Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn Khối 5 nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở trường

 PHẦN MỞ ĐẦU
 1.LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI : 
 Mục tiêu phát triển giáo dục đến năm 2010 đã nêu rõ : “ Đổi mới mục tiêu nội 
dung , phương pháp , chương trình giáo dục các bậc học và trình độ đào tạo , phát 
triển đội ngũ nhà giáo nhằm đáp ứng yêu cầu vừa tăng quy mô , vừa tăng chất 
lượng , hiệu quả và đổi mới phương pháp dạy học , đổi mới quản lý giáo dục , tạo 
cơ sở pháp lý và phát huy nội lực phát triển giáo dục” . Trong các bậc học , bậc tiểu 
học là bậc học tầm quan trọng trong giáo dục cũng như trong đời sống của xã hội , 
đòi hỏi các nhà quản lý cần phải quan tâm và có biện pháp nâng cao chất lượng dạy 
học . Nâng cao chất lượng dạy học là việc làm bức thiết , hết sức quan trọng đối với 
Ban giám hiệu nhà trường nhằm hoàn thành có chất lượng kế hoạch nhiệm vụ năm 
học . 
 Muốn đạt được mục tiêu kế hoạch năm học đề ra phải thông qua hoạt động chủ 
yếu của nhà trường đó là hoạt động dạy và học. Hoạt động dạy học là hoạt động 
chính, nó chiếm nhiều thời gian nhất trong hoạt động chung của nhà trường. Đây là 
một quá trình thống nhất không thể tách rời và có tác dụng hỗ trợ lẫn nhau. Điều này 
khẳng định vai trò của người giáo viên có ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng giáo dục, 
học tập của học sinh . 
 Tuy nhiên sự phát triển toàn diện của HS không chỉ phụ thuộc vào từng giáo 
viên mà nó còn phụ thuộc vào tập thể sư phạm đồng đều về mọi mặt . Một tập thể 
thống nhất trong nhà trường đó chính là tổ chuyên môn 
 Tổ chuyên môn giúp Ban giám hiệu chỉ đạo các hoạt động sư phạm của một 
khối lớp trong nhà trường. Do đó việc chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn sẽ giúp giáo 
viên tập trung vào hoạt động chủ yếu của dạy học là dạy tốt,có như thế mới khắc 
phục được tình trạng giảm sút chất lượng đồng thời còn góp phần nâng cao hiệu quả 
đào tạo. 
 Nhưng trong thực tế, hiện nay vẫn còn một ít giáo viên chưa nhận thức đúng về 
tầm quan trọng của hoạt động tổ khối chuyên môn trong nhà trường nên tham gia 
sinh hoạt khối đôi khi chưa đầy đủ hoặc chưa tích cực tham gia đóng góp ý kiến trao 
đổi về chuyên môn, rút kinh nghiệm tiết dạy của đồng nghiệp, tạo cho khối hoạt động 
trầm lặng . Vì vậy, ở trường nào tổ chuyên môn hoạt động tích cực, năng động , sáng 
tạo thì trường đó hoạt động dạy học có chất lượng và hiệu quả cao . 
 Qua nhiều năm làm công tác chuyên môn, bản thân tôi rút ra được bài học kinh 
nghiệm: Để học sinh từ khối một đến khối năm có chất lượng, song song với hiệu 
trưởng thì phó hiệu trưởng cũng là người phải quan tâm đến hoạt động chuyên môn 
của các khối trong đó điểm khởi đầu là khối một và điểm đích cần đạt là khối năm 
nên việc nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chuyên môn khối năm không kém phần 
quan trọng ở bậc tiểu học . 
 Từ những nội dung phân tích trên, tôi mạnh dạn chọn vấn đề: “Một số biện 
pháp chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn khối năm nhằm nâng cao chất lượng dạy 
học ở trường.” làm đề tài nghiên cứu và thực hiện trong năm học này . II. PHẦN NỘI DUNG 
 II.1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
 II.1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH DẠY HỌC Ở TRƯỜNG 
 TIỂU HỌC
 Quản lý dạy học ở trường Tiểu học cũng chính là quản lý chuyên môn của nhà 
trường . Quản lý chuyên môn là quá trình giáo dục đặt ra cho trường Tiểu học sao 
cho bốn nhân tố then chốt : Mục tiêu giáo dục , nội dung giáo dục , phương pháp 
giáo dục và kết quả giáo dục tương tác thống nhất với nhau . 
 * Mục tiêu của giáo dục tiểu học là hình thành cho học sinh cơ sở ban đầu cho 
sự phát triển đúng đắn và lâu dài về tình cảm, trí tuệ, thể chất và các kĩ năng cơ bản 
để học tiếp lên các bậc học trên hoặc đi vào cuộc sống lao động thực tế. Vì kết thúc 
quá trình học tập của bậc học, học sinh tiểu học phải đạt được những chuẩn kiến 
thức, kĩ năng cơ bản. Vì vậy quản lý mục tiêu giáo dục là sự phối hợp điều khiển các 
tác động có chủ định vào đối tượng giáo dục (học sinh) để các khía cạnh của mục 
tiêu giáo dục được thực hiện một cách đồng bộ .
