Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chỉ đạo công tác duy trì sĩ số

 Đề tài: Một số biện pháp chỉ đạo công tác duy trì sĩ số - Người thực hiện Huỳnh Thị Biên
 ĐỀ TÀI
 MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO CÔNG TÁC DUY TRÌ SĨ SỐ
 I. PHẦN MỞ ĐẦU
 I.1. Lý do chọn đề tài
 Để thực hiện tốt mục tiêu giáo dục, một trong những nhiệm vụ trọng tâm của 
ngành giáo dục, của mỗi địa phương, mỗi đơn vị trường học đó là công tác duy trì sĩ số 
học sinh, chống học sinh bỏ học. Trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập 
quốc tế, Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm đến việc nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, 
bồi dưỡng nhân tài. Chỉ thị số 61/CT-TW của Ban chấp hành Trung ương Đảng đã nêu 
“Bước vào thế kỉ XXI, chất lượng nguồn nhân lực giữ vai trò quyết định trong việc phát 
huy nội lực, phát triển đất nước, hợp tác và cạnh tranh, hội nhập khu vực và quốc tế. Vì 
thế việc thực hiện phổ cập giáo dục tiểu học (PCGDTH) và PCGDTH đúng độ tuổi nhằm 
góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu của công nghiệp hóa, 
hiện đại hóa đất nước.
 Thực hiện sự điều động cán bộ quản lí, tháng 9 năm 2008 tôi về công tác tại 
trường TH Nguyễn Viết Xuân, trong hoàn cảnh nhà trường vừa đón nhận bằng công nhận 
chuẩn quốc gia mức độ 1. Trường gồm hai phân hiệu cách xa nhau 2,5 km, hầu hết là 
người kinh sinh sống tại địa phương. Đa số thanh niên xây dựng gia đình xong đều đi 
mua đất làm ăn xa ở Đak Nông, Gia Lai, Bình Phướcnên toàn là gửi con cho ông bà và 
người thân trông coi. Nhiều gia đình thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo chỉ lo làm thuê 
kiếm tiền sinh sống, một số bộ phận gia đình không hạnh phúc, li hôn, li thânđã ảnh 
hưởng đến tâm lí của trẻ, không ai quan tâm đến nơi đến chốn, việc học hành được sao 
hay vậy, khi đi học, khi bỏ học gia đình không hay biết. Đó là những vấn đề thực tế xảy 
ra tại trường TH Nguyễn Viết Xuân trong những năm qua. Vậy làm thế nào để đảm bảo 
duy trì sĩ số học sinh 100%, là người làm công tác quản lí nhiều năm, trăn trở với việc 
học sinh có nguy cơ bỏ học, mong góp một phần công sức nhỏ vào việc duy trì sĩ số học 
sinh, nên tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp chỉ đạo công tác duy trì sĩ số”.
 I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
 Làm thế nào để khắc phục tình trạng học sinh bỏ học để đảm bảo duy trì sĩ số hàng 
năm. Giải quyết được công tác duy trì sĩ số nhà trường sẽ thực hiện đúng mục tiêu 
PCGDTH và PCGDTH đúng độ tuổi, đó là vấn đề đặt ra cho người quản lí nhà trường. 
Bất kì người quản lí nào cũng mong muốn học sinh mình từ đầu năm học đến cuối năm 
 1 Đề tài: Một số biện pháp chỉ đạo công tác duy trì sĩ số - Người thực hiện Huỳnh Thị Biên
nhân của tình hình trên xuất phát từ nhiều phía đó là gia đình – nhà trường – xã hội – bạn 
bè. Tuy nhiên với chức năng là cơ quan quản lí giáo dục, nhà trường vẫn luôn giữ vai trò 
chủ đạo trong việc giúp các em học tập tốt, duy trì tốt sĩ số hàng ngày, hàng năm, cũng 
như vận động, thuyết phục đối tượng học sinh bỏ học trở lại trường thì mới đảm bảo 
được công tác duy trì sĩ số.
 II.2. Thực trạng
 a. Thuận lợi – khó khăn
 * Thuận lợi: Trường TH Nguyễn Viết Xuân tôi đang công tác đã được công nhận 
chuẩn từ tháng 4 năm 2008. Cơ sở vật chất đảm bảo đủ cho công tác dạy học. Đa số học 
sinh của trường là người kinh, không có học sinh là người dân tộc tại chỗ. Đời sống của 
một số bộ phận gia đình học sinh có điều kiện quan tâm đến con cái. Đội ngũ giáo viên 
trẻ, có tinh thần trách nhiệm với công việc được giao. 
