Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo trong trường Mầm non

 PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ
 1. Lí do chọn đề tài
 Giáo dục kỹ năng sống là giúp trẻ rèn luyện những hành vi có trách nhiệm 
với bản thân và cộng đồng. Việc xây dựng kĩ năng sống không gì hơn là tạo cho 
trẻ cơ hội để trẻ được trải nghiệm, khám phá, thích nghi và hướng dẫn cho trẻ tự 
thể hiện mình. Nhưng thực tế chương trình giáo dục mầm non không có những 
hoạt động giáo dục kĩ năng sống riêng biệt, chỉ lồng ghép giáo dục tích hợp qua 
các hoạt động trong ngày ở mức đơn giản, giáo viên chưa biết cách tận dụng các 
cơ hội trong ngày, chưa biết chọn nội dung phù hợp với trẻ để giáo dục kĩ năng 
sống cho trẻ nên hiệu quả đạt chưa cao. 
 Kỹ năng sống là khả năng thao tác thực hiện một hoặc các hoạt động của 
con người, có nhiều việc biết được, nói được mà không làm được. Nếu như con 
người trong đó có trẻ em không có những kiến thức cần thiết để biết lựa chọn 
những giá trị sống tích cực, không có năng lực để ứng phó, để vượt qua những 
thách thức và hành động theo cảm tính thì rất hay gặp trở ngại, khó khăn trong 
cuộc sống đời thường.
 Việc giáo dục trẻ ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng nhằm hình 
thành và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ sau này. Nếu thiếu kỹ năng sống 
trẻ dễ bị lôi kéo vào các hành vi tiêu cực, bạo lực và lối sống tự kỷ trẻ dễ bị phát 
triển lệch lạc về nhân cách. Vì thế giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là một trong 
những nền tảng giúp trẻ hình thành và phát triển nhân cách của bản thân qua đó 
chúng ta áp dụng dạy trẻ những điều trẻ mong muốn 
 Xuất phát từ những vấn đề nêu trên nên trong năm học 2022-2023 bản phân 
tôi được phân công phụ trách chuyên môn, tôi suy nghĩ rằng việc dạy kĩ năng 
sống cho trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non là một việc làm hết sức cần thiết và quan 
trọng nên tôi lựa chọn đề tài “Một số biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất 
lượng giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo trong trường mầm non”.
 2. Mục đích nghiên cứu
 Chúng ta đã biết trong hệ thống giáo dục quốc dân, giáo dục Mầm non có 
một vị trí đặc biệt quan trọng nhằm đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài cho 
đất nước. Chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non tốt có tác dụng 
rất lớn đến chất lượng giáo dục ở bậc học tiếp theo.
 “Giáo dục kĩ năng sống” cho trẻ là giáo dục cách sống tích cực trong xã hội 
hiện đại. Giáo dục cho trẻ những kĩ năng mang tính cá nhân nhằm giúp trẻ có 3
 PHẦN THỨ HAI
 NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 1. Cơ sở lý luận của vấn đề
 1.1. Cơ sở lí luận
 Kỹ năng sống là một trong những nền tảng giúp trẻ mầm non hình thành và 
phát triển nhân cách. 
 Một nghiên cứu gần đây về sự phát triển trí não của trẻ cho thấy khả năng 
giao tiếp, khả năng tự kiểm soát, là rất quan trọng đối với trẻ. Chính vì vậy, việc 
đi sâu lồng ghép kĩ năng sống cho trẻ phù hợp với từng độ tuổi lứa tuổi mầm 
non vô cùng cần thiết và đó cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của 
năm học 2022-2023.
 Dạy kĩ năng sống cho trẻ là truyền cho trẻ những kinh nghiệm sống của 
người lớn. Nhằm giúp trẻ có những kĩ năng đương đầu với những khó khăn 
trong cuộc sống. Trẻ biết vận dụng, những kiến thức của mình để giải quyết 
những khó khăn trong cuộc sống cho phù hợp
 Dạy kĩ năng sống cho trẻ là dạy cho trẻ những kĩ năng cần thiết. Trẻ biết 
vận dụng, những kiến thức của mình để giải quyết những khó khăn trong cuộc 
sống cho phù hợp, biết thưa gửi, vâng dạ, không nói trống không, không nói leo, 
biết xưng hô thân mật, biết đảm nhận trách nhiệm khi được giao nhiệm vụ ...Trẻ 
được tiếp cận những kỹ năng cơ bản của lứa tuổi như kỹ năng giao tiếp ứng xử, 
kỹ năng học tập, kỹ năng tự phục vụtrẻ biết được những điều nên làm và 
không nên làm, giúp trẻ tự tin, chủ động và biết cách xử lý các tình huống trong 
cuộc sống, khơi gợi khả năng tư duy sáng tạo của trẻ, đặt nền tảng cho trẻ trở 
thành người có trách nhiệm có cuộc sống hài hòa trong tương lai.. 
