Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non

 SÁNG KIẾN CẢI TIÊN KỸ THUẬT
 HỌ VÀ TÊN: Võ Thị Ngân- PHT MN Hoa Mai
 “Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục lấy trẻ làm 
 trung tâm trong trường mầm non”
 1. Phần mở đầu
 1.1. Lý do chọn đề tài:
 Trong những năm gần đây, Bộ giáo dục và đào tạo luôn chú trọng việc nâng 
cao chất lượng giáo dục toàn diện nói chung, chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ 
mầm non nói riêng. Đây là một trong những vấn đề quan tâm hàng đầu. Để nâng 
cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ Mầm non cần rất nhiều yếu tố khác nhau, 
nhưng một trong những yếu tố quan trọng là đổi mới tổ chức hoạt động giáo dục 
“Lấy trẻ làm trung tâm".
 Lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non là một quan điểm giáo dục tiến 
bộ về vị trí của trẻ em và vai trò của giáo viên. Quan điểm này định hướng cho 
giáo viên mầm non trong việc xây dựng, sử dụng hiệu quả môi trường giáo dục, 
lập kế hoạch giáo dục và tổ chức hoạt động cho trẻ trong trường mầm non.
 Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là việc các giáo viên không chỉ truyền đạt 
kiến thức cho trẻ một cách thụ động mà các giáo viên tạo ra các điều kiện, các cơ 
hội để mọi đứa trẻ được chủ động, sáng tạo, tích cực hoạt động, tự chiếm lĩnh kiến 
thức và kinh nghiệm. Để đạt được điều này, các giáo viên cần nắm được hứng thú, 
nhu cầu, trình độ, khả năng của từng trẻ trong lớp, trên cơ sở đó lựa chọn được nội 
dung, phương pháp phù hợp với từng nhóm, từng cá nhân trẻ. Trong quá trình giáo 
dục lấy trẻ làm trung tâm cần đảm bảo sự hứng thú, nhu cầu, kỹ năng, thế mạnh 
của mỗi trẻ đều được hiểu, đánh giá đúng và được tôn trọng. Mỗi đứa trẻ đều có cơ 
hội tốt nhất để thành công. Để giáo dục lấy trẻ làm trung tâm được thực hiện một 
cách tốt nhất và có hiệu quả nhất thì xây dựng môi trường giáo dục trong các 
trường mầm non, việc lập kế hoạch giáo dục, tổ chức các hoạt động vui chơi, hợp 
tác với phụ huynh trong việc chăm sóc giáo dục trẻ là việc làm rất cần thiết và 
không thể thiếu.
 Tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là đảm bảo tính khoa học, 
tính vừa sức và nguyên tắc đồng tâm phát triển từ dễ đến khó, đảm bảo tính liên 
thông giữa các độ tuổi, giữa nhà trẻ, mẫu giáo và các cấp học tiếp theo, thống nhất 
giữa cuộc sống hiện thực gắn với cuộc sống và kinh nghiệm của trẻ, chuẩn bị cho 
trẻ từng bước hoà nhập vào cuộc sống. Hơn nữa là một cán bộ quản lý cần biết 
cách vận dụng quan điểm tiếp cận này vào việc hướng dẫn và hổ trợ giáo viên thực 
 1 Điểm mới của đề tài: Tôi đã sử dụng một số biện pháp mới có tính khả thi 
cao, phù hợp với tình hình của nhà trường, tác động và có hiệu quả rất lớn về giáo 
dục lấy trẻ làm trung tâm đối trẻ trong toàn trường. Các biện pháp như: Xây dựng 
và thực hiện kế hoạch chương trình kịp thời theo những đổi mới của chương trình 
về phát triển vận động và hoạt động lấy trẻ làm trung tâm; Giáo dục lấy trẻ làm 
trung tâm trong xây dựng và sử dụng môi trường giáo dục; Giáo dục lấy trẻ làm 
trung tâm trong tổ chức hoạt động học, hoạt động vui chơi cho trẻ; Giáo dục lấy trẻ 
làm trung tâm trong hợp tác với cha mẹ chăm sóc giáo dục trẻ.
