Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên lồng ghép hoạt động giáo dục kỹ năng tự phục vụ cho trẻ mẫu giáo ở trường Mầm non

 ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN GIA LÂM
 TRƯỜNG MẦM NON TRUNG MẦU
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO GIÁO VIÊN LỒNG GHÉP
 HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG TỰ PHỤC VỤ
 CHO TRẺ MẪU GIÁO Ở TRƯỜNG MẦM NON
 Lĩnh vực: Quản lý 
 Cấp học: Mầm non
 Tên tác giả: Dương Thị Minh
 Đơn vị công tác: Trường mầm non Trung Mầu
 Chức vụ: Phó hiệu trưởng
 NĂM HỌC: 2019-2020 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 
 Bác Hồ kính yêu đã nói: “Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, tuỳ theo sức của mình”. 
Tuỳ theo lứa tuổi, các bé sẽ bắt đầu làm quen với các kỹ năng như giao tiếp, 
thích nghi, khám phá thế giới xung quanh, kỹ năng tự chăm sóc bản thân, kỹ 
năng tạo niềm vui, tự bảo vệ mình, kỹ năng làm việc nhóm và kỹ năng tự quyết 
một số tình huống phù hợp với lứa tuổi của mình.
 Kĩ năng sống là một yếu tố quan trọng điều khiển ý thức và hành vi của 
con người. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non sẽ mang lại cho các bé rất 
nhiều lợi ích về mặt sức khoẻ, giáo dục và cả văn hoá xã hội, giúp các cháu sớm 
có một cơ thể cường tráng, lành mạnh về trí tuệ cũng như thể lực, sớm có ý thức 
và khả năng thích nghi với cuộc sống tích cực và hướng đến những điều lành 
mạnh cho chính mình cũng như cho cộng đồng. 
 Mục tiêu của giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện 
có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mĩ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng 
độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm 
chất năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ 
Tổ quốc. Giáo dục không chỉ giúp con người học để biết, học để làm, học để làm 
người mà còn học để chung sống. Tự phục vụ bản thân là một trong những kỹ 
năng quan trọng thúc đẩy trẻ hoàn thiện mình một cách tốt nhất. 
 Giáo dục kỹ năng tự phục vụ cho trẻ phải được đo bằng sự vận dụng 
những kỹ năng đó trong cuộc sống mỗi cá nhân để sống tích cực, sống hạnh 
phúc, sống có ý nghĩa. Giáo dục kỹ năng tự phục vụ cho trẻ là giáo dục cách 
sống tích cực trong xã hội hiện đại. Giáo dục cho trẻ những kỹ năng mang tính 
cá nhân và xã hội nhằm giúp trẻ có thể cảm nhận những kiến thức, thái độ thành 
những kỹ năng giúp trẻ xử lý tốt các tình huống khác nhau trong cuộc sống, trẻ 
luôn biết làm những công việc thiết thực để phục vụ cho bản thân mình. 
 Đối với giáo viên các trường mầm non hiện nay, việc giáo dục kỹ năng 
sống, kỹ năng tự phục vụ cho trẻ vẫn còn nhiều hạn chế, bởi bản thân giáo viên 
chưa hiểu hết được tầm quan trọng của việc rèn luyện kỹ năng tự phục vụ cho 
trẻ mầm non, chưa thực sự coi trọng việc giáo dục kỹ năng tự phục vụ, tự trẻ 
phải giải quyết các vấn đề sao cho hợp lý và có hiệu quả và đôi lúc vẫn chưa 
hiểu phải dạy như thế nào để trẻ nắm được những kỹ năng cần thiết cho bản 
thân. Tôi nhận thấy chỉ đạo giáo viên tích cực hướng dẫn trẻ làm tốt kỹ năng tự 
phục vụ và giáo viên đã có sự nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo dục 
kỹ năng tự phục vụ cho trẻ, đặc biệt là những đồng chí giáo viên dạy khối mẫu 
giáo lớn. Chính vì mong muốn để 100% các đồng chí giáo viên có nhiều kiến 
 1/15 để trang bị cho trẻ vốn kiến thức, kĩ năng, giá trị sống để bước vào đời tự tin 
hơn.
 Giáo dục mầm non tạo sự khởi đầu cho sự phát triển toàn diện của trẻ, đặt 
nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời. Với 
các mục tiêu cụ thể là: Phát triển thể chất, phát triển nhận thức, phát triển ngôn 
ngữ, phát triển tình cảm xã hội, phát triển thẩm mỹ. Do đó, việc giáo dục kỹ 
năng tự phục vụ để giúp trẻ có thể sống một cách an toàn, khẻo mạnh là việc làm 
rất cần thiết. Đối với việc tổ chức các hoạt động giáo dục kỹ năng tự phục vụ 
cho trẻ của giáo viên trường mầm non của nhà trường còn rất nhiều hạn chế. 
