Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ hàng ngày ở trường Mầm non

 PHẦN MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài
 Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật phản ánh hiện thực khách quan bằng những 
hình tượng có sức biểu cảm của âm thanh. Âm nhạc nảy sinh từ quá trình lao động và có 
sức mạnh vô cùng to lớn thể hiện một cách tinh tế thế giới nội tâm của con người và trở 
thành phương tiện giao tiếp hết sức nhạy cảm giữa con người mà không cần đến ngôn ngữ, 
âm nhạc là món ăn tinh thần không thể thiếu được đối với đời sống của mỗi con người.
 Trong chương trình giáo dục mầm non hoạt động giáo dục âm nhạc là một hoạt động 
nghệ thuật gần gũi với trẻ được trẻ yêu thích và là nguồn cảm hứng mạnh mẽ để trẻ cảm 
thụ được cái hay cái đẹp của nghệ thuật. Âm nhạc được coi là một trong những phương 
tiện hiệu quả nhất để đưa vào ý thức của trẻ mối quan hệ thẩm mỹ với thế giới, với nghệ 
thuật một cách sâu sắc dễ dàng. Đó là sự hình thành mối quan hệ giữa trẻ với âm nhạc 
nhằm phát triển ở trẻ khả năng lĩnh hội, cảm thụ, hiểu cái đẹp, phân biệt được cái hay cái 
dở, biết hoạt động độc lập và sáng tạo khi tiếp xúc với các dạng hoạt động âm nhạc khác 
nhau.
 Có thể nói rằng giáo dục âm nhạc đã trở thành một hoạt động không thể thiếu được 
trong trường, lớp Mầm non. Tất cả trẻ mầm non đều yêu thích âm nhạc chúng muốn được 
hòa mình vào những bài hát nhí nhảnh hồn nhiên, hòa mình với những điệu múa mềm mại, 
hòa mình với những trò chơi âm nhạc ngộ nghĩnh đáng yêu và các hoạt động âm nhạc đã 
giúp cho chúng thỏa mãn được nhu cầu ấy, giúp những tâm hồn thơ ấu ấy phát triển toàn 
diện nhân cách.
 Ớ trường mầm non, cô giáo không chỉ là người mẹ hiền thứ hai mà còn là người trực 
tiếp thoi vào những tâm hồn trong trẻo, ngây thơ những rung động, cảm thụ về âm nhạc 
để bé có những cảm giác vui tươi, hưng phấn trong học tập và vui chơi.
 Như vậy, hoạt động âm nhạc có vai trò quan trọng, góp phần phát triển toàn diện các 
mặt đạo đức, trí tuệ, thể lực và đặc biệt là tham mỹ cho trẻ mầm non.
 Song thực tế chất lượng hoạt động âm nhạc ở trường mầm non số 1 Thị trấn Than 
Uyên chưa thật sự đạt được những yêu cầu trên. Là cán bộ quản lý tôi nhận thấy qua dự mang lại hiệu quả, đó là :
 Chỉ đạo giáo viên căn cứ vào đặc điểm cảm thụ âm nhạc của trẻ mần non theo từng 
độ tuổi để to chức có hiệu quả hoạt động âm nhạc theo từng chủ đề;
 Giáo viên linh hoạt, sáng tạo khi tổ chức hoạt động âm nhạc cho trẻ theo từng thời 
điểm trong ngày tại trường mầm non;
 Thông qua việc tổ chức hoạt động lễ hội nhằm nâng cao chất lượng âm nhạc cho trẻ 
mầm non;
 Giáo viên tích cực trong công tác bồi dưỡng chuyên môn, trong việc sưu tầm trò 
chơi, làm và sử dụng đúng mục đích ý nghĩa của đồ dùng đồ chơi trong hoạt động âm nhạc 
của trẻ tại trường mầm non. dục tham mỹ ngoài ra nó còn giúp trẻ phát triển trí tuệ, giúp trẻ có khả năng trải nghiệm 
những cảm xúc trong quá tmh cảm thụ và thể hiện âm nhạc. Âm nhạc còn giúp trẻ phát triển 
ngôn ngữ, phát triển tai nghe và khả năng phát triển cảm xúc. Khi nghe nhạc, trẻ cảm nhận 
được tính chất, tình cảm của âm nhạc, ảnh hưởng những trạng thái cảm xúc có trong tác 