 1.2.2. Phạm vi áp dụng của đề tài: 
 Với đề tài này, tôi đã áp dụng tại trường mầm non nơi tôi công tác nhằm 
nâng cao chất lượng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non trong 
năm học 2016-2017. Đề tài này có thể áp dụng rộng rãi, có hiệu quả đối với các 
trường mầm non trên địa bàn huyện, tỉnh nói riêng và có thể áp dụng rộng rãi trên 
toàn quốc.
 Nội dung đề tài được viết trên tinh thần tổng hợp những kinh nghiệm của 
bản thân, chủ yếu là những giải pháp trong công tác chỉ đạo nâng cao chất lượng 
giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong trường mầm non bảo đảm tất cả trẻ đều được 
tạo cơ hội học tập qua chơi bằng các hình thức khác nhau phù hợp với nhu cầu 
hứng thú và khả năng của bản thân trẻ; Cán bộ quản lý, giáo viên mầm non được 
nâng cao về nhận thức và năng lực về quản lý, tổ chức chăm sóc và giáo dục trẻ. 
Huy động sự tham gia của nhà trường, gia đình và xã hội, tạo sự thống nhất cùng 
quan tâm xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm.
 2. Phần nội dung
 2.1. Thực trạng của nội dung cần giải quyết:
 Trong những năm qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có rất nhiều văn bản 
hướng dẫn đưa hình thức giáo dục lấy trẻ làm trung tâm vào thực hiện ở các trường 
mầm non. Bám sát các văn bản chỉ đạo của Bộ, Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng 
Bình, Phòng Giáo dục và Đào tạo Lệ Thủy đã có Kế hoạch triển khai thực hiện 
phong trào thi đua trong các trường học nói chung và trường mầm non nói riêng. 
Một trong những nội dung của phong trào là "Xây dựng trường mầm non lấy trẻ 
làm trung tâm". 
 Thực hiện sự chỉ đạo của Phòng Giáo dục và Đào tạo Lệ Thủy, nhà trường 
tiếp tục thực hiện chương trình giáo dục mầm non theo hướng lấy trẻ làm trung 
tâm vào quá trình chăm sóc giáo dục trẻ, tổ chức nhiều đợt tập huấn bồi dưỡng 
chuyên môn cho giáo viên và tổ chức các hoạt động thao giảng dự giờ giáo viên, từ 
đó giúp cho giáo viên tự rút ra được ưu điểm của phương pháp dạy học lấy trẻ làm 
 3 2.1.3. Nguyên nhân của thực trạng trên:
 Qua trao đổi với các đồng nghiệp và tìm hiểu thực tế ở trường, bản thân tôi 
nhận thấy sở dĩ có thực trạng trên là do một số nguyên nhân sau:
 Do trình độ đội ngũ đào tạo chủ yếu "tại chức"; vừa học, vừa làm. Một số 
giáo viên mới vào nghề, nhiều giáo viên đã lớn tuổi. Mặt khác, giáo viên chưa bắt 
kịp với sự đổi mới phương pháp dạy và học. Một số giáo viên chưa có ý thức vươn 
lên trong nghề nghiệp.
 Trường được quy hoạch theo quy mô nhỏ từ trước không thể mở rộng được.
 2.1.4. Điều tra thực tiễn:
 Tính linh hoạt, sáng tạo trong việc áp dụng giáo dục lấy trẻ làm trung tâm 
của giáo viên (đánh giá thông qua dự các hoạt động đầu năm): 35% đạt yêu cầu.
 Sự mạnh dạn, tự tin, chủ động tham gia các hoạt động của trẻ: 30% đạt yêu 
cầu.
 Trước thực trạng trên, đối chiếu với yêu cầu nhiệm vụ của cấp học trong giai 
đoạn hiện nay. Là một cán bộ quản lý phụ trách chuyên môn tôi xác định trách 
nhiệm của mình trong việc xây dựng, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ và 
cũng chính là động lực để giúp tôi suy nghĩ, trăn trở, nghiên cứu, tìm tòi thử 
nghiệm các biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục lấy trẻ làm trung 
tâm trong trường mầm non góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc-giáo dục trẻ 
xứng đáng là địa chỉ tin cậy của các bậc phụ huynh trong và ngoài địa bàn.
 2.2. Các biện pháp thực hiện:
 2.2.1. Tăng cường bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ:
 Bồi dưỡng chuyên môn theo kế hoạch định kì đầu năm, hàng tháng là một 
việc làm không thể thiếu của cán bộ quản lý. Đây là một trong những hình thức 
góp phần không nhỏ trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ rõ rệt. Giáo dục lấy trẻ 
làm trung tâm là mục tiêu hàng đầu để nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ. 