 1.2. Cơ sở thực tiễn
 Khi tìm hiểu thực trạng của các độ tuổi tại trường Mầm non tôi thấy các 
giáo viên thường giáo dục trẻ chỉ ở mức độ cung cấp kiến thức, thực hiện bằng 
cách trò chuyện, trò chơi phân vai hoặc trong hoạt động lồng ghép vào các môn 
học như dạy thơ truyện giáo dục thông qua các nhân vật để khơi dậy lòng nhân 
ái trong trẻ giúp trẻ có được những kỹ năng sống, trẻ thường được các cô giúp 
đỡ kể cả một số việc cá nhân trẻ cần tự phục vụ như lấy đồ dùng cá nhân. 
 Đa số các bậc cha mẹ bận công việc, có ít thời gian gần gũi với con cái 
hoặc nuông chiều trẻ quá mức gây tác động đến kỹ năng ứng xử của trẻ như: Trẻ 
không biết chào hỏi khi khách đến nhà không thưa dạ lễ phép với người lớn tuổi 5
 2.2 Thuận lợi
 Đội ngũ giáo viên năng động, nhiệt tình, ham học hỏi. luân yêu nghề mến 
trẻ. Tích cực học tập để nâng cao trình độ chuyên nghiệp vụ. Luôn cố gắng phấn 
đấu vươn lên. Đoàn kết nội bộ giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.
 Phụ huynh tin tưởng cô giáo luôn ủng hộ các phong trào của trường, của 
lớp và đóng góp các khoản đầy đủ đúng thời gian theo quy định. 
 2.3. Khó khăn
 Bản thân tôi là cán bộ quản lý lâu năm, nhưng đây là năm đầu tiên được 
phân công phụ trách chuyên môn, nên chưa có nhiều kinh nghiệm.
 Giáo viên chưa nhận thức đầy đủ về phương pháp tổ chức và mục đích 
giáo dục hình thành kĩ năng sống cho trẻ là gì? Chưa biết tạo môi trường để trẻ 
học tập, thăm quan, khám phá ở mọi lúc, mọi nơi. Phương pháp tổ chức các hoạt 
động chưa có nhiều sáng tạo, cứng nhắc. Chưa thực sự nắm vững nội dung mục 
đích giáo dục hình thành kĩ năng sống cho trẻ là gì? Chưa chủ động tìm tòi, 
nghiên cứu phương pháp tổ chức trong các hoạt động.
 Diện tích lớp học còn chật hẹp, cơ sở vật chất còn thiếu thốn, đồ dùng đồ 
chơi của trẻ chưa đầy đủ để phục vụ các hoạt động dạy kỹ năng sống cho trẻ. 
 Nhận thức của một số phụ huynh về công tác giáo dục kĩ năng sống cho trẻ 
còn hạn chế.
 2.4. Khảo sát thực trạng
 Để việc nghiên cứu đạt hiệu quả, ngay từ đầu năm học tôi đã khảo sát các 
nhóm lớp nhằm đánh giá vốn kĩ năng sống hiện tại của trẻ trước khi thực hiện đề 
tài và mức độ kiến thức dạy kĩ năng sống cho trẻ của giáo viên.
 Trước khi vào thực hiện đề tài tôi đã khảo sát những kỹ năng của trẻ và thu 
được kết quả rất là thấp chỉ đạt từ 39% - 45%. 
 (Minh chứng 1: Bảng khảo sát thực tế trên trẻ đầu năm học trước khi 
 thực hiện đề tài)
 Đầu năm tôi đã chỉ đạo các giáo viên khảo sát học sinh về kĩ năng sống và 
đã có kết quả như sau.