 * Khó khăn
 Mặt dù trường mới đạt chuẩn nhưng cơ sở vất chất cũ kĩ đã xuống cấp trầm trọng 
chưa được các cấp đầu tư sửa chữa. Địa bàn dân cư rộng nhất xã (gồm 3 thôn Quỳnh 
Ngọc). Đời sống của nhân dân khó khăn, hàng năm tỉ lệ hộ nghèo giảm không đáng kể. 
Đối tượng thanh niên trong thôn xây dựng gia đình xong đi nơi khác mua đất làm ăn sinh 
sống ngày càng nhiều. Còn lại trong thôn chủ yếu là người lớn tuối, những người có hoàn 
cảnh khó khăn. Chính vì vậy nên việc gửi con cho ông bà và người thân trông nom, chăm 
sóc rất nhiều, bố mẹ không gần gũi con cái, được sao hay vậy. Bên cạnh đó còn có một 
số em học sinh ở bên kia sông ( khu vực Buôn Choăch, Krông Nô) vì điều kiện ở đó quá 
xa trường, nên sang bên này xin học tại trường, điều kiện học sinh hàng ngày phải đi qua 
đò, mang theo cơm trưa ăn ở lại tại trường rất vất vả. Đó là những vấn đề nan giải mà nhà 
trường phải đối mặt.
 b. Thành công – Hạn chế
 Trong những năm học vừa qua với kinh nghiệm của bản thân, sự chỉ đạo thực hiện 
tốt công tác chủ nhiệm lớp, công tác PCGDTH về việc điều tra nắm số liệu trên địa bàn 
và thực hiện tốt các hoạt động ngoài giờ lên lớp, cùng với việc vận động quyên góp giúp 
đỡ bạn nghèo và có hoàn cảnh khó khăn trong trường để động viên kịp thời các trường 
hợp học sinh có nguy cơ bỏ học, tạo mọi điều kiện để các em đến trường. Chính vì vậy, 
với các việc làm thiết thực từ công tác chỉ đạo đến khâu thực hiện công tác duy trì sĩ số 
 3 Đề tài: Một số biện pháp chỉ đạo công tác duy trì sĩ số - Người thực hiện Huỳnh Thị Biên
quan nóng vội tin ngay thông tin đầu tiên từ phía gia đình, mà cần phải tìm hiểu từ phía 
học sinh, giáo viên trong trường, cộng đồng xóm làng. Đặc biệt từ đối tượng học sinh về 
biểu hiện, cử chỉ, lời nói, thái độ của các em, để từ đó sàng lọc nắm bắt nguyên nhân 
chính. Khi đã xác định đúng nguyên nhân rồi ta mới có biện pháp tháo gỡ, giúp đỡ phù 
hợp, kịp thời đem lại hiệu quả. Một số học sinh ở trường tôi trong những năm qua có 
những yếu tố tác động ảnh hưởng đến công tác vận động để duy trì sĩ số, cụ thể năm học 
2010-2011 có em Lưu Thị Linh (1B), Lưu Thị Ánh (2C) là hai chị em ruột; năm học 
2011-2012 có em Bùi Công Quý (3B), em Trần Đức Lương (2A); năm học 2012-2013 có 
em Nguyễn Văn Lam (5A); năm học 2013-2014 có em Nguyễn Văn Tình (3A), Nguyễn 
Văn Quốc (1A) là hai anh em ruột; học kì I năm học 2014-2015 có em Nguyễn Đình 
Quyết (3B), em Nguyễn Đắc Tình (4A). Các yếu tố tác động là gia đình không quan tâm, 
bị bạn bè và các đối tượng xấu rủ rê, lôi kéo, đua đòi ăn chơi, nghiện chơi game và cuộc 
sống xung quanh tác động đến sự nhận thức non nớt của các em
 e. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra
 Như phần thuận lợi tôi đã trình bày ở trên, trường Nguyễn Viết Xuân đóng trên địa 
bàn dân cư là người kinh, một số bộ phận nhân dân kinh tế ổn định có điều kiện quan tâm 
đến đời sống và việc học hành của con cái. Cụ thể số lượng học sinh của trường theo 
từng năm học tôi đã thống kê (ở mục phạm vi nghiên cứu), cho thấy số lượng học sinh 
thuộc diện hộ nghèo hàng năm như sau: Năm học 2010-2011 là 63 em, chiếm 20,7%; 
Năm 2011-2012 là 58 em, chiếm 19,1%; Năm 2012-2013 là 55 em, chiếm 18,3%; Năm 
2013-2014 là 40 em, chiếm 14,8%; Học kì I năm học 2014-2015 là 38 em, chiếm 13,2%. 
Như vậy tỉ lệ thoát nghèo trên địa bàn có giảm nhưng không đáng kể, có một số gia đình 
thoát nghèo vừa xong lại tái nghèo, đời sống của nhân dân còn nhiều khó khăn nên ảnh 
hưởng không nhỏ đến việc học hành của con cái là điều rất rõ. 