Bản thân giáo viên chưa ý thức được tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng 
tự phục vụ cho trẻ, giáo viên chưa năng động sáng tạo trong việc tổ chức các 
hoạt động gần gũi cho trẻ nhằm cho trẻ tự tin tham gia các hoạt. Một số giáo 
viên vẫn còn chưa lựa chọn được phương pháp để giáo dục kỹ năng tự phục vụ 
cho trẻ bởi chưa biết được giá trị của việc tự phục vụ được hình thành như thế 
nào.Vì vậy việc giáo viên có kiến thức tổ chức lồng ghép kỹ năng sống cho trẻ 
là rất cần thiết để đáp ứng được mục tiêu giáo dục hiện nay.
III. THỰC TRẠNG
1. Những thuận lợi và khó khăn
1.1/ Thuận lợi:
 Được đồng chí Hiệu trưởng quan tâm nhiều về công tác tổ chức thực hiện 
chuyên môn. Tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các buổi tập huấn chuyên đề.
 Đa số giáo viên ham học hỏi, và tích cực tìm tòi các biện pháp thực hiện 
chuyên môn. Một số giáo viên trẻ, nắm bắt ứng dụng nhanh nhạy các hình thức 
tổ chức hoạt động.
1.2/ Khó khăn:
 Trong thực tế hiện nay, việc nhận thức tầm quan trọng, cần thiết rèn kĩ 
năng sống cho trẻ ở một số giáo viên còn hạn chế. 
 Một số giáo viên lớn tuổi có nhiều kinh nghiệm nhưng việc đổi mới 
phương pháp tổ chức các hoạt động nhằm khuyến khích sự tích cực, chủ động, 
sáng tạo của trẻ còn gặp nhiều khó khăn.
 Một số giáo viên còn e dè, đôi lúc còn do áp lực từ phụ huynh.
 Ngoài ra, một trở ngại nữa là phụ huynh trong lớp có một số bố mẹ thì 
quá nuông chiều, cung phụng con cái khiến trẻ không có kỹ năng sống, nhất là 
kĩ năng tự phục vụ bản thân. Chỉ chú ý đến các khâu dạy, ít chú ý đến kỹ năng 
ăn uống, kỹ năng học tập, kỹ năng sử dụng đồ dùng. Ngược lại, một số phụ 
huynh vì bận nhiều công việc nên ít quan tâm giúp đỡ con em trong các hoạt 
động cần thiết
 3/15 Với biện pháp này giáo viên các lớp sẽ thực hiện theo đúng sự chỉ đạo của 
BGH. Giáo viên lồng ghép tổ chức kỹ năng tự phục vụ cho trẻ vào các hoạt động. 
Vì vậy cuối năm học các kỹ năng tự phục vụ của trẻ đạt kết quả cao. 
2. Biện pháp 2: Giúp giáo viên nhận thức, xác định những nội dung cơ bản 
về giáo dục kỹ năng tự phục vụ cho trẻ.
 Giáo dục kỹ năng tự phục vụ cho trẻ lứa tuổi mầm non là hết sức cần 
thiết, trẻ ở lứa tuổi này nhận thức cũng như hành động đều trong sáng như một 
tờ giấy trắng. Khi gieo vào các con những gì nó sẽ trở thành thói quen sau này 
cho các con như vậy. Chính vì vậy ngay từ đầu năm học tôi tổ chức triển khai 
hội thảo về thực hiện việc lồng ghép giáo dục kỹ năng tự phục vụ cho trẻ cho 
toàn bộ giáo viên trong nhà trường, để giúp giáo viên nhận thức rõ được tầm 
quan trọng của việc giáo dục kỹ năng tự phục vụ cho trẻ. Trước tiên tôi trao đổi 
với giáo viên về phương pháp giáo dục trẻ co thói quen, có thể tự phục vụ bản 
thân mình là như thế nào. Trẻ luôn có nhu cầu muốn khẳng định, muốn được thể 
hiện, luôn mong muốn được khám phá các năng lực của bản thân vì vậy người 
giáo viên phải làm sao để lựa chọn được các hoạt động phù hợp với trẻ của 
nhóm lớp mình mà trẻ lại nắm bắt kiến thức một cách nhẹ nhàng và khoa học. 
Giáo dục kỹ năng tự phục vụ thông qua những hành động, những thao tác bằng 
những quan sát, trải nghiệm thực tế, bằng những trải nghiệm cảm xúc.
