Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chỉ đạo các hoạt động ngoài giờ lên lớp ở Tiểu học

 Một số biện pháp chỉ đạo các hoạt động ngoài giờ lên lớp ở tiểu học
 A. NHẬN THỨC CŨ – GIẢI PHÁP CŨ
 I.Nhận thức cũ
 Trong guồng quay chung của đổi mới chương trình sách giáo khoa và phương 
pháp giảng dạy. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp (NGLL) cũng đã được nhìn 
nhận và chỉ đạo thực hiện một cách đúng đắn nhằm thực hiện tốt mục tiêu của giáo 
dục tiểu học. 
 Một thực tế cho thấy, trước đây vấn đề tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ 
lên lớp đã được đặt ra thường xuyên nhưng để đạt hiệu quả cao thì vẫn còn nhiều 
vấn đề cần phải đề cập đến.Việc tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp thường gặp 
phải những khó khăn sau :
- Việc xác định mục tiêu, phương hướng nội dung hoạt động thì có nhưng việc thực 
hiện các hình thức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp thì đa số trường học, bậc 
học chưa thực sự tốt .
Việc tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp thường gặp phải những khó khăn sau :
- Về phía phụ huynh: Họ quan niệm con mình chỉ cần giỏi Toán , giỏi Tiếng Việt 
để thi và đậu học sinh giỏi, đạt thành tích cao trong học tập là đủ. Những hoạt động 
NGLL chỉ là hoạt động phụ, môn phụ không cần thiết cho con em phải tham gia 
giành thời gian đó để làm một số bài toán, Tiếng Việt hoặc nghỉ ngơi.
- Về phía giáo viên, trường: Do nội dung cụ thể cho hoạt động NGLL cũng như biện 
pháp thực hiện chưa tường minh, các tài liệu tham khảo không nhiều nên giáo viên 
còn ngại khó, ngại khổ, sợ mất thời gian, chưa dám tin vào học sinh cho rằng các 
em còn nhỏ chưa hiểu vấn đề. Hơn nữa một số giáo viên chưa có kinh nghiệm, kỹ 
năng trong tổ chức, chưa thực sự coi trọng hoạt động giáo dục NGLL nên cũng 
chưa đầu tư nghiên cứu để vận dụng sáng tạo, linh hoạt các hình thức hoạt động 
giáo dục NGLL. Nhà trường trong việc đánh giá chất lượng còn thiên về chất lượng 
các môn học, còn xem nhẹ về hoạt động NGLL.
 Như vậy có thể khẳng định rằng trong nhận thức của giáo viên, phụ huynh học 
sinh và trong cách chỉ đạo của nhà trường chưa thực sự hiểu thấu đáo về vị trí vai 
trò của hoạt động NGLL.Cũng bởi lẽ đó mà nhìn chung hoạt động NGLL một hoạt 
động mà học sinh yêu thích chưa được quan tâm chỉ đạo và thực hiện đúng mức.
II. Giải pháp cũ 
 Ngô Thị Lý Trang 1 Một số biện pháp chỉ đạo các hoạt động ngoài giờ lên lớp ở tiểu học
tính chủ thể cho học sinh: chủ động, tích cực, độc lập và sáng tạo. Và đó cũng chính 
là dịp tốt để thu hút cả ba lực lượng giáo dục cùng tham gia. Nhà trường, giáo viên 
và phụ huynh đã đến lúc cần phải có sự nhìn nhận đúng đắn về hoạt động NGLL. 
Phải xác định được hoạt động học và hoạt động giáo dục NGLL là hai mặt quan hệ 
chặt chẽ, hữu cơ với nhau , thúc đẩy lẫn nhau cùng phát triển trong quá trình phát 
triển chung của trẻ. Tổ chức hiệu quả nhiệm vụ học tập và kế hoạch hoạt động giáo 
dục NGLL là điều kiện cần và đủ để nhà trường tiểu học hoàn thành tốt mục tiêu 
giáo dục của mình . Hoạt động NGLL là cầu nối giữa hoạt động giảng dạy và hoạt 
động học tập ở trên lớp với giáo dục học sinh ở ngoài lớp thông qua các hoạt động 
lao động, văn nghệ, xã hội, thể dục thể thao...Hay nói cụ thể hơn đó là sự chuyển 
hoá giữa giáo dục với tự giáo dục, chuyển hoá những yêu cầu về những chuẩn mực 
hành vi đã được quy định thành hành vi và thói quen tương ứng. Hơn nữa, học sinh 
tiểu học là lứa tuổi ngây thơ, hồn nhiên sống bằng tình cảm nên hoạt động NGLL 
lại càng cần thiết và quan trọng nhằm giúp trẻ làm quen với hoạt động, tích luỹ dần 
dần những kinh nghiệm thực tiễn cuộc sống. Như vậy chúng ta càng hiểu rõ hơn 
việc tổ chức các hoạt động NGLL thực sự là cần thiết, và là bộ phận không thể thiếu 
của quá trình sư phạm tổng thể ở trường tiểu học nói riêng và ở trường phổ thông 
nói chung. Trường nào thực hiện hoạt động NGLL có nội dung, kế hoạch, biện pháp 
và có các phương pháp đa dạng phong phú, trường đó sẽ đạt kết quả giáo dục cao. 