 Phân tích về thực trạng cho thấy vấn đề một số gia đình đi làm ăn xa, gửi con cho 
người thân: Tôi cũng đã trao đổi trực tiếp với một số phụ huynh khi đến xin cho con nhập 
học, họ đã rơi nước mắt vì hoàn cảnh mưu sinh bắt buột phải gửi con, họ cũng không yên 
tâm và đoán trước được phần nào con cái xa bố mẹ, sẽ có ngày xảy ra một số việc mà 
không lường trước được, tất cả đều nhờ thầy cô. Có người còn nói rằng, nếu để con ở với 
bố mẹ thì bố mẹ không làm được việc gì, phải có một người luôn đưa đón con đi học vì 
nhà xa trường, đường sá đi lại khó khăn, thôi thì cứ nhắm mắt gửi cho ông bà, chú bác 
nhà ở gần trường nó tự đi về được. Từ nguyên nhân đó mà họ quyết định gửi con cho 
 5 Đề tài: Một số biện pháp chỉ đạo công tác duy trì sĩ số - Người thực hiện Huỳnh Thị Biên
hay nghỉ học. Giáo viên chủ nhiệm đến nhà bác em là ông Bùi Công Khánh ở thôn 
Quỳnh Ngọc 2 để trao đổi, nắm tình hình thì được biết là ngày nào em cũng đi học 
thường xuyên, để gia đình sẽ nhắc nhở. Chỉ được một thời gian, sau đó hàng ngày em 
không đến lớp, giáo viên chủ nhiệm báo cáo tình hình em nghỉ học. Tôi chỉ đạo cô Hòa 
Thị Thúy giáo viên TPT Đội điều tra hỏi hai em học sinh ở gần nhà bạn Quý, thì mới biết 
được là em Quý theo các bạn học sinh lớp 6 đã bỏ học đi chơi game ở thôn Tân Tiến. 
Biết rõ lí do như trên tôi cho mời gia đình đưa em đến văn phòng trao đổi, hỏi rõ sự việc, 
em khóc và nói là nhớ bố mẹ, không thích đi học nữa. Tôi và GVCN phân tích, động viên 
tác động vào tình cảm thương bố mẹ thì phải cố gắng học hành, ngoan để bố mẹ vui, vơi 
đi nổi nhớ con, em hứa sẽ không vi phạm nữa, bác của em cũng nhận lỗi và hứa sẽ quan 
tâm theo dõi sát việc học hành, đi lại của cháu. Để chắc chắn hơn tôi yêu cầu GVCN 
phân công hai em học sinh ở gần nhà bạn Quý hàng ngày rủ bạn đi học và về cùng bạn, 
giúp đỡ bạn cùng học, việc làm này có kết quả em Quý đã đi học đều, chăm chỉ hơn, hòa 
đồng cùng các bạn. Trường hợp thứ hai là em Nguyễn Văn Lam (lớp 5A) cũng như thế, ở 
với bà, nghiện chơi game, bạn bè rủ rê mà bỏ học. Trường hợp em Lam lại khác em Quý 
ở chỗ bố mẹ bỏ nhau, em ở với bà, nhà nghèo, cũng hay nghỉ học, sau đó bỏ học không 
đến lớp. Nhiều lần giáo viên chủ nhiệm đến gặp bà em, bà cũng không biết em đi đâu. Bà 
nói “Tôi cứ nghỉ là nó đi học”, “Có hôm nó không về nhà”; tôi già không quản được nó, 
nhờ các thầy cô, nhờ nhà trường. Lại một việc nan giải nữa; Tôi phân công thầy Nguyễn 
Trí Nghĩa ở gần nhà và có con thầy Nghĩa lại học cùng lớp với em Lam, điều tra tìm hiểu 
những người xung quanh xóm, phụ nữ thôn và qua các em học sinh ở gần thì mới biết em 
Lam theo bạn đi chơi game. Nhờ thầy Nghĩa khéo léo gọi em đến nhà thầy, tôi đã ở đó 
trước, khi em đến thấy tôi mặt em biến sắc, tôi nhẹ nhàng gọi em vào hỏi han sự việc, từ 
xa đến gần, lúc đầu em chối, sau một lúc tôi đưa ra các chứng cứ em đi chơi với ai, chơi 
ở quán net nào, thì em im lặng. Tôi và thầy Nghĩa phân tích một lúc, dần sau đó em nhận 
lỗi. Tôi hỏi em có nguyện vọng gì thì nói với cô, cô sẽ giúp đỡ, em bảo là xin áo trắng và 
đôi dép để đi học, tôi chấp nhận và nói hôm sau cô sẽ mua, nhưng em hứa với cô là 