 Hình ảnh: Tập huấn chuyên đề đầu năm học cho giáo viên
 Tôi đã đưa ra một số kỹ năng để trao đổi cùng tập thể giáo viên. Như kỹ 
năng hiểu biết chăm sóc sức khỏe dinh dưỡng. Biết một số hoạt động của bản 
thân trẻ trong sinh hoạt hàng ngày có lợi cho sức khỏe, sự lớn lên và phát triển 
của cơ thể. Cách sử dụng dao, kéo làm sao cho an toàn, gấp quần áo thế nào cho 
đúng cách. Biết che miệng khi ho, hắt hơi, ngáp. Với nội dung về kỹ năng hiểu 
biết chăm sóc sức khỏe dinh dưỡng, giáo viên sẽ lồng ghép làm sao cho nhẹ 
nhàng những hoạt động để trẻ sẽ thực hiện dễ dàng hơn. 
 Hình ảnh: Cô trò chuyện với trẻ về cách chăm sóc bản thân
 Bên cạnh tập cho trẻ có kỹ năng tự phục vụ trong bữa ăn giáo viên cần 
phải biết dạy trẻ biết tự vệ sinh cá nhân. Kỹ năng chăm sóc vệ sinh cá nhân: Biết 
rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và khi tay bẩn. Biết gấp 
quần áo, thay quần áo khi bẩn. Có thói quen rửa mặt, đánh răng hàng ngày. Biết 
chọn quần áo phù hợp với thời tiết. Giữ đầu tóc gọn gàng, quần áo sạch sẽ. Với 
đa số giáo viên lại nghĩ những nội dung trên với trẻ là rất bình thường mà trẻ đã 
tự có, những sau khi trao đổi bản thân tôi thấy giáo viên đã nhận thức rõ hơn 
những kiến thức đơn giản đó với trẻ cần được giáo dục để hình thành thói quen 
và tạo nên kỹ năng cho trẻ. 
 5/15 riêng đối với việc dạy những kỹ năng phục vụ cần thiết với cuộc sống của trẻ, 
trẻ cần phải có thời gian và quá trình tập luyện thường xuyên, lặp đi lặp lại với 
sự hỗ trợ của cô giáo, người lớn và các bạn.
3.1/ Trước tiên giáo viên phải là người làm gương cho trẻ: Cô giáo là tấm 
gương để trẻ soi vào, để trẻ học làm người. Chính vì vậy, không có phương pháp 
nào hiệu quả bằng phương pháp “dùng nhân cách để giáo dục nhân cách”. Giáo 
viên cần là tấm gương mẫu mực về hành vi, lời ăn tiếng nói, cách ứng xử, cách 
giải quyết vấn đềĐây là những yêu cầu rất cao đòi hỏi mỗi cô giáo luôn phải 
tự rèn luyện mình để công tác giáo dục trẻ có hiệu quả.
 Ví dụ: Để dạy trẻ biết cách đi, cởi giày đúng cách, để đúng nơi quy định 
không phải trẻ nào cũng biết làm. Có những trẻ khi tới lớp, lấy chân hất dép, có 
trẻ để dưới không đặt vào giá dép, có trẻ lại được cô giáo hoặc bố mẹ cởi 
hộVì vậy làm sao để trẻ co thoái quen cở, cất dép vào đúng nới quy định thì 
người giáo viên phải dạy trẻ: 
 +Trẻ ngồi trên bệ (ghế, bậc) để cởi giày.
 + Khi cởi 1tay đỡ gót giầy, kéo giày xuống, 1 tay cầm cổ chân đưa bàn 
chân ra ngoài, làm tương tự với chiếc giày còn lại.
 + Dùng 1 tay cầm ngón cái giữ vào 1 chiếc, các ngón còn lại giữ chiếc thứ 
2 nhấc lên và giũ bụi ổ đế giày sau đó cầm giày để đúng nơi quy định.
 Bên cạnh đấy giáo viên cần phải thường xuyên làm như vậy để trẻ có thể 
thấy cô làm hang ngày mà trẻ làm theo.
 Tôi đã tổ chức kiến tập các chuyên đề, có chuyên đề đón và trả trẻ. Bởi 
trong hoạt động đón và trả trẻ có rất nhiều kỹ năng mà trẻ sẽ hình thành. Như kỹ 
cất ba lô, kỹ năng cởi giày, cất giày, kỹ năng rót nước 
 Tôn trọng ý kiến của trẻ, không áp đặt ý kiến của mình. Kiên nhẫn và có 
kỹ năng lắng nghe trẻ một cách tốt nhất. Có kiến thức về tâm lý phát triển nhóm, 
tạo bầu không khí dân chủ, thoải mái để trẻ đưa ra những kinh nghiệm, nhận 
thức. Có kinh nghiệm sống và biết suy xét. Có như vậy thì việc giáo dục kỹ năng 
cho trẻ sẽ đạt hiệu quả tốt hơn.