 * Quản lý nội dung giáo dục là vạch kế hoạch và tổ chức điều phối sao cho các 
môn , các hoạt động theo kế hoạch đào tạo được thực hiện một cách đầy đủ và đúng 
với mục tiêu giáo dục . 
 * Quản lý phương pháp giáo dục là sự tổ chức điều phối sao cho phương pháp 
hỗ trợ chặt chẽ nội dung cùng hướng tới việc thực hiện mục tiêu giáo dục . 
 Do đó, quản lý quá trình dạy học chính là quản lý hoạt động của thầy và trò . Vì 
thế không chỉ hiệu trưởng thực hiện tốt mà phó hiệu trưởng cũng cần quan tâm và 
thực hiện thật tốt công tác quản lý dạy học trong nhà trường. Trong quá trình dạy 
học, hoạt động dạy của thầy và hoạt động học của trò là hai hoạt động luôn diễn ra 
song song, hỗ trợ nhau. Trong đó, hoạt động dạy của thầy giữ vai trò chủ đạo, là 
người tổ chức các hoạt động học cho học sinh chủ động tham gia một cách tích cực. 
Muốn có người thầy giỏi thì người làm công tác chuyên môn cần quan tâm đến việc 
đổi mới nền nếp sinh hoạt chuyên môn vì tổ chuyên môn là tổ chức quan trọng trong 
nhà trường, là cầu nối tổ chức thực hiện kiểm tra, đánh giá kết quả về đổi mới nội 
dung, phương pháp, chương trình ở cấp học một cách sát thực. Vì vậy, tổ chuyên 
môn là tổ chức có ý nghĩa quan trọng trong quyết định hoàn thành nhiệm vụ năm học 
của nhà trường .
Tóm lại : 
 Chúng ta thấy : Hoạt động của tổ chuyên môn chiếm vị trí rất quan trọng trong 
việc nâng cao chất lượng dạy học của nhà trường đòi hỏi phó hiệu trưởng phải quan 
tâm và chỉ đạo thật tốt hoạt động của tổ chuyên môn, nhất là tổ chuyên môn khối 5. 
Đây là khối chuyên môn thực hiện việc đổi mới nội dung, phương pháp, chương trình 
ở cuối cấp học. 
II.1.2.THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CỦA GV KHỐI NĂM 
 Thực tế trong công tác quản lý, tôi nhận thấy đội ngũ giáo viên trong nhà 
trường luôn có tinh thần học hỏi, trách nhiệm với công tác chuyên môn, tích cực 
năng nổ, nhiệt tình tham gia vào các hoạt động học tập bồi dưỡng nâng cao chuyên 
môn để thực hiện tốt công tác dạy và học. Đồng thời, Ban giám hiệu chúng tôi cũng Sau khi nghiên cứu kĩ các văn bản về công tác chuyên môn và kế hoạch năm 
 học, với nhiệm vụ được phân công, tôi đã chỉ đạo hoạt động của tổ khối nói chung 
 và khối năm nói riêng bao gồm các nội dung sau : 
 + Việc xây dựng kế hoạch, xây dựng tập thể đòan kết vững mạnh 
 + Việc thực hiện quy chế chuyên môn - thực hiện nội dung chương trình
 + Công tác bồi bưỡng 
 + Phụ đạo học sinh yếu và bồi dưỡng học sinh giỏi 
 + Tham gia phong trào . 
 Tất cả các hoạt động trên mất rất nhiều thời gian nhưng tôi sẽ cố gắng tập trung 
 chỉ đạo việc dạy và học theo hướng phát huy tính tích cực, tự giác của học sinh và 
 giáo viên vẫn giữ vai trò chủ đạo trong quá trình dạy học trên lớp . Do đó, tôi đã chọn 
 ra một số biện pháp cụ thể đưới đây : 
 a. Tìm hiểu , nắm chắc tình hình đội ngũ giáo viên về mọi mặt : 
 Để có kế hoạch chỉ đạo hợp lí, công việc trước tiên là cần nắm chắc tình hình 
 đội ngũ giáo viên khối năm thông qua một số việc làm sau : 
 + Tìm hiểu kĩ hoàn cảnh gia đình, khả năng công tác, trình độ CM, sở trường.
 + Trao đổi trực tiếp, gián tiếp để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng.
 + Lắng nghe và phân tích dư luận của phụ huynh, học sinh .
 + Xem chất lượng công việc . 