không được nghỉ học, không được đến quán net nữa, phải thương bà, không được làm 
cho bà buồn, nói đến đây em rưng rưng nước mắt. Hôm sau tôi mua 1 chiếc áo trắng giá 
60.000đ và một đôi dép quay hậu giá 55.000đ, tôi gọi em vào phòng đưa cho em, nhìn 
nét mặt em rất vui và em cảm ơn tôi. Tôi nói với em, từ nay cô phân công bạn Dũng (con 
 7 Đề tài: Một số biện pháp chỉ đạo công tác duy trì sĩ số - Người thực hiện Huỳnh Thị Biên
gửi cho người dì để ở nhờ (nhà dì cũng nghèo). Từ ngày đó em thường hay nghỉ học, 
GVCN hỏi han em bảo là nhớ mẹ, khi nào mẹ về mới đi học. Nắm được nguyên nhân tôi 
đã triển khai trong cuộc họp chi bộ, họp hội đồng kêu gọi cán bộ viên chức, học sinh tùy 
tâm ủng hộ để giúp đỡ em và mẹ em vượt qua khó khăn hoạn nạn, bên cạnh đó cũng kêu 
gọi đến người thân của cán bộ giáo viên phát tâm ủng hộ giúp đỡ, tổng số tiền quyên góp 
được gần bốn triệu đồng; nói chuyện với mẹ em trên giường bệnh là sẽ mua cho em 1 
chiếc xe đạp, số tiền còn lại phụ tiền thuốc men. Mẹ em cảm động khóc rất nhiều, từ ngày 
có chiếc xe đạp em phấn khởi đi học đều. Như vậy, năm học nào cũng có một vài trường 
hợp học sinh có nguy cơ bỏ học.
 - Biện pháp duy trì sĩ số từ việc khắc phục tình trạng học sinh có nguy cơ bỏ học 
do hoàn cảnh gia đình bố mẹ không hạnh phúc, li hôn: 
 Bên cạnh những gia đình học sinh có hoàn cảnh kinh tế khó khăn như đã nêu ở 
trên, nhà trường còn có những em học sinh có hoàn cảnh phức tạp như bố mẹ bỏ nhau 
hoặc bố có người phụ nữ khácnhà trường gặp một số trường hợp mà phải tốn nhiều 
công sức để vận động, giúp đỡ các em. Sau đây là trường hợp của hai em Nguyễn Văn 
Tình và Nguyễn Văn Quốc (hai anh em ruột); gia đình bố mẹ em bỏ nhau, bố đi biệt tích, 
mẹ em lại hai lần nữa đi lấy chồng khác. Hai anh em Quốc và Tình phải về ở với bà 
ngoại ở thôn Quỳnh Ngọc I. Bà ngoại em lại làm rẫy cà phê ở Buôn Kốp, có ngày sáng đi 
làm, tối lại về. Khi đến mùa tưới, mùa thu hoạch thì ba hoặc bốn ngày mới về một lần, bà 
chuẩn bị thức ăn cho hai anh em tự nấu ăn trong mấy ngày, khi hết lại tự ăn mì tôm. Đi 
học quần áo nhem nhuốt, ham chơi rủ nhau đi bắt cá, mò ốcdần dần thường vắng học, 
giáo viên đến nhà thì không gặp bà (nghe hàng xóm nói bà đi làm mấy ngày mới về một 
lần). Tình hình này không ổn, phải có biện pháp ngăn chặn. Tôi đã chỉ đạo cô Vũ Thị 
Chín nhà ở Buôn Kốp chịu trách nhiệm điều tra, hỏi thăm dò chỗ làm rẫy của bà Đỗ Thị 
Dựng (bà ngoại của hai em), trực tiếp gặp bà và trao đổi tình hình hai cháu của bà có 
nguy cơ bỏ học, thì bà mới vỡ lẽ “Thôi chết rồi”, thỉnh thoảng tôi về nghe người ta nói, 
tôi có hỏi chúng nó, nhưng chúng nó chối là không có, nay cô nói thì tôi mới biết, để tôi 
về rồi lên gặp nhà trường. Mấy hôm sau, bà đến trường dẫn theo hai em lên gặp tôi và cô 
Chín, tôi gọi hai GVCN của hai em lên, giáo viên trình bày tình hình hai em trong thời 
gian qua. Bà bảo hai em kể ra các việc làm của mình đã bỏ học đi chơi lang thang; hai em 
tự nhận lỗi, bà nhận lỗi. Tôi đã tha thứ và động viên hai em cố gắng đi học đều, chỉ đạo 
Đội thiếu niên quyên góp mua hai bộ quần áo trắng tặng cho hai em. Phân công cho cô 
 9