Sáng kiến kinh nghiệm Khắc phục khó khăn tâm lý của học sinh THPT khi học trực tuyến

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
 TRƯỜNG THPT DIỄN CHÂU 3
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 Đề tài:
 KHẮC PHỤC KHÓ KHĂN TÂM LÝ
CỦA HỌC SINH THPT KHI HỌC TRỰC TUYẾN
 LĨNH VỰC: CÔNG ĐOÀN
 Tên tác giả: TRƯƠNG THỊ LOAN
 Tổ:Văn - Ngoại ngữ
 Năm thực hiện: 2022
 Điệnthoại: 0919561817 MỤC LỤC
 Trang
Phần I.PHẦN MỞ ĐẦU .......................................................................................1
1.1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................1
1.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.........................................................................2
1.3. Tính mới của đề tài .........................................................................................3
1.4. Kế hoạch nghiên cứu ......................................................................................4
1.5. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................5
1.6. Đối tượng nghiên cứu.....................................................................................5
Phần II. PHẦN NỘI DUNG.................................................................................6
2.1. Cơ sở lý thuyết của đề tài...............................................................................6
2.1.1. Tâm lý và tâm lý lứa tuổi học sinh THPT...................................................6
2.1.2. Học trực tuyến.............................................................................................6
2.1.3. Những khó khăn tâm lý của học sinh THPT khi học trực tuyến.................8
2.1.4. Tầm quan trọng của việc khắc phục khó khăn tâm lý của học sinh THPT khi
học trực tuyến.......................................................................................................9
2.2. Cơ sở thực tiễn .............................................................................................10
2.2.1. Thực tiễn về những bài viết, những hoạt động liên quan đến đề tài .........10
2.2.2. Thực trạng khó khăn tâm lý HS THPT khi học trực tuyến .......................11
2.3. Các giải pháp khắc phục khó khăn tâm lý cho HS khi học trực tuyến ..........16
2.3.1. Khắc phục khó khăn tâm lý của học sinh THPT khi học trực tuyến bằng
những hoạt động cụ thể từ phía nhà trường..........................................................17
2.3.2. Giải pháp khắc phục khó khăn tâm lý học sinh THPT khi học trực tuyến
trong hoạt động dạy học môn Ngữ văn.................................................................24
2.3.3. Giải pháp khắc phục khó khăn tâm lý cho học sinh THPT trong công tác chủ
nhiệm lớp ..............................................................................................................37
2.3.4. Tạo sân chơi online lành mạnh..................................................................40
2.4. Kết quả thực nghiệm của đề tài.................................................................45
2.4.1. Cách thực nghiệm......................................................................................45 Phần I.PHẦN MỞ ĐẦU
 1.1. Lý do chọn đề tài
 Đại dịch covid - 19 đã làm đảo lộn và tàn phá tất cả các lĩnh vực của đời sống, 
trong đó giáo dục và đào tạo là lĩnh vực chịu ảnh hưởng rất nặng nề. Kế hoạch năm 
học bị đứt đoạn, chương trình và nội dung giáo dục phải thay đổi theo hướng chỉ còn 
phần cốt lõi.Hiện nay, dịch bệnh đang dần được kiểm soát, cuộc sống bình thường 
mới đang dần được xác lập. Kinh tế và các hoạt động xã hội sẽ dần phục hồi, nhưng 
ngành giáo dục lại bắt đầu một chặng đường mới với những khó khăn, thách thức 
vẫn còn nguyên, và thậm chí còn lớn hơn nữa đang chờ phía trước. Hậu quả do dịch 
bệnh gây ra để lại lâu dài và sự khắc phục nó không phải một sớm một chiều.Ngành 
giáo dục đã triển khai đánh giá ảnh hưởng của dịch bệnh, bước đầu có những con số 
và chỉ số về tác động tiêu cực, có điều đã nhìn thấy ngay và đã thấy, nhưng cũng có 
những điều còn ảnh hưởng lâu dài chưa đo đếm được. Đặc biệt là những lỗ hổng về 
kiến thức, những tác động tâm lý, tinh thần, tình cảm của học sinh. Bộ trưởng Bộ 
GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn quán triệt tinh thần chỉ đạo của Chính phủ, động viên 
toàn thể cán bộ, nhân viên, nhà giáo và các cán bộ quản lý toàn ngành khắc phục khó 
khăn, phát huy tinh thần trách nhiệm với nghề nghiệp và với học sinh để cùng nhau 
đoàn kết, ứng phó với dịch bệnh. Tất cả vì học sinh thân yêu!
