Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên nâng cao chất lượng tổ chức hoạt động ngoài trời cho trẻ mẫu giáo

 UBND HUYỆN GIA LÂM
 TRƯỜNG MẦM NON ĐA TỐN
 ---------***---------
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM, GIẢI PHÁP
Đề tài:
Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên nâng cao chất lượng 
 tổ chức hoạt động ngoài trời cho trẻ mẫu giáo.
 Lĩnh vực/Môn : Quản lý
 Cấp học : Mầm non
 Tác giả : Đặng Thị Hồng Dương
 Chức vụ : Phó hiệu trưởng
 Đơn vị công tác: Trường MN Đa Tốn
 Năm học: 2019 - 2020 A. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
 Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, 
là nền tảng đầu tiên của nền giáo dục và đào tạo. Mục tiêu của giáo dục mầm 
non là giúp trẻ phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành 
những yếu tố đầu tiên của nhân cách. Thực tế cho thấy việc chăm sóc, nuôi 
dưỡng, giáo dục trẻ là một vấn đề rất quan trọng cần phải được quan tâm một 
cách đúng mức. Chăm sóc giáo dục trẻ được coi là một nhiệm vụ hàng đầu 
củatrường mầm non. 
 Để làm tốt nhiệm vụ đó thì trường mầm non phải không ngừng nâng cao 
chất lượng chăm sóc nuôi dưỡng và giáo dục trẻ, thực hiện tốt các mục tiêu mà 
nhà trường đề ra. Muốn vậy, ngoài các hoạt động học trên lớp người giáo viên 
cần phải tổ chức cho trẻ tham gia nhiều các hoạt động khác như: hoạt động 
khám phá ở các góc, hoạt động ngoài trời, hoạt động ôn luyện....nhằm phát triển 
khả năng khám phá tìm tòi của trẻ, trên cơ sở đó tạo tiền đề phát triển nhân cách 
toàn diên cho trẻ.
 Xây dựng môi trường học tập cho trẻ theo quan điểm lấy trẻ làm trung 
tâm là vô cùng cần thiết và phù hợp trong thực tế hiện nay. Môi trường học tập 
cho trẻ bao gồm cả môi trường bên trong và môi trường bên ngoài lớp lớp học. 
Việc tạo môi trường cho trẻ hoạt động ngoài trời (HĐNT) rất quan trọng, là hoạt 
động hết sức cần thiết trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non, 
tạo ra những điều kiện thuận lợi cho trẻ tham gia vào các hoạt động vui chơi tập 
thể, nhóm hay cá nhân. Môi trường đa dạng phong phú gây hứng thú cho trẻ và 
giáo viên tham gia hoạt động, góp phần nâng cao mối quan hệ giữa giáo viên với 
trẻ, trẻ với giáo viên, và giữa trẻ với trẻ.
 Hoạt động ngoài trời là loại hình hoạt động hàng ngày của trẻ ở trường 
mầm non. Đây là một trong những loại hình hoạt động đem lại cho trẻ nhiều cơ 
hội tiếp xúc với thiên nhiên.Ở đó, trẻ có thể tìm tòi, khám phá thiên nhiên và 
thoả mãn nhu cầu vận động của mình. Khi tham gia HĐNT, trẻ được thay đổi 
môi trường học tập, điều đó giúp trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt động một 
cách có hiệu quả hơn. Thông qua HĐNT, trẻ được hoàn thiện và phát triển một 
số kỹ năng kỹ sảo, mở rộng và củng cố kiến thức. Đặc biệt, trẻ có cơ hội tìm 
hiểu khám phá môi trường ngoài lớp học và môi trường ngoài nhà trường. Môi 
trường cho trẻ HĐNT còn giúp trẻ khám phá và phát hiện nhiều điều mới lạ, hấp 
dẫn trong cuộc sống, củng cố và bổ sung các kiến thức kỹ năng cơ bản, tạo cơ 
hội để trẻ bộc lộ khả năng của mình. Ngoài ra, trẻ được hít thở không khí trong 
lành ngoài ra trẻ còn được vận động thể lực như chạy, nhảy, ném, bắt, được 
tham gia các trò chơi, được tiếp xúc ánh nắng mặt trời, giúp cơ thể trẻ phát triển 
tốt.Tuy nhiên, trong thực tế giáo dục ở Việt Nam, loại hình hoạt động này vẫn B. NỘI DUNG GIẢI PHÁP
I. Cơ sở lý luận 
1. Vai trò của hoạt động ngoài trời đối với trẻ mẫu giáo.
 Hoạt động ngoài trời là một trong nội dung hoạt động vui chơi mang lại 
sự hứng thú, là nhu cầu không thể thiếu dành cho trẻ mẫu giáo. Hoạt động ngoài 
trời được người lớn tổ chức, hướng dẫn nhằm giúp trẻ thỏa mãn các nhu cầu vui 
chơi và nhận thức, đồng thời giáo dục và phát triển toàn diện cho trẻ.