phẩm. Đồng thời âm nhạc cũng dẫn dắt trẻ đến với những hiện tượng sống động của đời 
sống, giúp trẻ hình thành sự liên tưởng. Nhịp điệu rắn rỏi của bản hành khúc gợi cho trẻ 
niềm vui, hào hứng phấn khởi. Từng câu nhạc có giai điệu liền bậc lên xuống liên tiếp theo 
ngữ điệu nói tự nhiên của trẻ sẽ như những lời thủ thỉ nhắc nhở trẻ một hành vi lễ giáo phù 
hợp.................................................................Nhà sư phạm Xu-khôm-lin-ski đã tong
kết : “Tuổi thơ ấu không thể thiếu âm nhạc, cũng như không thể thiếu trò chơi và chuyện cổ 
tích. Thiếu những cái đó, trẻ em chỉ còn là những bông hoa khô héo... ”
II. Thực trạng của vấn đề
1. Vài nét về nhà trường
 Trường Mầm non số 1 Thị trấn Than Uyên là một trong bốn đơn vị trường học 
đóng trên địa bàn Thị trấn, thành lập năm 1988 và được công nhận đạt chuẩn Quốc gia năm 
2007. Trường có nhiều điều kiện thuận lợi về địa bàn dân cư, giao thông đi lại thuận tiện, có 
một điểm trường tập trung được đặt ở trung tâm văn hóa - chính trị của huyện với đa số phụ 
huynh học sinh là cán bộ công chức nhà nước và tiểu thủ công nên việc huy động trẻ ra lớp 
luôn đảm bảo và vượt kế hoạch giao. Bên cạnh đó nhà trường luôn nhận được sự quan tâm 
chăm lo của các cấp lãnh đạo, sự đồng thuận của các bậc cha mẹ trẻ. Những năm gần đây 
trường luôn đạt trường tiên tiến xuất sắc giữ vững danh hiệu trường mầm non đạt chuẩn 
Quốc gia, là đơn vị đầu tiên của ngành Giáo dục và Đào tạo huyện Than Uyên vinh dự được 
Thủ tướng Chính phủ tặng Cờ thi đua năm học 2011-2012. Năm học này trường có 11 nhóm 
lớp/305 bé. Trong đó nhà trẻ 2 nhóm/55 bé, mẫu giáo 9 lớp/250 bé. Tong số cán bộ giáo 
viên nhân viên 35 đồng chí (Ban giám hiệu: 03, Giáo viên đứng lớp: 22, Nhân viên: 10). 
Chia theo trình độ (Đại học: 03, Cao đẳng: 08, Trung học: 18, Chưa qua đào tạo: 06). Nhà 
trường có cơ sở vật chất tương đối khang trang với các phòng học được xây dựng kiên cố và 
bán kiên cố, có đủ các phòng chức năng đặc biệt là có phòng hoạt động âm nhạc với tương 
đối đủ đồ dùng phục vụ cho hoạt động âm nhạc của trẻ. lại hiệu quả.
- Giáo viên mới ra trường chiếm tỷ lệ cao (68%), giáo viên cao tuối (tuối từ 4553 có 6/22 
= 27,3%).
- Một số giáo viên chưa thực sự tích cực bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn.
- Trẻ nhà trẻ mới đi học, lần đầu đến trường chưa quen với môi trường sinh hoạt học tập 
ở trường mầm non, nề nếp học chơi chưa ốn định.
- Chưa có kinh nghiệm tố chức lồng ghép hoạt động âm nhạc cho trẻ trong từng thời điểm 
sinh hoạt ở trường, trong các hoạt động lễ hội.
III. Các biện pháp tiên hành giải quyết vấn đề
 Từ thực trạng nêu trên nhằm khắc phục những hạn chế để nâng cao chất lượng hoạt 
động âm nhạc của trẻ tại nhà trường với cương vị là một nhà quản lý xin đưa ra một số biện 
pháp chỉ đạo đã được áp dụng có hiệu quả tại trường như sau :
 1. Tăng cường công tác bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn cho đội 
ngũ giáo viên để tổ chức tốt hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ
 Đội ngũ giáo viên là người quyết định đến chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ nói chung 
và chất lượng hoạt động âm nhạc nói riêng.