 Qua tìm hiểu, tôi đã tổng hợp được số liệu về tổ khối năm dưới đây như sau : 
 + Tổng số GV khối 5 là 6 đ/c 
 + Tuổi đời từ 33 đến 52 – Thâm niên giảng dạy thấp nhất là 15 năm và cao 
 nhất là 23 năm 
 + Trình độ chuyên môn đều đạt trên chuẩn & trên chuẩn.
 + Có đ/c đã đạt danh hiệu GV giỏi cấp cơ sở, cấp tỉnh nhiều năm.
 Đây chính là điều kiện thuận lợi mà các thành viên trong khối có thể học hỏi 
 kinh nghiệm lẫn nhau. Tuy nhiên trong năm học này, đội ngũ GV lớp 5 có sự thay 
 đổi nên hoạt động của tổ gặp không ít khó khăn. 
 b. Việc Xây dựng kế hoạch và quy chế hoạt động của tổ khối .
 Trước khi xây dựng kế hoạch hoạt động, tổ chuyên môn cần thực hiện những 
 quy chế sau : 
 - Đảm bảo thời gian sinh hoạt tổ khối theo định kì: 2 lần / tháng . 
 - Mạnh dạn phát biểu ý kiến, thống nhất kế hoạch của tổ . 
 - Đoàn kết, tương thân tương ái sẵn sàng giúp nhau trong công tác và sinh 
hoạt 
 - Nắm vững và thực hiện tốt quan điểm GD của Đảng, hết lòng vì HS thân yêu 
 - Có ý thức tổ chức kỉ luật, chấp hành sự phân công của tổ, của nhà trường 
 - Luôn có ý thức phấn đấu vươn lên, ham học hỏi, tự bồi dưỡng CM nâng cao 
trình độ nghiệp vụ và rèn luyện đạo đức tác phong sư phạm trở thành “ Mỗi thầy cô 
là tấm gương sáng cho HS noi theo” . 
 -Nghiêm chỉnh chấp hành chính sách của Nhà nước và nội quy của nhà 
 trường . trưng của từng môn học. Qua đó, giáo viên sẽ nhận thức được tầm quan trọng của 
từng môn học để chọn phương pháp thích hợp giảng dạy đạt chất lượng cao. Để đạt 
được yêu cầu này, GV phải: 
 + Nghiên cứu kĩ chương trình sách giáo khoa mới.
 + Xác định đúng mục tiêu, kiến thức, kĩ năng cơ bản cần đạt của từng môn 
học, từng chương, từng bài học. ( Dựa vào QĐ số 16 và công văn 896 ) 
 + Soạn kế hoạch lên lớp đảm bảo về nội dung kiến thức, kĩ năng theo mục 
tiêu yêu cầu kết hợp tổ chức các hoạt động dạy và học đa dạng, phong phú ( Có kế 
hoạch để bồi dưỡng HS giỏi, phụ đạo học sinh yếu ngoài giờ học ). 
 + Có kế hoạch sử dụng đồ dùng dạy học hiện có và tự làm đồ dùng dạy học 
để bổ sung cho tiết dạy thêm sinh động ( tránh tình trạng dạy chay ) 
d. Việc bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên . 
 Những sự thay đổi không ngừng diễn ra trong đời sống kinh tế – xã hội của 
đất nước, những tiến bộ to lớn của khoa học và công nghệ đòi hỏi con người phải 
học, học nữa, học mãi. Do đó, người làm công tác quản lý cần tạo mọi điều kiện cho 
giáo viên học tập, bồi dưỡng chuyên môn nhằm đáp ứng theo nhu cầu xã hội hiện 
nay. Việc bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên là công việc hàng đầu cần 
được quan tâm. Đây là công việc không thể thiếu trong suốt quá trình giảng dạy của 
giáo viên. Nếu giáo viên có chuyên môn vững vàng và sâu rộng thì chất lượng giáo 
dục sẽ đi lên. Vì vậy, giáo viên phải bồi dưỡng những kiến thức cập nhật, nâng cao 
kiến thức và kĩ năng mới có đủ năng lực dạy tốt các môn ở khối lớp được phân 
công. Giáo viên có thể học tập, bồi dưỡng ở một số hình thức sau: 
  Tự bồi dưỡng : Công tác bồi dưỡng tại chỗ cần được tiến hành thường 
 xuyên, liên tục thì sẽ có hiệu quả. Chẳng hạn : 
 - Phát động phong trào đọc báo, nghiên cứu SGK, tài liệu có liên quan 
 - Phát động thi giáo viên dạy giỏi cấp cơ sở vào đầu tháng 10. 
 - Tổ chức thi học sinh giỏi cấp truờng , ... Hình thức này nhằm khích lệ giáo 
viên tìm tòi, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau . 