3.2/ Qua hoạt động học học có chủ đích.
 Việc tổ chức lồng ghép giáo dục kỹ năng tự phục vụ trong các hoạt động 
học cũng rất cần thiết. Bởi qua các hoạt động học trẻ sẽ có được nhiều kỹ năng 
cơ bản như kỹ năng xử dụng kéo, cất láy đồng dùng, kỹ năng lấy ghế ngồi vào 
ghế đúng cách Các nội dung giáo dục kỹ năng tự phục vụ giáo viên sẽ lồng 
ghép vào các hoạt động học. 
 Ví dụ: trong giờ học hoạt động tạo hình, cô giáo cho trẻ trang trí quần áo. 
Sau khi làm xong cô muốn trẻ có thêm kỹ năng kéo khoá, kỹ năng cởi mặc áo 
 7/15 Hay với kỹ năng cầm kéo cắt theo đường viền cong. Để các hoạt động tạo 
hình trẻ có kỹ năng tốt. Thì ngay tại hoạt động chơi góc cô giáo đưa nội dung sử 
dụng kéo, cắt theo đường cong vào trong một góc chơi. Tại góc này cô hướng 
dẫn cụ thể cách cầm kéo đúng cách, cầm kéo sao cho an toàn, và căt làm sao cho 
đúng đường vẽTôi nhắc giáo viên cần phải hướng dẫn trẻ cụ thể, đúng cách, 
sử dụng đúng thao tác. 
 Thông qua hoạt động chơi, trẻ tự trao đổi kinh nghiệm cho nhau, các thao 
tác cứ lặp đi lặp lại hang ngày dần thành thói quen và trở thành kỹ năng. Và 
những kỹ năng đấy sẽ theo trẻ, làm hành trang cho trẻ để trẻ sử dụng sau này. 
Trong hoạt động vui chơi có rất nhiều các tình huống xảy ra. Từ những tình 
huống đó giáo viên quan tâm, giúp trẻ điều chỉnh, tìm ra biện pháp giải quyết thì 
dần nó sẽ hình thành ở trẻ thói quen tốt, trẻ sẽ biết cái nào nên làm, cái nào 
không nên làm. Và trong khi chơi đảm bảo được an toàn cho trẻ. Những thói 
quen lâu dần sẽ thành hành vi và sẽ dần trở thành kỹ năng đối với trẻ.
 Vì vậy tôi đã chỉ đạo giáo viên quan tâm chú trọng đến việc tổ chức hoạt 
động chơi cho trẻ cũng như các hoạt động tập thể để làm sao hình thành nhiều 
các kỹ năng cho trẻ. Đó sẽ là hành trang cho trẻ chuẩn bị bước vào trường tiểu 
học.
4. Biện pháp 4: Chỉ đạo tổ chuyên môn xây dựng các hoạt động chuyên đề 
giáo dục kỹ năng tự phục vụ cho trẻ.
 Các hoạt động chuyên đề cần được thường xuyên trao đổi trong nhà 
trường để tất cả giáo viên cùng nắm bắt được kịp thời các yêu cầu của chương 
trình giáo dục trẻ mầm non. 
 Hình ảnh: Triển khai chỉ đạo chuyên môn
 Ngoài ra với từng độ tuổi tôi đã chỉ đạo đồng chí tổ trưởng chuyên môn tổ 
chức sinh hoạt chuyên môn của tổ lựa chọn các nội dung phù hợp tổ chức rèn kỹ 
nưng cho trẻ. Như đối với khối mẫu giáo bé thì việc lồng ghép giáo dục rất nhẹ 
nhàng. Còn lứa tuổi mẫu giáo lớn thì giáo viên tổ chức lồng ghép nhiều các nội 
dung hơn.
 VD: Kỹ năng tự phục vụ trong giờ ăn. Đối với trẻ mẫu giáo bé trẻ chỉ cần 
kê bàn giúp cô, xúc cơm, lấy cất ghế, cất bát đúng nơi quy định, biết xúc miệng 
nước muối. Thì lên tới mẫu giáo nhỡ, lớn trẻ còn biết bê cơm về nhóm cho cô 
giáo để chia các bạn. Khi cất thìa bát biết để riêng, Biết phơi khăn cho cô. 
Những việc làm tưởng như đơn giản nhưng sẽ hình thành cho trẻ có thói quen 
ngay từ đầu. Trẻ sẽ nên biết mình cần làm gì cho bản thân mình.
 Hình ảnh: Trẻ tự xúc cơm, lấy canh trong giờ ăn
 9/15