 (Minh chứng 2: Bảng khảo sát đội ngũ giáo viên về kiến thức dạy kĩ năng 
 sống cho trẻ)
 Nhìn vào kết quả mà tôi khảo sát được tôi nhận thấy kỹ năng sống của 
trẻ chưa cao. Bản thân tôi mạnh dạn đưa ra các biện pháp sau để giúp trẻ có 7
giáo viên xác định những kĩ năng sống cơ bản, đặc điểm tâm sinh lý của trẻ ở 
từng độ tuổi khác nhau để giúp trẻ phát triển những kĩ năng sống phù hợp như: 
Sự hợp tác, tự kiểm soát, tính tự tin, tự lập, tò mò, khả năng thấu hiểu và giao 
tiếp. Việc xác định được các kĩ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi sẽ giúp giáo 
viên lựa chọn đúng những nội dung trọng tâm để dạy trẻ.
 Triển khai tới 100% giáo viên những kĩ năng cơ bản mà giáo viên cần 
phải dạy trẻ.
 Kĩ năng sống tự tin: Một trong những kĩ năng đầu tiên mà giáo viên cần 
chú tâm là phát triển sự tự tin, lòng tự trọng của trẻ. Nghĩa là giúp trẻ cảm nhận 
được mình là ai, cả về cá nhân cũng như trong mối quan hệ với những người 
khác. Kĩ năng sống này giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin trong mọi tình huống ở mọi 
lúc mọi nơi.
 Kĩ năng sống hợp tác: Bằng các trò chơi, câu chuyện, bài hát. Giáo viên 
giúp trẻ học cách cùng làm việc với bạn, đây là một công việc không nhỏ đối với 
trẻ ở lứa tuổi này. Khả năng hợp tác sẽ giúp trẻ biết cảm thông và cùng làm việc 
với các bạn.
 Kĩ năng thích tò mò, ham học hỏi, khả năng thấu hiểu. Đây là một trong 
những kĩ năng quan trọng nhất cần có ở trẻ vào giai đoạn này, là sự khát khao 
được học. Giáo viên cần sử dụng nhiều tư liệu và ý tưởng khác nhau để khêu gợi 
tính tò mò tự nhiên của trẻ.
 Kĩ năng giao tiếp: Giáo viên cần dạy trẻ biết thể hiện bản thân và diễn đạt 
ý tưởng của mình cho người khác hiểu, trẻ cần cảm nhận được vị trí, kiến thức 
của mình trong thế giới xung quanh nó. Đây là một kĩ năng cơ bản và khá quan 
trọng đối với trẻ. Nếu trẻ cảm thấy thoải mái khi nói về một ý tưởng hay chính 
kiến nào đó, trẻ sẽ trở lên dễ dàng học và sẽ sẵn sàng tiếp nhận những suy nghĩ 
mới. Đây chính là yếu tố cần thiết để giúp trẻ sẵn sang học mọi thứ.
 Kĩ năng giữ an toàn cá nhân: Trẻ biết kêu cứu khi gặp nguy hiểm, biết đề 
nghị sự giúp đỡ của người khác khi cần thiết, biết tránh xa những đồ vật và 
những nơi gây nguy hiểm. 
 Tập huấn cho giáo viên về các kĩ năng làm việc với cha mẹ, tạo cơ hội tổ 
chức nhiều hoạt động nhằm giúp cho giáo viên tăng cường phối hợp nhất quán 
với gia đình để dạy trẻ kĩ năng sống đạt hiệu quả.
 Thông qua các hình thức bồi dưỡng này để giúp cho giáo viên nhận thức 
đúng đắn về yêu cầu, nội dung, hình thức cũng như phương pháp giáo dục trẻ kĩ 
năng sống để áp dụng vào dạy trẻ kĩ năng sống hàng ngày đạt hiệu quả cao. 9
 hoạt động khác.
 - Trẻ được thực hiện hoạt động khám phá 
 trải nghiệm đơn giản về các kĩ năng sống 
 hàng ngày.
 - Dạy trẻ lễ giáo. 
 - Chỉ đạo giáo viên đưa giáo dục steam dạy 
 trẻ kĩ năng trải nghiệm thực hành cuộc sống 
 như: Làm bánh trưng, chợ quê
 - Giáo dục trẻ tự buộc tóc, thay quần áo, tự 
Tháng 01+02 mang giày dép, tự sắp xếp đồ dùng cá nhân 
 ngăn nắp.
 - Trao đổi kinh nghiệm khi thực hiện kĩ 
 năng sống cho trẻ trong các buổi sinh hoạt 
 chuyên môn.