Mỗi nhà trường, tuỳ vào điều kiện thực tế của mình, phải thực sự dồn tâm sức để 
thiết kế những HĐNGLL hợp lí và bổ ích .
II . Giải pháp mới : 
 Để hoạt động NGLL thực sự có hiệu quả , người cán bộ quản lí phải tập trung chỉ 
đạo một số vấn đề cơ bản như: 
1.Xác định đúng vị trí vai trò của việc tổ chức các hoạt động giáo dục NGLL
 Đây là việc làm quan trọng để quyết định đến sự thành công của việc tổ chức các 
hoạt động NGLL. Ban lãnh đạo nhà trường chỉ đạo quán triệt đến mọi giáo viên để 
nhận thức một cách đúng đắn về vai trò, vị trí cũng như hiệu quả của việc tổ chức 
tốt các hoạt động NGLL.
2. Xây dựng kế hoạch, lựa chọn nội dung và hình thức tổ chức hoạt động 
NGLL.
 Ngô Thị Lý Trang 3 Một số biện pháp chỉ đạo các hoạt động ngoài giờ lên lớp ở tiểu học
 - Hoạt động lao động công ích: Trực nhật vệ sinh lớp học, sân trường, làm đẹp bồn 
hoa cây cảnh cho đẹp trường lớp Thường được tổ chức thường xuyên hàng ngày, 
hàng tuần.
 - Hoạt động tiếp cận khoa học kỹ thuật: Có thể cho học sinh sưu tầm những bài 
toán vui, tham gia sinh hoạt câu lạc bộ khoa học, hội vui khoa học, tìm hiểu các nhà 
danh nhân nhà bác học
 Ngoài ra mỗi giáo viên chủ nhiệm cũng có thể tự thiết kế những nội dung hoạt 
động NGLL khác đa dạng phong phú phù hợp với trình độ học sinh, điều kiện cơ sở 
vật chất lớp mình .
2.3 Hình thức tổ chức hoạt động NGLL
a. Tổ chức hoạt động NGLL qua hình thức sinh hoạt chủ điểm : Được tổ chức theo 
các chủ điểm giáo dục từng tháng ở trường tiểu học. Ví dụ:
- Chủ điểm 1: Truyền thống nhà trường . 
- Chủ điểm 2: Kính yêu thầy giáo, cô giáo. 
- Chủ điểm 3:Yêu đất nước Việt Nam. 
- Chủ điểm 4: Giữ gìn truyền thống văn hoá dân tộc. 
- Chủ điểm 5: Yêu quý mẹ và cô giáo. 
- Chủ điểm 6: Bác hồ kính yêu. 
 Xoay qưanh chủ điểm của nhà trường, nhà trường kết hợp với các đoàn thể , giáo 
viên nhà trường xây dựng kế hoạch, lựa chọn nội dung hình thức cho phù hợp.
b. Tổ chức hoạt động giáo dục NGLL qua hình thức giờ sinh hoạt lớp: Đánh giá các 
hoạt động , các công việc của lớp , sơ kết tổng kết các đợt thi đua, phổ biến công 
việc của lớp, trường...
c. Tổ chức hoạt động NGLL qua tiết chào cờ.
d. Tổ chức các hoạt động NGLL qua các hoạt động tự chọn: Đây là hoạt động có tổ 
chức , không phải là hoạt động tự phát, tự chọn của học sinh. Hoạt động này có sự 
định hướng tổ chức của nhà trường. Hoạt động tự chọn không bắt buộc học sinh mà 
do sự tự nguyện , tự giác của các em. Hoạt động tự chọn đối với học sinh tiểu học 
thường gắn liền với sở thích và năng khiếu , giúp cho học sinh nhỏ bước đầu định 
hướng một số năng khiếu .
e.Vận dụng linh hoạt một số trò chơi trên truyền hình phù hợp với học sinh tiểu học 
như : vườn cổ tích, đối mặt, hoa học tập, đấu trí 
 Ngô Thị Lý Trang 5 Một số biện pháp chỉ đạo các hoạt động ngoài giờ lên lớp ở tiểu học
THÁNG 12 hương đất nước. - Hội vui học tập chuẩn bị cho thi học kỳ 1.