 Để làm được điều đó bên cạnh sự tâm huyết nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ giáo viên 
còn phải có năng lực chuyên môn tốt. Từ những hạn chế của đội ngũ giáo viên trong to chức 
hoạt động âm nhạc cho trẻ tại nhà trường, và thực tế có đến 68 % giáo viên mới ra trường.... 
tôi đã cùng Ban giám hiệu, tổ khối xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên, 
đi sâu bồi dưỡng nâng cao chất lượng một số chuyên đề trong đó có chuyên đề : Nâng cao 
chất lượng hoạt động âm nhạc cho trẻ. Năm học này chuyên đề lại tiếp tục được triển khai 
sâu rộng tới 100% giáo viên thuộc hai tổ chuyên môn Nhà trẻ và Mầu giáo.
 Trước hết là công tác dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên thông qua kiến tập dự 
giờ, xây dựng tiết mầu. Căn cứ vào kế hoạch bồi dưỡng, giáo viên không chỉ kiến tập theo 
qui định (4 hoạt động/tháng) tôi đã chỉ đạo hai tổ chuyên môn lựa chọn nội dung, những 
điểm giáo viên còn thiếu, còn yếu để tổ chức kiến tập dự giờ và bố trí giáo viên khá giỏi dạy 
mầu cho cả tổ cùng dự giờ sau đó trao đổi rút kinh nghiệm và đi đến thống nhất về nội dung, 
hình thức, phương pháp, nghệ thuật sư phạm và cách xử lý tình huống ................ khi tổ
chức hoạt động giáo dục âm nhạc. (Tổ chức làm đồ dùng phục vụ cho hoạt động âm nhạc)
 Thực tế cho thấy, khi thực hiện chương trình giáo dục mầm non (mới) có những bài 
hát dạy trẻ và nhất là những bài cô hát cho trẻ nghe có thể nói là “khó” với một số giáo viên 
nhất là giáo viên ít có năng khiếu về âm nhạc. Qua dự giờ thăm lớp thì có đến 60% giáo viên 
khi tổ chức hoạt động hát cho trẻ nghe đã không thành công thể hiện ở chỗ cô hát sai giọng, 
chênh về cao độ, trường độ của bài hát dẫn đến trẻ không hứng thú, không cảm nhận được 
cái hay, cái đẹp của những làn điệu dân ca hoặc những bài hát cho trẻ nghe có giai điệu mượt 
mà sâu lắng....
 Để khắc phục tình trạng này tôi đã đã chỉ đạo hai to chuyên môn cụ thể là một số cô có 
năng khiếu âm nhạc như cô Cúc, cô Tâm, cô Thảo lựa chọn những bài hát nghe trong từng 
chủ đề chủ điểm mà đa số giáo viên chưa hát được để tổ chức ôn luyện, hướng dẫn cho giáo 
viên trong tổ hát những bài hát khó nhất là những bài cô hát cho trẻ nghe. Hình thức này 
không chỉ thực hiện trong các buổi sinh hoạt chuyên môn mà còn ở mọi lúc mọi nơi. Cứ như 
thế, cho đến thời điểm này đã có đến 90% giáo viên tự tin và đã tổ chức thành công hoạt 
động cho trẻ nghe hát bằng chính giọng hát của mình, còn các bé đã thật sự được cảm thụ 
vẻ đẹp nghệ thuật của các tác phẩm âm nhạc đó. 1.1. Trẻ lứa tuổi nhà trẻ:
 Trẻ 25 - 36 tháng tuổi đã có những biểu hiện hưởng ứng âm nhạc bằng thái độ cụ thể 
có khả năng chú ý nghe hơn và đã có thể phân biệt độ cao thấp, to nhỏ của âm thanh, cảm 
nhận một vài nét nhạc. Trẻ hát được theo cô cả bài hát, biết thể hiện cảm xúc như giậm chân, 
vỗ tay, nhún nhảy theo tiết tấu và một số vận động minh họa. Bởi vậy mà các cô giáo cần 
căn cứ vào khả năng hát và vận động theo nhạc của trẻ, vào mức độ khó, dễ của bài hát, của 
vận động mà lựa chọn nội dung trọng tâm để hướng trẻ vào hoạt động.
 Ví dụ : Khi dự giờ hoạt động âm nhạc ở nhóm trẻ 25-36 tháng với nội dung dạy hát Em 
búp bê, Trò chơi âm nhạc Hãy lắng nghe
 Mục đích của hoạt động này là trẻ biết hát theo cô cả bài, biết chú ý nghe và nhận ra âm 
thanh của một số nhạc cụ.