Vì vậy công tác bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ là việc đầu tiên tôi luôn chú 
trọng. Từ đầu năm học, tôi bám vào kế hoạch của phòng giáo dục để lên kế hoạch 
cụ thể cho từng tháng. Tổ chức bồi dưỡng dưới hình thức chỉ đạo giáo viên tự 
nghiên cứu kỹ các nội dung chương trình, sách hướng dẫn thực hiện chương trình, 
các tài liệu có liên quan đến giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Sau đó giáo viên tự rút 
ra những ưu điểm của phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Tổ chức cho 
giáo viên thảo luận nêu được những vướng mắc trong quá trình nghiên cứu tài liệu 
và thực hiện chương trình. Thực hiện được việc bồi dưỡng và tự bồi dưỡng, giúp 
 5 đã chú ý hơn trong việc quan tâm giúp đỡ, động viên khuyến khích quá trình học 
tập của từng giáo viên kịp thời. Cung cấp thêm một số tài liệu cho giáo viên tìm 
đọc. Xây dựng tủ sách nhà trường với nhiều đầu sách phong phú, đa dạng phục vụ 
cho dạy và học. Đặc biệt là những đầu sách phục vụ nâng cao chất lượng giáo dục 
lấy trẻ làm trung tâm. Trong quá trình giáo viên thực hiện, tôi đã chú ý kiểm tra 
đánh giá kịp thời từng chuyên đề theo tháng, nắm bắt được khả năng tiếp cận kiến 
thức và vận dụng thực tế của mỗi giáo viên. Tôi thấy hình thức bồi dưỡng chuyên 
môn nghiệp vụ hàng tháng rất có hiệu quả trong việc nâng cao năng lực cũng như 
khả năng vận dụng linh hoạt hoạt động lấy trẻ làm trung tâm vào thực tế của mỗi 
giáo viên.
 2.2.2. Chỉ đạo giáo viên xây dựng và thực hiện kế hoạch chương trình 
 Ngay từ đầu năm học, bản thân tôi đã chủ động xây dựng Kế hoạch chỉ đạo 
chương trình giáo dục. Dựa vào đặc điểm, nội dung và kết quả mong đợi của từng 
độ tuổi để xây dựng kế hoạch đầy đủ 5 lĩnh vực phù hợp với yêu cầu đề ra. Ngoài 
việc xây dựng các nội dung theo quy định, khác với những năm trước chúng tôi đã 
mạnh dạn đưa những nội dung mới vào hoạt động học. Trong đợt bồi dưỡng 
chuyên môn đầu năm học bản thân tôi đã hướng dẫn và tổ chức cho giáo viên thảo 
luận về kế hoạch chung của nhà trường (có thể điều chuyển một số nội dung, đề tài 
cho phù hợp với chủ đề). Sau đó để giáo viên cụ thể hóa kế hoạch của nhà 
trường phù hợp với tình hình thực tế của lớp, lựa chọn đề tài, bài thơ, câu chuyện, 
bài hát, bản nhạcđưa vào kế hoạch cho phù hợp. Kế hoạch thực hiện chương 
trình của các lớp được chúng tôi kiểm tra, phê duyệt kĩ càng. 
 Đối với nội dung xây dựng hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, tôi đã 
tham mưu Hiệu trưởng trong việc xây dựng kế hoạch năm, tháng, tuần cụ thể, rõ 
ràng. Tôi đặc biệt chú ý xây dựng kế hoạch sát với thực tiễn đang diễn ra trong các 
lớp, dễ nhìn thấy sự tiến bộ hay không tiến bộ của trẻ để có biện pháp giáo dục có 
hiệu quả. Giáo viên tập trung hơn vào đứa trẻ. Kế hoạch càng ngắn hạn giáo viên 
quan tâm đến đứa trẻ nhiều hơn. Giáo viên dễ dàng thực hiện những gì họ muốn dạy 
trẻ hơn. Mục tiêu xác định rõ ràng, cụ thể hơn giúp giáo viên thuận lợi hơn trong việc 
đạt được mục tiêu đặt ra. 