Yêu đất nước -Giáo dục thái độ tôn -Sinh hoạt câu lạc bộ
Việt Nam. trọng với những chiến - Tổ chức sân chơi " Ai là Trạng Nguyên" 
 công, những chiến sỹ cho học sinh khối 4
 quên mình vì tổ quốc. 
 Qua đó giáo dục ý thức 
 rèn luyện bản thân qua 
 học tập.
 - Giáo dục học sinh hiểu -Tìm hiểu những cái hay cái đẹp trong 
 biết về truyền thống dân phong tục tập quán của quê hương, những 
 tộc địa phương. điều cần làm trong tết cổ truyền .
THÁNG 1-2 - Giáo dục ý thức bảo vệ, - Ca hát về mùa xuân , về Đảng, về Bác 
Giữ gìn truyền phát huy truyền thống Hồ.
thống văn hoá dân tộc cho các em. - Thi nét đẹp tuổi thơ.
dân tộc - Bồi dưỡng cách giao - Tham quan di tích lịch sử , di tích văn 
 tiếp ứng xử cho các em. hoá quốc gia : Nhà thờ họ Ngô công thần.
 -Sinh hoạt câu lạc bộ
 - Tổ chức sân chơi "Vườn cổ tích " cho học 
 sinh khối 3
 - Hiểu ý nghĩa ngày Quốc -Phát động phong trào thi đua "Điểm 10 
 tế phụ nữ 8-3. tặng mẹ, tặng cô"lập thành tích chào mừng 
THÁNG 3 - Giáo dục học sinhlòng ngày quốc tế phụ nữ .
Yêu quý mẹ và kính trọng , quý mến mẹ - Phối hợp với Đoàn Đội thi văn nghệ,múa 
cô giáo và cô giáo. hát, làm thơ về mẹ và cô giáo, tổ chức kỷ 
 -Biết cách thể hiện sự niệm ngày 8-3 .
 quý trọng người phụ nữ - Phối kết hợp với các đoàn thể tổ chức sân 
 Việt Nam. chơi "Vườn cổ tích " cho học sinh khối 1,2.
 - Giáo dục cho học sinh - Phát động thi đua cuối năm học dâng 
 hiểu biết bề Bác Hồ, hiểu thành tích lên Bác Hồ kính yêu.
 biết truyền thống của - Tổ chức hái hoa dân chủ phục vụ ôn tập 
 Đội. cuối năm.
THÁNG 4-5 -Giáo dục cho học sinh - Tìm hiểu về thời niên thiếu của Bác Hồ, 
 Ngô Thị Lý Trang 7 Một số biện pháp chỉ đạo các hoạt động ngoài giờ lên lớp ở tiểu học
chuyện...Để tổ chức tốt cần có sự phối hợp nhịp nhàng giữa các tổ chức đoàn thể 
như phân công công việc cụ thể, rõ ràng: Đoàn thanh niên chịu trách nhiệm trang trí 
sân thi đấu, sân chơi, hội đồng giáo dục chịu trách nhiệm về nội dung và là ban cố 
vấn để giải đáp một số vướng mắc trong quá trình tổ chức...
Trong các đoàn thể lại phân công cụ thể cho mỗi thành viên. Ngoài ra cần kết hợp 
với tổ chức Đoàn , Đội ở cấp xã để học sinh có điều kiện tham gia các hoạt động 
ngoài giờ học ở quy mô rộng hơn do địa phương tổ chức.
5. Tăng cường công tác kiểm tra đánh giá
 Ban giám hiệu thường xuyên làm tốt công tác kiểm tra, từ kiểm tra việc xây dựng 
kế hoạch, nội dung, hình thức thực hiện, dự kiến những tình huống xẩy ra đến tham 
dự những tiết mà giáo viên cũng như các đoàn thể tổ chức các hoạt động NGLL để 
kịp thời có những bổ sung góp ý, nắm bắt đúng thực trạng của hoạt động giáo dục 
NGLL tại nhà trường và có những đánh giá cụ thể chính xác nhằm nâng cao hơn 
chất lượng hoạt động NGLL. 