  Bồi dưỡng tập trung 
 Giáo viên bồi dưỡng thông qua các khóa học, các đợt bồi dưỡng chuyên môn 
do PGD tổ chức, tham quan rút kinh nghiệm từ trường bạn nhưng theo tôi việc bồi 
dưỡng năng lực công tác qua sinh hoạt tổ có vị trí hết sức quan trọng. Năng lực công 
tác của giáo viên là : 
 - Kĩ năng tổ chức hoạt động giảng dạy – giáo dục.
 - Kĩ năng nhận thức và giải quyết tình huống xảy ra trong quá trình giảng 
dạy - giáo dục . 
 Các kĩ năng trên có được trên cơ sở quá trình rèn luyện, học tập và rút kinh 
nghiệm không ngừng của bản thân và đồng nhgiệp do đó cần có biện pháp nâng cao 
chất lượng sinh hoạt tổ chuyên môn . 
  Trao đổi , giao lưu về chuyên môn qua mạng 
 Thực hiện chủ đề năm học, BGH chúng tôi tổ chức cho giáo viên học vi tính 
do PGD mở, lớp tập huấn việc sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học để giáo 
viên có thể tự thiết kế bài giảng điện tử và thực hiện giảng dạy ở các tiết thao - Tuy mỗi thành viên trong tổ đều có những đặc điểm riêng khác nhau về phẩm 
chất đạo đức, năng lực sư phạm, trình độ chuyên môn nhưng họ đều có chung một 
mục tiêu giáo dục, nhiệm vụ năm học. Đó chính là cơ sở của mối quan hệ giữa cá 
nhân với cá nhân, giữa cá nhân với tập thể và ngược lại . 
 - Bất kì giáo viên nào cũng có ảnh hưởng giáo dục rộng rãi đến tập thể tổ 
chuyên môn và ngược lại. Đồng thời mỗi học sinh đều trực tiếp nhận sự giáo dục tập 
thể của giáo viên, vì chất lượng học sinh không những tùy thuộc tinh thần trách 
nhiệm và năng lực CM của giáo viên mà còn tùy thuộc vào sự phối hợp giáo dục của 
các giáo viên. Mối quan hệ đó được thể hiện bằng sơ đồ sau: 
 Giáo viên Học sinh Tập thể giáo viên 
 Do đó, quan hệ giữa cá nhân với tập thể rất quan trọng, nhiều thành viên trong tổ 
tốt sẽ tạo thành một tập thể vững mạnh và ngược lại một tập thể vững mạnh sẽ tạo 
điều kiện tiến bộ của từng cá nhân. Vì thế, sinh hoạt trong một tập thể tổ chuyên 
môn là điều kiện để giáo viên phối hợp giúp đỡ lẫn nhau về mọi mặt đồng thời 
thống nhất nhau về nhận thức và hành động nhằm đạt hiệu quả công tác cao nhất . 
Chúng tôi thấy nếu giáo viên đã nhận thức rõ về mối quan hệ này thì từng thành 
viên trong tổ sẽ tích cực tham gia vào các hoạt động của tổ chuyên môn, mà hoạt 
động trước tiên là công tác chủ nhiệm. 
  Xây dựng tốt mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh . 
 Để tạo được mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh, giáo viên phải thực hiện 
tốt công tác chủ nhiệm lớp. Thông qua công tác chủ nhiệm, giáo viên sẽ xây dựng 
được một lớp học hoàn chỉnh như: 
 + Có cán bộ lớp mạnh dạn, năng nổ và biết quản lý lớp tốt.
 + Lớp học sẽ có nền nếp, biết giữ trật tự trong giờ học.
 + Có thói quen học tập tốt, phát huy được tính chủ động, sáng tạo, tích cực học 
tập của học sinh góp phần vào việc đổi mới phương pháp dạy học hiện nay.
 + Có tinh thần đoàn kết, giúp nhau trong mọi họat động của lớp 
 + Các em được gần gũi, thân thiện với bạn bè, với thầy cô qua tiết sinh hoạt lớp, 
hoạt động ngoài giờ.
 Ngoài ra, giáo viên cần tìm hiểu thêm về đặc điểm tâm lý, hoàn cảnh gia đình 
của từng học sinh trong lớp để có biện pháp giúp đỡ đồng thời tạo cho các em có 
niềm vui và sự tự tin khi đến trường, đến lớp . 
k. Xây dựng mối quan hệ tình bạn , tình đồng chí chân thành giữa các thành viên 
trong tổ . 
 Mối quan hệ tình bạn, tình đồng chí giữa các thành viên trong tổ có tốt hay 
không là do kĩ năng lãnh đạo, tổ chức hoạt động của người tổ trưởng . Do đó, việc 
chọn tổ trưởng cho một tổ chuyên môn không phải là dễ đối với những người làm 
công tác quản lý như chúng tôi . 
  Việc xây dựng người tổ trưởng chuyên môn :