 Năm học 2021 - 2022, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký ban hành 
Chỉ thị số 24/CT-TTg về việc đẩy mạnh triển khai các nhiệm vụ, giải pháp tổ chức 
dạy học an toàn, bảo đảm chương trình và mục tiêu chất lượng giáo dục, đào tạo 
ứng phó với đại dịch COVID-19. Tinh thần chỉ đạo của Chính phủ đối với ngành 
Giáo dục là: ngừng tới lớp - không ngừng học tập, toàn ngành Giáo dục và đào tạo 
đã chủ động chuyển trạng thái sang dạy và học ứng phó với dịch bệnh, ra sức cố gắng 
để hạn chế những tác động tiêu cực của dịch bệnh tới giáo dục, kiên trì theo đuổi mục 
tiêu chất lượng.
 Để ứng phó với đại dịch, hình thức học trực tuyếnlà một lựa chọn phù hợp 
và được quan tâm, thực hiện của ngành giáo dục hiện nay, đặc biệt là đối với cấp học 
THPT. Trường THPT Diễn Châu 3 đã thực hiện dạy học trực tuyến kéo dài từ tháng 
03 năm 2020 đến tháng đầu tháng 04 năm 2022. Phụ thuộc vào tình hình dịch và chủ 
trương của địa phương, của ngành giáo dục mà nhà trường có hình thức dạy học ứng 
phó linh hoạt phù hợp. Khi địa phương thực hiện chỉ thị 16, trường tổ chức trường 
học trực tuyến thay thế hoàn toàn dạy học trực tiếp. Khi địa phương thực hiện chỉ thị 
19 hay có một phần nhỏ địa phương bị phong tỏa, trường tổ chức hình thức dạy học 
trực tiếp kết hợp với trực tuyến. Ngay cả khi trở lại dạy học bình thường nhưng vẫn 
còn nhiều HS, GV là f0, nhà trường vẫn tổ chức dạy học trực tiếp kết hợp với trực 
tuyến, đảm bảo không để HS nào ngừng việc học, không để GV nào ngừng việc dạy, 
nếu sức khỏe đảm bảo. được thông tin xấu hay tốt, kĩ năng sử dụng các thiết bị và phần mền công nghệ, kĩ 
năng tương tác trên nền tảng công nghệ...
 Đưa ra những cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn thuyết phục, đềxuất được các
giải pháp khắc phục khó khăn tâm lí của học sinh THPT khi học trực tuyến phù
hợp với yêu cầu của đổi mới phát triển giáo dục và thực tiễn xã hội hiện nay.
 Đồng thời, giúp học sinh có những nhận thức, những hiểu biếtvề cuộc sống,
về xã hộivới những những quy luật tồn tại và phát triển, trong đó có nhiều biến
động, bất thường. Từ đó học sinh biết được mình nên ứng phó như thế nào, có tâm 
thế, tâm lý như thế nào trước những thay đổi đó cho phù hợp và vượt qua được khó 
khăn, nghịch cảnh mà không bị nghịch cảnh làm cho tha hóa, không bị gục ngã trước 
nghịch cảnh.
 Đề tài hướng đến việc ổn định tâm lý, giúp học sinh cân bằng cuộc sống. HS 
tập trung hơn vào nhiệm vụ học tập và đạt được kết quả học tập cao hơn, chất lượng 
cuộc sống của các em không bị ảnh hưởng nhiều bởi dịch bệnh, mang đến những trải 
nghiệm có ý nghĩa trong cuộc đời của các em.
 - Nhiệm vụ:
 + Nghiên cứu các văn bản chỉ đạo của cấp trên về dạy học trong đại dịch covid 
19
 + Nghiên cứu cơ sở lí luận về tâm lí của học sinh THPT hiện nay
 + Nghiên cứu cơ sở thực tiễn về khó khăn tâm lí của học sinh và những hạn chế 
của thực tiễn dạy học trực tuyến hiện nay
 + Đề xuất các giải pháp khắc phục khó khăn tâm lí của học sinh khi học trực 
tuyến hiệu quả
 1.3. Tính mới của đề tài
 - Đề tài có kết quả khảo sát và phân tích kết quả khảo sát về thực trạng khó 
khăn tâm lý HS THPT khi học trực tuyến một cách đầy đủ, hệ thống, khoa học.
 - Đề tài còn đưa ra những giải pháp cụ thể góp phần khắc phục khó khăn tâm 
lý của học sinh THPT nói chung và học sinh trường Diễn Châu 3 nói riêng khi học 
trực tuyến lồng ghép trong công tác chủ nhiệm, công tác giảng dạy, tạo sân chơi lành 
mạnh online, kết nối với nhà trường, gia đình và xã hội
 - Đề tài đã góp phần phát triển kĩ năng sống cho học sinh trong việc sống chung 
với đại dịch. Từ đó phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh 
phù hợp với đặc trưng từng môn học, lớp học và đặc điểm đối tượng học sinh; bồi 
dưỡng phương pháp tự học, hứng thú học tập, kỹ năng hợp tác, khả năng tư duy độc 
lập; phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực của người học; tăng cường ứng dụng 
công nghệ thông tin và truyền thông vào quá trình giáo dục.