IV. MỘT SỐ HÌNH THỨC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NGLL
A. Tổ chức câu lạc bộ 
 Câu lạc bộ trong trường tiểu học có điểm khác biệt so với câu lạc bộ được tổ chức 
trong một số đơn vị, tổ chức khác. Câu lạc bộ trong trường tiểu học thường là nơi 
rèn luyện cho các em năng khiếu tự có của bản thân, thông qua mô hình câu lạc bộ 
các em sẽ học thêm được nhiều điều bổ ích, lí thú , tạo điều kiện cho các em tiếp 
xúc với cái hay cái đẹp trong khi tham gia sinh hoạt câu lạc bộ.
* Để câu lạc bộ tổ chức có hiệu quả , chúng tôi đã thực hiện như sau :
 - Tổ chức một cách thường xuyên 1 buổi / tuần. ở đó học sinh được trao đổi lẫn 
 nhau, bàn luận tranh luận một số vấn đề thuộc năng khiếu sở thích của mình 
 dưới sự hướng dẫn giúp đỡ của giáo viên phụ trách câu lạc bộ. Có khi vấn đề 
 trao đổi do giáo viên đưa ra hoặc học sinh đưa ra.
 - Nội dung đảm bảo tính khoa học, phong phú , phù hợp với đối tượng học 
 sinh.
 - Hình thức thay đổi đa dạng hợp lí 
 - Người giáo viên phụ trách các câu lạc bộ phải theo dõi sát sao hoạt động của 
 các câu lạc bộ mà mình phụ trách đồng thời theo dõi học tập thêm các kinh 
 Ngô Thị Lý Trang 9 Một số biện pháp chỉ đạo các hoạt động ngoài giờ lên lớp ở tiểu học
 - Nội dung: Kiểm tra các bài tập đọc đã học
 - Hình thức : Cả 2 học sinh đưa ra số bài tập đọc mà mình nhớ, học sinh nào 
 đưa được nhiều bài hơn thì học sinh đó được nêu trước, nếu đọc đúng thì vượt 
 qua vòng đối mặt thứ nhất và được bước vào vòng 2.
 Vòng 2: Sau vòng một 6 bạn vượt qua đối mặt của 2 nhóm vào vòng 2
 - Nội dung: Kiểm tra nội dung các bài tập đọc.
 - Hình thức : Giáo viên nêu câu hỏi về các nội dung của các bài tập đọc, lần lượt 
học sinh tham gia trả lời, ai trả lời đúng nhiều nhất thì thắng cuộc.(mỗi học sinh trả 
lời 2 câu hỏi )
Giáo viên tổng kết trò chơi và phát thưởng .
2. Trò chơi “ Hoa học tập “
* Phạm vi tổ chức : Lớp học
* Thời gian : 1 tiết hoặc 2 tiết học.
* Mục đích : Giáo viên phát huy khả năng tư duy, phản ứng nhanh, giải quyết linh 
hoạt của học sinh.. Giáo dục ý thức đoàn kết , biết kết hợp sức mạnh tập thể .
* Chuẩn bị: 
- Giáo viên chuẩn bị một bộ hoa 5 màu : xanh , đỏ , trắng , tím , vàng phía sau có 
gắn số điểm 5,10,15,20,25
- Một bộ câu hỏi gồm nhiều lĩnh vực như : Toán, Tiếng Việt, Sử, Đạo đức, Âm 
nhạc, Địa lí.....
- 1 chuông, 1 đồng hồ giây .
* Cách tiến hành:
Giáo viên chia lớp thành các nhóm, mỗi nhóm khoảng 6 em. Cả lớp khoảng 5 nhóm 
(chọn ngẫu nhiên). Mỗi nhóm chọn cho mình 1 bông hoa, các nhóm đọc nội dung 
câu hỏi, thảo luận trả lời vào bảng nhóm , giáo viên quy định thời gian và lượng câu 
hỏi phù hợp.. Hết thời gian, các nhóm đính kết quả lên bảng. điểm của nhóm là 
điểm được quy định sau bông hoa.
Số lượng vòng chơi tuỳ thuộc vào thời gian
Kết quả cuối cùng nhóm nào nhiều điểm nhất nhóm đó thắng cuộc và được thưởng 
mỗi học sinh 1 quyển vở
Giáo viên tổng kết trò chơi.
3 Trò chơi : "Đấu trí"
 Ngô Thị Lý Trang 11