động, tham 
gia giáo dục học sinh.
 Để có khung cảnh sư phạm lành mạnh, nhà trường cần quan tâm trang trí băng 
zôn, khẩu hiệu. Nội dung, hình thức của băng zôn, khẩu hiệu cần phù hợp thực tế, 
ngắn gọn, dễ hiểu với học sinh, chú ý thời gian, vị trí treo,... để đạt hiệu quả cao nhất. 
Cải tạo hệ thống bồn hoa xung quanh gốc cây, sắp xếp gọn gàng các ngóc ngách quanh 
trường, tận dụng tối đa diện tích đất tạo sân trường rộng để học sinh tham gia sinh 
hoạt và vui chơi. Luôn quan tâm đến khung cảnh sư phạm nói chung, sát sao hiệu quả 
làm việc của đội ngũ lao công, tích cực tuyên truyền học sinh ý thức giữ gìn vệ sinh 
trường lớp, đảm bảo khung cảnh sư phạm trường học luôn Sáng - Xanh - Sạch - Đẹp.
 Quan tâm trang bị đầy đủ, chất lượng các thiết bị để tổ chức hoạt động 
GDNGLL như cờ, trống, tăng âm, micro, nhạc cụ, dụng cụ TDTT, tủ sách, báo, phòng trọng nhất là kế hoạch phải được triển khai đầy đủ đến từng thành viên.
- Một bản kế hoạch chi tiết, đầy đủ, rõ ràng, khoa học cũng thể hiện trình độ, 
tính cẩn thận của người lập. Vì vậy đối với tổng phụ trách, người trực tiếp tổ chức rất 
nhiều hoạt động lớn trong trường, người quản lí cũng cần duyệt kế hoạch một cách cụ 
thể, góp ý, xây dựng cho bản kế hoạch được hoàn chỉnh hơn. Đối với giáo viên chủ 
nhiệm, hoạt động giáo dục thường được tiến hành qui mô lớp và thường được thiết kế 
theo các hoạt động: Khám phá, Kết nối, Vận dụng. Khi xây dựng kế hoạch cần yêu 
cầu giáo viên xác định rõ mục tiêu chính về kiến thức, kĩ năng, thái độ sau đó xác định 
các mục tiêu nhỏ trong từng hoạt động. Với mỗi hoạt động, giáo viên lựa chọn hình 
thức, phương pháp và dự kiến thời gian tổ chức phù hợp.
3.2. Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện:
 Kiểm tra, đánh giá là khâu quan trọng trong bất kì hoạt động nào.
 - Trong công tác quản lí, để kết quả kiểm tra, đánh giá được chính xác đòi hỏi 
người quản lí cần nắm vững nội dung kế hoạch, sát sao từng hoạt động, bao quát công 
việc và đặc biệt phải gương mẫu, hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình. Xác định rõ vai 
trò của người trực tiếp tổ chức hoạt động GDNGLL như tổng phụ trách, giáo viên,... 
nên người quản lí cần giám sát hoạt động của tổng phụ trách và giáo viên. Trong quá 
trình kiểm tra, đánh giá phải nghiêm túc, công bằng, khách quan, chỉ rõ những mặt 
còn tồn tại, chưa hiệu quả, xác định rõ nguyên nhân, góp ý thẳng thắn cho thành viên 
chưa hoàn thành nhiệm vụ. Đối với những hoạt động đạt hiệu quả cần động viên, khích 
lệ kịp thời, nhân rộng điển hình,.
 - Để mỗi hoạt động GDNGLL ở trường tiểu học thực sự đạt hiệu quả, người 
quản lí cũng cần quan tâm đến công tác bồi dưỡng cho đội ngũ trực tiếp tổ chức hoạt 
động như giáo viên, tổng phụ trách,.kĩ năng kiểm tra, đánh giá:
 + Người quản lí giúp giáo viên thấy được tầm quan trọng, hiệu quả của kiểm 
tra, đánh giá. Việc làm này không những đánh giá hoạt động, tinh thần, thái độ của 
học sinh từ đó động viên, khuyến khích các em tích cực tham gia mà nó còn giúp giáo 
viên tích lũy thêm được kinh nghiệm cho bản thân trong những lần tổ chức hoạt động 
tiếp theo.
 + Khi kiểm tra, đánh giá cũng cần thực hiện đúng nguyên tắc, vận dụng phù 
hợp, quan tâm đến tâm sinh lí lứa tuổi của các em học sinh tiểu học nói chung và học 
sinh từng khối lớp nói riêng. Tuy tâm lí của học sinh tiểu học có sự khác nhau về từng 
giai đoạn nhưng các em đều có điểm chung là thích được động viên, khen ngợi. Với 
mỗi đối tượng học sinh, giáo viên cần có sự động viên đúng lúc, kịp thời, phù hợp thì 
chắc chắn hoạt động lần sau sẽ có hiệu quả hơn rất nhiều.