 Đối với thể chất: HĐNT rất tốt đối với sức khỏe của trẻ. Ngoài sự thay đổi 
môi trường hoạt động giúp trẻ có được tinh thần sảng khoái thì khi tham gia hoạt 
động trẻ được tắm nắng, hít thở không khí trong lành, tăng cường sự trao đổi 
chất. 
 Về phát triển nhận thức: HĐNT là phương tiện giáo dục và phát triển trí 
tuệ cho trẻ. Trẻ được thỏa mãn nhu cầu thích tìm tòi khám phá, được mở rộng 
môi trường quan sát, được tham gia các trải nghiệm góp phần củng cố, làm 
phong phú vốn hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh.
 Hoạt động ngoài trời giúp giáo dục và phát triển đạo đức trẻ: vì khi chơi 
với các vật liệu từ thiên nhiên, trẻ sẽ cảm nhận một cách đầy đủ mối quan hệ 
giữa thiên nhiên với cuộc sống. Từ đó, trẻ biết đối xử nhẹ nhàng, yêu thương, 
chăm sóc vật nuôi, cây trồng, biết quan tâm và thể hiện tình cảm đối với người 
lao động. Trẻ biết trân trọng và chia sẻ với những người làm công tác giữ vệ 
sinh môi trường, có ý thức giữ gìn vệ sinh trường lớp, nhà cửa, nơi công cộng. 
Cao hơn nữa, trẻ có mong muốn tạo môi trường xanh, sạch đẹp. 
 Đối với giáo dục và phát triển thẩm mỹ: thông qua việc tiếp xúc với thiên 
nhiên, trẻ cảm nhận được vẻ đẹp mà thiên nhiên mang lại, ở sự đa dạng về màu 
sắc và chủng loại của cây cối, cảm nhận được cái đẹp trong hành vi, cách ứng xử 
của con người với con vật Điều đó, là cơ sở để trẻ có sự hứng thú trong các 
tác phẩm tạo hình, giáo dục trẻ yêu cái đẹp và mong muốn tạo ra cái đẹp.
 Hoạt động ngoài trời góp phần giáo dục và phát triển lao động: dưới sự 
hướng dẫn của cô, trẻ được tham gia các hoạt động lao động phù hợp. Qua đó, 
trẻ hình thành được một số kỹ năng sử dụng đồ dùng, đồ chơi và hình thành các 
phẩm chất đạo đức của người lao động trong tương lai như tính mục đích, sánh 
tạo, kiên trì, yêu lao động.
 Trong quá trình chơi trẻ học hỏi được cách ứng xử giao tiếp, thấu cảm 
được tình người của con người với con người, con người với thiên nhiên và với 
thế giới đồ vật góp phần hình thành hành vi kĩ năng xã hội cho trẻ. Có thể nói 
HĐNT vừa thỏa mãn nhu cầu vui chơi của trẻ vừa góp phần không nhỏ đến sự 
phát triển của trẻ mẫu giáo.
2. Phương pháp tổ chức hoạt động ngoài trời của trẻ mẫu giáo. thức đối với môi trường thì số lượng trẻ đạt chiếm tỷ lệ rất thấp so với yêu cầu 
đề ra. Đa số trẻ tham gia mang tính bắt buộc. Trẻ chưa có kỹ năng trong hoạt 
động như: phát hiện sự thay đổi trong môi trường, khả năng phán đoán còn hạn 
chế. Nhiều trẻ trả lời thích chơi đồ chơi ngoài trời khi được hỏi con thích gì khi 
tham gia hoạt động ngoài trời. Rất ít trẻ cảm nhận được vẻ đẹp từ thiên nhiên, 
nên hầu hết chưa có ý thức bảo vệ môi trường.
 Trong quá trình tìm hiểu, tôi nhận thấy nguyên nhân chủ yếu của tình 
trạng trên là do:
 Thứ nhất: Việc lựa chọn nôi dung cho trẻ tham gia hoạt động ngoài trời 
còn đơn điệu không phong phú. Thường cho trẻ quan lặp đi lặp lại mốt số đối 
tượng có sẵn, hoặc chơi một vài trò chơi quen thuộc, dẫn đến trẻ thấy nhàm chán 
không hứng thú.
 Thứ hai: Hình thức tổ chức hoạt động mang tính dập khuôn máy móc, khô 
cứng. Trẻ tham gia thường thụ động theo cô hỏi trẻ trả lời.