 Ví dụ:
 - Đối với kế hoạch năm, mục tiêu đưa ra cần phù hợp với sự phát triển của trẻ. 
Mục tiêu dựa trên chương trình giáo dục mầm non, dựa trên chuẩn phát triển của trẻ, 
mục tiêu phải tính đến đặc điểm của vùng miền.
 - Đối với kế hoạch tháng, mục tiêu phải phù hợp với sự phát triển của trẻ và 
theo giai đoạn của kế hoạch giáo dục năm học.
 7 người. Những lớp điểm là nơi đi đầu trong việc thực hiện nội dung mới để rút kinh 
nghiệm trước khi chỉ đạo đại trà. Thông qua các lớp điểm giáo viên được tham 
quan, trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp, tai nghe, mắt thấy, học tập để áp dụng 
vào lớp của mình. 
 Đối với lớp điểm xây dựng môi trường học tập. Tôi chú ý chỉ đạo hai mảng 
rõ ràng (môi trường bên trong và môi trường bên ngoài lớp học). Cả hai môi 
trường này đều rất quan trọng đến việc dạy và học của cô và trẻ. Trẻ em sẽ tham 
gia vào các hoạt động và các loại trò chơi khác nhau tùy thuộc vào môi trường mà 
trẻ đang ở đó. Vì vậy trẻ cần có cơ hội để chơi và học ở môi trường bên trong và 
môi trường bên ngoài lớp học.
 Đối với môi trường trong lớp học: 
 Trong lớp học không thể thiếu những góc chơi của trẻ, do đó để lớp học 
thêm lôi cuốn trẻ, tôi đã chỉ đạo giáo viên cần tạo nên một môi trường trong lớp 
học với những màu sắc sinh động và ngộ nghĩnh. Môi trường có không gian, cách 
sắp xếp phù hợp, gần gũi, quen thuộc với cuộc sống thực hàng ngày của trẻ; Khi 
thiết kế các góc hoạt động trong lớp cần chú ý bố trí các góc hoạt động hợp lí. Góc 
hoạt động cần yên tĩnh bố trí xa góc hoạt động ồn ào, góc thư viện sử dụng sách, 
tranh ở những nơi nhiều ánh sáng.Các góc hoạt động có “ranh giới” rõ ràng, có lối 
đi cho trẻ di chuyển thuận tiện khi liên kết giữa các góc chơi. Sắp xếp các góc để 
giáo viên có thể dễ dàng quan sát, giám sát được toàn bộ hoạt động của trẻ. Tên 
hoặc ký hiệu các góc đơn giản, gần gũi với trẻ, được viết theo đúng quy định mẫu 
chữ hiện hành. Các góc phải được bày biện hấp dẫn. Có đồ chơi, học liệu và 
phương tiện đặc chưng cho từng góc. Đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu, học liệu 
có giá đựng ngăn nắp, gọn gàng, để ở nơi trẻ dễ thấy, dễ lấy, dễ dùng, dễ cất. Đồ 
dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu được thay đổi và bổ sung phù hợp với mục tiêu chủ 
đề/hoạt động và hứng thú của trẻ. Có nguyên vật liệu mang tính mở (lá cây, hột 
hạt), sản phẩm hoàn thiện, sản phẩm chưa hoàn thiệnCó sản phẩm mua sẵn, 
sản phẩm cô và trẻ tự làm, sản phẩm của địa phương đặc trưng văn hóa vùng miền 
(trang phục, dụng cụ lao động). Đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu an toàn, vệ 
sinh, phù hợp với thể chất và tâm lí của trẻ mầm non. Học liệu, thiết bị, đồ chơi 
được điều chỉnh để hỗ trợ trẻ khuyết tật.
 Đối với môi trường bên ngoài lớp học:
 Môi trường ngoài lớp học là yếu tố góp phần tích cực trong các hoạt động 
nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục toàn diện trẻ. Xây dựng môi trường ngoài 
lớp học phù hợp, an toàn, sạch đẹp, hấp dẫn sẽ tạo cơ hội cho trẻ hoạt động, đáp 
ứng nhu cầu chơi của trẻ. Khi bố trí các góc, khu vực hoạt động ngoài trời, tôi chú 
ý chỉ đạo giáo viên lưu ý xây dựng các góc, khu vực hoạt động ngoài trời cần được 
 9