 - Đề tài chú trọng vấn đề ổn định tâm lý cho học sinh và nâng cao chất lượng 
giáo dục trong khủng hoảng vì dịch bệnh. 1.5. Phương pháp nghiên cứu
 - Nghiên cứu lý thuyết:
 Nghiên cứu tài liệu về tâm lý, tâm lý lứa tuổi, khó khăn tâm lý của học sinh 
THPT, học trực tuyến, mục tiêu của giáo dục phổ thông mới, trường học hạnh phúc 
và những tài liệu có liên quan
 - Nghiên cứu thực tiễn:
 + Phương pháp điều tra sư phạm:
 Tiến hành khảo sát, kiểm tra, thống kê và so sánh kết quả đánh giá qua từng giai 
đoạn để kiểm chứng các giải pháp khắc phục khó khăn tâm lý của học sinh THPT 
khi học trực tuyến.
 + Phương pháp thực nghiệm sư phạm
 Tiến hành thực nghiêm ở các nội dung: đổi mới các phương pháp dạy học, kĩ 
thuật tổ chức dạy học, công tác chủ nhiệm, tạo sân chơi trí tuệ online...Từ đó rút ra 
biện pháp phù hợp, hiệu quả đồng thời nhận ra những biện pháp chưa phù hợp để 
loại trừ trong quá trình thực hiện đề tài. Đối chiếu kết quả thực nghiệm với lý luận 
để rút ra những kết luận đúng đắn, khoa học.
 + Phương pháp thống kê toán học:
 Thống kê, phân tích, xếp loại các số liệu kết quả học tập của HS
 1.6. Đối tượng nghiên cứu
- Đối tượng học sinh mà tôi thực hiện khảo nghiệm là học sinh lớp 12 trường THPT 
Diễn Châu 3, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An trong năm học 2020 - 2021, 2021 - 
2022. tuyến, ứng dụng truyền âm thanh, hình ảnh và các thiết bị thông minh (laptop, 
smartphone, máy tính bảng,...).
 Người học thông qua các bài giảng, tài liệu (dưới dạng văn bản, hình ảnh, 
video...) được giáo viên đưa lên các nền tảng internet để truy cập và học mọi lúc mọi 
nơi. Bên cạnh đó còn có các khóa học cùng thời gian thực có sự tham gia và tương 
tác giữa giáo viên và học sinh.
 - Đặc điểm của phương pháp học trực tuyến
 + Giảng dạy và học tập thông qua các phần mềm công nghệ thông tin
 + Có thể kết hợp hình thức nghe - nhìn và tương tác giữa người dạy và người 
học
 + Có hoạt động dạy - học, kiểm tra, đánh giá
 + Người dạy có thể tạo các khóa học và tải các tài liệu (video, văn bản) lên các 
nền tảng dạy học trực tuyến.
 + Người học có thể tham gia các khóa học bất cứ lúc nào họ muốn.
 - Ưu điểm của học trực tuyến: Hình thức học trực tuyến đã và đang thể hiện 
được những ưu điểm nổi trội như sau:
 + Hạn chế nguy cơ lây lan dịch bệnh: Việc áp dụng dạy học trực tuyến đã đảm 
bảo các lớp học vẫn diễn ra theo kế hoạch, giáo viên và học sinh không phải đến lớp 
nên giảm nguy cơ nhiễm bệnh.
 + Thúc đẩy tính tự học: Người học có thể chủ động lựa chọn khóa học, tài liệu 
mình mong muốn và học bất cứ lúc nào, ở đâu.
 + Ứng dụng công nghệ thông tin vào giáo dục: Giáo viên cần phải trau dồi năng 
lực, tìm tòi các hình thức giảng dạy mới để thu hút người học. Từ đó, chất lượng 
giảng dạy được nâng cao.
 + Bên cạnh đó, nếu tổ chức dạy học trực tuyến tốt có thể thúc đẩy sự sáng tạo, 
tạo cơ hội cho giáo viên, HS được chủ động tiếp cận nguồn học liệu hữu ích trên 
Internet để phục vụ việc giảng dạy và học tập.
 Như vậy, dạy học trực tuyến tạo điều kiện cho học sinh có cơ hội hình thành và 
phát triển nhiều năng lực như: “Tự chủ và tự học”, “năng lực tin học”, “năng lực 
công nghệ”, “giải quyết vấn đề và sáng tạo”.
 - Nhược điểm của học trực tuyến
 Bên cạnh những ưu điểm trên, học trực tuyến vẫn còn một số nhược điểm như:
 + Phụ thuộc vào kết nối mạng: Nếu kết nối mạng chậm/mất kết nối mạng, buổi 
học sẽ bị gián đoạn. Điều này ảnh hưởng đến tâm trạng của người dạy, người học và 
tiến trình bài giảng.