 Thứ ba: Không sưu tầm các nguyên liệu mở cho trẻ tham gia các hoạt 
động, chủ yếu là chơi với đồ chơi ngoài trời có sẵn. 
 Thứ tư: Nhận thức của giáo viên về tổ chức hoạt động ngoài trời cho trẻ 
còn nhiềuhạn chế, nhiều giáo viên chưa thật sự quan tâm đến cá nhân trẻ hoặc 
có sự quan tâm nhưng không đồng đều. Chưa tạo được hứng thú cho trẻ khi 
tham gia HĐNT.Việc cung cấp kiến thức cho trẻ chủ yếu là giáo viên, cô là 
người hướng dẫn và trả lời luôn cho trẻ, chưa kích thích được trẻ tư duy. 
III. Biện pháp thực hiện.
1. Biện pháp 1: Tham mưu xây dựng môi trường học tập theo định hướng 
giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
 Muốn tổ chức cho trẻ tham gia HĐNT được tốt, thì việc đầu tiên cần thiết 
là phải có môi trường cho trẻ hoạt động. Môi trường cho trẻ hoạt động là nơi có 
nguồn thông tin phong phú, khuyến khích tính độc lập và hoạt động tích cực của 
trẻ. Vì vậy biện pháp tạo môi trường hợp lý sẽ giúp trẻ tìm tòi khám phá và phát 
hiện những điều mới lạ, hấp dẫn, các kiến thức, kỹ năng của trẻ sẽ được củng cố 
và bổ sung. góp phần hình thành nâng cao mối quan hệ thân thiện giữa giáo viên 
với trẻ, giữa trẻ và giáo viên.
 Để góp phần tạo môi trường hoạt động cho trẻ ở trường mầm non, tôi đã 
tích cực tham mưu trong BGH nhà trường, có kế hoạch nâng cấp, thiết kế cải tạo 
các khu vực hoạt động đảm bảo sự an toàn tuyệt đối cho trẻ. Dựa vào đặc điểm 
và điều kiện thực tế, tôi đã chia thành nhiều khu vực như: khu vườn cổ tích, khu 
phát triển vận động, khu vườn rau, khu vườn cây ăn quả, khu vui chơi... Bên 
cạnh đó, tôi đã cùng giáo viên kết hợp với các bậc phụ huynh trong nhà trường - Tăng cường hoạt động thí nghiệm, trải nghiệm, lồng ghép giáo dục kỹ 
năng sống và bảo vệ môi trường.
 - Khuyến khích các hoạt động giao lưu tập thể, hoạt động lao động.
 NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG NGOÀI TRỜI CHO TRẺ MẪU GIÁO
 NĂM HỌC 2019 - 2020
TT Hình thức Nội dung
 1 - Quan sát - Các khu vực trong trường: khu nhà bếp, khu vui chơi, khu 
 vườn rau, khu vườn cổ tích...
 - Các đồ chơi ngoài trời: cầu trượt, bập bênh, đu quay...
 - Các cây trong trường: cây phượng, cây hoa sữa...
 - Một số phương tiện giao thông: xe đạp, xe máy, ô tô...
 - Một số con vật: con cá, con chim, con bướm, con kiến...
 - Thời tiết hôm nay: trời nắng, trời mưa, trời nhiều mây...
 - Một số dung cụ của nghề/ Thăm quan bếp ăn.
 - Công việc của bác thợ xây, người bán hàng, cô thợ may, chú 
 sửa xe...
 - Sự thay đổi của thời tiết
 2 Thí - Sự đổi màu của nước/ Sự bốc hơi/ Vật chìm, vật nổi
 nghiệm, - Sự kỳ diệu của màu sắc/Cách pha màu
 trải nghiệm - Ánh sáng với sự phát triển của cây/ Mối quan hệ của cây với 
 môi trường/ Sự phát triển của cây
 - Thí nghiệm với nam châm/Thí nghiệm với kính lúp
 - Lửa cháy được gì/ Lửa cháy nhờ ô xi
 - Âm thanh của nước chảy, gió, chim hót, lá rơi, sỏi...
 - Sự khác nhau về âm thanh của những đồ dùng chất liệu 
 khác nhau: tre, gỗ, đá, đồng...
 3 Dạy trẻ kỹ - Lựa chọn trang phục, đồ dùng bảo vệ khi trời nắng, trời 
 năng sống mưa, trời lạnh...
 - Dạy trẻ cách ứng phó với mưa, nắng, giông bão.../ Dạy trẻ 
 cách ứng phó khi thời tiết thay đổi
 - Thực hành tự mặc ( cởi) áo mưa./Thực hành đội mũ bảo 
 hiểm./Thực hành tự buộc (cởi) dây giày, tự đi dép quai 
 hậu.../Thực hành đội mũ, quàng khăn...