 - Chỉ đạo giáo viên dạy trẻ kĩ năng thực 
 hành cuộc sống như: Làm bánh trùng, bánh 
 trôi
 - Sưu tầm tranh ảnh về giáo dục kĩ năng 
 sống của trẻ qua các hoạt động hàng ngày.
 - Tiếp tục hướng dẫn giáo viên rèn cho trẻ BGH- TTCM
Tháng 03+04 một số thói quen tốt và kĩ năng sống cơ bản 
 trong sinh hoạt như: Biết lắng nghe, biết tự 
 bảo vệ sức khỏe của mình, biết phòng tránh 
 một số nơi nguy hiểm.
 - Lồng ghép nội dung tuyên truyền qua nội 
 dung của chủ đề trong tháng về những kĩ 
 năng nhận thức.
 - Theo dõi sự tiến bộ của trẻ về thực hiện 
 các kĩ năng sống cơ bản hàng ngày. BGH- 
Tháng 05+06 - Tham gia đánh giá kết quả trên trẻ qua TTCM
 phiếu khảo sát về kĩ năng sống. 11
 Dạy trẻ kĩ năng tự bảo vệ bản thân khi trời nắng, rét, khi thời tiết thay đổi, 
biết chia sẻ thông cảm với người khác khi bị tai nạn, thiên tai, biết cách phòng 
chống bão lũ, biết nguyên nhân gây ra lũ lụt: Con người chặt phá rừng làm cho 
nước chảy nhanh từ rừng về.
 Ngoài việc giáo gục trẻ có kĩ năng tự bảo vệ bản thân thì còn giáo dục trẻ 
có kĩ năng biết tỏ thái độ với những việc nên làm và không nên làm để bảo vệ 
thiên nhiên, tạo môi trường sống an toàn cho mọi người.
 * Tháng 5 dựa trên Chủ đề quê hương- đất nước- Bác Hồ và trường tiểu 
học.
 Dạy trẻ biết địa danh nơi trẻ sống. Biết các di tích lịch sử, danh lam thắng 
cảnh, ngành nghề truyền thống. Biết cảm thông chia sẻ. Có ý thức giữ gìn khi đi 
thăm quan các di tích, các danh lam thắng cảnh của quê hương, đất nước.
 Tóm lại: Sau khi thực hiện biện pháp này giáo viên trường tôi đã biết cách 
đưa nội dung giáo dục kĩ năng sống vào từng chủ đề, từng hoạt động phù hợp. 
Không những lồng ghép linh hoạt mà còn tránh được sự chồng chéo trong việc 
rèn kĩ năng sống cho trẻ. 
 4.3. Biện pháp 3: Xây dựng môi trường lớp học rèn kĩ năng sống cho trẻ
 Việc xây dựng môi trường giáo dục rất quan trọng, góp phần thực hiện 
đúng theo kế hoạch đề ra. Tôi đã nhắc giáo viên phải chú trọng đến công tác xây 
dựng môi trường nhằm giáo dục kĩ năng sống cho trẻ.
 Trước mỗi lớp học có bảng tuyên truyền đến các bậc cha mẹ với tiêu đề: 
“Những điều phụ huynh quan tâm” trong đó gồm có các nội dung như danh sách 
theo dõi cân đo theo định kì của trẻ, kết quả khám sức khỏe, các nội dung tuyên 
truyền về dịch bệnh, về giáo dục kĩ năng sống theo chủ đề.. các nội dung được 
trang trí đẹp mắt và nổi bật, gây được sự chú ý của phụ huynh khi đưa đón trẻ.
 Tôi chỉ đạo giáo viên trong lớp trang trí các góc mở cho trẻ được trải 
nghiệm và tham gia hoạt động phù hợp với từng lứa tuổi và dựa trên chủ đề 
tháng. Ngoài sách ra, trong mỗi góc còn có những bộ quần áo, giầy, mũ, dép.. 
để phát triển vận động tinh cũng như kĩ năng tự phục vụ cho trẻ.
 (Minh chứng 4: Hình ảnh trẻ tự tin làm một số công việc hàng ngày)
 Ví dụ: Ở bảng tin nhà tuyên truyền về giáo dục lễ giáo cho phụ huynh. Trẻ 
xem hình ảnh và sự hướng dẫn của cô trẻ có thể tự làm được các công việc một 
mình. 
 (Minh chứng 5: Hình ảnh bảng tuyên truyền của nhà trường)