 Đầu tiên cô giáo trò chuyện với các bé về em búp bê : Búp bê xinh, búp bê đẹp, búp bê 
không khóc nhè rồi giới thiệu bài hát và hát thể hiện tình cảm cho trẻ nghe bài hát Em búp 
bê.
 Dạy trẻ hát theo cô, nếu câu nào trẻ hát chưa rõ lời, hay hát chưa đúng cô hát mẫu chậm 
để trẻ hát theo. Cho trẻ hát theo nhóm, cá nhân cùng cô.
 Sau đó cho trẻ chơi trò chơi âm nhạc Hãy lắng nghe để phát triển tai nghe của trẻ và 
giúp trẻ phân biệt được âm thanh của các dụng cụ gõ. chọn nội dung theo chủ đề, hình thức to chức sao cho phù hợp. Ví dụ : Dự giờ hoạt động âm 
nhạc ở chủ đề Bản thân
 Hoạt động : Vận động theo nhạc : “Cái mũi” Nghe hát : “Năm ngón tay ngoan ” 
 Trò chơi âm nhạc : “Chơi trên những ngón tay”
 Mục đích của hoạt động là trẻ hát đúng và vận động nhịp nhàng theo bài hát, chú ý nghe 
cô hát, nghe trọn vẹn tác phẩm. Cô giáo có thể tiến hành như sau : Tổ chức cho trẻ chơi 
“Chơi trên những ngón tay”. Cô qui định: “Các con dùng ngón tay trỏ và ngón tay giữa, 
giả vờ đi trên hai ngón tay. Cô hát một bài bất kỳ, khi nghe cô hát nhanh các con hãy đi trên 
hai ngón tay thật nhanh, cô hát chậm các con đi chậm, cô không hát nữa các con hãy dừng 
lại”. Thi đua xem bạn nào đi giỏi theo đúng hiệu lệnh của cô. Sau đó dạy vận động theo 
nhạc “Cái mũi ”. Cô bắt nhịp cho cả lớp hát lại bài hát rồi cô vận động minh họa trước cho 
trẻ xem sau đó cho trẻ hát và vận động cùng cô. Cô có thể đi đến từng tổ hoặc từng nhóm 
dạy trẻ vừa hát vừa vận động. Để khuyến khích trẻ cô cho từng nhóm. Cá nhân vận động 
cùng cô, nhóm còn lại hát cho bạn hoặc cùng vỗ tay, nhún nhảy hòa theo.Tiếp theo tổ chức 
cho trẻ nghe hát “Năm ngón tay ngoan ”. Cô giới thiệu tên bài hát, tên tác giả và hát cho trẻ 
nghe, kết hợp động tác minh họa các nhân vật trên ngón tay (Để gây hứng thú cho trẻ cô có 
thể trang trí 5 nhân vật trên 5 đầu ngón tay).
1.2.2. Trẻ 4 - 5 tuổi :
 Ớ độ tuổi này tính độc lập của trẻ được thể hiện cao hơn, trẻ có thể phân biệt được âm 
thanh cao, thấp, mạnh, nhẹ; phân biệt được âm sắc, giọng hát của ai; phân biệt được tính 
chất âm nhạc vui vẻ sôi động hay yên tĩnh, nhịp độ nhanh hay chậm. Trẻ có khả năng ghi 
nhớ được sự liên tục của các động tác khi lắng nghe nhạc. Trẻ hiểu được yêu cầu thể hiện 
bài hát, các động tác trong điệu múa. Để tổ chức tốt hoạt động này, cô giáo cần căn cứ vào 
khả năng của trẻ, vào tác phẩm âm nhạc cụ thể, cho trẻ tham gia một cách tự nhiên, vui vẻ, 
phát huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ. Giáo viên có thể tạo ra những yếu tố bất ngờ để tạo 
hứng thú và kích thích trẻ tham gia vào hoạt động.
Ví dụ : Trong chủ đề những con vật đáng yêu cô giáo đã to chức một hoạt động âm nhạc như 
sau : Dạy hát : “Cá vàng bơi ”
 Trò chơi âm nhạc : “Ai nhanh nhất”
 Nghe hát - nghe nhạc : “Tôm cá cua thi tài”
Với hoạt động này mục đích là rèn cho trẻ hát đúng, thuộc bài hát và bước đầu biết thể hiện