 4 Tham quan - Khu di tích lịch sử tại các thôn.
 - Thăm quan chợ Bún/Thăm tượng đài anh hùng liệt sĩ.
 - Thăm quan làng nghề Bát Tràng/ làng nghề Kiêu Kỵ
 - Thăm quan trạm y tế/Thăm quan trường tiểu học
 - Thăm quan khu đô thị, vườn sinh thái, trại chăn nuôi.
 5 Giao lưu - Giao lưu các trò chơi vận động/ Giao lưu hoạt động vẽ 
 tranh/ Giao lưu trò chơi vận động và làn điệu dân ca
 - Giao lưu các tiết mục khiêu vũ thể thao/ Giao lưu các tiết 
 mục dân vũ./ Hoạt đông hướng nghiệp. tiếp tục với trò chơi “Giải cứu chú rùa”. Phần thưởng dành cho những người làm 
việc tốt, giúp những chú rùa về lại môi trường sống là thần Kim Quy tặng rất 
nhiều quà từ nguyên liệu thiên nhiên, trẻ vui mừng chơi với món quà đó trong 
phần chơi tự chọn. Qua hình thức này, trẻ tham gia hoạt động vô cùng hứng thú, 
trẻ thực hiện hoạt động một cách tự nhiên như một trải nghiệm, từ đó trẻ tiếp thu 
thông tin một cách hiệu quả.
 *Ví dụ 2: Hoạt động thí nghiệm “ Quả trứng thần kỳ” dành cho lớp mẫu 
giáo bé. Với đề tài này, dựa trên đặc điểm trẻ mẫu giáo bé, tôi đã xây dựng dựa 
trên hoạt cảnh “Chàng ngốc và chú hề”. Trong hoạt cảnh, chàng Ngốc là người 
háu ăn, muốn học làm xiếc với tiết mục “ Qủa trứng nổi”, chú hề dạy mãi nhưng 
Ngốc không làm được liền nhờ các bé trợ giúp. Các bé làm thí nghiệm thành 
công nên chú hề thưởng các bé nhiều nguyên liệu để tiếp tục làm đồ chơi, còn 
Ngốc đi biểu diễn. Khi trở về, Ngốc tham gia chơi vận động cùng các bé.
 Nhờ lựa chọn hình thức tổ chức hoạt động linh hoạt, có thể thay đổi thứ tự 
từng phần một cách hợp lý, trẻ ở các lớp rất thích tham gia hoạt động. Trả lời 
câu hỏi“ Con thích gì khi ra hoạt động ngoài trời?”. Nhiều trẻ ánh mắt ngời lên 
nói với tôi rằng “ Con thích đi dã ngoại, con muốn được giải cứu chú rùa”. Có 
giáo viên bày tỏ với tôi sự vui mừng khi được trẻ hỏi “ Cô ơi, bao giờ mình lại 
được ra sân để chơi với chú hề?”. Điều đó khẳng định trẻ rất ấn tượng, luôn háo 
hứng mong được tham gia hoạt động ngoài trời.
4. Biện pháp 4: Tận dụng môi trường thiên nhiên để tổ chức các hoạt động 
giáo dục cho trẻ hiệu quả.
 Bình thường đối với các hoạt động học thường được tổ chức trong lớp 
học.Tuy nhiên, có những lúc có thể tận dụng môi trường thiên nhiên, không gian 
ngoài trời sẽ mang đến cho trẻ sự bất ngờ thú vị. 
 Đối với khu vườn cổ tích: cô có thể cho trẻ xuống vườn cổ tích để dạy kể 
chuyện " Chú dê đen". Tại đây trẻ được tri giác trực tiếp nhìn thấy các nhân vật 
trong câu chuyện từ đó sẽ tăng thêm hứng thú của trẻ, đồng thời tạo cho trẻ cảm 
giác thoải mái khi được tiếp xúc với thiên nhiên. ( Hình ảnh 7). Hoặc với hoạt 
động Tìm hiểu hoa mùa xuân, hoặc khám phá thiên nhiên, khám phá các loại cây 
xanh ngay tại sân trường và sử dụng các loại cây có sẵn trong sân trường cho trẻ 
quan sát và nhận biết. Đây là hình thức tổi chức rất thu hút trẻ, trẻ hứng thú và 
hoạt động sôi nổi.
 Tổ chức các trò chơi vận động ngoài trời cho trẻ: Thường thì đối với các 
hoạt động phát triển vận động, giáo viên thường tổ chức cho trẻ ở trong lớp hoặc 
phòng học đa năng. Nhưng với một số vận động như bật chụm tách chân hay bật 
sâu, tôi đã gợi ý giáo viên có thể tổ chức ngoài sân cỏ. Hoặc khi tổ chức các trò